Dossier. Uw successieplanning begint vandaag

Vergelijkbare documenten
ERFENIS, SCHENKING EN SUCCESSIERECHTEN. Advocaten Meersman & Van Keer Willem Tellstraat GENT

HET (NIEUWE) ERFRECHT ANNO 2018

Deel 1. Naar wie gaat uw nalatenschap?

Successieplanning. Jan Van Ermengem Notaris te Meerhout

Inhoud. Deel 1 Analyse van de situatie 17. Woord vooraf 3 Inleiding 11

PLANNEN ZONDER SCHENKEN. Legal Counsel Wealth Analysis & Planning

DE SUCCESSIE- EN SCHENKINGSRECHTEN: OFFICIËLE TARIEVEN

Hoe afwijken van het wettelijk erfrecht? Fundamenten van het nieuwe erfrecht

Hoe beveilig ik mijn partner?

Inhoud. Deel 1 Huwelijksvermogensrecht 17. Inleiding 13

FAQ Schenkingen en Legaten

DOSSIER. De Burgerlijke Maatschap

4.1. Vooraf: soorten adoptie De adoptanten gezamenlijk Eén adoptant Wat is voogdij?... 5

1. De wetgever heeft reeds in uw plaats gedacht

MAAK IK EEN TESTAMENT? Erven en onterven. Prof. Walter Pintens

Successieplanning. 1. Wie erft wat?

HOOFDSTUK 4. De reserve

ERVEN EN SCHENKEN VAN BELEGGINGEN

Successieplanning via levensverzekering en huwelijkscontract. Brussel, 23 oktober 2010

Goed geven! Dirk Vercoutter van testament.be 20/09/14

Voorwoord 19 DEEL I SUCCESSIERECHTEN 21. HOOFDSTUK 1 Gewestelijk karakter Toestand vóór 1 januari

Een goed doel opnemen in uw testament? Voordelen. Alles is goed geregeld. Uw nalatenschap krijgt een zinvolle bestemming.

Deel 1 - U bent gehuwd. Wat betekent dit voor uw bezittingen?

26/02/2018. Juridisch Adviesbureau NILAN v.o.f. Schenken. ik gehuwd ben en... mijn partner overlijdt?

UPDATE SUCCESSIEPLANNING PIETER VAN DE SIJPE

De gezinswoning voor 99,6 % legateren aan de langstlevende?

De hervorming van het erfrecht. Grote lijnen van de wet van 31 juli 2017 en aandachtspunten Vlaamse registratie- en erfbelasting

Het Nieuwe Erfrecht. Roel Deseyn Federaal Volksvertegenwoordiger CD&V.

HERVORMING ERFRECHT ESTATE PLANNING. PHILIPP BOLLEN 26 april 2018

Is er leven na de dood?

Het nieuwe erfrecht Servais Verherstraeten Voorzitter CD&V-Kamerfractie

Het nieuwe erfrecht Servais Verherstraeten Voorzitter CD&V-Kamerfractie.

Successieplanning voor nieuw samengestelde gezinnen. Anne Vander Heyde, fiscaal-notarieel juriste 24 mei 2014

1. (Een gewone) hand- en/of bankgift

berekening en tarieven


Beursvennootschap BOCKLANDT BVBA H.R Onze Lieve Vrouwstraat 2 bus Sint-Niklaas Tel 03/ Fax 03/

Je rechten bij erfenis

HERVORMING ERFRECHT ESTATE PLANNING. PHILIPP BOLLEN 1 februari 2018

Erfopvolging in de praktijk. Wedersamengestelde gezinnen

Het nieuwe erfrecht. Prof. dr. Charlotte Declerck

tarieven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Wat is een schenking? De handgift. Schenking per overschrijving

Successieplanning. Hebt u de stap al gezet?

Successieplanning. Hebt u de stap al gezet?

moneytalk Mediargus met docroom pdf SCHENKEN U doet er verstandig aan uw successie te plannen. GET

Begunstigingsclausules: een zaak van levensbelang!

Do you have a plan?

SUCCESSIE THEATER ZAAL Zwevegem. Programma

Van succes tot successie. Van Breda Advisory

Beknopte inhoudstafel (Vóór elk deel vind je de gedetailleerde inhoudstafel van dat deel. De nummers verwijzen naar de bladzijden.

Impact hervorming van het federale erfrecht op de Vlaamse erfbelasting

tarieven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Enkele belangrijke begrippen en afkortingen

Erfrecht. Wie erft wat?

Vormingplus heet u welkom

Wie wil gaan samenwonen heeft twee keuzes: feitelijk of wettelijk samenwonen.

Schenkingsrechten op onroerende goederen in de drie gewesten van het land: wat is er nieuw?

Een slim testament? Finance Avenue Ann Maelfait Advocaat-vennoot Rivus

De Private Stichting als modern alternatief voor successieplanning van ouders met een zorgenkind

De hervorming van het erfrecht: grotere vrijheid om uw nalatenschap te regelen

Successieplanning : fiscale & familiale aspecten Verstandig (st)erven

Gids voor wie iets wil nalaten aan een goed doel

VR DOC.0453/2BIS

I. Inleiding: de maatschap: successie planning met behoud van inkomsten en controle. 2. Belangrijkste kenmerken van een burgerlijke maatschap...

7. Hoe vermijdt u dat uw vermogen bij uw schoonfamilie terechtkomt?

Dossier successieplanning en vermogensoverdracht

Redactie van begunstigingsclausules van levensverzekeringen = maatwerk

VERGELIJKING HUWELIJK WETTELIJK SAMENWONEN FEITELIJK SAMEWONEN

Successieplanning met verzekeringsproducten in nieuw samengestelde gezinnen

Schenken door (Neder)Belgen bij de Nederlandse notaris

INFOSESSIE ERFRECHT. Bénédicte van Parijs Notaris te Borgloon

Voor wat betreft de heffing van schenkbelasting gelden dezelfde, hierboven genoemde grondslagen.

Steunfondsbrochure. Enkele wenken. voor wie een legaat wil toekennen aan. Middelares en Koningin. Middelares en Koningin Diestsevest Leuven

Estate Planning. crashed.life / photocase.com HOEZO, GEGEVEN IS GEGEVEN?

DE OORZAAK VAN EISBAARHEID VAN DE SUCCESSIERECHTEN...

Schenken door (Neder)Belgen bij de Nederlandse notaris

tarieven in het Vlaams Gewest

1. Schenk tijdens leven

Uw vermogen overdragen. Deutsche Bank. Hoe erfrecht en fiscale optimalisering zo goed mogelijk combineren?

1. Onterven. 2. Generatiesprong

SUCCESSIEPLANNING: EEN HANDLEIDING

DE OVERGANG WEGENS OVERLIJDEN ENKELE OPLOSSINGEN DIE VERBAND HOUDEN MET EEN TESTAMENT

SUCCESSIEPLANNING: EEN HANDLEIDING

1. Regelingen voor het overlijden

Het nieuwe erfrecht. Prof. dr. Charlotte Declerck

Mr H.M.L. Simons, notaris Notariskantoor Kunderlinde Voerendaal

Vermogensplanning. Het vernieuwde erfrecht

Rouwenhorst & Rouwenhorst Notarissen te Delden

Successieplanning Verstandig (st)erven

Burgerlijk recht. Leg volgende begrippen uit, die nodig zijn om bovenstaande artikels te begrijpen.

Aanvaarden Het accepteren van een erfdeel, inclusief de schulden. Hierdoor wordt iemand erfgenaam.

ERFENIS, TESTAMENT EN SLIM SCHENKEN

Hoofdstuk 1 - Het huwelijksvermogensrecht

Is familiale vermogens- en successieplanning voortaan een fiscaal misbruik? Verduidelijking door de fiscus

Steunfondsbrochure. Enkele wenken. voor wie een legaat wil toekennen aan. middelares en koningin IBAN: BE BIC: BPOTBEB1

Mr H.M.L. Simons, notaris Notariskantoor Kunderlinde Voerendaal

Maak gebruik van de overgangsperiode bij de hervorming van het erfrecht

ROEREND SCHENKEN Alles over de handgift en de bankgift!

Hoofdstuk 3. Erven als huwelijkspartner

Transcriptie:

Dossier Uw successieplanning begint vandaag

Inleiding 3 Waarom uw nalatenschap plannen? 4 Wie moet in België successie-rechten betalen en hoeveel? 4 Wat voorziet de wet wanneer iemand overlijdt? 5 Wettelijke erfopvolging 5 Testamentaire erfopvolging 6 Wie zijn de reservataire erfgenamen? 6 Waarom uw huwelijkscontract nakijken? 8 Waarom een schenking overwegen? 9 Onroerende schenking 9 Roerende schenking 9 Schenkerssyndromen 11 Wat is het nut van een testament? 12 Drie soorten testamenten 12 Enkele voorbeelden van testamenten en legaten 12 Welke rol kan uw estate planner spelen? 13 Rechtszekere oplossingen 13 Een proces op lange termijn 13 Enkele laatste bedenkingen 14 2

Inleiding Het beheer van uw vermogen houdt in dat u ook nadenkt over de overdracht ervan. Doet u niets, dan beslist de wet wie erft, wat zij krijgen en hoeveel successierechten er betaald worden. Uw nalatenschap plannen houdt in dat u de overdracht van uw vermogen organiseert met respect voor de wettelijke bepalingen. U kunt nu al uw nalatenschap plannen, het is immers nooit te vroeg om daarmee te beginnen. In deze brochure laten wij u kennismaken met de regels over de wettelijke erfopvolging, de testamentaire erfopvolging en enkele vaak gebruikte instrumenten om uw nalatenschap te plannen. U krijgt onder andere een antwoord op volgende vragen: Waarom uw nalatenschap plannen? Wie moet in België successierechten betalen en hoeveel? Wat voorziet de wet wanneer iemand overlijdt? Waarom uw huwelijkscontract nakijken? Waarom een schenking overwegen? Wat is het nut van een testament? Welke rol kan uw estate planner spelen? 3

Waarom uw nalatenschap plannen? Plan uw nalatenschap om: hoge successierechten te vermijden, uw dierbaren te beschermen, conflicten en juridisch getouwtrek onder erfgenamen te vermijden, zelf te bepalen welke goederen in wiens handen overgaan, de continuïteit van uw familiebedrijf te waarborgen. Bij het opstellen van uw vermogensplanning vertrekt ons team van Estate Planning van uw totale vermogen, uw familiale situatie evenals uw wensen. Vervolgens zoeken we naar een aangepaste oplossing. Het gaat om een moeilijke evenwichtsoefening met aandacht voor fiscale, wettelijke, economische, sociale en vooral emotionele aspecten. Standaardmodules zijn daarom uit den boze. Elke situatie vereist een afzonderlijke studie en een oplossing op maat. Wie moet in België successierechten betalen en hoeveel? In België zijn successierechten verschuldigd: op de totaliteit van het vermogen van rijksinwoners (ongeacht waar dat zich bevindt); op de in België gelegen onroerende goederen van niet-rijksinwoners. Als rijksinwoner wordt beschouwd de persoon die op de dag van zijn overlijden zijn werkelijke, effectieve en continue woonplaats in België had, die er het centrum van zijn activiteiten had en er zijn beroep uitoefende. De nationaliteit is dus van geen enkel belang, het enige wat telt is de werkelijke woonplaats. De successierechten zijn een gewestelijke aangelegenheid en elk gewest heeft zijn eigen tarieven. Wat geldt in het Vlaams Gewest, kan dus verschillen van wat geldt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dan wel het Waals Gewest. Om te bepalen welke tarieven van toepassing zijn, wordt er gekeken naar de ligging van de laatste fiscale woonplaats van de overledene. Heeft de overledene in de laatste 5 jaar vóór zijn overlijden op verschillende plaatsen in België gewoond, dan gelden de tarieven van het gewest waar de overledene in deze periode van 5 jaar het langst heeft gewoond. Nieuwe terminologie in het Vlaams Gewest Sinds 1 januari 2015 wordt in de Vlaamse Codex Fiscaliteit niet langer gesproken over successie- en schenkingsrechten maar wel over erf- en schenkbelasting. 4

Wat voorziet de wet wanneer iemand overlijdt? Wettelijke erfopvolging Als u geen testament opstelt, heeft de wetgever een regeling uitgewerkt om te bepalen wie erft en waarop die perso(o)n(en) recht hebben. Dat heet wettelijke erfopvolging. Vuistregel 1: de regel van de orde De wetgever verdeelt de familieleden in 4 groepen of ordes. Tot de eerste orde behoren alle afstammelingen van de overledene (kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen en geadopteerde kinderen). Tot de tweede orde behoren de broers en/of zussen (of hun afstammelingen) van de overledene. Ook de ouders behoren tot deze orde als er broers en/of zussen tot de nalatenschap zijn geroepen. Tot de derde orde behoren de ouders (als er geen broers en/of zussen zijn), grootouders of overgrootouders. Tot de vierde orde behoren de ooms en tantes, neven en nichten of andere bloedverwanten tot de vierde graad. Erfgenamen uit de eerste orde sluiten de mensen uit de tweede, derde en vierde orde uit. Vuistregel 2: de regel van de graad De regel van de orde duidt de groep familieleden aan die tot de nalatenschap komt. Dat betekent nog niet dat alle leden van die groep ook effectief zullen erven. Alleen zij die het dichtst in graad staan tot de overledene, zullen effectief een deel van de nalatenschap krijgen. Voorbeeld Indien u overlijdt en een zoon en een kleinzoon nalaat, dan behoren ze allebei tot de eerste orde, maar enkel uw zoon zal van u erven omdat hij dichter in graad staat dan uw kleinzoon. Vader Zoon Kleinzoon Vaak zijn er in dezelfde orde meerdere mensen met dezelfde graad van verwantschap. In dat geval wordt het deel van de nalatenschap onder hen verdeeld in gelijke delen. Voorbeeld Vader 1e graad 2e graad Zoon Dochter Zoon 1e graad Elk kind heeft recht op 1/3 van de nalatenschap van de vader. Speciaal statuut voor de overlevende echtgeno(o)t(e) De overlevende echtgeno(o)t(e) heeft een speciaal statuut omdat die altijd erft, ongeacht de personen met wie hij of zij tot de nalatenschap komt. Bij aanwezigheid van kinderen, erft de langstlevende echtgenoot altijd het vruchtgebruik en de kinderen de blote eigendom. Bij afwezigheid van kinderen, bepaalt het toepasselijke huwelijksregime het erfdeel van de echtgenoot. Indien de echtgenoten gehuwd zijn onder het wettelijk stelsel, erft de langstlevende echtgenoot de helft van het gemeenschappelijk vermogen in volle eigendom en het vruchtgebruik op de eigen goederen van de overledene. De andere erfgenamen (broers, zussen, moeder, vader) erven de blote eigendom. Indien de echtgenoten gehuwd zijn met scheiding van goederen, dan erft de langstlevende echtgenoot enkel het vruchtgebruik op de goederen die afhangen van de nalatenschap. 5

Vuistregel 3: de regel van de plaatsvervulling De regel van de plaatsvervulling zegt dat afstammelingen de plaats innemen van hun overleden ouder voor het deel waar hij recht op had indien hij nog zou leven op het moment dat de nalatenschap openvalt. Voorbeeld Stel, u hebt 3 kinderen, Jan, Piet en Bob. Bob is al overleden en had zelf 2 kinderen, An en Bert. Als u overlijdt, komen de kinderen van Bob in de plaats van hun vader tot uw nalatenschap. geval recht op een deel van uw nalatenschap. Dat deel noemt de reserve. Die familieleden zijn de reservataire erfgenamen. Wat na de toekenning van de reserve overblijft, is het beschikbaar deel dat u tijdens uw leven kunt schenken of bij testament kunt toebedelen aan wie u wilt. Indien u een reservataire erfgenaam bent, betekent dit dat u door de wet een minimumdeel wordt toegekend, een reserve, waar de overledene niet aan kan raken. Jan 1/3 Vader Piet Bob ( ) 1/3 1/3 An Bert 1/6 1/6 Wie zijn de reservataire erfgenamen? de afstammelingen de ascendenten de langstlevende echtgeno(o)t(e) Sinds de wet van 10 december 2012 is plaatsvervulling ook mogelijk in geval van verwerping van de nalatenschap ten voordele van de afstammelingen. Voorbeeld Stel, uw zoon, Piet verwerpt de nalatenschap. Dan zullen zijn kinderen, Sofie en Astrid, zijn plaats innemen en rechtstreeks van u erven. Jan 1/3 Sofie 1/6 Vader Piet Bob ( ) 1/3 1/3 Astrid 1/6 An 1/6 Bert 1/6 Testamentaire erfopvolging Met een testament kan worden afgeweken van de hierboven geschetste wettelijke regeling. Een testament heeft voorrang op de wettelijke regeling. Toch bent u niet volledig vrij om via testament de totaliteit van uw vermogen toe te bedelen aan wie u lief is. De wetgever heeft duidelijke grenzen gesteld aan uw beschikkingsvrijheid. Bepaalde familieleden hebben in ieder We kunnen verschillende situaties onderscheiden: U overlijdt en laat afstammelingen na Uw afstammelingen zijn reservataire erfgenamen. De reserve en het beschikbaar deel variëren afhankelijk van het aantal afstammelingen. Reserve 1 kind ½ ½ 2 kinderen ⅓ elk ⅓ 3 kinderen ¼ elk ¼ 4 kinderen en meer ¾ verdeeld naargelang ¼ het aantal kinderen Beschikbaar deel U overlijdt en laat geen afstammelingen na, maar wel broers en/of zussen en één of beide ouders De ouders zijn reservataire erfgenamen. Reserve vader Reserve moeder Moeder en vader ¼ ¼ ½ Enkel moeder ¼ ¾ Enkel vader ¼ ¾ Beschikbaar deel U overlijdt en laat naast uw kinderen ook uw moeder en/of vader na In dat geval hebben noch uw moeder, noch uw vader recht op hun reserve. Zij erven niets aangezien er kinderen zijn die tot de eerste orde behoren. 6

U overlijdt en laat een echtgeno(o)t(e) na De overlevende echtgeno(o)t(e) is een reservataire erfgenaam. De reserve van de langstlevende echtgeno(o)t(e) is tweevoudig. De langstlevende echtgeno(o)t(e) heeft altijd recht op de helft van het vruchtgebruik op de goederen van de nalatenschap en heeft in elk geval het volledige vruchtgebruik op de gezinswoning en het daarin aanwezige huisraad. Het vruchtgebruik op de gezinswoning en het daarin aanwezige huisraad blijft steeds het minimum, zelfs als dat deel meer is dan de helft van de nalatenschap. Komt de langstlevende samen met uw kinderen tot uw nalatenschap en werd er door u geschonken/ gelegateerd bij testament, dan wordt de reserve van de langstlevende proportioneel gedragen door de reserve en het beschikbaar deel. Reserve kind(eren) Reserve LLE Beschikbaar deel 1 kind ¼ VE + ¼ BE ½ VR ¼ VE + ¼ BE 2 kinderen ⅓ VE + ⅓ BE ½ VR 1 /6 VE + 1 /6 BE 3 kinderen ⅜ VE + ⅜ BE ½ VR ⅛ VE + ⅛ BE VE = volle eigendom VR = vruchtgebruik BE = blote eigendom LLE = langstlevende echtgeno(o)t(e) Hoe wordt de reserve berekend? Om na te gaan of u al dan niet de reserve of het beschikbaar deel hebt overtroffen, wordt op het ogenblik van uw overlijden een fictieve massa van uw vermogen samengesteld. Deze fictieve massa bestaat uit de goederen die u op het ogenblik van uw overlijden nog bezat, maar ook uit alle bezittingen die u tijdens uw leven hebt weggeschonken, in principe aan de waarde op het moment van overlijden (behoudens toepassing van het principe van monetair nominalisme of in geval van schenking van aandelen van een onderneming). Van deze massa worden nog de niet-betaalde schulden en de schulden van de nalatenschap afgetrokken. Op basis van deze berekening wordt de reserve bepaald. Werd het beschikbaar deel overschreden en de reserve aangetast, dan kunnen de reservataire erfgenamen bij de rechtbank een vordering tot inkorting instellen om op die manier het aangetaste deel van de reserve terug te eisen. Voorbeeld Stel, u hebt 2 kinderen Jan en Piet, en u laat bij uw overlijden 900.000 EUR aan goederen en 200.000 EUR aan schulden na. Tijdens uw leven hebt u al een deel van uw vermogen weggeschonken: 200.000 EUR aan uw zus in 1990 en een effectendossier van 400.000 EUR aan uw broer in 1995 (op het ogenblik van uw overlijden in 2007 is dat effectendossier 600.000 EUR waard). Uw kinderen zijn reservataire erfgenamen en hebben elk recht op 1/3 van uw nalatenschap. De fictieve massa is gelijk aan: 900.000 EUR 200.000 EUR + 200.000 EUR (schenking aan de zus) + 600.000 EUR (schenking aan de broer) = 1.500.000 EUR De reserve van ieder kind is gelijk aan 1/3 van 1.500.0000 EUR. Elk kind heeft dus recht op 500.000 EUR en er bevindt zich momenteel slechts 700.000 EUR in uw nalatenschap. Bijgevolg kunnen zij een vordering tot inkorting instellen. Omdat altijd gestart wordt met de recentste schenking, moet uw broer 300.000 EUR aan uw kinderen teruggeven! Advies Vooraleer te schenken, gaat u best na of daardoor het beschikbaar deel niet overschreden wordt en of de rechten van uw reservataire erfgenamen in acht worden genomen. Een berekening van het beschikbaar deel volstaat daarvoor. Modernisering van het erfrecht Ons erfrecht dateert uit het tijdperk van Napoleon en komt niet meer overeen met de maatschappelijke realiteit. Daarom is er al enige tijd sprake van een hervorming van het erfrecht. Ook het huwelijksvermogensrecht zou dan aangepast worden. Die modernisering maakt het mogelijk meer oplossingen op maat van ieders familiale situatie te vinden. 7

Waarom uw huwelijkscontract nakijken? Het is belangrijk dat u weet onder welk stelsel u gehuwd bent en wat de contractuele voorwaarden zijn. Bij overlijden van een van de huwelijkspartners wordt eerst het huwelijksvermogen vereffend. Hebben de echtgenoten geen huwelijkscontract afgesloten, dan is automatisch het wettelijk stelsel van toepassing. Bepaalde clausules in het huwelijkscontract kunnen immers de successieplanning sterk beïnvloeden. Mogelijke clausules, afhankelijk van het gekozen huwelijksstelsel zijn: inbreng in de huwelijksgemeenschap verblijvingsbeding in verschillende vormen zoals langst leeft, heeft al beding keuzebeding verblijvingsbeding voor het vruchtgebruik contractuele erfstelling Sommige bedingen, zoals het langst leeft, heeft al beding, kunnen fiscaal nadelig zijn. Bij dat beding beogen de echtgenoten maximale wederzijdse bescherming wanneer een van hen overlijdt. Op basis van deze clausule wordt de huwelijksgemeenschap in volle eigendom toegewezen aan de langstlevende echtgeno(o)t(e). Dat biedt de langstlevende voldoende juridisch comfort tegenover de kinderen, maar de keerzijde is dat er 2 keer belastingen worden betaald op die nalatenschap. De eerste maal door de langstlevende en de tweede maal door de kinderen bij het overlijden van de langstlevende. U kunt tijdens uw huwelijk uw huwelijkscontract herzien en aanpassen. Daarvoor is de tussenkomst van een notaris vereist. U kunt die mogelijkheid actief gebruiken om een goede successieplanning uit te werken en uw huwelijkspartner optimaal te beschermen. 8

Waarom een schenking overwegen? Omdat een erfenis vaak te laat komt, is een schenking het meest geschikte middel om iemand die u lief is te bevoordelen en er tegelijk voor te zorgen dat uw belastbaar vermogen afneemt. Zo doorprikt u de progressiviteit van de successierechten. In België moeten in principe alle schenkingen, zowel van roerende als onroerende goederen, bij notariële akte vastgesteld worden. Het gaat in dat geval om een notariële schenking. De notaris staat in voor het opmaken van de schenkingsakte en voor de formaliteiten bij het registratiekantoor. Naast schenkingsrechten moet ook het ereloon van de notaris betaald worden. Sinds 1 januari 2012 zijn de notariële erelonen ook onderworpen aan btw. Onroerende schenking Voor de schenking van in België gelegen onroerende goederen (huizen, bouwgronden) is steeds een notariële akte vereist. De schenkingsrechten voor onroerende goederen variëren naargelang de woonplaats van de schenker, de graad van verwantschap tussen de schenker en de begiftigde en de omvang van wat wordt geschonken. Roerende schenking Roerende goederen worden in principe ten kosteloze titel overgedragen via een notariële schenking. Roerende goederen kunnen ook geschonken worden via een handgift of door middel van een onderhandse bankgift (niet-notariële akte). Notariële schenking Typisch voor een notariële schenking, die voor een Belgische notaris wordt verleden, is dat deze steeds geregistreerd wordt. Roerende goederen worden weggeschonken tegen vlakke tarieven, maar de schenkingstarieven verschillen van gewest tot gewest. De fiscale woonplaats van de schenker bepaalt het toepasselijke schenkingsregime. Onderhandse schenking Een handgift en een bankgift kunnen via een onderhandse akte gebeuren. Deze handelingen zijn dus niet noodzakelijk onderworpen aan schenkingsrechten. Voor een handgift komen enkel goederen in aanmerking die materieel van hand tot hand kunnen worden overgedragen zoals schilderijen, auto s, juwelen Bij een bankgift schrijft u geld of effecten over van uw bankrekening naar de rekening van de begiftigde. Als het gaat om een onderhandse schenking die niet geregistreerd wordt, moeten uw erfgenamen geen successierechten betalen voor zover deze schenking minstens 3 jaar vóór uw overlijden gebeurde. Het is dus belangrijk dat de schenker nog minstens 3 jaar blijft leven na de schenking, anders worden de geschonken goederen geacht deel uit te maken van de nalatenschap. Om de termijn van 3 jaar vast te leggen en latere bewijsmoeilijkheden te voorkomen, hebt u er alle belang bij om een geschrift op te maken met de datum van de schenking op. 9

In sommige gevallen wordt een onderhandse akte vrijwillig aangeboden voor registratie en belast aan het verlaagd tarief. Dat is bijvoorbeeld het geval omdat de overbrugging van de termijn van 3 jaar moeilijk wordt wegens een plotse verslechtering van de gezondheidstoestand van de schenker. In dat geval geldt het volgende: deze aanbieding ter registratie kan op ieder ogenblik plaatsvinden, door de schenker of door de begiftigde, bij een Belgisch registratiekantoor van hun keuze; de aanbieding ter registratie vereist de aanwezigheid van een geschrift waaruit de schenking blijkt. Het geschrift aangeboden ter registratie moet de volgende vermeldingen bevatten: de woonplaats van de schenker in de periode van 5 jaar vóór de schenking, de graad van verwantschap tussen de schenker en de begiftigde, de volledige identiteit van de partijen en hun geboortedatum, de waardering van de geschonken tegoeden op datum van de registratie. Eens geregistreerd en mits betaling van de schenkingsrechten, moeten hierop geen successierechten meer worden betaald, zelfs bij overlijden binnen de termijn van 3 jaar. Is een hand-, bankgift of schenking voor een buitenlandse notaris nog mogelijk? De antimisbruikbepaling versterkt de strijd tegen fiscale fraude wat betreft inkomstenbelastingen, registratie- en successierechten. Aangezien deze antimisbruikbepaling ook van toepassing is in de privésfeer, moet er ook rekening mee gehouden worden bij successieplanning. Door die bepaling kan de fiscale administratie sinds 1 juni 2012 een opgezette successieplanning bestempelen als een fiscaal misbruik. In een (federale) administratieve circulaire van 10 april 2013 verduidelijkt de fiscale administratie wat zij beschouwt als een fiscaal misbruik. Sinds 1 januari 2015 heeft het Vlaams Gewest een eigen circulaire over de toepassing van de antimisbruikbepaling inzake successie- en registratierechten. Deze Vlaamse circulaire vervangt de federale circulaire van 10 april 2013. De federale circulaire blijft wel ongewijzigd van toepassing voor het Waals en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze circulaires bevatten een witte en een zwarte lijst van handelingen die zeker niet of juist wel fiscaal misbruik uitmaken, tenzij ze verantwoord zijn door andere dan fiscale motieven. Zo worden loutere hand- en bankgiften niet als een fiscaal misdrijf bestempeld. Ook de loutere roerende schenking met tussenkomst van een Nederlandse notaris blijft buiten het vaarwater van de nieuwe antimisbruikbepaling. 1010

Schenkerssyndromen Misschien wenst u wel te schenken, maar maakt u zich zorgen over het feit dat: de begiftigden de geschonken goederen zullen verkwisten, de begiftigden de goederen slecht zullen beheren, de goederen in handen van derden (schoonfamilie/partners) zullen terechtkomen, u te veel wegschenkt omdat u geen duidelijk inzicht hebt in uw eigen (toekomstige) noden, u de controle over het familiebedrijf verliest. Deze zorgen kunt u perfect opvangen door bepaalde voorwaarden, modaliteiten en lasten op te nemen in de schenkingsakte of in het onderhandse geschrift. Nieuwe terminologie in het Vlaams Gewest Sinds 1 januari 2015 wordt in de Vlaamse Codex Fiscaliteit niet langer gesproken over successie- en schenkingsrechten maar wel over erf- en schenkbelasting. 11 11

Wat is het nut van een testament? Door een testament op te maken kunt u vandaag beslissen wat er met uw vermogen moet gebeuren na uw overlijden. U kunt daarin ook extra patrimoniale schikkingen opnemen zoals de wijze waarop uw uitvaart moet verlopen. De goederen die op basis van een testament verkregen worden, zijn onderworpen aan successierechten. Een testament is strikt persoonlijk. Het is dus niet mogelijk om als man en vrouw een gezamenlijk testament op te maken. Drie soorten testamenten In België bestaan 3 soorten testamenten. Het eigenhandig testament: dat is alleen geldig als het met de hand door de erflater is geschreven, gedagtekend en ondertekend. Het notariële of openbaar testament: dat wordt door de erflater gedicteerd aan 2 notarissen of aan één notaris, bijgestaan door 2 getuigen. Het internationaal testament: dat hoeft niet handgeschreven te zijn en kan de erflater zelf opstellen of laten opstellen (door een jurist/ fiscalist voor meer deskundigheid). Het biedt de nodige zekerheid over de uitvoering aangezien het testament aangeboden wordt aan een notaris in aanwezigheid van 2 getuigen. Dit testament is vertrouwelijk aangezien voorlezing niet nodig is. Het testament is een soort vangnet voor alles wat u niet of onvoldoende hebt geregeld. Enkele voorbeelden van testamenten en legaten Verdeel-en-heers-testament Het gaat om de verdeling van uw vermogen over een zo groot mogelijk aantal erfgenamen. Voorbeeld Stel, u hebt 3 kinderen, die op hun beurt allemaal al kinderen hebben. Indien u overlijdt, zal elk van uw 3 kinderen recht hebben op 1/3 van uw nalatenschap. Daarop betalen zij successierechten. Als u een testament opmaakt waarin u uw vermogen nalaat aan zowel uw kinderen als uw kleinkinderen, dan wordt uw nalatenschap onder een groter aantal personen verdeeld. U kunt nog een stap verder gaan door een generatiesprong ( generation skipping ) te maken. U slaat uw eigen kinderen over en uw vermogen gaat rechtstreeks naar uw kleinkinderen. Restlegaat Het opstellen van een testament met een restlegaat kan interessant zijn wanneer u gehuwd of samenwonend bent, maar kinderloos en u uw partner maximaal wenst te beschermen. De opsteller van het testament duidt een eerste begunstigde aan als legataris. Hij voorziet tevens dat in geval van overlijden van die begunstigde, wat nog overblijft van wat oorspronkelijk werd toebedeeld, terugkeert naar een tweede begunstigde die in het testament is opgenomen. Bij die tweede overdracht zijn successierechten verschuldigd en het toepasselijke tarief is het tarief dat geldt tussen de opsteller van het testament en de tweede begunstigde. Op die manier kan de overblijvende partner ongestoord en zonder enige afhankelijkheid van de familie van de overleden levensgezel dezelfde levensstijl behouden als tijdens het huwelijk of het samenwonen. 12

Welke rol kan uw estate planner spelen? Estate Planning helpt u bij het structureren van uw privé- en professionele tegoeden om ze optimaal te laten renderen. Dat team, samengesteld uit legal en tax advisors, begeleidt u eveneens bij het plannen van uw nalatenschap. Rechtszekere oplossingen Bij het adviseren, letten onze specialisten vooral op de bescherming van uw dierbaren en zorgen zij ervoor dat de voorgestelde oplossingen rechtszeker zijn. Op basis van uw wensen voor de toekomst en rekening houdend met de geldende fiscale en reglementaire bepalingen kunnen zij onder meer: u helpen bij uw roerende en onroerende beleggingsplannen, uw huwelijkscontract en uw erfrechtelijke situatie analyseren, de successierechten berekenen die uw erfgenamen in diverse situaties zullen moeten betalen, samen met u de verschillende technieken voor vermogensplanning bekijken (wijziging huwelijkscontract, schenking, testament...), u informeren bij de overdracht van het familiebedrijf aan de volgende generatie. Een proces op lange termijn De structuur van uw vermogen analyseren of nadenken over de planning van uw nalatenschap is een continu proces. Net zoals uw behoeften, evolueren ook uw persoonlijke en gezinssituatie... maar ook het wettelijke en reglementaire kader. Daarom engageren wij ons om regelmatig samen met u een stand van zaken op te maken en de noodzakelijke aanpassingen te doen. Wenst u meer informatie of hebt u vragen, neem dan contact op met uw adviseur of uw private banker of mail uw gegevens naar estateplanning@nagelmackers.be. Indien nodig verwijzen zij u door naar externe partners (notarissen, advocaten of accountants) voor het uitwerken van de gekozen oplossingen. 13

Enkele laatste bedenkingen 1414

Bepaal met ons welk kapitaal u nodig hebt om op een comfortabele manier te leven rekening houdend met uw (toekomstig) pensioen en/of uw andere inkomsten. Denk ook na in welke mate de overheid haar pensioenplichten in de toekomst zal kunnen nakomen. Het kapitaal dat overblijft, kan in aanmerking komen voor successieplanning. Denk vooral aan uzelf, uw partner en uw kinderen wanneer u uw successieplanning bekijkt. Neem de tijd om uzelf te informeren en praat erover met uw familie. Let erop de reserve van uw kinderen te respecteren. Minder successierechten betalen mag zeker geen doel op zich zijn. Stel uzelf de juiste vragen en vergeet niet gegeven is gegeven. 15 15

Een droom zonder plan, blijft maar een wens Waarom kiezen voor Nagelmackers? Een eenvoudig bedrijfsmodel dat overeind blijft zonder staatssteun, versterkt uw gemoedsrust. Een persoonlijke adviseur luistert naar u en begeleidt u bij al uw plannen, projecten en dromen. Jarenlange expertise op het vlak van vermogensopbouw, -beheer en -bescherming. Met behulp van de Financiële Routeplanner stelt uw adviseur een persoonlijk vermogensplan op. Wacht niet langer om uw dromen te realiseren. Kom erover praten met uw Nagelmackers-adviseur. Hij stelt u graag een persoonlijk plan voor op maat. Maak een afspraak Disclaimer Dit dossier werd samengesteld door: Sandrine Geirnaert, Pieter Haine, Astrid Dutré en Sophie Slits (Estate Planning). Deze publicatie heeft een louter informatief karakter en verbindt geenszins de bank. Zij houdt geen rekening met uw persoonlijke situatie en kan in geen geval gelijkgesteld worden met een juridisch of fiscaal advies noch met een raad over financiële planning. Gezien de complexiteit van bepaalde operaties en hun implicaties op burgerrechtelijk en fiscaal vlak, raden wij u ten stelligste aan om uw notaris of persoonlijk adviseur te raadplegen. De huidige brochure is gebaseerd op de geldende wetgeving op 01/01/2016. Bank Nagelmackers neemt redelijke maatregelen om dit dossier met de nodige zorg op te stellen, mede op basis van zorgvuldig uitgekozen bronnen. De Bank geeft echter geen garanties omtrent de actualiteit, accuraatheid, correctheid, volledigheid of geschiktheid voor een bepaald doel van de informatie, die steeds zonder aankondiging of kennisgeving aangepast, gewijzigd of aangevuld kan worden. De inhoud van het dossier dient enkel ter informatie en kan in geen geval beschouwd worden als financieel, beleggings-, fiscaal, boekhoudkundig, juridisch of ander advies, noch als aanbod van bank- en /of verzekeringsproducten en /of diensten. Behoudens bij opzet of zware fout, zijn Bank Nagelmackers nv noch haar aangestelden of lasthebbers aansprakelijk voor de eventuele onjuistheid, onvolledigheid of het niet actueel zijn van de ter beschikking gestelde informatie, noch voor enige rechtstreekse of onrechtstreekse schade die door u of derden wordt geleden ten gevolge van de consultatie of het gebruik van de informatie van het dossier. Behoudens uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van Bank Nagelmackers nv, is elke weergave of reproductie, ongeacht de doelstelling, van de informatie verboden. 02.2016 - Verantwoordelijke uitgever: Bart Beeusaert, Bank Nagelmackers nv, Sterrenkundelaan 23, 1210 Brussel. FSMA 025573 A 16