Raadsinformatiebrief levensbomenbossen Aanleiding In 2015 heeft de raad op initiatief van de raadsleden Patrick Mevissen, Thomas Boymans en Sjaak Reumkens besloten in Landgraaf levensbomenbossen te realiseren, waarbij burgers een herdenkingsboom kunnen (laten) aanplanten ter gelegenheid van een belangrijke gebeurtenis, zoals geboorte, huwelijk, jubileum of sterfgeval. Dit naar een idee in de gemeente Beek waar in 2013 op een agrarisch perceel aan de rand van Beek een groot levensbomenbos aangelegd. Hierbij kunnen mensen zelf hun herdenkingsboom planten. In Landgraaf was overigens in 2002 voor geboorten een ooievaarsbos geplant in de Grote Boslocatie (bij Achter de Put, Groenstraat, Ubach over Worms). Inventarisatie 2016 In 2016 is een inventarisatie uitgevoerd met als resultaat: De mogelijkheden bleken in Landgraaf beperkt te zijn, een groot levensbomenbos vlakbij de bebouwde kom, zoals in Beek, is hier niet mogelijk. Bij een particulier landbouwperceel bij de Van Itersonstraat, zou een nieuwe poging tot verwerving in relatie tot het IBA-Leisure Lane-project ondernomen kunnen worden, opdat hier een bos van ca. 60 bomen zou kunnen ontstaan. Dit is nu in het stappenplan opgenomen (zie verderop). Binnen de bebouwde kom waren er wel enkele plekken waar hooguit enkele 10-tallen bomen neergezet konden worden, maar dit was niet wat de initiatiefnemers voor ogen hadden (te klein, slechte zichtbaarheid, bereikbaarheid en ruimtelijke inpasbaarheid). Bij de Melchersstraat zouden in een te herinrichten groenstrook onder de daar lopende hoogspanningsleiding, de aldaar geplande halfhoogstamfruitbomen als levensbomen geadopteerd kunnen worden. Bestaande bomen laten adopteren als levensboom kan op zich, maar dit is minder wenselijk. Er werd in 2016 ingezet op de groenstrook langs de Melcherstraat, maar dit idee is om meerdere redenen verlaten. De herinrichting is bovendien onzeker geworden, vanwege mogelijk ondergronds gaan hoogspanningsleiding. In 2017 heeft de raad gevraagd de mogelijkheden voor een levensbomenbos opnieuw te bezien en ook nader te kijken naar kleinere plekken.
Inventarisatie 2017 Afgelopen jaar is er nogmaals gekeken naar mogelijke locaties, waardoor de bestaande lijst met mogelijke locaties inderdaad uitgebreid kon worden. Met name te noemen zijn de locaties: 1. De tot Bert Janssenpark omgedoopte langgerekte groenstrook tussen de Namiddagse Driessen en Abdissenbosch. Deze groenstrook was eerder niet geselecteerd vanwege de ruimtelijke opbouw van het groengebied met grote ruimtes en de over de volle lengte lopende zichtas. Nu dit gebied een officiële naam heeft gekregen en als kleinere plek ook acceptabel is, is hier nu nader naar de mogelijkheden gekeken. Er kunnen ca. 30 bomen geplant worden zonder de ruimtelijke opbouw en de zichtas teveel geweld aan te doen, zoals de nevenstaande afbeelding toont. 2. Landbouwgrond aansluitend aan sportpark Terwaerden. Dit is een nieuwe kans voor een levensbomenbos. Men wil het sportpark uitbreiden (m.n. voetbalveld) en extra parkeergelegenheid realiseren, maar daarvoor dient landbouwgrond aangekocht te worden. Indien de gronden binnen het aangegeven zoekgebied grotendeels verworven kunnen worden, zal er ruimte overblijven om hier een vrij omvangrijk levensbomenbos van meer dan 100 bomen te creëren (ca. 1,2-1,4 ha). 2
3. Landbouwpercelen bij de Delleweg Dr. Calsstraat in gemeentelijk eigendom (ca. 1,25 ha). De pachter zou de pacht van deze percelen op termijn willen opzeggen, waardoor dit kansen zou bieden. Echter fungeren de percelen ten tijde van het Pinkpop-festival als camping, waardoor het realiseren van een levensbomenbos vooralsnog geen optie is. De ligging wat verder van de bebouwde kom wordt ook als minder ideaal gezien. 4. Landbouwperceel (ca. 0,32 ha) achter de Groenstraat. Dit perceel is vrij klein (rood) en thans niet te bereiken. Door grondruil met de grondeigenaar die de omliggende percelen bezit, zou een stuk grond langs het pad Achter de Put verworven kunnen worden, dat aansluit aan het Ooievaarsbos uit 2002. (zie afb. vlak met groen streepjeslijnkader). Stappenplan In een recente bespreking met de initiatiefnemende raadsleden en de portefeuillehouder, Marlies Dreissen, is besloten stapsgewijs tot levensbomenbossen te komen, de komende 2-3 jaren. Stap 1: adoptie bomen bijenoase, voorjaar 2018 Bij wijze van aftrap zullen de bomen die geplant zijn in de in Landgraaf dit voorjaar aangelegde 3 bijenoases in elke wijk 1 - ter adoptie worden aangeboden. De bijenoase in de Voort (Nieuwenhagen) is 14 maart jl., in combinatie met de Nationale Boomfeestdag 2018 feestelijk geopend en de daar geplante 3 bomen zijn aangeboden aan de deelnemende school Op gen Hei, IVN De oude Landgraaf en aan de Gemeente Landgraaf zelf. Met het bevestigen van een certificaat op paaltjes bij elke boom één, zijn ze ingewijd. Zie de foto s van 14 maart 2018 (J. Dieters en J. Littmann). 3
Voor de geplante bomen in de bijenoase van Rimburg (Kraanweg) en de bijenoase bij de Heistraat (Schaesberg, Meidoornpad) zullen de bomen rond deze tijd worden aangeboden en zo mogelijk ook tijdens de openingen van deze bijenoases (voorzien eind maart, begin april) worden ingewijd. Stap 2: realisatie levensbomenbos Bert Janssenpark, najaar 2018 Zoals onder punt 1 op pagina 2 is aangegeven, willen wij in het recent naar onze afgelopen jaar overleden ex-burgemeester Bert Janssen vernoemde park een levensbomenbos realiseren van 30 bomen (18+12). Dit pakken we op in samenwerking met de buurtverenigingen D r Bösch uit Abdissenbosch en Namiddagse Driessen uit de gelijknamige buurt. Die buurten grenzen aan dit park. Wij zetten met hen een planning op en richten ons op mei om over de levensbomenbossen te publiceren en mensen op te roepen bomen te adopteren, die op de opening ook zelf hun boom kunnen planten (of eraan meewerken als de boom te groot is om zelf te planten). Het planten is voorzien in november van dit jaar. Stap 3: realisatie levensbomenbos Terwaerden, 2019-2020 Als hier de grond verworven kan worden, zoals is aangegeven onder punt 2 op pagina 3 (dit is wel een harde voorwaarde), kan hier een groot levensbomenbos van meer dan 100 bomen gecreëerd worden, dat tegelijk ook als mooie afscherming en inpassing van het sportpark Terwaerden kan fungeren. Ook de ligging in de nabijheid van bewoond gebied is gunstig. Wij zetten voor wat betreft de uitbreiding van het sportpark in op realisatie dit of volgend jaar. De realisatie van het levensbomenbos kan hier op meeliften, zodat dit wellicht november 2019 geopend kan worden. Wij steken hier in op het plantseizoen november 2019 - maart 2020. Tegen de tijd dat we het levensbomenbos in het Bert Janssenpark kunnen openen, weten we meer over het proces rond Terwaerden en kunnen we dan - als het goed is - ook de publiciteit rond dit levensbomenbos opstarten. Stap 4: realisatie levensbomenbos Van Itersonstraat, 2020-2021 Uit de inventarisatie van 2016 kwam dit al als mogelijke locatie voor een levensbomenbos. De percelen zijn particulier eigendom en in agrarisch gebruik. Ten behoeve natuurcompensatie voor de ernaast lopende Binnenring, is destijds getracht deze gronden te verwerven, zonder resultaat. Verwerving in het kader van de IBA Leisure Lane is onzeker. Maar wij kunnen ook los daarvan ten behoeve van een levensbomenbos trachten deze percelen, samen ca. 1,37 ha, te verwerven. Omdat hier echter ook de hoogspanningsleiding loopt, kan ongeveer 0,65 ha hiervan benut worden (ca. 60 bomen, zie kaartje hiernaast). Het is te overwegen of er in aanvulling hierop ook op het dijklichaam langs de Binnenring nog bomen geplant kunnen worden. De grond daar is namelijk wel gemeente-eigendom. Een eventuele 4
komst van de IBA Leisure Lane zal het plan van het levensbomenbos niet te dwarsbomen, het kan het juist versterken. De insteek is om dit levensbomenbos in het plantseizoen 2020-2021 te realiseren. Dit zijn de stappen die wij thans voornemens zijn te zetten. Als reserve, eventueel ook te realiseren optie, houden we het stukje grond bij de Groenstraat Achter de Put (bij het Ooievaarsbos 2002 in Ubach over Worms) achter de hand. Financiën Er is een indicatieve, grove schatting gemaakt van de te verwachten kosten voor de levensbomenbossen (gerekend vanaf stap 2 Bert Janssenpark): 2018 - Bert Janssenpark: levering bomen, inrichting, communicatie en publicatie: 15.000,-; 2018 - Terwaerden grondverwerving (2,95 ha): het totaal is moeilijk te zeggen. Er wordt bij de verwerving zo mogelijk meegelift met het project van de uitbreiding van het sportpark Terwaerden. Voor het deel nodig voor het levensbomenbos (ca. 1,40 ha): 90.000,-*. 2019 Terwaerden levensbomenbos: levering bomen (100-120) en inrichting, communicatie en publicatie: 50.000,-; 2018-2019 Van Itersonstraat grondverwerving (1,37 ha) 85.000,-*; 2019 Van Itersonstraat planologische procedure incl. onderzoeken (m.n. archeologie) 10.000,-; 2020 Van Itersonstraat levering bomen en inrichting, communicatie en publicatie: 30.000,-; * Uitgaande van marktconforme grondprijzen landbouwgrond. Dit is zoals gezegd een eerste indicatie van wat het realiseren van de levensbomenbossen in financiële zin kan betekenen, waarbij de financiën voor het Bert Janssenpark al vastere vorm aannemen en deze op vrij afzienbare termijn geregeld dienen te worden. Wij denken op deze wijze op een goede manier invulling te kunnen geven aan de wens van uw raad om ook in Landgraaf levensbomenbossen te realiseren. De hiermee gemoeide kosten kunnen worden gedekt uit de Reserve ISV. Een voorstel hieromtrent zal binnen afzienbare tijd aan uw raad worden voorgelegd. Omdat het voorstel betrekking heeft op de periode 2018-2020 en wij nu met het voorgestelde willen starten, maakt de daarmee samenhangende middelenvraag geen onderdeel uit van BAP. De uitgaven in 2018 leiden immers onvermijdelijk ook tot uitgaven in 2019 e.v. Daarnaast is er een bestaande reserve die hiervoor gebruikt kan worden. In het raadsvoorstel wordt hier nader op teruggekomen. Frank Kapsenberg Beleidsmedewerker Ruimte en Groen 26 maart 2018 5