Schoolplan Yulius Onderwijs 2011-2015 Koersen op kwaliteit
Koersen op kwaliteit in spannende tijden Passend Onderwijs en de positie van het speciaal onderwijs staan volop in de belangstelling. De overheid wil dat alle leerlingen als enigszins mogelijk les krijgen binnen het regulier onderwijs. Dat geldt ook voor de leerlingen van Yulius Onderwijs: kinderen en jongeren met een psychiatrische stoornis. De invoering van Passend Onderwijs gaat gepaard met bezuinigingen. Hoewel deze zijn uitgesteld en worden verspreid over een aantal jaren, is duidelijk dat de bezuinigingen vooral hard aankomen in het speciaal onderwijs. Tegelijkertijd worden er ook strengere kwaliteitseisen aan het speciaal onderwijs gesteld. Er zijn veel ontwikkelingen die vragen om een antwoord, om een nieuw beleid. Wij hebben daar ideeën over, maar we stellen onszelf vooral ten doel om gericht op zoek te gaan naar de nieuwe vragen van onze klanten. Wij houden daarom strategische ruimte een slag om de arm om in te kunnen spelen op de nieuwste ontwikkelingen. Vijf speerpunten verdienen nu al onze volle aandacht: Verbetering van de kwaliteit van onderwijs en de aansluiting op vervolgopleidingen of arbeid; Nauwere samenwerking met partners in regulier en speciaal onderwijs; Uitwisseling van expertise met onze zorgpartners; Kennis verdiepen en verspreiden door wetenschappelijke onderbouwing; Aanpassen van de organisatie op de nieuwe situatie. Met dit schoolplan willen we onze medewerkers, ouders, leerlingen en samenwerkingspartners meenemen in onze plannen voor de komende vier jaar. Graag gaan we hierover met u in gesprek. Wij zetten onze schouders eronder! Barendrecht, september 2011 Jan Menting, Bestuurder Yulius Marie-Bernadette Schöpping, Directeur Yulius Onderwijs Dit schoolplan is na instemming van de Medezeggenschapsraad vastgesteld door de Raad van Bestuur van Yulius. 2 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
Inhoud 1 Algemene schoolgegevens Onderwijs met de nodige zorg 4 1.1 Inleiding: wie zijn wij 5 1.2 Het aanbod van Yulius Onderwijs 6 1.3 Algemene gegevens 7 1.4 Structuur van de organisatie 8 1.5 De structuur van Yulius Onderwijs 9 1.6 Samenwerkingsrelaties 11 1.7 Externe belanghebbenden 11 2 Missie en visie Optimale kansen voor elke leerling 12 2.1 Inleiding: wat wij nastreven 13 2.2 Kernwaarden 13 3 Strategie en beleid Van achtervanger tot troubleshooter 14 3.1 Inleiding: ambities en uitdagingen 15 3.2 Ambities voor de periode 2011-2015 16 3.3 Uitwerking van de ambities 18 3.4 Strategische speerpunten 18 4 Kwaliteitsbeleid Op weg naar beter onderwijs 20 4.1 Inleiding: onze beoordeling 21 4.2 Systematische kwaliteitszorg 21 4.3 Kwaliteitsbepaling en borging: Landelijke kwaliteitsnorm speciaal onderwijs 22 4.4 Wet kwaliteit (v)so 22 5 Onderwijskundig beleid Wij leren kinderen weer leren 24 5.1 Inleiding 25 5.2 De manier waarop wij lesgeven 26 5.3 Wetenschappelijke onderbouwing: kennis is kracht 27 6 Organisatieontwikkeling en communicatie Een organisatie in verandering 30 6.1 Inleiding: dynamisch inspelen op nieuwe ontwikkelingen 31 6.2 Organisatiestructuur 31 6.3 Communicatie 31 6.4 Visie op leiderschap 32 7 Personeelsbeleid Investeren in deskundigheid en kwaliteit 34 7.1 Inleiding: ons grootste kapitaal 35 7.2 Personeelsontwikkeling 36 8 Financieel en materieel beleid Financieel gezond blijven 38 8.1 Inleiding: Passend Onderwijs en bezuinigingen 39 8.2 Financieel beleid 39 8.3 Materieel beleid 39 8.4 Meerjarenbestuursformatieplan 39 8.5 Sponsoring en donatie 40 9 Samenvatting 43 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 3
1 Algemene schoolgegevens 4 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
1 Onderwijs met de nodige zorg 1.1 Inleiding: wie zijn wij Yulius Onderwijs biedt onderwijs en ambulante begeleiding aan kinderen en jongeren van vier tot twintig jaar die door psychiatrische beperkingen problemen ondervinden in het onderwijs. Met onze specifieke kennis zorgen wij ervoor dat deze kinderen weer leren leren. Elk kind verdient zijn eigen plek in de maatschappij. Wij leiden onze leerlingen op tot volwaardige burgers die op hun eigen manier een waardevolle bijdrage leveren aan de wereld om hen heen. Dat doen we door hen voor te bereiden op passend vervolgonderwijs, een plek op de arbeidsmarkt of op een zinvolle dagbesteding. Wat doen wij voor wie? Wij geven kinderen les op een manier die past bij hun beperkingen en recht doet aan hun mogelijkheden. We streven ernaar dit zo dicht mogelijk bij huis te doen. Met 350 medewerkers geven we les aan ruim 1.100 leerlingen op onze achtien eigen onderwijslocaties voor speciaal onderwijs in de regio Zuid-Holland Zuid. Maar we bieden ook ambulante begeleiding aan 800 leerlingen op scholen voor regulier onderwijs. In samenwerking met Prima ATC, het arbeidstrainingscentrum van Yulius, begeleiden we jongeren bij het vinden en houden van werk. Verder vangen we leerlingen die uit het reguliere onderwijsproces dreigen te vallen op in onze onderwijsopvangvoorzieningen. In de regio verzorgen we diverse Op de Rails-, Herstart- en Reboundprojecten. Hoe komen kinderen bij ons terecht? De komende jaren verandert er veel in het speciaal onderwijs. Op het moment van schrijven van dit schoolplan worden de toelating, organisatie en financiering van het speciaal onderwijs geregeld door de Wet op de Expertisecentra (WEC). De WEC regelt dat scholen voor speciaal onderwijs samenwerken in een Regionaal ExpertiseCentrum (REC). In onze regio is dat het Expertisecentrum Speciaal Onderwijs (ECSO). De REC s onderzoeken of een kind recht heeft op een plekje in het speciaal onderwijs en in welke vorm. Er zijn vier clusters, elk met hun eigen expertise. Bij kinderen met een psychiatrische beperking gaat het om cluster 4. Het kind krijgt daarvoor dan een indicatie. Ouders van kinderen met een indicatie voor speciaal onderwijs kunnen kiezen voor regulier onderwijs. Met een leerlinggebonden budget, het zogenaamde rugzakje, kunnen zij extra ondersteuning inkopen in de vorm van ambulante begeleiding. Ouders kunnen ook kiezen voor speciaal onderwijs. Dan gaat hun kind naar een school die behoort tot het cluster waarvoor de indicatie geldig is. Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 5
1.2 Het aanbod van Yulius Onderwijs Onze scholen: onderwijslocaties voor speciaal onderwijs Cluster 4-onderwijs Yulius Onderwijs heeft achttien onderwijslocaties. Op zeven locaties wordt uitsluitend onderwijs gegeven aan leerlingen met een cluster 4-indicatie. Dat zijn kinderen die vanwege psychiatrische problemen tijdelijk of structureel moeite hebben om regulier onderwijs te volgen. Intern onderwijs Op de overige locaties geven wij (ook) intern onderwijs aan wat wij noemen residentiële leerlingen. Zij zijn in (dag)behandeling bij Yulius of een andere zorginstelling, zoals Lucertis, Auriga en De Hoop. Onderwijsopvangvoorzieningen Herstart en Op de Rails Wij maken ons er sterk voor dat elk kind zijn school afmaakt. Daarom zijn we ook nauw betrokken bij vier onderwijsopvangvoorzieningen. Hier worden leerlingen opgevangen die om diverse redenen langdurig thuiszitten of die vanwege uiteenlopende problemen tijdelijk geen regulier onderwijs kunnen volgen. Leerlingen worden tijdelijk buiten de reguliere school opgevangen bij de projecten, zodat ze inzicht krijgen in hun gedrag of leren weer naar school te gaan. Yulius werkt in deze projecten nauw samen met het regulier onderwijs. Onze schoolbegeleiding: Dienst Ambulante Begeleiding Niet elk kind met een psychiatrische beperking hoeft naar het speciaal onderwijs. Veel kinderen zijn prima op hun plaats binnen het regulier onderwijs. Alleen hebben ze dan wel wat meer hulp nodig. De dienst Ambulante Begeleiding van Yulius Onderwijs biedt specialistische ondersteuning aan leerkrachten en docenten in het onderwijzen van leerlingen met psychiatrische en/of sociaal-emotionele problemen. In hoofdstuk 3 gaan we dieper in op de gevolgen van Passend Onderwijs voor de dienst Ambulante Begeleiding. Onze arbeidsvoorbereiding: Prima Arbeidstoeleiding Na hun opleiding kunnen leerlingen hulp krijgen bij het vinden en houden van een baan. Leerlingen die geschikt zijn om te gaan werken, kunnen vanaf 16 jaar terecht bij Prima ATC voor onder meer stagebegeleiding en jobcoaching. Dicht bij huis in Zuid-Holland Zuid Yulius Onderwijs heeft achttien eigen onderwijslocaties. Deze zijn te vinden in Barendrecht, Rotterdam, Schiedam, Spijkenisse, Dordrecht, Papendrecht, Gorinchem en Halsteren. Meer informatie over onze onderwijslocaties vindt u in de schoolgids en de locatiegidsen op www.yulius.nl 6 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
Onderwijsopvangvoorzieningen Yulius Onderwijs is betrokken bij vier onderwijsopvangvoorzieningen in de regio. Jongeren die (nog) geen cluster 4-indicatie hebben kunnen hier terecht bij een Herstart- of Op de Rails-project. Herstart Het project Herstart helpt leerlingen die om diverse redenen langdurig thuiszitten weer naar school te gaan. Herstart leert deze leerlingen om te gaan met een dagritme en de regelmaat van school, zodat zij na afloop van het project in staat zijn onderwijs te volgen dat past bij hun mogelijkheden. Op de Rails Op de Rails is een project voor leerlingen met ernstige gedragsproblemen in het regulier onderwijs, die de veiligheid op school in gevaar brengen en om die reden niet meer te handhaven zijn op school. Het doel is de leerling terug te laten keren naar een school voor regulier onderwijs, of als dit niet mogelijk is naar een school voor speciaal onderwijs. 1.3 Algemene gegevens Algemene gegevens Stichting Yulius Onderwijs Adres Boerhaavelaan 2 Postcode 2992 KZ Plaats Barendrecht Telefoonnummer 088 40 50 600 BRIN-nummer 01UC Nummer Kamer van Koophandel 24292563 E-mailadres directie.onderwijs@yulius.nl Internetpagina www.yulius.nl Van Stichting RMPI naar Yulius Yulius Onderwijs is een dochterstichting van Yulius. Yulius is in juli 2009 ontstaan uit een fusie tussen RMPI (onderwijs en geestelijke gezondheidszorg) en De Grote Rivieren (geestelijke gezondheidszorg). Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 7
1.4 De structuur van Yulius Besturingsmodel Yulius hanteert het Raad van Toezichtmodel als besturingsmodel. Een tweehoofdige Raad van Bestuur voert de dagelijkse leiding over de organisatie. De Raad van Toezicht ziet toe op het gevoerde beleid. Naam De heer dr. J.L. Klompenhouwer, psychiater De heer J.T.M. Menting MHA Bestuursfunctie Raad van Bestuur Raad van Bestuur Organisatorische structuur Yulius Onderwijs is een dochterstichting van Yulius. Het organogram van Yulius ziet er als volgt uit: Yulius Raad van Toezicht Raad van Bestuur BOPZ + Geneesheer-Directeur Bestuurscentrum en Communicatie & Marketing Bedrijfsvoering (BV) Personeel & Organisatie (P&O) Financiën, Control & Informatiemanagement (FC&I) Academie Opleiders Ondernemingsraad Cliëntenraden Medezeggenschapsraad (Onderwijs) Autisme Kinder- en Jeugdpsychiatrie Kortdurende Zorg Langdurende Zorg en Behandeling Onderwijs 8 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
Daarnaast heeft Yulius Onderwijs een eigen organogram Raad van Bestuur Divisie Onderwijs Directeur Onderwijs Servicecentrum Onderwijs Manager Directiesecretaris Directiesecretariaat Medezeggenschapsraad Onderwijsregio's Regiomanagers Dienst Ambulante Begeleiding Manager Prima Arbeidstoeleiding Manager Onderwijslocaties Locatiemanagers PO Teamleider VO Teamleider MBO Teamleider Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 9
1.5 De structuur van Yulius Onderwijs Directie De dagelijkse leiding van Yulius Onderwijs is in handen van de directeur Onderwijs. Zij is lid van het organisatiebrede Management Overleg (MO) van Yulius. Onderwijsmanagementteam Verantwoordelijk voor de aansturing van Yulius Onderwijs als geheel is het Onderwijs Management Team (OMT). Dit bestaat uit de directeur Onderwijs, de regiomanagers, de managers Ambulante Begeleiding, Servicecentrum en Arbeidstoeleiding en de directiesecretaris. Regiomanagers Om de organisatie efficiënt te kunnen aansturen, is de divisie Onderwijs ingedeeld in regio s die elk worden aangestuurd door een regiomanager. Locatiemanagers en teamcoördinatoren Elke locatie wordt geleid door een locatiemanager of teamcoördinator. Die is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken op school. Zij worden aangestuurd door de regiomanager van de desbetreffende regio. Managementstatuut De verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden is vastgelegd in het managementstatuut van Yulius Onderwijs. De organisatie beschikt ook over een overlegstructuur. In hoofdstuk 6 gaan we dieper in op organisatorische veranderingen in de toekomst. Medezeggenschap De Medezeggenschapsraad behartigt de belangen van iedereen die met Yulius Onderwijs te maken heeft, zoals medewerkers, leerlingen en hun ouders/verzorgers. De raad telt dertien leden (ouders en personeel) en een voorzitter. Eén van de leden verzorgt het secretariaat van de MR. Tussen de directie van Yulius Onderwijs en de MR bestaat een constructieve samenwerkingsrelatie. Identiteit Yulius is een onderwijsinstelling op bijzonder neutrale grondslag: leerlingen met verschillende levensovertuigingen en sociale, culturele en etnische achtergronden zijn bij ons welkom. Wij leren onze leerlingen omgaan met deze verschillen, samenwerken en rekening houden met elkaar. Schoolgrootte De afgelopen jaren is Yulius Onderwijs flink gegroeid in het aantal vestigingen en leerlingen. Hadden we in 1992 nog slechts 68 leerlingen, in 2010 waren dat er 1.126 verspreid over 18 locaties. Ook de groep ambulant begeleide leerlingen werd fors groter. Sinds die dienst Ambulante Begeleiding in 2003 van start ging, steeg het aantal leerlingen tot 803 in 2010. Jaar 1992 2005 2010 Aantal leerlingen 68 613 1126 op locatie Aantal ambulant begeleide leerlingen - 190 803 10 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
1.6 Samenwerkingsrelaties Om elk kind onderwijs op maat te kunnen bieden, werken wij samen met andere specialisten. De afgelopen jaren bouwden we aan een netwerk van organisaties waar we nu en in de toekomst mee willen samenwerken. Zo zijn we goed voorbereid op de invoering van Passend Onderwijs. Yulius Onderwijs wil hierin een voortrekkersrol nemen. 1.7 Externe belanghebbenden Yulius Onderwijs staat niet alleen. Verschillende organisaties hebben belang bij de manier waarop we ons onderwijs vormgeven, zoals de Inspectie van het Onderwijs, gemeenten, regionale samenwerkingsverbanden, REC s, clusterscholen, zorginstellingen en brancheorganisaties. Ook aan hen moeten en willen we verantwoording afleggen over de kwaliteit van ons onderwijs. In het Jaardocument dat we jaarlijks opstellen staat een uitvoerige lijst van organisaties waarmee we samenwerken en uitleg over de wijze van overleg. Passend Onderwijs Met de regeling voor Passend Onderwijs krijgen (reguliere) scholen meer ruimte om zelf passend onderwijs vorm te geven. Ook voor kinderen met een beperking. Het budget daarvoor gaat voortaan rechtstreeks naar de reguliere scholen. Zij krijgen en zorgplicht. Bezuinigingen Passend Onderwijs gaat gepaard met bezuinigingen. Deze maken een einde aan het zogenaamde rugzakje. Daarnaast wordt er zo n tien procent bezuinigd op het speciaal onderwijs zelf, waardoor er meer leerlingen in een klas komen te zitten. Passend Onderwijs wordt op 1 augustus 2012 ingevoerd. De bezuinigingen gaan een jaar later in op 1 augustus 2013. Meer hierover vindt u in hoofdstuk 3. Zorgplicht De zorgplicht houdt in dat de school waar een leerling wordt aangemeld verplicht is een geschikte plek te vinden voor die leerling, ook als dat niet op de eigen school is. Daarom gaan alle scholen in een regio, inclusief het speciaal onderwijs, als volwaardige partners samenwerken in een samenwerkingsverband. Om elk kind de best passende vorm van onderwijs te kunnen bieden, wordt namelijk van scholen verwacht dat ze nauw samenwerken met gemeenten, scholen voor speciaal onderwijs en andere deskundige zorgaanbieders in de regio. Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 11
2 Missie en visie 12 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
2 Optimale kansen voor elke leerling 2.1 Inleiding: wat wij nastreven Yulius Onderwijs biedt passend onderwijs en arbeidstoeleiding aan leerlingen die door psychiatrische problematiek behoefte hebben aan extra ondersteuning bij het leren. Dat doen we op onze eigen locaties, maar ook door onze expertise in te zetten in het regulier onderwijs. Mensenwerk We doen dit vanuit de overtuiging dat onderwijs mensenwerk is. Daarom investeert Yulius Onderwijs in de professionele ontwikkeling van haar medewerkers. Ons onderwijsaanbod sluit aan op het ontwikkelingsperspectief van leerlingen en komt met meetbare resultaten. Zo kunnen leerlingen optimaal hun kansen benutten in de maatschappij. Of dat nu is door doorstroom naar het regulier onderwijs of door uitstroom naar een betaalde baan of andere dagbesteding. Kennis delen Om tot de best passende onderwijsvorm voor elke leerling te komen, werken we samen met de deskundigen om ons heen. We maken optimaal gebruik van de kennis en expertise die aanwezig is binnen Yulius, bij onze samenwerkingspartners en bij de ouders en verzorgers van leerlingen. 2.2 Kernwaarden Ons aanbod stemmen we af op de wensen van de klant en we volgen kritisch het resultaat van onze inspanningen. Steeds zoeken we naar de beste balans tussen opbrengst en de inzet van mensen en middelen. Onze medewerkers hebben een passie voor hun vak. Ze zijn betrokken bij hun leerlingen zonder dat ze daarbij hun professionaliteit uit het oog verliezen. We zorgen ervoor dat onze medewerkers deskundig zijn. Kwaliteit staat bij ons hoog in het vaandel. Samen met collegaonderwijsinstellingen werken we vanuit een gezamenlijke kwaliteitsnorm. Onze kernwaarden Wij zijn: Klantgericht Samenwerkingsgericht Resultaatgericht Betrokken Professioneel Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 13
3 Strategie en beleid 14 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
3 Van achtervanger tot troubleshooter 3.1 Inleiding: ambities en uitdagingen Yulius Onderwijs wil dé expert zijn op het gebied van onderwijs voor kinderen en jongeren met een psychiatrische stoornis. We zorgen ervoor dat deze leerlingen vol vertrouwen kunnen opbloeien. In een onderwijsomgeving waar de nodige aandacht is voor hun problemen en beperkingen, maar bovenal voor hun mogelijkheden en talenten. Of dat nu op onderwijslocaties van Yulius Onderwijs is, of in het regulier onderwijs. Kansen De afgelopen jaren heeft Yulius Onderwijs een enorme expertise opgebouwd waar het gaat om leerproblemen die worden veroorzaakt door psychiatrische beperkingen. We herkennen ook de gedragsproblemen die daarmee samenhangen. Vooral in de combinatie van zorg en onderwijs hebben we veel bereikt. Yulius Onderwijs werkt hiertoe samen met zorgdivisies binnen Yulius en met andere, externe zorginstellingen. Vooral op locaties waar zorg en onderwijs worden aangeboden maken we gebruik van elkaars expertise. Deze unieke kennis willen we graag delen met andere organisaties. Het is onze ambitie dat alle aanbieders van regulier onderwijs in de regio ons over vier jaar direct weten te vinden als ze willen weten wat er met een kind aan de hand is en welke begeleiding het kind nodig heeft. Deze zorg delen we met het regulier onderwijs, of we nemen het regulier onderwijs de zorg om deze leerlingen uit handen. We helpen leerlingen met een psychiatrische stoornis (weer) een plek te vinden in de maatschappij. Dit doen we met kwalitatief goed onderwijs dat past bij hun beperkingen én recht doet aan hun talenten. Uitdagingen De komende jaren staat Yulius Onderwijs voor grote uitdagingen. De belangrijkste externe ontwikkeling is de invoering van Passend Onderwijs (zie ook hoofdstuk 1) in 2012. Dit betekent concreet dat de zorgplicht voor leerlingen bij het regulier onderwijs komt te liggen en dat de huidige indicatiestelling door de Regionale Expertisecentra (REC s) verdwijnt. Samenwerkingsverbanden voor primair en voortgezet onderwijs waarvan ook Yulius Onderwijs deel gaat uitmaken bepalen dan welke leerlingen in aanmerking komen voor onderwijs of extra leerlingenzorg door Yulius. Daarbij is het huidige leerlingenaantal leidend: Yulius Onderwijs mag niet meer groeien. Ook wordt er de komende jaren flink bezuinigd op het speciaal onderwijs. We bereiden ons hier nu al op voor, want duidelijk is dat het budget voor ambulante begeleiding fors wordt verminderd en dat er zo n tien procent wordt bezuinigd op onze onderwijslocaties. Intern staat Yulius Onderwijs voor de uitdaging om de kwaliteit te verbeteren. We willen dat al onze onderwijslocaties ruim voldoen aan de eisen van de Inspectie van het Onderwijs. Ook hebben we samen met een aantal grote cluster 3- en 4-onderwijsinstellingen in het land een eigen kwaliteitsstandaard ontwikkeld als leidraad voor onze manier van werken. Interne afstemming en samenwerking zijn bij deze uitdagingen erg belangrijk. Daarom streven we naar het hebben en houden van constructieve samenwerking met de Medezeggenschapsraad (MR). Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 15
Gevolgen De vraag naar cluster 4-onderwijs zal door al deze ontwikkelingen niet verdwijnen, maar wel veranderen. Yulius Onderwijs wil nadrukkelijk betrokken blijven bij het vaststellen van de behoeften en mogelijkheden van leerlingen met psychiatrische problematiek. Meer dan ooit moeten wij als expertiseorganisatie laten zien wat we kunnen betekenen voor het regulier onderwijs, leerlingen en ouders. Daarom sluiten we ons aan bij relevante regionale overlegorganen op onderwijsgebied. We richten ons op samenwerking met en ondersteuning van collega-onderwijsinstellingen. Maar vooral gaan we op zoek naar een antwoord op de vraag hoe we onze klanten kunnen ontzorgen. We doen dat gericht bij ouders, leerlingen, onderwijs- en zorginstellingen en overheden. 3.2 Ambities voor de periode 2011-2015 De komende vier jaar wil Yulius Onderwijs in Zuid-Holland Zuid dé specialist worden op het gebied van onderwijs aan leerlingen met een psychiatrische stoornis. Dat doen we door een dekkend en passend onderwijsaanbod in de regio te bieden, maar ook door samenwerking met de zorgdivisies van Yulius en Prima Arbeidstoeleiding. De komende jaren wil Yulius Onderwijs strategisch samenwerken met andere aanbieders van speciaal onderwijs in de regio. Ook gaan we het regulier onderwijs zo goed mogelijk ondersteunen om te voorkomen dat leerlingen buiten de boot vallen of vastlopen. Door tijdig in te grijpen met een passend traject willen we voorkomen dat leerlingen permanent ondersteund moeten worden vanuit het speciaal onderwijs. Cluster 4 en REC Scholen voor speciaal onderwijs zijn tot op heden onderverdeeld in vier clusters. Kinderen die vanwege hun psychiatrische stoornis leerproblemen hebben, gaan naar scholen die vallen onder cluster 4. Regionale Expertisecentra (REC s) verzorgen de indicatiestelling. In onze regio is dat het Expertise- Centrum Speciaal Onderwijs (ECSO). Met de invoering van Passend Onderwijs verdwijnen de REC s en deze wijze van indicatiestelling. Ook zal de vraag naar speciaal onderwijs veranderen, maar niet verdwijnen. Wel komt er een einde aan de groei van het speciaal onderwijs. Ook verdwijnt het zogenaamde rugzakje, waarmee ambulante begeleiding in het regulier onderwijs bekostigd wordt. Prima Arbeidstoeleiding Stichting Prima Arbeidstoeleiding (Prima ATC) is het arbeidstrainingscentrum van Yulius. Hierin krijgen jongeren de kans om zich met de nodige begeleiding voor te bereiden op de arbeidsmarkt, in combinatie met een aanvullende (beroeps-) opleiding. 16 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
Diagnostische ambities De afgelopen jaren hebben wij een enorme kennis opgebouwd. Kennis die groeit nu we vaker samenwerken met de zorgspecialisten van Yulius. Uiteraard willen we die expertise inzetten. Vanaf 2013 willen we daarom nadrukkelijk betrokken zijn bij het vaststellen van de zorg die leerlingen nodig hebben bij in-, door- en uitstroom. Onze ambitie is om samen met andere partners centra voor diagnostiek en onderwijsondersteuning op te zetten. Hier worden al onze specialismen, van orthopedagogiek tot psychiatrie, gebundeld en werken zorg, onderwijs en de Academie nauw met elkaar samen. Doel is te komen tot een efficiëntere leerlingenzorg en de kwaliteit van het onderwijs en de onderwijsondersteuning te verbeteren. Scholen, ouders en leerlingen kunnen hier terecht voor diagnostisch onderzoek van leerlingen en ondersteuning bij het bepalen en bieden van een passend zorg- en leertraject. Doorlopend zorgaanbod Wij willen scholen en leerlingen zo goed mogelijk kunnen helpen. Daarom werken we aan een doorlopend zorgaanbod. Dat begint met een laagdrempelig expertisecentrum voor diagnostiek, advies en begeleiding, zoals hierboven beschreven. Daarnaast biedt Yulius Onderwijs ondersteuning binnen Zorgadviesteams (ZAT's) in het regulier onderwijs. Om te voorkomen dat leerlingen blijvend uit het regulier onderwijs uitvallen, groeit ons aanbod van kortdurende onderwijszorg. Dit gaat hand in hand met een goede begeleiding bij terugkeer naar het regulier onderwijs. Voor leerlingen die dat echt nodig hebben, blijft er ook in de toekomst plaats op onze onderwijszorglocaties. Om snel en effectief ondersteuning te bieden, werken we nauw samen met collega s in de zorg, zowel van de zorgdivisies van Yulius als van externe zorgaanbieders. Met de zorgdivisies van Yulius maken we afspraken over de wachtlijsten over en weer. Een projectgroep bereidt een snellere toegang van leerlingen tot zorg en van cliënten tot onderwijs voor. Verder is er binnen Yulius een Masterplan Arbeid gestart. Dit moet zorgen voor aansluiting van Prima Arbeidstoeleiding op zorg en onderwijs. Laagdrempelig en snel In zijn algemeenheid geldt dat het onderwijs van Yulius in 2015 laagdrempelig is en snel toegankelijk. Ons doel is om leerlingen zo lang mogelijk in het regulier onderwijs te houden. Waar nodig en mogelijk bieden we leerlingen handvatten die hen zo snel mogelijk weer op weg helpen. Dat kan tijdelijke plaatsing op een locatie van Yulius Onderwijs zijn, of een gezamenlijke aanpak van speciaal en regulier onderwijs. Voorop staat dat we de doorstroom van leerlingen willen bevorderen. Zorgadviesteams In een Zorgadviesteam (ZAT) werken diverse zorgverleners in en om school samen om ervoor te zorgen dat een jongere zijn diploma haalt. In overleg met scholen, gemeenten en ketenpartners proberen ze schooluitval een halt toe te brengen. Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 17
3.3 Uitwerking van de ambities Passend Onderwijs stelt nieuwe eisen aan onze organisatie. In 2011 is er een projectgroep gestart die de directeur Onderwijs adviseert over de herinrichting van Yulius Onderwijs. Eind 2012 ligt er een volledig plan met een uitgewerkte visie op doelgroepenbeleid, toelatingsbeleid en onderwijsbeleid. Ook clustering van kleine locaties kan hierbij aan de orde komen. Behalve aan managementstructuur, personeelsbeleid en financieel beleid besteden we ook aandacht aan onze positie buiten de organisatie en onze afspraken met externe partijen. We zorgen ervoor dat de nieuwe onderwijsorganisatie op 1 augustus 2013 gereed is. Yulius Onderwijs Nieuwe Stijl Met deze onderwijsorganisatie nieuwe stijl bieden we kwalitatief hoogstaand onderwijs aan leerlingen met een psychiatrische stoornis in de regio Zuid-Holland Zuid. Dicht bij huis, of als het niet anders kan in een behandelcentrum of de meest passende voorziening voor speciaal onderwijs. Vraag en aanbod in de regio stemmen we af met onze samenwerkingspartners. Ons onderwijs moet opleiden tot volwaardig burgerschap. Het sluit aan op vervolgonderwijs, arbeid of dagbesteding. De kwaliteit van het onderwijs is onomstotelijk bewezen. De lesmethoden en de manier waarop we onderwijs bieden zijn onderbouwd door wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd door de Yulius Academie. Het onderwijs wordt aangeboden door goed opgeleide, enthousiaste medewerkers. 3.4 Strategische speerpunten De komende vier jaar werken wij aan deze ambities. In de volgende hoofdstukken kunt u lezen hoe we dat precies gaan doen. Hieronder vindt u alvast de belangrijkste speerpunten in een notendop. Kwaliteit Bieden van kwalitatief goed onderwijs; y y Een basisarrangement voor elke locatie; y y Certificering volgens de landelijke kwaliteitsnorm. Onderwijs Werken met kerndoelen en vastgestelde leerlijnen; yontwikkelingsperspectief y met uitstroomprofiel; y y Een goed leerlingvolgsysteem; y y Wetenschappelijk onderbouwde onderwijs- en diagnostiekmethoden; y y Ouderbetrokkenheid; y y Inrichten van centra voor diagnostiek en onderwijsondersteuning. Organisatie Organisatiestructuur passend bij Passend Onderwijs; y y Intensievere samenwerking met regulier onderwijs; y y Allianties met andere aanbieders van speciaal onderwijs; y y Samenwerking met in- en externe zorgaanbieders; y y Constructieve samenwerking met de MR; Heldere communicatie. Personeel y y Invoering integraal personeelsbeleid; y y Focus op deskundigheid in de klas; y y Begeleiding en ontwikkeling van medewerkers; y y Een veilige leer- en werkomgeving. Financieel y y Financieel gezond blijven; y y Terugdringen van inkoop-, personeels-, en overheadkosten. 18 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 19
4 Kwaliteitsbeleid 20 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
4 Op weg naar beter onderwijs 4.1 Inleiding: onze beoordeling Wij willen onze leerlingen het best mogelijke onderwijs bieden. Dat is een uitdaging gezien de uiteenlopende en soms zeer complexe problematiek van onze leerlingen. Soms blijkt dat onze inspanningen niet de gewenste resultaten opleveren. Daarom kijken we als onderwijsorganisatie kritisch naar ons kwaliteitsbeleid. Inspectie In 2009 en 2010 heeft de Inspectie van het Onderwijs de onderwijslocaties van Yulius beoordeeld. Elf locaties kregen hierna een basisarrangement. Een school krijgt een basisarrangement als de inspectie vertrouwen heeft in de kwaliteit van de school. De overige locaties kregen de beoordeling zwak en een locatie werd beoordeeld als zeer zwak. Ambitie De kwaliteit van ons onderwijs moet beter. Wij moeten ervoor garant staan dat alle locaties vanaf 2012 een basis arrangement hebben en houden. Daarom is verbetering van onze onderwijskwaliteit de komende vier jaar een van de belangrijkste speerpunten van Yulius Onderwijs. Wat is kwaliteit? Kwaliteit is een breed begrip. Bij Yulius Onderwijs verstaan we onder kwaliteit: De mate waarin we erin slagen onze doelen te bereiken naar tevredenheid van leerlingen, ouders/verzorgers, de overheid en onszelf. 4.2 Systematische kwaliteitszorg De komende jaren gaan we ervoor zorgen dat elke locatie een basisarrangement heeft en houdt. Topprioriteit is dan ook het op orde brengen en houden van de (onderwijs)kwaliteit van onze locaties. De verbetering van onze kwaliteitszorg ofwel de manier waarop we werk maken van ons streven kwaliteit te leveren en te waarborgen pakken we systematisch aan. Systematisch en planmatig Kwaliteit mag geen toeval zijn. Daarom gaan we planmatig te werk bij het verbeteren ervan. We formuleren kwaliteitsbeleid, voeren dat door op de werkvloer en evalueren het resultaat. Dit laatste doen we bijvoorbeeld door het houden van interne audits. Ook hebben we systemen voor dossiercontroles en observaties ontwikkeld. Alle meetinstrumenten geven inzicht in de kwaliteit van onze organisatie, onderwijs en leerlingenzorg. Na inzet van een (combinatie van) meetinstrument(en) stellen we een verbeterplan op. We werken ernaartoe dat Yulius Onderwijs in schooljaar 2014-2015 gecertificeerd is volgens de landelijke kwaliteitsnorm voor het speciaal onderwijs. In paragraaf 4.4 vertellen we hier meer over. Door mensen De komende jaren steken we veel energie in de didactische vaardigheden van onze leerkrachten. We voeren een systeem van collegiale consultatie in, waardoor leerkrachten van elkaar kunnen leren (zie ook hoofdstuk 7). Meer dan tot nu toe het geval was maken we locatiemanagers en teamcoördinatoren verantwoordelijk voor het kwaliteitsbeleid. Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 21
Voor mensen Onze leerlingen hebben allemaal een andere achtergrond. Sommigen hebben al meerdere scholen bezocht voor ze bij ons komen. In 2011 hebben we een passend leerlingvolgsysteem ingevoerd op alle locaties. Daarin leggen we onder andere gegevens over de in-, door-, en uitstroom binnen onze organisatie vast. Op alle locaties gaan we werken met de vastgestelde leerlijnen en kerndoelen voor onze leerlingen. De invoering hiervan is in 2013 gereed. Daarbij nemen we ook de nieuwe kwaliteitswet voor het (voortgezet) speciaal onderwijs mee (zie paragraaf 4.4). 4.3 Kwaliteitsbepaling en borging: Landelijke kwaliteitsnorm speciaal onderwijs Yulius Onderwijs heeft een eigen kwaliteitskader ontwikkeld, met standaarden voor het meten, verbeteren en borgen van kwaliteit. In een bijbehorend kwaliteitshandboek staat beschreven welke procedures medewerkers moeten volgen om aan de normen te voldoen. Uiteraard houden we hierbij rekening met de eisen van de Onderwijsinspectie. Daarnaast luisteren we ook goed naar de succesverhalen van onze en andere scholen. Om de mening van ouders en leerlingen te horen, houden we periodiek tevredenheidsenquêtes. Niet alleen Yulius heeft behoefte aan een duidelijk kwaliteitskader met heldere normen. Ook andere scholen voor speciaal onderwijs zijn hiernaar op zoek. Yulius Onderwijs heeft daarom het initiatief genomen om een landelijke kwaliteitsnorm op te zetten, specifiek voor het speciaal onderwijs, vergelijkbaar met de HKZ-norm in de zorgbranche of de internationale kwaliteitsstandaard ISO 9001. Dit doen we samen met andere (onderwijs-)organisaties uit het hele land. We worden daarbij ondersteund door het Centrum voor Kwaliteit en Management in de Zorgsector (CKMZ). Ook de Onderwijsinspectie kijkt mee. We hebben de ambitie de landelijke norm officieel te laten accrediteren als kwaliteitskeurmerk. Yulius Onderwijs wil in schooljaar 2014-2015 gecertificeerd zijn. 4.4 Wet kwaliteit (v)so Ook de overheid komt de komende jaren met nieuwe kwaliteitswetgeving voor het (voortgezet) speciaal onderwijs. Voor het speciaal onderwijs (so) gebeurt dat vanaf 1-8-2012 en voor het voortgezet speciaal onderwijs (vso) vanaf 1-8-2013. In schooljaar 2011-2012 beginnen we aan de voorbereiding op het werken met een ontwikkelingsperspectief en uitstroomprofiel voor elke leerling. We doen dit in overleg met de ouders en/of de leerling zelf en leggen het vast in een transitiedocument, dat het huidige systeem van werken met groepsplannen en individuele handelingsplannen (IHP s) vervangt. We doen dat wetenschappelijk onderbouwd, in nauwe samenwerking met de Yulius Academie (zie hoofdstuk 5). Zo voldoen we tijdig aan de nieuwe wetgeving. Ook geven we nadrukkelijk vorm aan het begrip arbeidstoeleiding, een van de uitstroomprofielen in de nieuwe wet. Dit doen we in samenwerking met Prima ATC (zie hoofdstuk 1). Onze speerpunten voor de onderwijskwaliteit: Een basisarrangement voor elke locatie; Focus op deskundigheid in de klas; Verantwoordelijkheid voor kwaliteit bij locatiemanagers/teamcoördinatoren; Systematische verbeteracties; Certificering volgens landelijke norm voor het speciaal onderwijs. 22 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 23
5 Onderwijskundig beleid 24 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
5 Wij leren kinderen weer leren 5.1 Inleiding: lesgeven aan bijzondere leerlingen Onze leerlingen zijn bijzonder. Ze kampen met specifieke psychiatrische problematiek, waardoor leren moeilijk gaat. Soms komen daar ook nog gedragsproblemen bij kijken. Gewoon lesgeven is vaak niet mogelijk. Toch willen we onze leerlingen de allerbeste onderwijskwaliteit bieden. Dat vraagt om een duidelijke visie op onderwijs en een helder onderwijskundig beleid. Afgestemd programma Wij bieden onderwijs zo dicht mogelijk bij huis, of de plek waar de leerling in behandeling is. Onze leerlingen hebben immers vaak te maken met soms tijdrovende behandelingen. Tegelijkertijd moet er voldoende tijd overblijven voor alle andere, verplichte vakken. Daarom bieden we elke individuele leerling een afgestemd programma. Daarvoor kijken we eerst naar de problematiek en de mogelijkheden van de leerling. We vertalen die naar een pedagogisch en didactisch traject dat ervoor zorgt dat een leerling (weer) tot leren komt. Hoe we dat precies doen, leest u in het kader. Beschikbare lestijd Ziek zijn en werken aan herstel kosten tijd. Hierdoor kunnen onze leerlingen in veel gevallen niet optimaal profiteren van de besteedbare lestijd. Bij aanvang van het onderwijs bij Yulius bepalen onze orthopedagogen op basis van verschillende gegevens (IQ, DSM-diagnose, etcetera) hoeveel leerrendement voor de leerling te verwachten is. De Commissie voor de Begeleiding (CvB), die verantwoordelijk is voor de leerlingenzorg op locatie, vertaalt dit leerrendement in een ontwikkelingsperspectief en uitstroomprofiel. Om ervoor te zorgen dat de leerling dit haalt, passen we het onderwijsprogramma aan. Dit kunnen aanpassingen zijn in de leertijd of inhoudelijk in het onderwijsprogramma. Dit gebeurt altijd in overleg met de ouders en de leerling zelf. Kerndoelen en leerlijnen Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft kerndoelen opgesteld voor basisonderwijs, voortgezet onderwijs en speciaal onderwijs. Per vak wordt aangegeven wat leerlingen aan het eind van hun schooltijd moeten kennen en kunnen. Er staat niet in hoe dat moet. Op basis van de kerndoelen stellen scholen zelf hun onderwijsprogramma samen. Voor het speciaal onderwijs zijn er naast kerndoelen per vakgebied als rekenen of taal ook kerndoelen op het gebied van sociaalemotionele ontwikkeling. Het gaat dan om zintuiglijke en motorische ontwikkeling, sociaal-emotionele ontwikkeling, leren leren en praktische redzaamheid. Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 25
5.2 De manier waarop wij lesgeven Onze onderwijskundige uitgangspunten in een notendop: Voldoen aan (kwaliteits)wetgeving Yulius Onderwijs voldoet aan alle wetgeving voor het (voortgezet) speciaal onderwijs en het toezichtskader van de Inspectie van het Onderwijs. Ontwikkelingsperspectief met uitstroomprofiel Leerlingen krijgen binnen zes weken na hun start bij Yulius Onderwijs een ontwikkelingsperspectief met uitstroomprofiel voor vervolgonderwijs, arbeid of dagbesteding. Dit gebeurt in overleg met de ouders en/of de leerling zelf en wordt jaarlijks geëvalueerd. De leerling wordt geplaatst op een locatie die dit profiel aanbiedt. Na uitstroom uit Yulius Onderwijs zorgen we voor passende nazorg. Leerlingvolgsysteem met meetbare toetsen In 2011 hebben we een passend leerlingvolgsysteem ingevoerd om de vorderingen van onze leerlingen te kunnen bijhouden. In schooljaar 2011-2012 wordt dit met al zijn mogelijkheden op alle locaties ingevoerd. We voeren dan ook passende toetsen in, waarmee we deze vorderingen kunnen meten. Werken volgens kerndoelen en leerlijnen We werken toe naar de kerndoelen zoals die door het ministerie van OCW zijn opgesteld. Voor het speciaal onderwijs zijn er ook kerndoelen voor leergebieden als sociaalemotionele ontwikkeling, leren leren en arbeidsparticipatie. Vanaf 2013 werken we op elke locatie volledig met leerlijnen, die het gemakkelijker maken om gestructureerd de kerndoelen te behalen. Handelingsgericht en planmatig werken Het uitgangspunt voor ons onderwijs is het handelingsgericht werken. Dit is een systematische, doelgerichte methode waarbij de onderwijsbehoefte van de leerling centraal staat. Leerkrachten, orthopedagogen en anderen in de omgeving van het kind werken constructief samen. We streven naar een maximum van drie niveaus per groep. In het groepsplan staat hoe het onderwijs in de groep gepland is binnen de verschillende vak- en vormingsgebieden. In het Individueel Handelingsplan (IHP) staat beschreven welke individuele aanpassingen er voor een leerling nodig zijn. Dit IHP wordt de komende jaren vervangen door een transitiedocument. Hierin leggen we het ontwikkelingsperspectief en uitstroomprofiel van de leerling vast. Ontwikkelingsperspectief met uitstroomprofiel Scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs moeten een ontwikkelingsperspectief opstellen voor hun leerlingen. Dit is de basis voor een plan waarin staat hoe er wordt toegewerkt naar een passend door- of uitstroomprofiel. De drie uitstroomprofielen worden: uitstroom naar vervolgonderwijs (na het halen van een diploma), uitstroom naar werk of uitstroom naar dagbesteding. 26 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
Aandacht voor didactisch handelen en klassenmanagement Onze docenten hebben kennis van de doelgroepen en van hun psychopathologie en passen die kennis toe bij het lesgeven. Er komt meer aandacht en ondersteuning voor het didactisch handelen van de leerkrachten en docenten (in lijn met leerlijnen en aansluitend bij specifieke vereisten van de diverse doelgroepen) en voor klassenmanagement. Het didactisch handelen wordt afgestemd op de leerdoelen en -behoeften van de groep en de individuele leerling, waarbij er afwisselend groepsgewijs en individueel wordt gewerkt. Dagelijkse praktijk De kerndoelen moeten vertaald worden naar de dagelijkse onderwijspraktijk. Daarom heeft de Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) in opdracht van het ministerie leerlijnen ontwikkeld die per leergebied aangeven hoe een leerling van een beginniveau tot het kerndoel komt. De uitwerking van de kerndoelen voor het speciaal onderwijs is uitgevoerd door de CED Groep, een organisatie die educatieve cursussen en diensten verzorgt. Cruciale momenten van de leerlijn worden tussendoelen genoemd. Met de leerlijnen en tussendoelen kan een docent de ontwikkeling van een leerling veel beter sturen en volgen en heeft hij een hulpmiddel om de kerndoelen te halen. Yulius Onderwijs maakt hier gebruik van. Wetenschappelijke samenwerking Landelijk werkt Yulius Onderwijs samen met de Erasmus Universiteit, VU Amsterdam, Universiteit Utrecht, Yulius Academie en de CED Groep in het onderzoek naar wetenschappelijk onderbouwde methodes voor cluster 4-onderwijs. Regionaal werken we samen met diverse gemeenten in onderzoek naar schooluitval. Binnen Yulius participeren we in toegepast onderzoek op het snijvlak van zorg en onderwijs via Yulius Academie. 5.3 Wetenschappelijke onderbouwing: kennis is kracht Bij een derde van onze leerlingen is de psychiatrische problematiek en/of gedragsproblematiek zo prominent dat gewoon lesgeven niet mogelijk is. Zelfs binnen onze intensieve manier van onderwijs is het leren van deze leerlingen beperkt. De leerkracht heeft veel tijd nodig voor het bewaken van de rust in de klas, waardoor het primaire leerproces in de knel kan raken. Om dit te voorkomen, zoeken we in de wetenschap naar de beste methodes om kinderen weer aan het leren te krijgen. Yulius Academie Yulius Academie biedt het management binnen Yulius onder meer ondersteuning bij de ontwikkeling van het hulpverleningsaanbod en de professionalisering van medewerkers. Daarnaast initieert Yulius Academie toegepast wetenschappelijk onderzoek op het gebied van zorg en onderwijs. Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 27
Gedragsinterventies in de klas Experts op het gebied van onderzoek, kinderen jeugdpsychiatrie en onderwijspsychiatrie werken landelijk samen aan onderzoek naar hoe er binnen ons soort onderwijs het best kan worden lesgegeven. Yulius Onderwijs doet mee aan twee grote landelijke onderzoeken naar gedragsinterventies in de klas. 4U Studie naar Taakspel Taakspel is een specifieke onderwijsmethode, gebaseerd op gedragsinterventie, uit het regulier onderwijs. Daar zijn zulke goede resultaten behaald met Taakspel, dat er wordt onderzocht of de methode ook geschikt is voor het speciaal onderwijs. De zogeheten 4U Studie onderzoekt de effecten van Taakspel op cluster 4-onderwijs en de factoren die een rol spelen bij de invoering ervan. In 2011 worden de eerste onderzoeksresultaten verwacht. Hierna besluiten we of en hoe we Taakspel verder gaan invoeren. Stoppen met spijbelen Overal in het land hebben scholen te maken met schoolverzuim en uitval van leerlingen. Op dit moment lopen er diverse onderzoeken naar hoe dit kan worden tegengegaan. Zo doen in de gemeente Gorinchem alle scholen mee aan een onderzoek naar hoe schoolverzuim en -uitval het best kunnen worden herkend, geregistreerd en gevolgd. Ook Yulius Onderwijs doet mee aan dit onderzoek. Daarnaast zijn we betrokken bij diverse onderwijsopvangvoorzieningen. In de Herstart-projecten worden leerlingen opgevangen die langdurig thuiszitten (zie hoofdstuk 1). De rol van ouders Het onderzoek in Gorinchem sluit aan bij een onderzoek naar de rol van ouders bij schoolverzuim. Samen met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen analyseren we de houding, verwachtingen en competenties van ouders die hiermee te maken krijgen. Tweehonderd ouders namen deel aan dit onderzoek. De resultaten worden in 2011 gepresenteerd. Een veilige schoolomgeving Ook binnen Yulius wordt onderzoek gedaan waar Yulius Onderwijs aan meewerkt. Vaak zijn dat onderzoeken op het snijvlak van zorg en onderwijs. Zo loopt er binnen Yulius op dit moment een studie naar de veiligheid. Bij Yulius Onderwijs gaat het dan over agressie op school, pestgedrag, medicatie, alcohol, drugs, loverboys en de mogelijke gevaren van internet en social media. De speerpunten van ons onderwijskundig beleid zijn: Werken met kerndoelen en leerlijnen voor schoolse vakken en sociaal-emotionele ontwikkeling; Afgestemd programma voor iedere leerling; Binnen zes weken een ontwikkelingsperspectief met uitstroomprofiel, vastgelegd in een transitiedocument; Meer aandacht en ondersteuning voor het didactisch handelen van de docenten/leerkrachten en voor klassenmanagement; Passende nazorg bij door- en uitstroom; Bevorderen van een veilige schoolomgeving; Bevorderen van ouderbetrokkenheid; Wetenschappelijk onderbouwde onderwijsmethoden voor en diagnostiek van leerlingen met psychiatrische problematiek; Inrichten van centra voor diagnostiek en onderwijsondersteuning. 28 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
Onze ambitie: centra voor diagnostiek en onderwijsondersteuning Het herkennen en begeleiden van leerlingen met een psychiatrische beperking was tot nog toe mede een taak van de ambulant begeleider. Met de invoering van Passend Onderwijs verdwijnt die functie. Toch moeten regulier en speciaal onderwijs samen een manier vinden om knelpunten vast te stellen en leerlingen een passend leerprogramma te bieden. Yulius Onderwijs heeft de ambitie om centra voor diagnostiek en onderwijsondersteuning op te zetten. Daar kunnen leerlingen met problemen worden onderzocht en worden pedagogische, didactische en therapeutische strategieën ontwikkeld voor scholen en hun leerlingen. Op dit moment onderzoekt Yulius Onderwijs die mogelijkheid samen met Yulius Zorgdivisies, Yulius Academie en stichting Horizon. Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 29
6 Organisatieontwikkeling en communicatie 30 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015
6 Een organisatie in verandering 6.1 Inleiding: dynamisch inspelen op nieuwe ontwikkelingen Yulius Onderwijs staat de komende jaren veel te wachten. Er liggen fikse bezuinigingen op ons pad en de invoering van Passend Onderwijs vraagt veel van ons aanpassingsvermogen. Midden in die storm willen we ook nog eens koersen op kwaliteit. Dat vraagt om flexibiliteit en een dynamische instelling. De opdracht die we onszelf stellen is gericht op zoek te gaan naar de vraag van onze potentiële klanten. Een duidelijke organisatiestructuur en heldere communicatie moeten ons daarbij ondersteunen. Herkenbare gezichten in de regio Sinds 2010 werkt Yulius Onderwijs met regiomanagers. Zij sturen de locatiemanagers in hun regio aan en zijn het gezicht van de organisatie in de regio. Datzelfde geldt voor de managers van de diensten Ambulante Begeleiding, Prima Arbeidstoeleiding en het Servicecentrum. De directeur Onderwijs geeft op haar beurt leiding aan de regio- en dienstmanagers en is het gezicht van de hele onderwijsorganisatie. 6.2 Organisatiestructuur Gelet op de invoering van Passend Onderwijs en de bezuinigingen gaan we intensiever samenwerken met het regulier onderwijs. Ook gaan we strategische allianties aan met andere aanbieders van speciaal onderwijs en versterken we de samenwerking met in- en externe zorgaanbieders. Daarbij houden we nadrukkelijk in de gaten of de organisatiestructuur nog voldoet. Zo zullen we controleren of de regionale inbedding die hoort bij Passend Onderwijs voldoende tot stand is gekomen. Ook de aansturing en de resultaten van Yulius Onderwijs moeten verbeteren. De nieuwe structuur moet daarbij helpen. Het hebben en houden van een constructieve samenwerking met de MR staat hierbij hoog in het vaandel. Om dit te bereiken is in 2011 een projectgroep opgericht die de directeur Onderwijs adviseert over de herinrichting van Yulius Onderwijs (zie paragraaf 3.3). De projectgroep heeft de opdracht om proactief in te spelen op de ontwikkelingen rond Passend Onderwijs en de bezuinigingen. Nieuwe functies en taken Tot nu toe worden onze locaties aangestuurd door een locatiemanager of in enkele gevallen een teamcoördinator. Van beide functies worden de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden nader uitgewerkt. 6.3 Communicatie Yulius Onderwijs wil tijdig en helder communiceren over nieuwe ontwikkelingen binnen het speciaal onderwijs en onze locaties in het bijzonder. Dit doen we zowel naar onze medewerkers als naar ouders en scholen en andere belanghebbenden buiten de organisatie. Dit schoolplan is daarvan een voorbeeld. Hoe, met wie en wanneer we communiceren is vastgelegd in ons communicatieplan. Ouderbetrokkenheid In ons communicatieplan is bijzondere aandacht ingeruimd voor de communicatie met ouders en verzorgers. Leerlingen functioneren beter op school naarmate ouders er meer bij betrokken zijn, blijkt uit onderzoek. Bovendien hebben we de betrokkenheid van Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015 31
ouders hard nodig, willen we Passend Onderwijs kunnen aanbieden. 6.4 Visie op leiderschap Een organisatie in verandering vraagt om stevig leiderschap. Wij vinden het belangrijk dat niet alleen managers, maar alle medewerkers verantwoordelijkheid nemen en verantwoording afleggen. Het nemen van verantwoordelijkheid begint zo laag mogelijk in de lijn van medewerkers. We sturen hier nadrukkelijk op. Resultaatgericht management Onze kernwaarden vormen de leidraad bij het management. We zorgen ervoor dat we die terugzien in onze resultaten en organisatiecultuur. Alle taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden binnen de organisatie zijn helder beschreven. Bij alles wat we doen werken we systematisch en planmatig volgens de Plan Do Check Act (PDCA)-cyclus. Onze managementstructuur kunnen we, indien nodig, snel aanpassen aan nieuwe omstandigheden. De speerpunten bij onze organisatieontwikkeling en communicatie: Een aangepaste organisatiestructuur, aansluitend op Passend Onderwijs; Herkenbaarheid in de regio; Intensievere samenwerking met regulier onderwijs; Strategische allianties met andere aanbieders van speciaal onderwijs; Samenwerking met in- en externe zorgaanbieders; Constructief overleg met de medezeggenschapsraad; Tijdig en helder communiceren over ontwikkelingen; Stevig leiderschap bij management en medewerkers. 32 Yulius Onderwijs Schoolplan 2011-2015