Samen Actief Sport- en beweegbeleid 2018-2021 Gemeente Simpelveld December 2017
2 INHOUDSOPGAVE 1. Samen aan de start 1.1. In co-creatie 1.2., samen actief 1.3. Gezondheidsbeleid 1.4. Leeswijzer 3 3 4 4 4 2. Samen beginnen 2.1. Integraal beleidsplan 2.2. Trends & ontwikkelingen 2.3. Demografische ontwikkelingen & gezondheidscijfers 2.4. Conclusie 5 5 6 7 9 3. Samen gelukkig 3.1. Onze visie 3.2. Samen meedoen 3.3. Samen gezond worden 3.4. Samen verenigen 3.5. Samen beleven 3.6. Samen benutten 3.7. Samen organiseren 10 10 11 12 13 14 15 16 4. Samen aan de slag 17 5. Samen doen 18
3 1. SAMEN AAN DE START Onze gemeenschap is in ontwikkeling. De wensen en behoeften van onze inwoners veranderen. Dit heeft impact op de wijze waarop zij omgaan met sport en bewegen. Het beïnvloedt het sport- en beweegaanbod en de rol daarin van onze (sport)verenigingen. We willen dat iedereen in Simpelveld en Bocholtz de mogelijkheid heeft te kiezen voor sport, bewegen én een gezonde leefstijl. Daarbij helpt dit sport- en beweegbeleid. Samen zorgen we voor een actieve gemeente. Waar we staat in dit plan bedoelen we alle betrokkenen bij sport, bewegen en gezondheid. Wij, dat zijn we samen; inwoners, verenigingen, organisaties en gemeente. Iedereen die op zijn of haar manier een bijdrage levert aan een actieve en gezonde samenleving. 1.1 In co-creatie Het beleid is tot stand gekomen samen met betrokken inwoners, verenigingen en (partner) organisaties uit Simpelveld en Bocholtz. Samen met hen zijn de uitgangspunten voor sport en bewegen in onze gemeente verkend. Er zijn gesprekken gevoerd met beleidsmedewerkers van de gemeente en betrokken partners. Daarnaast zijn de verenigingen nauw betrokken. Zij hebben in een interactieve sessie veel input geleverd. Ook zijn relevant beleid, trends en demografische ontwikkelingen geïnventariseerd en geanalyseerd. Dit wordt nader toegelicht in het volgende hoofdstuk. HOE? IN CO-CREATIE INVENTARISATIE DESKRESEARCH RELEVANT BELEID TRENDS EN ONTWIKKELINGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN EN GEZONDHEIDSCIJFERS INTERACTIE INTERN BESTUURLIJKE EN AMBTELIJKE AFSTEMMING INTERN OVERLEG BELEIDSMEDEWERKERS SOCIAAL DOMEIN, SPORT, CULTUUR EN TOERISME INTEGRAAL SPORT EN BEWEEGBELEID INTERACTIE ETERN BREDE BIJEENKOMST Verenigingen en partners ÉÉN OP ÉÉN GESPREKKEN met verenigingen en partners
4 1.2, samen actief In Simpelveld en Bocholtz werken gemeente en lokale partijen, zoals onderwijs, zorgpartners en verenigingen, al nauw samen om een beweging op gang te brengen. Onder de naam, samen actief. staat voor: Bocholtz-Actief-Simpelveld. Deze beweging benut de kracht van de samenleving nog meer. Iedereen doet mee en krijgt de kans zelf initiatief te nemen, van jong tot oud. We helpen elkaar, want samen komen we verder. heeft in 2017 al de samenwerking met de basisscholen en sportverenigingen opgezocht om inwoners in beweging te brengen. Bij de uitvoering van dit sport- en beweegbeleid zien we als verbindende, motiverende en faciliterende speler. 1.3 Gezondheidsbeleid Zoals in dit hoofdstuk al is aangegeven, willen we dat iedereen in onze gemeente de mogelijkheid heeft te kiezen voor sport, bewegen én een gezonde leefstijl. Deze nota heeft niet alleen betrekking op sport en bewegen, maar ook gezondheid. Het beleid, dat in deze nota is vastgelegd en de acties die daarbij horen, zijn breder dan sport en bewegen alleen. Zo maken we een directe link met het beleidsterrein publieke gezondheid. Het beleid ten aanzien van publieke gezondheid is in 2016 vastgelegd in de regionale beleidsnotitie Gezondheidsbeleid Gezondheid in Limburg: van signaalrood naar bronsgroen. Het bevat drie programmalijnen: Gezonde jeugd, Gezonde wijk en Aandacht voor kwetsbare personen. Per programmalijn zijn thema s gedefinieerd en concrete acties benoemd. Hiervoor wordt veelal op Zuid- Limburgse schaal samengewerkt. Waar dat wenselijk is, kan hier ook een lokale invulling aan worden gegeven in een lokaal uitvoeringsprogramma gezondheid, dit is aanvullend op het regionale beleid en acties. Deze notitie heeft dus een brede scope en richt zich ook op gezondheid en gezonde leefstijl. Hierdoor kan deze beleidsnotitie in feite gezien worden als het lokale uitvoeringsprogramma gezondheid. Daarmee is het niet meer nodig een separaat uitvoeringsprogramma gezondheid op te stellen. De lokale activiteiten die een plek zouden krijgen in dit uitvoeringsprogramma hebben reeds een plek gekregen in deze nota. 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt het speelveld verkend door het beschrijven van aanknopingspunten vanuit andere beleidsterreinen, het in beeld brengen van relevante trends en ontwikkelingen en het beschrijven van de huidige situatie. Hoofdstuk 3 Samen gelukkig is de algemene visie rondom sport en bewegen in onze gemeente. In het hoofdstuk is de visie vertaald naar concrete uitgangspunten. In iedere paragraaf worden concrete acties opgesomd en een actueel praktijkvoorbeeld uit de gemeente beschreven. In hoofdstuk 4 wordt de betekenis van de visie en het beleid vertaald naar relevante doelgroepen. Tot slot wordt in hoofdstuk 5 een overzicht gegeven van alle op te pakken acties, inclusief planning en budget.
5 2. SAMEN BEGINNEN 2.1 Integraal beleidsplan Het sport- en beweegbeleid geeft richting en uitgangspunten om samen te zorgen voor gezonde en actieve kernen in onze gemeente, met hulp van betrokken inwoners, verenigingen en organisaties. Het sport- en beweegbeleid is geen doel op zich, maar is ondersteunend aan andere beleidsvelden. Het beleid sluit aan op de: Strategische visie 2013-2023 Kadernotitie Samen Leven Regionaal gezondheidsbeleid Gezondheid in Zuid-Limburg van signaalrood naar bronsgroen Projectplan Simpel, iedereen in beweging & Plan van Aanpak Samen op weg naar beweging Integraal Dorpsontwikkelingsplan voor Bocholtz Toeristisch Uitvoeringsplan Simpelveld in de sporen van het Romeins verleden en Gebiedsontwikkeling Stationsomgeving ZLSM Een van de belangrijkste kernwaarden van de gemeente Simpelveld is samenwerken. Ook van toepassing op dit sport- en beweegbeleid als belangrijk uitgangspunt. Samen werken, samen aanpakken en samen bewegen. Daarnaast onderstrepen we met dit beleid ook het belang van kwaliteit, klantgericht denken en de kracht van onze eigen inwoners en verenigingen. INTEGRAAL SPORT- EN BEWEEGBELEID STRATEGISCHE VISIE 2013-2023 Samenwerken: samen bewegen, durven doen en aanpakken Kwaliteit: divers en toegankelijk (beweeg) aanbod voor iedereen Klantgericht denken: met aanbod inspelen op behoeften van doelgroepen Investeren in een gezonde samenleving meer nodig dan ooit Gemeentelijke speerpunten: toerisme & recreatie, blijven wonen, participatie en kleinschalig ondernemerschap INTEGRAAL DORPSONTWIKKELINGSPLAN VOOR BOCHOLTZ Verbeteren en versterken dorps wonen behoud en versterken basisvoorzieningen benutten toeristisch-recreatieve potentie samenwerken in levendige netwerken * Groene aantrekkelijke omgeving * Aanwezigheid voorzieningen * Samenwerking tussen ondernemers, maatschappelijke organisaties en verenigingen * Denken in behoeften REGIONAAL GEZONDHEIDSBELEID GEZONDHEID IN ZUID-LIMBURG VAN SIGNAALROOD NAAR BRONSGROEN Gezondheidsachterstanden in Zuid-Limburg verder verkleinen Positieve Gezondheid Aandacht voor gezonde jeugd, gezonde wijk en kwetsbare personen PROJECTPLAN SIMPEL, IEDEREEN IN BEWEGING & PLAN VAN AANPAK SAMEN OP WEG NAAR BEWEGING Realiseren voldoende sport-, beweeg- en cultuuraanbod ter bevordering van gezondheid, participatie, vitaliteit en leefbaarheid. Met pijlers: Sportief, Gezond & Cultureel Meedoen & Talent Samen & Actief KADERNOTITIE SAMEN LEVEN Meer samenwerken Eigen kracht benutten Oog hebben voor de ander Participatie TOERISTISCH UITVOERINGSPLAN SIMPELVELD IN DE SPOREN VAN HET ROMEINS VERLEDEN & GEBIEDSONTWIKKELING STATIONSOMGEVING ZLSM Stimuleren vitaliteit in kernen en omliggend gebied Enorm aanbod wandel- en fietsroutes én Romeins erfgoed * Aansluiting van Simpelveld op Vennbahn: oude spoorlijn die deels dienst doet als populaire fietsroute over landsgrenzen heen * Leisure Lane: hoogwaardige recreatieve fietsroute langs bezienswaardigheden zoals kastelen en mijnkolonies * Recreatieve fietsverbinding tussen Simpelveld en Aken via Kalkbaan: 4-landenfietsknooppunt lans de Miljoenenlijn
6 2.2 Trends & ontwikkelingen De samenleving is onderhevig aan allerlei sociale en maatschappelijke ontwikkelingen. Die hebben invloed op ons leven en de rol die sport en bewegen daarin spelen. De ontwikkelingen nemen we mee en willen we als kansen benutten voor het stimuleren van sport en bewegen in onze gemeente. TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Veel mensen willen ook op hogere leeftijd genieten van een hoge levenskwaliteit en zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Ze willen zorg, ondersteuning en faciliteiten graag dichtbij huis hebben. Ontmoetingsplekken helpen inwoners zo lang mogelijk zelfredzaam te blijven. Steeds meer mensen worden zelfstandiger en binden zich minder vanzelfsprekend aan organisaties en verenigingen, onder andere voor hun vrijetijdsbesteding. Mensen willen zich wel graag nog verenigen, op andere manieren dan we wellicht gewend zijn, met meer ruimte voor flexibiliteit. De relatie tussen de inwoner en de overheid verandert. Inwoners nemen zelf steeds meer initiatief. De overheid faciliteert daarbij en stimuleert het eigen initiatief. (Sport)verenigingen nemen steeds meer hun maatschappelijke rol in en bieden meer aan voor leden en niet-leden. Daardoor spelen ze een belangrijke rol binnen een (dorps) gemeenschap. Er is toenemende aandacht voor de kwaliteit van de leefomgeving. Een prettige groene, veilige en leefbare woonomgeving ondersteunt betrokkenheid en sociale cohesie in de buurt. Betrokken vrijwilligers zijn enorm belangrijk voor verenigingen. Het vinden van voldoende vrijwilligers is voor veel organisaties een uitdaging. De bijdrage van een vrijwilliger kan op veel verschillende manieren, die meer en beter benut kunnen worden. Mensen vinden sport, bewegen en gezondheid belangrijker en kiezen steeds meer en bewust voor een gezonde(re) leefstijl.
7 2.3 Demografische ontwikkelingen & gezondheidscijfers DEMOGRAFISCH Demografisch Onze gemeente kent, net als de meeste andere gemeenten in Nederland, demografische ontwikkelingen waaronder vergrijzing en ontgroening. Het aantal 65-plussers in de gemeente stijgt. Bovendien neemt de levensverwachting van deze groep toe. 65+ 2015 24,7% 13,4% 0-15 jaar 9,3% 15-25 jaar 2027-6% 10.093 inwoneraantal Leefbaarheid De kernen Simpelveld en Bocholtz kennen een hoge leefbaarheid met betrokken inwoners. Ze voelen zich verantwoordelijk voor hun buurt en hechten veel waarde aan hun buurt. 45-65 jaar 32,0% 20,7% 25-45 jaar 2040 +10% 65+ bevolkingssamenstelling vergrijzing LEEFBAARHEID 89% medeverantwoordelijkheid voor leefbaarheid 7,8 kwaliteit woonomgeving
8 Simpelveld Zuid-Limburg Nederland Sportdeelname & sportverenigingen Onze gemeente heeft een divers sportaanbod met veel sportverenigingen. Beide kernen, Simpelveld en Bocholtz, hebben voor de meeste sporten een eigen vereniging. Cijfers over sportdeelname laten zien, dat in verhouding meer kinderen en jongeren lid zijn van de sportvereniging dan ouderen (65+). Gezonde leefstijl Zuid-Limburg kent ten opzichte van de rest van Nederland een gezondheidsachterstand. Veel inwoners hebben last van overgewicht. Hierin is een stijgende trend waarneembaar. Steeds meer mensen krijgen chronische aandoeningen en/of mobiliteitsbeperkingen. Daardoor ervaren zij hun gezondheid als minder goed dan mensen in de rest van Nederland. Jongeren in Simpelveld scoren wel goed op gezondheid ten opzichte van het gemiddelde in Zuid-Limburg. Bronnen waarstaatjegemeente 2012 waarstaatjegemeente 2015 Sportdeelname en accommodatiegebruik in Limburg, Van der Werff et al., 2013 Gezondheidsmonitor Volwassenen GGD, CBS & RIVM Een nieuwe kijk op gezondheid in Simpelveld, GGD 2014 Beweegnorm, Volksgezondheid en Zorg 2016 Gemeente op maat. Simpelveld, CBS (2010) Demografische kerncijfers per gemeente 2015, CBS 2015 Gemeentemonitor Simpelveld, Onderzoeksbank Limburg 2013 Wekelijkse sporters per GGD-regio, Volksgezondheid en Zorg 2016 SPORTDEELNAME & SPORTVERENIGINGEN inwoners 13-16 jarigen 50,4% 60,8% 80,9% 76,1% norm gezond bewegen dagelijks bewegen inwoners 13-16 jarigen 26,1% 25,3% 64,2% 63,5% lid van een sportvereniging lid van een sportvereniging GEZONDE LEEFSTIJL inwoners 57,6% 48,3% overgewicht 15 VERENIGINGEN 13-16 jarigen 33% 46,1% 3u+ kijken naar beeldscherm 20,4% 31,7% dagelijks frisdrank drinken 25,3% 26,7% dagelijks fruit eten 32,1% 38,1% dagelijks snoepen
9 2.4 Conclusie Er is voornamelijk jeugd actief bij de sportverenigingen. De vergrijzing neemt toe, wat kansen biedt voor verenigingen en sportaanbieders om de doelgroep ouderen meer aan te spreken en te binden. De vergrijzing zorgt er echter ook voor dat het gezond ouder worden onder druk komt te staan. Inwoners hebben meer last van chronische aandoeningen, waardoor de kans om ongezond oud te worden groter wordt. De inwoners in de gemeente voldoen een stuk minder dan landelijk gemiddeld aan de beweegnorm. Er is sprake van substantieel meer overgewicht bij onze inwoners dan landelijk het gemiddelde is (m.n. bij ouderen). Er is sprake van een hoge betrokkenheid van inwoners bij de leefbaarheid in hun buurt en kern. De recreatieve en groene omgeving in onze gemeente biedt enorm veel beweegmogelijkheden voor zowel de niet-georganiseerde sporter als actieve recreant/ toerist. Sport en bewegen zijn uitermate geschikt om als middel een bijdrage te leveren aan het sociaal domein.
10 3. SAMEN GELUKKIG 3.1 Onze visie In onze gemeente zijn we samen actief. Dat zorgt voor gelukkige inwoners. Betrokken en actieve inwoners, die bijdragen aan de beweging die we samen realiseren. Een beweging die de kracht van onze dorpskernen nog meer benut en zichtbaar maakt. Versterkt door vitale verenigingen waar de inwoners, ieder op zijn of haar manier, een steentje aan bijdragen en fan van zijn. Het is een beweging waar we trots op zijn. De verenigingen in Simpelveld en Bocholtz werken nauw met elkaar samen en durven te vernieuwen. Ze spelen in op maatschappelijke ontwikkelingen. Dat houdt ze vitaal en klaar voor de toekomst. Het sportaanbod is kwalitatief goed. Kwaliteit gaat immers boven kwantiteit. De behoeften en wensen van onze inwoners zijn bepalend voor de ontwikkeling van het sportaanbod. In onze gemeente telt en doet iedereen mee. Elke inwoner krijgt de kans gezonde en bewuste keuzes te maken. De gezonde keuze is voor ons een vanzelfsprekende keuze. Onze inwoners genieten van het goede en bereikbare sportaanbod. Het brengt ze plezier en met andere inwoners in contact, dat geldt voor jong én oud. Mensen met een beperking ervaren in onze gemeente geen drempels om mee te doen. De mogelijkheden om te sporten en bewegen zijn voor iedereen toegankelijk. Bewegen doen we niet alleen binnen, maar vooral ook buiten in onze groene en uitnodigende omgeving. Die zit boordevol actieve mogelijkheden, van sportvelden tot recreatieve wandel- en fietspaden. Al deze plekken zijn van en voor iedereen te gebruiken. Inwoners en verenigingen nemen eigen initiatief en helpen elkaar verder. Initiatieven zijn bovendien vernieuwend en uitdagend. En de gemeente? Die inspireert en faciliteert lokale spelbepalers om de beweging op gang te brengen. In onze gemeente zijn we samen sterk, want samen komen we verder. Daar zijn we trots op en dat maakt ons allemaal gelukkig. Bovenstaande visie is vertaald in een aantal uitgangspunten. We zijn samen actief door: Sporten en bewegen voor iedereen mogelijk te maken: Samen meedoen. Een gezond en vitaal leven te stimuleren: Samen gezond worden. Vitale en krachtige verenigingen te ondersteunen: Samen verenigen. Sport en bewegen te beleven en zichtbaar te maken: Samen beleven. De sportieve ruimte optimaal te benutten en zorgen voor kwalitatief aanbod: Samen benutten. Meer samen te werken, vernieuwen en innoveren: Samen organiseren. De uitgangspunten worden in de volgende paragrafen nader toegelicht.
Sportief & gezond op en rond school Kinderen in onze gemeente krijgen de mogelijkheid om te leren hoe ze zich sportief en gezond kunnen ontwikkelen. De sportdocent verzorgt daarvoor de gymlessen op school, kleutergym, pauzesport en (naschoolse) sportactiviteiten. De kinderen maken kennis met verschillende sporten. De sportdocent werkt hiervoor samen met de sportverenigingen in Simpelveld & Bocholtz. 11 3.2 Samen meedoen Iedereen doet mee in gemeente Simpelveld. Alle inwoners, jong, oud, met en zonder beperking, krijgen de kans gezonde en sportieve keuzes te maken. Van kinds af aan Kinderen in onze gemeente krijgen de mogelijkheid om te leren hoe ze zich sportief en gezond kunnen ontwikkelen. Ook kinderen in armoedesituaties. We willen kinderen al vroeg laten kennismaken met de waarde van sport en bewegen. Jong geleerd is nog altijd oud gedaan. Op en rond school is veel aandacht voor sport en bewegen. Maar niet alleen op school, ook daarbuiten. Bij de sportvereniging of buiten in de groene omgeving, die onze gemeente rijk is. Kinderen beleven veel plezier aan sport en bewegen. Bovendien helpt het bij de persoonlijke ontwikkeling. Oud is goud We stimuleren ouderen om vitaal oud te worden. We krijgen steeds meer ouderen in onze dorpen en kernen, die we willen helpen om gezond te blijven. Door te bewegen kunnen ze langer thuis wonen en worden mogelijkheden voor ontmoetingen gecreëerd. Daarmee kunnen we eenzaamheid tegengaan en zorgen voor een zinvolle dagbesteding. Iedereen hoort er bij Extra aandacht is er voor mensen met een beperking. Zij hebben net zoveel kans mee te doen als ieder ander. Zij horen er ook bij. Een beperking is geen belemmering om een passende sport te vinden. Samen met de doelgroep zelf, (zorg)partners én verenigingen willen we drempels om te bewegen zoveel mogelijk weghalen en toegankelijk sportaanbod aanbieden. We willen De samenwerking tussen onderwijs, (zorg) partners en verenigingen bevorderen. De gezonde leefstijl al op jonge leeftijd stimuleren. Een gezonde leefstijl en bewegen bij ouderen stimuleren op basis van ontmoeting en sociale cohesie om sociale isolatie tegen te gaan, samen met (zorg)partners. Mensen met een beperking in hun kracht zetten en kansen bieden om te bewegen. Vraag en aanbod bij elkaar brengen en op elkaar afstemmen. Verenigingen en burgerinitiatieven stimuleren om mensen met een beperking te helpen op weg naar beweging. We gaan samen De succesvolle sportieve aanpak op en rond de scholen en kinderopvang van de sportdocent voortzetten. In de beide kernen naschools sporten organiseren in samenwerking met de sportverenigingen en sportaanbieders. Beweegactiviteiten voor de kinderen in schoolvakanties, Nationale Sportweek en Koningsdag organiseren. Beweegactiviteit voor jongeren én ouderen organiseren in samenwerking met Impuls. Uitvoering geven aan partnership met Roda JC Midden in de Maatschappij met aandacht voor Walking Football en G-voetbal. Beweegactiviteit voor cliënten van Gastenhof in samenwerking met sportverenigingen. In overleg met MEE, Impuls, Gastenhof en consulenten van de gemeente verkennen hoe mensen met een beperking beter te begeleiden naar (regulier) sport- en beweegaanbod. Kinderen in armoedesituaties kansen bieden mee te doen en gezonde keuzes te maken in samenwerking met Stichting Leergeld en het Jeugdsportfonds.
Senioren fit bij de vereniging Steeds meer sportverenigingen willen ouderen verantwoord laten sporten. Dat kan met aangepast aanbod, zoals Walking Football of Seniorenfit tennis. Ook in Simpelveld & Bocholtz wordt steeds meer passend sportaanbod voor senioren ontwikkeld. Trainingen en het trainingsmateriaal worden aangepast en vaak worden experts zoals fysiotherapeuten er bij betrokken. 12 3.3 Samen gezond worden We vinden een gezond en vitaal leven voor iedereen in gemeente Simpelveld enorm belangrijk. Samen kunnen we gezond worden en blijven, van jong tot oud. Positieve gezondheid Steeds meer ouderen krijgen te maken met chronische aandoeningen. Toch zijn er mogelijkheden voor hen om (preventief) te bewegen en sporten om een zo gezond mogelijk leven te hebben. We ondersteunen de principes van positieve gezondheid: het vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Iedereen kan meedoen naar zijn of haar eigen kunnen. Dichtbij Ouderen willen (sport)voorzieningen dichtbij huis in de eigen kern. Voor hen zijn sociale motieven, zoals ontmoeting en participatie, vaak belangrijker dan de sportieve prestatie. De wensen en behoeften van deze doelgroep moeten we meer in kaart brengen om er op te kunnen inspelen. Dat kan alleen samen met partners als zorgaanbieders, GGD, verenigingen, commerciële aanbieders en ouderenorganisaties. Jong gezond Ook de jeugd (en hun ouders) willen we bewust maken van een gezonde leefstijl. De basis hiervoor wordt op en rond school gelegd. Bewegen en kiezen voor gezonde voeding moet vanzelfsprekend worden. Dit vraagt om stimulering vanaf de basisschool. Maar ook de ouders willen we hierbij betrekken, zo zorgen we samen voor gezonde kinderen. Gezonde vereniging Daarnaast spelen ook de verenigingen een rol in het overdragen van een gezonde leefstijl. De sportvereniging, met name de sportkantine, is een belangrijke sportieve en sociale ontmoetingsplek. We willen samen met verenigingen kijken naar het aanbod van eten en drinken in de kantine. We willen niet alleen snacks, maar ook gezonde producten. Zo maken we van de gezonde keuze een makkelijke keuze. We willen Positieve gezondheid stimuleren en ouderen op weg helpen naar een gezonde leefstijl. Een passend en toegankelijk aanbod voor ouderen, dat bijdraagt aan een gezonde leefstijl. Partners en verenigingen stimuleren om ouderen meer te betrekken bij bewegen en gezondheid. Meer aandacht voor een gezonde leefstijl op scholen door water drinken, gezonde tussendoortjes, traktaties etc. We gaan samen Onderzoek doen op de basisscholen naar beweegdeelname en gezonde leefstijl van de leerlingen. Gezond project op iedere basisschool starten om water drinken en/of gezonde voeding te stimuleren in samenwerking met partners Roda JC Midden in de Maatschappij en Rabobank Centraal Zuid-Limburg. Met sportverenigingen in gesprek om de aandacht voor gezonde producten in sportkantines te vergroten. Onderzoek doen naar de mogelijkheden voor beweegtoestellen voor ouderen in de openbare ruimte. Aan de slag met Actief Plus interventie voor ouderen in de gemeente in samenwerking met de Open Universiteit.
Betrokken jeugd met esports Jongeren zijn een uitdagende doelgroep om te bereiken en te binden aan sport en bewegen. esports biedt daarvoor kansen, zoals de bijzondere E-Talents Cup. Een FIFA toernooi gespeeld in de kantine én op het veld. De jongeren gaan met elkaar de strijd aan om zich esporter van de sportclub te mogen noemen. Meerdere voetbalclubs in gemeente Simpelveld benutten reeds de kansen van esports om jongeren te binden aan de vereniging. 13 3.4 Samen verenigen Sport en bewegen is de verbindende schakel in Simpelveld en Bocholtz en zorgt voor actieve en leefbare kernen en een prettige leefomgeving. leveren hieraan een belangrijke bijdrage. Lokale vitale verenigingen Vitale verenigingen zijn een belangrijk onderdeel van de samenleving. Ze zijn zelf de samenleving in het klein en dragen enorm bij aan de leefbaarheid in de dorpen in onze gemeente. Verenigingen kunnen en moeten dit in de toekomst blijven doen. Dat is alleen mogelijk als ze durven vernieuwen en samenwerken met partners. Onderlinge samenwerking is noodzakelijk. Dan kunnen nieuwe doelgroepen bereikt worden met vernieuwend aanbod. Aanbod dat beter aansluit op de wensen van onze inwoners. Verenigingen moeten elkaar versterken in plaats van beconcurreren. Sterke en vitale verenigingen worden gestimuleerd om hun kennis en kunde te delen en een ambassadeursrol te vervullen. Bovendien helpen we verenigingen om te professionaliseren en vernieuwen. Van leden naar fans Bovendien kan bij de verenigingen talent meer benut worden. We willen dat inwoners en leden meer als fans beschouwd en benaderd worden. Ze zijn van onschatbare waarde voor de vereniging en kunnen, hoe klein ook, een bijdrage leveren op basis van eigen kennis. Verenigingen kunnen hun leden benutten en fans van ze maken door ze beter te leren kennen. Dan kunnen leden persoonlijk aangesproken worden. Samen moeten we er voor zorgen dat we trots zijn op onze verenigingen en dorpskernen. Vooral ook de ongeorganiseerde sporter willen we beter leren kennen en in beeld brengen, zodat we het sportaanbod, ook en juist dat van de verenigingen, hierop kunnen afstemmen. We willen Verenigingen faciliteren uit te groeien naar een vitale vereniging. Verenigingen ondersteunen bij het ontwikkelen van (nieuw) aanbod dat inspeelt op de behoefte van huidige én potentiële leden. De samenwerking tussen verenigingen onderling en met andere partners, zoals onderwijs, commerciële sportorganisaties en het lokale bedrijfsleven, bevorderen. Verenigingen vernieuwen en beter maken. We gaan samen Een verenigingsmonitor doen onder sportverenigingen om de vitaliteit en toekomstbestendigheid van de vereniging te monitoren en ondersteuningsbehoeften in kaart te brengen. Jaarlijks themabijeenkomsten/workshops voor de verenigingen organiseren, waaronder een verenigingscafé om wensen en behoeften voor deze bijeenkomsten bij de verenigingen op te halen en samenwerking te stimuleren. Mogelijke thema s zijn: ledenwerving, samenwerking, vrijwilligersbeleid. Jaarlijks vernieuwingstrajecten van verenigingen begeleiden.
14 Steamrace bij ZLSM Crossborder Cycling Limburg organiseert het MTB-BM fun event Steamrace. Een uitdagende race voor kinderen met hindernissen en over landwegen bij de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij. 3.5 Samen beleven Inwoners zijn bij sportervaringen steeds meer op zoek naar beleving. Dat kan in onze prachtige groene omgeving. Bovendien is sport een belangrijke bron van prachtige verhalen en emoties die we zichtbaar willen maken om de kracht van sport en bewegen uit te dragen. Gelukkig in het groen In onze mooie gemeente zijn veel toeristische en recreatieve mogelijkheden, die ook beweging stimuleren. Denk aan de vele kilometers wandel- en fietspaden die toegankelijk zijn voor iedereen, zowel voor toeristen als onze eigen inwoners. Bewegen in het groen is gezond en maakt gelukkig. Laten we samen de recreatieve mogelijkheden binnen en buiten onze gemeentegrenzen meer benutten. De komende jaren wordt geïnvesteerd in meerdere recreatieve routes, Vennbahn, Kalkbaan en Leisure Lane, die sport en bewegen stimuleren. We willen De openbare groene ruimte meer benutten en het gebruik ervan voor sport en bewegen stimuleren. Toekomstige recreatieve ontwikkelingen, zoals de Vennbahn, Kalkbaan en Leisure Lane, benutten om sport en bewegen te stimuleren. Goede verhalen en initiatieven een platform bieden en bekendheid geven in samenwerking met samen actief. Sport en bewegen inzetten om de gezondheid te bevorderen. Iedereen mag het weten Sport en bewegen is van en voor iedereen. Het zit vol passie en emotie, zowel bij de sporters als supporters. En het zorgt voor een enorm groepsgevoel. Dat willen we zichtbaar maken. Bovendien willen we successen vieren en delen, hoe klein het succes ook is. We nemen afscheid van onze bescheidenheid en durven trots te zijn. Om de bekendheid en zichtbaarheid van sport en bewegen te ontwikkelen, is een gerichte inzet van communicatiemiddelen van belang. Daarmee bereiken we onze inwoners om ze te stimuleren met ons in beweging te komen. We gaan samen Aansluiten bij beleidsplannen en initiatieven waar sport en bewegen een belangrijke rol speelt, zoals openbare ruimte, groen, verkeer, speelplekken, milieu en gezondheid, zodat sport en bewegen in de openbare ruimte wordt gestimuleerd. Het platform van vullen, in woord én beeld, met sportieve en actieve verhalen van inwoners en verenigingen. Uitvoering geven aan partnership met Roda JC Midden in de Maatschappij met de Koempelcup in de vorm van een speciale Sportolympiade in de zomer van 2018.
Duurzame accommodaties Parkstad loopt in Nederland voorop met het uitvoeren van duurzame oplossingen. Ook in gemeente Simpelveld wordt steeds vaker gekozen voor duurzame energie. Zoals zonnepanelen bij de gemeentewerf. Bovendien komen er zonnepanelen op het gemeentehuis en de sporthal in Bocholtz. 15 3.6 Samen benutten Gemeente Simpelveld kent veel sportieve ruimtes om sport en bewegen te stimuleren. Met passend en toegankelijk aanbod bieden we kwaliteit voor onze inwoners. Multifunctioneel & toegankelijk Onze accommodaties zijn de afgelopen jaren op orde gebracht en klaar gemaakt voor de toekomst. Er is voldoende aanbod van goede kwaliteit. De sportaccommodaties in Simpelveld en Bocholtz kunnen wel beter benut worden als we ze multifunctioneel gaan inzetten. Dit willen we samen met de gebruikers realiseren. We werken, in kleine stapjes, toe naar voor iedereen toegankelijke parken. De bereikbaarheid en toegankelijkheid van het sportaanbod is noodzakelijk en steeds belangrijker met een sterk vergrijzende bevolking. Het betreft zowel fysieke als sociale toegankelijkheid, zoals de betaalbaarheid van het aanbod. Kwaliteit boven kwantiteit Het sportaanbod in onze gemeente moet van goede kwaliteit zijn, aansluitend bij de behoeften van onze inwoners. Zij weten zelf het beste wat ze nodig hebben. We stimuleren een breed sportaanbod, maar alleen als er voldoende vraag naar is. Duurzaam We vinden het belangrijk onze sportieve ruimte op een duurzame manier te benutten. We willen verspilling van energie tegengaan en waar mogelijk kosten besparen door duurzame keuzes te maken. We gaan met de sportverenigingen duurzaamheid als thema vertalen naar concrete aanpassingen om de accommodaties duurzamer en energiezuinig te exploiteren. Financieel aspect gemeentelijke accommodaties Wat betreft de buitensportaccommodaties zijn in het verleden de gemeentelijke investeringen in deze accommodaties in één keer financieel afgeboekt c.q. de betreffende jaarlijkse afschrijvingslasten gedekt uit een hiervoor gevormde reserve (reserve inzet taakstelling). Dit is sinds 2017, door een wijziging in de boekhoudregels, niet meer toegestaan. Aan het einde van de levensduur van de buitensportaccommodaties is dus geen jaarlijks budget beschikbaar om (vervangings)investeringen in buitensportaccommodaties te doen. Bij nieuwe investeringen moet tijdig ruimte in de begroting worden gecreëerd. Voor binnensportaccommodaties is de situatie deels identiek. Uitsluitend voor de gymzaal in Simpelveld vormen de kapitaallasten een jaarlijkse budget in de gemeentelijke begroting en meerjarenraming. De kosten van groot en klein onderhoud van de accommodaties zijn in de gemeentelijke begroting voorzien. We willen Van accommodaties naar activiteiten. Accommodaties meer multifunctioneel benutten. Sport- en beweegaanbod dat afgestemd is op de wensen en behoeften van de inwoners. Duurzame verenigingen en accommodaties. We gaan samen Het gebruik van gemeentelijke sportaccommodaties monitoren. Daar waar nodig aanpassingen doen in bestemming voor multifunctioneel gebruik. Initiatieven vanuit verenigingen om meer zelfwerkzaamheid te realiseren (op het gebied van beheer en onderhoud) ondersteunen. (met een eigen accommodatie) informeren over de mogelijkheden om (makkelijke) duurzaamheidsmaatregelen te nemen. Communiceren over successen en voordelen van energiebesparende maatregelen. Multifunctioneel gebruik van accommodaties door en voor andere doelgroepen stimuleren.
Samen actief met Samen met werken steeds meer verenigingen samen om vernieuwend aanbod te ontwikkelen en onderling meer samen te werken. Dit gebeurt ook met externe partners zoals Impuls en Roda JC. Samen met Roda JC Midden in de Maatschappij wordt invulling gegeven aan Walking Football en een bijzondere Sportolympiade voor alle sporten in de zomer van 2018. 16 3.7 Samen organiseren Om invulling te geven aan dit sport- en beweegbeleid verwachten we een actieve houding van onze inwoners, verenigingen en partners. Gemeente Simpelveld heeft een faciliterende, stimulerende én activerende rol. Vernieuwen, experimenteren & innoveren Wij willen innoveren en experimenteren. Daarbij gaan wij uit van het principe dat proberen eervol is. Liever een mislukt initiatief dan geen initiatief. Als we leren van onze fouten dan komt succes vanzelf. We vergaren zo inzichten die de volgende keer kunnen bijdragen aan een doorbraak. Dat zijn uiteindelijk briljante mislukkingen. Om de beweging op gang te brengen, hebben we koplopers, frisdenkers en spelbepalers nodig. Verbeteren lukt met de gevestigde mensen en systemen, vernieuwen lukt met een andere groep mensen. We willen op zoek gaan naar deze nieuwe groep mensen. We zijn blij met andere inzichten, met frisse vragen en nieuwe ideeën. samen actief ondersteunt daarbij. verbindt, motiveert en activeert. Om samen met verenigingen en organisaties meer inwoners in beweging te brengen. We helpen elkaar, want alleen dan komen we verder. We willen Inwoners- en verenigingsinitiatieven een kans geven en faciliteren bij de uitvoering er van. Verenigingen met elkaar verbinden om samen te werken aan vernieuwing. We gaan samen Een innovatieprikkel ontwikkelen en inzetten om samenwerking en vernieuwend aanbod van verenigingen te stimuleren. Samen sterk Samen met onze dorpen, verenigingen en inwoners willen we een beweging op gang brengen. De maatschappij verandert, dat biedt uitdagingen maar vooral kansen. Iedereen is op zoek naar geluk, betekenisgeving en trots. Daar gaan we samen naar op zoek. We willen dat inwoners daarbij zelf initiatief nemen.
17 4. SAMEN AAN DE SLAG Het sport- en beweegbeleid is van en voor ons allemaal. Het heeft ook invloed op iedereen in onze gemeente. We verwachten dan ook van iedereen een proactieve houding en rol hierin. Wat betekent dit voor onze inwoners? De vraag van onze inwoners staat centraal. Het sport- en beweegaanbod sluit hierop aan. Het aanbod en de accommodaties zijn dichtbij en toegankelijk voor iedereen. Inwoners worden gehoord in hun wensen en behoeften via de lokale infrastructuur van verenigingen, maatschappelijke organisaties en (zorg)partners. Initiatieven van inwoners worden gefaciliteerd en gestimuleerd. Er wordt goed gecommuniceerd over de mogelijkheden die er in de gemeente zijn op het gebied van sport en bewegen. Wat betekent dit voor onze (maatschappelijke) organisaties? In de samenwerking met onze maatschappelijke organisaties stimuleren wij samenwerking en een passend sport- en beweegaanbod. Dit vraagt een wisselwerking van beide kanten. Het betekent dat maatschappelijke organisaties moeten openstaan voor samenwerking en de wensen en behoeften van hun doelgroep willen delen met de sportaanbieders. Het vraagt om een proactieve houding waarin in kansen wordt gedacht in plaats van belemmeringen. Wat betekent dit voor onze verenigingen? Verenigingen zijn enorm belangrijk voor de leefbaarheid in onze dorpen. Ze hebben een maatschappelijk rol, die ze ook samen met elkaar moeten invullen. We verwachten daarin een actieve houding van de verenigingen. Daar waar nodig worden ze (op weg) geholpen. We faciliteren verenigingsvernieuwing en investeren in de organisatie- en maatschappelijke kracht van verenigingen. We blijven in gesprek met verenigingen en andere organisaties over hun toekomstbeeld. Wat betekent dit voor ons als gemeente? Onze rol verschuift steeds meer naar het regisseren en faciliteren. Dit vraagt om verbindende kwaliteiten. Afwegingen maken we niet alleen, maar samen met inwoners en partners. Wij geven als gemeente richting in de vorm van kaders en bieden ruimte door de regels te verminderen.
18 5. SAMEN DOEN In hoofdstuk 3 is onze visie op sport en bewegen uitgeschreven en vertaald naar concrete speerpunten. Per speerpunt zijn de te ondernemen acties omschreven, hieronder verder uitgewerkt. Onderstaand overzicht wordt jaarlijks geëvalueerd en waar nodig bijgesteld en aangevuld, rekening houdend met actualiteiten, ontwikkelingen, wensen en behoeften. Indien nodig worden concrete voorstellen of uitvoeringsplannen ontwikkeld. Dit gebeurt in samenwerking met betrokken partners, organisaties, verenigingen en inwoners. Een groot deel van deze acties kunnen binnen de huidige begroting van worden uitgevoerd. Aanvullend is jaarlijks een budget van 10.000 nodig om de innovatieprikkel te realiseren. In onderstaand overzicht is aangegeven welke acties uitgevoerd kunnen worden en vanuit welk budget. SAMEN MEEDOEN Wat Wanneer Wie Omschrijving acties Voortzetten succesvolle sportieve aanpak op en rond de scholen en kinderopvang. Organiseren naschools sporten in de beide kernen. Organiseren beweegactiviteiten voor de kinderen in schoolvakanties, Nationale Sportweek en Koningsdag. Beweegactiviteit voor jongeren én ouderen organiseren samen met Impuls. Uitvoering geven aan partnership met Roda JC Midden in de Maatschappij met aandacht voor Walking Football en G-voetbal. Organiseren beweegactiviteit voor cliënten Gastenhof. Verkennen mogelijkheden om mensen met een beperking beter te begeleiden naar (regulier) sport- en beweegaanbod. Kansen bieden aan kinderen in armoedesituaties mee te doen en gezonde keuzes te maken. 18 19 20 21 Initiator Sportdocent Gemeente Gemeente Partners Scholen & kinder-opvang Impuls Impuls Gastenhof MEE Impuls Gastenhof Gemeente Stichting Leergeld Jeugdsportfonds Kosten Budget & sociaal domein gemeente Bijdrage Kompass
19 SAMEN GEZOND WORDEN Wat Wanneer Wie Omschrijving acties Onderzoek naar beweegdeelname en gezonde leefstijl van kinderen. Starten met gezond project op basisschool om water drinken en/of gezonde voeding te stimuleren in samenwerking met partners. Stimuleren gezonde producten in sportkantines. Onderzoek doennaar mogelijkheden voor beweegtoestellen voor ouderen in de openbare ruimte. Uitvoeren Actief Plus interventie voor ouderen. 18 19 20 21 Initiator Gemeente Gemeente Partners Scholen GGD Roda JC MiM Rabobank Centraal Zuid-Limburg Impuls Open Universiteit Kosten Budget Regulier budget gemeente Regulier budget gemeente SAMEN VERENIGEN Wat Wanneer Wie Omschrijving acties Uitvoeren verenigingsmonitor bij sportverenigingen. Organiseren themabijeenkomsten/workshops voor verenigingen. Begeleiden twee vernieuwingstrajecten van verenigingen. 18 19 20 21 Initiator Partners Kosten Budget SAMEN BELEVEN Wat Wanneer Wie Omschrijving acties Aansluiten bij beleidsplannen en initiatieven waar sport en bewegen belangrijke rol speelt (openbare ruimte, groen, verkeer, speelplekken, milieu en gezondheid). Vullen platform van, in woord en beeld. Organiseren Sportolympiade. 18 19 20 21 Initiator Gemeente Partners Gemeente Organisaties Roda JC MiM Kosten Budget Regulier budget gemeente
20 SAMEN BENUTTEN Wat Wanneer Wie Omschrijving acties Daar waar nodig aanpassingen doen in bestemming voor multifunctioneel gebruik. Ondersteunen initiatieven verenigingen om zelfwerkzaamheid te realiseren. Informeren verenigingen over mogelijkheden (makkelijke) duurzaamheidsmaatregelen te nemen. Communiceren over successen en voordelen van energiebesparende maatregelen. Stimuleren en monitoren multifunctioneel gebruik accommodaties door/voor andere doelgroepen. 18 19 20 21 Initiator Gemeente Gemeente Gemeente Gemeente Partners Kosten Budget PM SAMEN ORGANISEREN Wat Wanneer Wie Omschrijving acties Ontwikkelen Innovatieprikkel om samenwerking en vernieuwend aanbod van verenigingen te stimuleren. 18 19 20 21 Initiator Gemeente Partners Kosten Budget Innovatieprikkel (nieuw budget 10.000 p/j)
2017