Uitvoeringsplan Sport- & Beweegplan Stadsdeel Oost 2013-2016 Vastgesteld DB 090713
Inleiding Het sport- en beweegplan Oost 2013-2016 is op 5 februari 2013 door de deelraad vastgesteld. Daarin is de visie op sport en sportstimulering neergelegd en zijn de kaders vertaald naar de situatie in ons stadsdeel. Dat is het inhoudelijk fundament voor de uitvoering in de komende jaren. Wij richten ons op vijf pijlers om onze doelstellingen te behalen: accommodaties de zachte sportinfrastructuur vergroten van sportparticipatie sport als middel communicatie, evenementen Leeswijzer Het uitvoeringsplan bestaat uit een basisdeel met een aantal bijlagen. In het uitvoeringsplan wordt een aantal actuele ontwikkelingen beschreven, die van invloed zijn op de uitvoering van het sport- en beweegplan stadsdeel Oost 2013-2016 en bestaat uit de volgende paragrafen: 1. Sport- en beweegplan Oost 2013-2016 2. Herziening bestuurlijk stelsel in 2014 3. Veranderende rol van de lokale overheid rond sport(-stimulering) a. Accommodaties b. Sportstimulering 4. Financiële kaders stadsdeel Oost a. Accommodaties b. Perspectief voor sportstimulering 2014 Bijlagen I DINs Sport- en beweegplan Oost Overzicht van de inzet en acties per pijler (Doelen-Inspanningen-Netwerk) II Financieel overzicht sportstimulering 2013 met een indicatief scenario voor de inzet van sportstimulering vanaf 2014 III Uitvoeringsprogramma per pijler Per pijler zijn de inzet en acties voor de komende tijd beschreven 2
ACTUELE ONTWIKKELINGEN 1. Sport- en beweegplan Oost 2013-2016. De prioriteit van de lokale overheid is een goede sportinfrastructuur met kwalitatief goede voorzieningen voor diverse sportvormen en een sportieve inrichting van de openbare ruimte. Het huidige stedelijke Sportaccommodatieplan is vastgesteld in 2006. Dit vormt de basis voor het sportaccommodatiebeleid van de stadsdelen, omdat gemeentelijke (co)financiering voor (her)ontwikkelingen gekoppeld is aan het plan. Stadsdeel Oost is rijk bedeeld met sportaccommodaties. Het ontwikkelen en in stand houden van het areaal sportaccommodaties kost veel geld, maar levert ook sociaal rendement op. Het grootste knelpunt in het stadsdeel is de druk op bepaalde sportaccommodaties. De vraag naar hockey, voetbalvelden en tennisvoorzieningen overtreft het aanbod. Dit geldt ook voor de beschikbaarheid van overdekt zwemwater. De georganiseerde sport was tot voor kort de belangrijkste partij voor het ontwikkelen en in stand houden van de sportinfrastructuur. Vrijwel alle verenigingsactiviteiten vinden plaats in/op gemeentelijke sportaccommodaties. Deze situatie is de laatste jaren veranderd. Sport is een commercieel aantrekkelijk product geworden en ontdekt door de markt. Het aantal private sportondernemers is sterk toegenomen en uitgegroeid tot een grote bedrijfstak. Een sterke sportinfrastructuur betekent vitale sportverenigingen en private ondernemers die maatschappelijke verantwoordelijkheid willen nemen, zodat verschillende doelgroepen voor sportbeoefening in (de regio) Oost terecht kunnen. Ook de civil society is aan zet. We gaan uit van de kracht in een wijk, zodat een passende sportinfrastructuur in de buurt ontstaat. Kerntaak van de lokale overheid is goede informatievoorziening en communicatie, zodat bewoners op een eenvoudige manier de weg kunnen vinden naar sportaanbieders en activiteiten. De meeste mensen vinden zelf hun weg in het sportlandschap. Voor degenen, die dat nodig hebben, zorgen we voor een vangnet, gericht op zelfredzaamheid van deze bewoners om te gaan sporten. Sportstimulering is bedoeld als tijdelijke interventie en als brug naar zelfstandige sportbeoefening. Vanuit de makelaars- en regierol brengen we vraag en aanbod bij elkaar, leggen verbindingen en houden overzicht. Alle interventies zijn gericht op doorleiding naar structurele sportbeoefening, zowel in georganiseerd verband als zelfstandig. Activiteiten die met publiek geld worden georganiseerd mogen geen concurrent van regulier sportaanbod zijn. 2. Bestuurlijk stelsel 2014 Als voorbereiding op de veranderingen in het bestuurlijk stelsel in 2014 heeft het Bestuurlijk Team Sociaal Domein aan de gemeentelijke sportsector opdracht gegeven om een denkrichting te ontwikkelen voor een nieuwe organisatie van de sport in Amsterdam ( Sport 2.0 ). De nieuwe organisatievorm moet ruimte bieden voor het waarmaken van de hoge Amsterdamse sportambitie en eenduidigheid in beleid en slagvaardigheid vergroten De opdracht richt zich om te beginnen op scenario s voor exploitatie en beheer van sportparken en sportaccommodaties. De uitkomsten en het vervolg hierop zullen tzt in het accommodatieplan van stadsdeel Oost worden verwerkt. Ten aanzien van de gezamenlijke inzet van stad en stadsdelen voor sport en verdeling van taken en bevoegdheden zijn dit moment nog geen heldere lijnen vastgelegd. Belangrijk is, dat juist de vertaling van de stedelijke sportdoelen naar de situatie in de wijken inzicht vraagt in de lokale situatie. De kracht daarvoor ligt bij de decentrale lokale overheid, die integraal en samen met de organisaties in de gebieden regie kan houden en ondersteuning biedt aan de uitvoering. 3
3. Veranderende rol van de lokale overheid 3a. Accommodaties Stadsdeel Oost heeft de beschikking goed onderhouden sportaccommodaties die intensief gebruikt worden. Soms overtreft de vraag naar accommodaties de behoefte en kan niet iedereen in haar wensen worden voorzien. De kostendekkendheid van de sportaccommodaties is laag, hoewel dat per sport wel erg kan verschillen. Bij sporten als hockey, atletiek en voetbal legt het stadsdeel veel geld bij, terwijl een sport als tennis het stadsdeel een stuk minder kost. Deze tarievendiscussie is ook onderdeel van de voorbereiding Sport 2.0 Het betaalbaar houden van de verschillende sportvoorzieningen, gecombineerd met de bezuinigingen, leidt tot veranderingen in de relatie tussen het stadsdeel en gebruikers. Meer dan voorheen wordt gekeken naar wat het stadsdeel in het verleden voor haar rekening heeft genomen en of die uitgangspunten nog van deze tijd is. In het kader van de opvatting de gebruiker betaalt worden bijvoorbeeld kosten het gebruik van afval en water nu in rekening gebracht bij der gebruiker in plaats van dat het stadsdeel deze kosten voor haar rekening neemt. Het stadsdeel neemt steeds duidelijker een faciliterende rol op zich door verantwoordelijkheden ook direct bij de gebruiker zelf neer te leggen. Daarnaast wordt door het stadsdeel steeds vaker initiatief genomen om op andere wijze accommodaties in stand te houden. Vaak vanuit het oogpunt dat andere partijen goedkoper kunnen exploiteren dan het stadsdeel zelf. Hierbij valt te denken aan de privatisering van accommodaties of de exploitatie van accommodaties. Mogelijkheden om te komen tot publiekprivate samenwerking horen ook tot deze categorie. 3b. Sportstimulering Uitgangspunt is dat iedere bewoner zelf verantwoordelijk is voor een gezonde leefstijl, óók voor hun kinderen. De focus van sportstimulering ligt op versterken van de zachte sportinfrastructuur. Het doel van sportstimulering is om mensen aan het sporten te krijgen met de focus op een vangnet voor jeugd en volwassenen. Het bestaande team sportstimulering is overgegaan in de Resultaat Verantwoordelijke Eenheid sportstimulering (RVE) met als opdracht het om het sport- en beweegplan Oost uit te voeren. Op basis van het uitvoeringsplan worden werkafspraken met elk van de medewerkers gemaakt hoe hij/zij bijdraagt aan de resultaten. Om inhoudelijke expertise te borgen zijn de volgende aandachtsgebieden bij de sportmakelaars en sportcoördinatoren belegd: - Jonge kinderen 6- > samenwerking met voorscholen en OKC - Jeugd 12- > alle contacten met basisonderwijs en aanbieders, kennismakingslessen DMO, Jump-in, afstemming naschools aanbod. - Jeugd 12+ > alle contacten voortgezet onderwijs, Topscore, vechtsport - Volwassenen > senioren, vrouwen, Gecombineerde Leefstijl Interventies - Verenigingen en private sportondernemers > sportklimaat, aangepast sporten - Opleidingen en stages - Evenementen, buurtactiviteiten, scholentoernooien, incidentele projecten - Intensiveringsmanager sportparken > wordt vanuit team sportstimulering ingezet voor afdeling accommodaties 4
Gebiedsgericht werken team sportstimulering De transitie in de werkwijze van het team sportstimulering van zelf uitvoeren naar makelen en regie is zichtbaar. Er zijn in de afgelopen periode eigen activiteiten beëindigd of overgedragen naar sportpartners (o.a Meer Bewegen Voor Ouderen). Ook wordt intensief met verenigingen, civil society en private sportondernemers samengewerkt. De lijn is, dat er in principe door de lokale overheid geen eigen activiteiten worden georganiseerd.. Hoewel we de kracht van de buurt ten volle willen benutten, is de realiteit ook, dat voor sommige bewoners een vangnet aanbod nodig is. Doel blijft om een brug te slaan naar zelfredzaamheid in sportbeoefening en inzet van partners in de wijk. Om meer aan te sluiten op het gebiedsgerichte werken in stadsdeel Oost, hebben de sportmakelaars/ -coördinatoren naast hun inhoudelijke expertise nu ook een rol als sportcontactpersoon voor één van de vijf gebieden in Oost. Door deze gebiedsgerichte organisatie leren zij de sociale opgaven van een gebied en actieve bewoners, ondernemers en sportaanbieders nog beter kennen. Ook de interne afstemming met de gebiedsmanagers en participatiemakelaars zal daardoor sterker worden. Deze verandering in de werkwijze van team sportstimulering vraagt coaching van individuele medewerkers en afstemming binnen het team. In principe stoppen alle eigen activiteiten per 2014 om ruimte te maken voor een nieuwe integrale afweging rond de gebiedsopgaven voor sport en bewegen. In samenwerking met de afdelingen Jeugdontwikkeling, Maatschappelijke Ontwikkeling en Buurtregie krijgen we meer zicht op de kansen die nog binnen het gebied te benutten zijn. Conclusie van deze gezamenlijke analyse kan zijn, dat er activiteiten als vangnet alsnog worden vervolgd. Met name waar sport als middel onderdeel uitmaakt van bredere doelstellingen kan door een gebundelde inzet van middelen vanuit verschillende programma s de inzet voor kwetsbare bewoners krachtiger en efficiënter worden. De omvang van de gebiedsbudgetten die vanuit sportstimulering kunnen worden ingezet, kan jaarlijks fluctueren. 5
4. Financiële kaders stadsdeel Oost 4a. Accommodaties Het beschikbare bedrag voor sportaccommodaties wordt jaarlijks vastgesteld in de begroting en wordt onderverdeeld over binnen- buitenaccommodatie en zwembaden. Binnenaccommodaties Hieronder vallen met name de sporthallen en gymzalen in stadsdeel Oost. In de begroting wordt uitgegaan van de kosten aan exploitatie, de doorbelaste rente en de afschrijvingen. Buitenaccommodaties Het budget wordt ingezet voor het beheer, onderhoud en de exploitatie van 65 ha sportpark (momenteel 50 sportvelden, 22 tennisbanen, een atletiekbaan, 3 JC-courts en voorzieningen in de openbare ruimte). Het budget is inclusief een reservering voor vervangingen en groot onderhoud. Zwembaden In stadsdeel Oost hebben we met het Sportfondsenbad Oost en het Flevoparkbad twee voorzieningen. De kosten voor vervangingen en meerjarig groot onderhoud van het Flevoparkbad zijn hoog (in 2011 105.000) en moeten bij de jaarlijkse exploitatielasten worden opgeteld. De inkomsten zijn geraamd op 55.000 bezoekers, de laatste jaren is dit aantal niet gehaald. Het bad ligt op een zeer courante locatie. Momenteel loopt in opdracht van de deelraad een project om mogelijkheden voor doorontwikkelen van het Flevoparkbad te onderzoeken. Het Sportfondsenbad Oost ligt al jarenlang middenin een bouwput, maar in 2014 zal dat een heel eind tot afronding komen. Dat betekent voor het zwembad dat er momenteel gewerkt wordt aan de laatste grote verbouwingen in verband met de nieuwe entree. Vanaf 2014 zal met name het meerjarenonderhoud weer op de agenda komen als aandachtpunt. Evenals de toekomstige exploitatie. 6
4b. Perspectief voor sportstimulering In 2013 is voor sportstimulering 7,4 FTE en een uitvoeringsbudget van 445.077 beschikbaar. In 2014 wordt in het kader van 1S1O formatie bij het team sportstimulering ingeleverd. In de perspectievennota 2014 is binnen het programma 7 Sport&Recreatie een taakstelling van totaal 330.000 opgenomen. Daarvan komt 262.000 ten laste van sportstimulering. 1 Dit betekent, dat het uitvoeringsbudget voor sportstimulering in 2014 183.077 zal bedragen. Daarom gaan we extra maatregelen nemen door de transitie naar de makelaars-regierol te versnellen en reeds in 2014 alle eigen vangnetactiviteiten overdragen of beëindigen. Naast de materiële besparing, kijken we ook of verdere krimp van personeel van team sportstimulering mogelijk is. Om de consequenties van de voorgenomen taakstelling inzichtelijk te maken, is in het financiële overzicht van de RVE sportstimulering een indicatief scenario voor 2014 toegevoegd. Met een scherpe focus op coalities en duidelijke resultaatsafspraken zien wij kansen om toch zo veel mogelijk doelen uit ons sport- en beweegplan te behalen. We zoeken naar 3 e geldstromen door cofinanciering en inzet van stedelijke middelen voor Oost. Daarnaast steunen we subsidieaanvragen zoals de landelijke regeling sportimpuls, waardoor via partners meer middelen voor sport in Oost beschikbaar komen. We zetten met de beschikbare sportmakelaars in op een warme overdracht van activiteiten naar de civil society. Echter, wij realiseren ons ook, dat de voorgenomen taakstelling op sportstimulering van invloed kan zijn op de dienstverlening aan bewoners en partners en op de snelheid waarmee we onze ambities kunnen waarmaken. Bij de concrete inzet van middelen voor sportstimulering prioriteren wij als volgt: 1. Versterken van de zachte sportinfrastructuur. Samenwerking / ondersteuning van verenigingen en private sportondernemers en versterking van de sportinfrastructuur in de wijken. Bevorderen van een veilig sportklimaat en aangepast sporten maken hier onderdeel van uit. 2. Adequate informatievoorziening en communicatie over sport. Zorgen dat bewoners die willen sporten op eenvoudige wijze de informatie kunnen vinden. In communicatie het belang van een gezonde leefstijl benadrukken. 3. Aansluiting bij het aanbod sportstimulering voor de jeugd vanuit DMO/Sportservice. Voorwaarde voor stedelijke inzet is, dat stadsdelen coördinatie of cofinanciering leveren, bijv. Jump-in, Topscore, CF, buurtsportcoach. Onder dit cluster rekenen we ook de buurtsportverenigingen vanwege hun koppeling aan de CF. Ook vallen hieronder de verplichte evenementen die als tegenprestatie georganiseerd worden (o.a. afspraken met Cruyff-foundation) en activiteiten het verlengde van topsportevenementen in de stad. 4. Opleidingen in sport voor jeugd en volwassenen en stages. Gebiedsoverstijgend ter versterking van de eigen kracht van jeugdige en volwassen bewoners. Stages: Door activiteiten met meer stagairs te uit te voeren kan op kosten worden bespaard. Om veiligheid en kwaliteit te waarborgen vraagt dat wel voldoende begeleiding. 5. Uitvoeringsbudget in de gebieden. Sport als middel wordt krachtiger ingezet doordat (co)financiering vanuit andere programma s of gebiedsbudgetten wordt geleverd om de doelen voor een gebied te bereiken. Met het budget dat per gebied beschikbaar is wordt ingezet op versterking van de wijkgerichte sportinfrastructuur met als ankers - vangnet en brug naar zelfstandige sportbeoefening (geen concurrentie voor regulier aanbod) - buurtnabij aanbod voor senioren en mensen met beperking - jonge kinderen en ouders gericht op verantwoordelijkheid voor sportgedrag kinderen - sport als middel voor participatie en burgerschap 1 Ondervoorbehoud vaststelling programmabegroting 2014 door de deelraad. 7
8