Monitor regionaal beleidskader jeugdhulp Hart van Brabant Deelrapportage Bekendheid leerlingen en semi-professionals met ondersteuningsaanbod gemeenten 2016 M. Jacobs, GGD Hart voor Brabant L. van Tilburg, GGD Hart voor Brabant H. Kortekaas, GGD Hart voor Brabant November 2016
Inleiding Een belangrijke voorwaarde voor een goed werkend jeugdstelsel is dat jeugdigen en semi-professionals weten waar ze terecht kunnen voor advies of ondersteuning. Om zicht te krijgen op deze vraag is in 2015 een klein onderzoek uitgevoerd onder leraren en leerlingen op middelbare scholen. In 2016 is het onderzoek voor de tweede keer uitgevoerd. Het onderzoek is uitgebreid met trainers/coaches van sportverenigingen. Onderzoeksvraag Weten jongeren en semi-professionals die veel met jongeren werken waar ze in de gemeente terecht kunnen voor advies en ondersteuning en kennen zij de toegangsteams/sociale wijkteams van de gemeenten? Methode Wij hebben VO scholen in Hart van Brabant gebeld en hen gevraagd om medewerking bij het onderzoek. Scholen die positief reageerden kregen van ons een mail en brief met informatie. De VO scholen is gevraagd om een bericht op de website te plaatsen met een link naar de vragenlijst voor de leerlingen (en om zo mogelijk deelname te promoten). Ook hebben wij gevraagd om een mail naar leerkrachten/ mentoren en directieleden te sturen met daarin een link naar de vragenlijst voor leerkrachten. Ook sportverenigingen hebben wij gebeld met de vraag om mee te doen. Zij kregen een mail met informatie en aan hen is gevraagd een mail met link te sturen naar trainers/coaches en bestuursleden. Resultaten In totaal hebben 340 leerlingen, 87 leerkrachten/mentoren en 21 trainers/coaches de vragenlijsten ingevuld. Nog steeds weet de helft van de leerlingen niet waar zij met vragen of problemen in de gemeente terecht kan. Ongeveer 1 op de 10 leerlingen kent de toegang/het sociaal wijkteam van zijn/haar gemeente. Leerlingen weten wel dat zij bij een leerlingbegeleider, mentor of huisarts terecht kunnen voor ondersteuning. Ongeveer twee op de drie leerkrachten en leerlingbegeleiders/mentoren weten niet waar zij met zorgen, signalen of meldingen van of over leerlingen in de gemeente terecht kunnen. De toegangen/sociale wijkteams van de gemeenten (als zodanig) zijn bij hen (nog steeds) behoorlijk onbekend. Wel kennen de leerkrachten en begeleiders de zorgcoördinator of mentor van de school. Zorgcoördinatoren en directieleden zijn wel goed bekend met de toegangen/sociale wijkteams van de gemeenten. Slechts 4 van de 21 trainers/coaches en/of bestuursleden bij sportverenigingen weten waar zij in de gemeente terecht kunnen voor vragen, signalen of meldingen van of over spelers/speelsters. Zij zijn wel bekend met de vertrouwenspersoon en/of met bestuurs- of commissieleden van de club. Bestuursleden blijken echter ook onbekend met de toegangen/sociale wijkteams van de gemeente.
Conclusies De resultaten geven aan dat leerlingen indien nodig de weg naar ondersteuning wel kunnen vinden. Meestal gaat dit via de school (leerlingbegeleider/mentor of vertrouwenspersoon) of via de huisarts. Binnen de school zijn leerkrachten, mentoren en leerlingbegeleiders vooral bekend met de ondersteuning binnen de school. Zorgcoördinatoren en directieleden zijn wel goed bekend met de toegangen/sociale wijkteams van de gemeente. Voor gemeenten zou het misschien goed zijn om de bekendheid van het ondersteuningsaanbod (bekendheid van de wijk-/ toegangsteams) onder de aandacht te brengen van leerlingbegeleiders, mentoren en vertrouwenspersonen. De route voor ondersteuning loopt nu waarschijnlijk meestal via de zorgcoördinator of directie. Binnen sportverenigingen is de bekendheid van ondersteuning in de gemeente onvoldoende. Trainers/coaches zijn vooral bekend met ondersteuning binnen de vereniging. Het zou goed zijn als in ieder geval betaalde trainers, directieleden en vertrouwenspersonen bekend zijn met de toegangen/sociale wijkteams.
Resultaten leerlingen Nog steeds weet de helft van de leerlingen niet waar zij met vragen of problemen in de gemeente terecht kan. De toegangen/sociale wijkteams van de gemeenten (als zodanig) zijn bij vrijwel alle leerlingen onbekend. Leerlingen weten wel dat zij bij een leerlingbegeleider, mentor of huisarts terecht kunnen. Aan leerlingen werd gevraagd: Als je vragen of problemen zou hebben, bijvoorbeeld thuis, op school of in je vriendenkring, weet je dan waar je in je gemeente terecht kan? De helft van de leerlingen (51%) reageerde positief. In 2015 reageerde 58% (van 310 leerlingen) positief op deze vraag. Als we vragen naar de bekendheid met verschillende organisaties en personen waar je terecht kunt met problemen, blijkt dat het merendeel van de leerlingen weleens gehoord heeft van de leerlingbegeleider/ mentor, vertrouwenspersoon en huisarts: respectievelijk 89%, 88% en 74%. In 2015 was dat respectievelijk 86%, 72% en 55%. Ongeveer 1 op de 10 leerlingen kent een of meerdere toegangen/sociale wijkteams van de gemeenten. Antwoordmogelijkheid Percentage 2016 Percentage 2015 Leerlingbegeleider/mentor 89 86 Vertrouwenspersoon op school 88 72 Schoolarts/jeugdarts/verpleegkundige (GGD) 39 35 (School)maatschappelijk werk 32 21 Jongerenwerker 18 16 Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) 11 16 Huisarts 74 55 T-Aanpak Tilburg (toegang) 5 6 Wijkteams en servicepunt Loon op Zand 1 3 Sociaal team Dongen 0 4 Sociaal team Gilze-Rijen 1 4 Sociaal team Oisterwijk 0 4 't Loket Goirle 1 5 TeamWijZ Waalwijk 1 3 Samenzorgteam Hilvarenbeek 1 4 Geen 7 5 Van welke organisaties/personen waar je terecht kunt met problemen heb je weleens gehoord? (meerdere antwoorden mogelijk)
Resultaten leerkrachten Ongeveer twee op de drie leerkrachten en leerlingbegeleiders/mentoren weten niet waar zij met zorgen, signalen of meldingen van of over leerlingen in de gemeente terecht kunnen. De toegangen/sociale wijkteams van de gemeenten (als zodanig) zijn bij hen (nog steeds) behoorlijk onbekend. Wel kennen de leerkrachten en begeleiders de zorgcoördinator of mentor van de school. Zorgcoördinatoren en directieleden zijn wel goed bekend met de toegangen/sociale wijkteams van de gemeenten. In 2016 hebben de vragenlijst iets breder uitgezet in het onderwijs en hebben we eerst gevraagd naar de functie(s) van de respondent: Functie Percentage Leerkracht 75 Mentor/ leerlingbegeleider 55 Zorgcoördinator 7 Vertrouwenspersoon 3 Lid directie 6 Anders, namelijk 13 Vervolgens hebben we gevraagd: Weet u waar u in de gemeente terecht kunt voor advies of ondersteuning bij zorgen, signalen of meldingen van of over leerlingen? Minder dan de helft van de 87 respondenten (41%) reageerde positief. (In 2015 reageerde 57% (van 133 leerkrachten) positief op deze vraag Als we vragen naar de bekendheid met verschillende organisaties en personen waar men terecht kan met zorgen, signalen of meldingen van of over leerlingen, blijkt dat bijna iedereen bekend is met de zorgcoördinator of mentor van de school. De toegangen/sociale wijkteams zijn vrij onbekend. De T-aanpak (Toegang) Tilburg en het BIJEEN team Heusden zijn het meest bekend (zie onderstaande tabel). De bekendheid van lokale teams hangt zeer waarschijnlijk samen met de woonplaats van de respondenten en/of de locatie van de deelnemende scholen.
Antwoordmogelijkheid Percentage 2016 Percentage 2015 T-Aanpak Tilburg (toegang) 10 10 t Loket Goirle 3 5 Sociaal team Dongen 1 1 Sociaal team Gilze-Rijen 1 1 Sociaal team Oisterwijk 0 2 Samenzorgteam Hilvarenbeek 0 3 Wijkteams en servicepunt Loon op Zand 2 2 TeamWijZ Waalwijk 2 2 BIJEEN-team Heusden 10 8 Zorgcoördinator/ mentor school 92 niet gevraagd Geen van bovenstaande personen/organisaties 6 nvt Anders 10 nvt Welke organisaties/personen waar u terecht kunt met zorgen, signalen en meldingen van of over leerlingen zijn bij u bekend? (2016) Welke van onderstaande punten bij de gemeente zijn bij u bekend waar u terecht zou kunnen met zorgen, signalen en meldingen van leerlingen? (2015) Als we de resultaten opsplitsen naar de verschillende functies, zien we grote verschillen: Van de 23 leerkrachten zonder nevenfunctie weten er 6 (26%) waar zij in de gemeente terecht kunnen voor ondersteuning. Van de 41 leerlingbegeleiders/mentoren (die geen zorgcoördinator, vertrouwenspersoon of directielid zijn) zijn dat er 15 (37%). Alle 5 directieleden (100%) en 4 van de 5 zorgcoördinatoren (80%) weten waar zij terecht kunnen voor ondersteuning. Zij kennen allemaal een of meerdere toegangen/sociale wijkteams van de gemeenten. Van de 3 vertrouwenspersonen weet er 1 (33%) waar hij/zij in de gemeente terecht kan voor ondersteuning. Hij/zij kent de toegang/het sociaal wijkteam van de gemeente. De andere twee zijn bekend met de zorgcoördinator/mentor van de school.
Resultaten semi-professionals sportverenigingen Slechts 4 van de 21 trainers/coaches en/of bestuursleden bij sportverenigingen weten waar zij in de gemeente terecht kunnen voor vragen, signalen of meldingen van of over spelers/speelsters. Zij zijn wel bekend met de vertrouwenspersoon en/of met bestuurs- of commissieleden van de club. De bestuursleden blijken echter ook onbekend met de toegangen/sociale wijkteams van de gemeente. Onder de respondenten waren geen vertrouwenspersonen, we weten niet of zij bekend zijn met de ondersteuning in de gemeente. In 2016 hebben we de vragen ook voorgelegd aan trainer/coaches van enkele sportverenigingen in Hart van Brabant. Eerst hebben we gevraagd naar de functie(s) van de respondent: Functie Aantal Percentage Trainer/coach (betaald) 2 10% Trainer/coach (ouder of vrijwilliger) 12 57% Teambegeleider/ verzorger 2 10% Vertrouwenspersoon 0 0% Lid bestuur/commissie 6 29% Anders, namelijk 1 5% Vervolgens hebben we gevraagd: Weet u waar u in de gemeente terecht kunt voor advies of ondersteuning bij zorgen, signalen of meldingen van of over spelers/speelsters? Slechts 4 van de 21 respondenten (19%) reageerden positief. Een jeugdcoördinator en een (onbetaalde) trainer/coach/begeleider zijn bekend met de toegang/het sociaal wijkteam van de gemeente. Een betaalde trainer kent de vertrouwenspersoon van de club en een bestuurs- /commissielid is bekend met bestuur/commissie/coördinator van de club. Als we vragen naar de bekendheid met verschillende organisaties en personen waar men terecht kan met zorgen, signalen of meldingen van of over spelers/speelsters, blijkt dat bijna iedereen (18 van de 21 respondenten) bekend is met iemand binnen de club waar men terecht kan (bestuur / coördinator of vertrouwenspersoon). Slechts 2 personen (onbetaalde trainer/coach en een bestuurs-/commissielid) kennen geen van de genoemde personen/organisaties.
Bekend met: Aantal Percentage T-Aanpak Tilburg (toegang) 0 0% t Loket Goirle 1 5% Sociaal team Dongen 0 0% Sociaal team Gilze-Rijen 0 0% Sociaal team Oisterwijk 0 0% Samenzorgteam Hilvarenbeek 2 10% Wijkteams en servicepunt Loon op Zand 0 0% TeamWijZ Waalwijk 0 0% BIJEEN-team Heusden 0 0% Vertrouwenspersoon club 6 29% Bestuur/commissie/coördinator club 15 71% Geen van bovenstaande personen/organisaties 2 10% Anders, namelijk 0 0% Welke organisaties/personen waar u terecht kunt met zorgen, signalen en meldingen van of over spelers/speelsters zijn bij u bekend? (meerdere antwoorden mogelijk)