Gedeputeerde staten van Drenthe 1 april 2014



Vergelijkbare documenten
Programma 1. Samenwerkend Drenthe: Bestuur

Programma 2 Vitaal Drenthe: Mobiliteit

Gedeputeerde staten van Drenthe 10 april 2015

Jaarstukken 2012

De Nationale viering van de Bevrijding vond in 2014 plaats in Drenthe.

Presentatie voor de gemeenteraad van Haarlem. Jaarverslag en jaarrekening 2013

Jaarstukken 2015

RSP-Emmen: op 14 december 2014 werd de Hondsrugwegtunnel officieel geopend. In de tunnel bevindt zich een lichtkunstwerk.

Jaarstukken Informatiebijeenkomst 4 april 2018

Farid Chikar / juni 2017

Introductie provinciale financiën. Provincie Groningen

Onderwerp: De 10e wijziging van de begroting 2006 van de provincie Flevoland en de beschikbaarstelling

^Zeeland. llll lllllll lllll lllll llll llll 30 MEI viva Provincie. Gedeputeerde Staten

Bijlagen en meerjarenramingen

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Provinciale Staten van Flevoland Postbus AB LELYSTAD

Programma 2. Vitaal Drenthe: Mobiliteit. Missie. Successen

Managementrapportage 2016

Datum: Informerend. Datum: Adviserend

advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed

Betreft : RAADSVOORSTEL - vaststelling jaarrekening 2006

Wij stellen de volgende data voor de oplevering van de planning en controlproducten 2010:

Financiële begroting 2015 samengevat

1.10 Programma 10 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

Nota van aanbieding Begroting 2014

Rekenkamercommissie Jaarverslag 2012

Managementrapportage 2017

De begroting van de provincie Utrecht voor Een samenvatting

Provinciale Staten van Noord-Holland

Financiële verordening VRU

Onderbesteding in de provincie Noord-Brabant; deelonderzoek bij de jaarstukken 2008

Programma 3. Vitaal Drenthe: RSP. Missie. Successen. Knelpunten. Fly-over N33-A28 onderdeel van RSP-Assen

Raadsvoorstel2008/19954

Financiële verordening gemeente Achtkarspelen

Inzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen

Vergadering d.d.: 14 mei 2009 agendapunt: 9. Onderwerp: Vaststelling jaarverslag/jaarrekening 2008

* * Statenvoorstel

Prestatie I/S Omschrijving

Planning & control cyclus

19 mei 2015 Corr.nr , FC Nummer 36/2015 Zaaknr

Gelezen het voorstel van Gedeputeerde Staten, d.d. 22 april 2014; Gezien het advies van de commissie Mobiliteit en Financiºn, d.d.

Voorstel van het college aan de raad. Raadsvergadering d.d. 7 juli 2016 Onderwerp: Jaarverslag en Jaarrekening 2015.

College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel. Ontwerp-besluit pag. 4. Toelichting: pag. 5

5 minuten versie voor Provinciale Staten

Agendapunt. Op grond van artikel 192 van de gemeentewet is de raad het bevoegd orgaan om de begroting tussentijds te wijzigen.

Raadsvoorstel 15 december 2011 AB RV

Algemeen Bestuur. De commissie heeft geadviseerd het voorstel door te geleiden voor besluitvorming in het Algemeen Bestuur

Cursus Financiën voor raadsleden

Gedeputeerde staten van Drenthe Oktober 2013

Statenvoorstel 74/16 A

17 november 2015 Corr.nr , FC Nummer 82/2015 Zaaknr

Er zijn meerdere Green Deals afgesloten, waarvan we er een aantal in het oog springende nader willen benoemen.

Onderzoeksplan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018

NGEKOMEN 2 2 APR Verzenddatum 2 2 APR Paraaf Provinciesecretaris

Financiële verordening 2015 gemeente Zeewolde, evenals de regels voor de inrichting van de financiële organisatie

Accountantscontrole 2013

Financiële verordening gemeente Beesel Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen. Hoofdstuk 2. Begroting en verantwoording

HERZIEN. Spelregelkader EU-cofinanciering

Haarlem, 23 augustus Onderwerp: Begroting Bijlagen: ontwerpbesluit, begroting

Ontwerpbesluit pag. 3. Toelichting pag. 4. Bijlage(n): Najaarsrapportage 2016

Datum: 4 juli 2014 Agendapunt: 4 Betreft: Jaarstukken 2013

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

Bijlagen -Bijlage 1 -Jaarstukken Verslag van bevindingen

FINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS

ADVIES STUKKEN GEMEENSCHAPPELIJKE REGELINGEN JAARSTUKKEN 2010 GGD

Nota reserves en voorzieningen

Paginanummer opnemen! Ja, de jaarstukken 2015 zijn op 14 april 2016 door de gemeenten ontvangen.

Financiële verordening RUD Zuid-Limburg

Overzicht incidenteel / structureel

Nieuwe verdeelmodel provinciefonds

ZomerRaad. Basiskennis Gemeentefinanciën

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Over de voorliggende planningslijst kan verder nog het volgende worden opgemerkt:

Ministerie van Binnen andse Zaken en Koninkrijksrelaties

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Provinciale Staten van Flevoland Postbus AB LELYSTAD

Aan de Raad. BV - Financiën / SH Besluitvormend

Betreft vergadering Provinciale Staten 14 november Commissiegriffier Margreeth Trimpe

Wie bestuurt de provincie?

C2.ľ3b bö DIV.STAN Bv// FPc

Zienswijze programmabegroting 2013 en jaarstukken 2011 van GGD Hollands Noorden.

Rekenkamercommissie Jaarverslag 2015

Rapport bij de jaarstukken 2007 provincies Noord-Brabant en Limburg

p e r s b e r i c h t

Nota Reserves en Voorzieningen

PROVINCIE. Mededeling FLEVOLAND

Datum : 6 september 2005 Nummer : PS2005BEM41 Dienst/sector : CS Commissies : Alle. Inhoudsopgave Samenvatting pag. 1. Ontwerpbesluit I pag.

Vastgestelde verordening - Financiële verordening gemeente Zoeterwoude

BESTUURSOVEREENKOMST GROND. EZ Provincies

Zuidplas. Raadsvoorstel. Aan de raad van de gemeente Zuidplas

GR-taken: Aanvullende diensten:

Agenda vergadering Provinciale Staten op 14 november 2012

5 minuten versie voor Provinciale Staten

PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Reg.nr. P& / 20 J W / Ob 0 7 JAN 2G14. Dat. ontv.: Routing

Geen overschrijding Ja, zie risicoparagraaf

Rekenkamercommissie. Jaarverslag datum mei Auteur Rekenkamercommissie. Raadsnummer

commissie Bestuur Commissie Economie Commissie Ruimte Commissiegriffier Margreeth Trimpe

Raadsvoorstel agendapunt

Werkplan Mobiliteitsmanagement Groningen, januari 2006 Provincie Groningen

De Begrotingscyclus. Planning en Control in Gelderland

Financieel toezicht De crisis voorbij?

Transcriptie:

Jaarstukken 2013

Jaarstukken 2013 2

Gedeputeerde staten van Drenthe 1 april 2014 Colofon Dit is een uitgave van de provincie Drenthe 3

Inhoud Voorwoord... 5 Inleiding... 6 Kerngegevens... 10 I Jaarverslag... 11 Programma 1. Samenwerkend Drenthe: Bestuur... 12 Programma 2. Vitaal Drenthe: Mobiliteit... 29 Programma 3. Vitaal Drenthe: RSP... 43 Programma 4. Vitaal Drenthe: Welzijn, jeugdzorg, onderwijs en sport en cultuur... 52 Programma 5. Vitaal Drenthe: Ruimtelijke ontwikkeling... 73 Programma 6. Drenthe: Water, Milieu en Bodem... 81 Programma 7. Drenthe: pmjp, Natuur en landschap en Landbouw... 112 Programma 8. Drenthe: Klimaat en Energie... 125 Programma 9. Innovatief Drenthe: Economische zaken en arbeidsmarkt... 133 Programma 10. Middelen en bedrijfsvoering... 150 I.2 Paragrafen... 162 I.2.1 Lokale heffingen... 164 I.2.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing... 168 I.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen... 174 I.2.4 Financiering... 178 I.2.5 Bedrijfsvoering... 182 I.2.6 Verbonden partijen... 186 I.2.7 Grondbeleid... 220 I.2.8 Reserves en voorzieningen... 222 II Jaarrekening... 260 II.1 Het overzicht van baten en lasten in de rekening 2013... 262 II.2 Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de rekening 2013... 264 II.3 Balans per 31 december 2013... 270 II.4 Waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen... 271 II.5 Toelichting op de balans per 31 december 2013... 273 II.6 Incidentele lasten en baten... 282 II.7 De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de publieke en semipublieke sector (WNT).... 288 III Overige gegevens... 290 III.1.1 Investeringen... 292 III.1.2 Overzicht personeelssterkte (fte)... 302 III.1.3 Arbeidskostengerelateerde verplichtingen... 304 III.1.4 Rapportage Verordening Dwangsom... 306 III.1.5 Rapportage Single Information Single Audit (SISA)... 310 III.1.6 Portefeuilleverdeling GS-leden... 312 III.1.7 Zetelverdeling... 314 III.1.8 Afkortingenwijzer... 316 III.2 Controleverklaring accountant... 320 III.3 Bestemming van het resultaat... 322 4

Voorwoord Het financiële jaar 2013 is een jaar geweest van turbulente ontwikkelingen in de wereld om ons heen en grote onzekerheden die daardoor veroorzaakt werden. Het Jaarverslag 2013 is dan ook een verslag van beleid dat in het teken staat van onze beleidsvisie Koers in onzekere tijden. Deze visie hebben wij opgesteld tegen de achter grond van een voortdurende economische recessie, een Europese monetaire crisis en verhalen van experts die stelden dat het allemaal nog wel eens even kon duren en ook nog wel eens erger kon worden. In deze context hebben wij gewerkt aan de realisatie van de ambities van het Collegeprogramma Focus en verbinding in Drenthe. Voor een deel hebben wij deze ambities herijkt in Koers in onzekere tijden. Ingrijpende inhoudelijke bezuinigingen hebben wij echter weten te voorkomen door een financieel-technisch dekkingsplan voor de Begroting 2013 door te voeren. Er was onverminderd sprake van rijksbezuinigingen en inperking van de provinciale autonomie. Even goed zult u in het Jaarverslag 2013 nog een verslag van gerealiseerde ambities aantreffen. Ondanks een krimpende financiële armslag is er toch nog veel gerealiseerd. De Jaarstukken 2013 sluiten aan bij de opzet van de Begroting 2014. U vindt dan ook in de Jaarstukken 2013 de indeling van programma s terug die wij hebben gekozen op basis van ons Collegeprogramma Focus en verbinding in Drenthe en die wij hebben uitgewerkt in de Begroting 2013. Binnen deze programma s doen wij verslag van het gevoerde beleid aan de hand van de beleidsopgaven die wij met u in ons beleid centraal hebben gesteld. De komende periode blijven wij ons inzetten om onze ambities voor deze bestuursperiode af te ronden. Deze Jaarstukken gaan in op de realisatie van de doelen zoals die door ons voor 2013 en volgende jaren zijn geformuleerd. De Jaarstukken 2013 laten een positief rekeningresultaat zien. Na schoning van dit resultaat voor allerhande zaken die nog tot een uitgave zullen leiden en middelen die voor een specifieke besteding geoormerkt zijn, resteert er toch nog een positief resultaat dat groter is dan het aanvankelijke resultaat dat bij het opstellen van de Begroting 2013 werd verwacht. Naar onze mening laat dit positieve resultaat zien, dat een goed en sober financieel beheer zijn vruchten afwerpt. De financiële verantwoording vindt u in de programmaverantwoording per beleidsopgave en tevens in de jaarrekening, het tweede onderdeel van de jaarstukken. Bij het onderdeel bestemming van het resultaat vindt u een beknopt overzicht van de financiële afwijkingen die hebben geresulteerd in het rekeningsaldo. Wij gaan ook kort in op de vraag, of de hieraan gerelateerde doelen wel of niet zijn behaald. Wij vertrouwen erop dat wij u met de Jaarstukken 2013 op een goede wijze inzicht bieden in de resultaten van onze inzet. College van gedeputeerde staten van Drenthe 5

Inleiding De Jaarstukken 2013 bestaan uit het jaarverslag (programmaverantwoording en paragrafen) en de jaarrekening (het overzicht van baten en lasten in de rekening en de balans). Voor de indeling is de opzet van de Begroting 2013 gevolgd waarin 10 programma s zijn opgenomen. Bij de omschrijvingen van de beleidsopgaven zijn die van de Begroting 2014 aangehouden, maar wel met de doelstellingen en resultaten zoals die in de Begroting 2013 zijn beschreven, zodat een goede herkenbare vergelijking mogelijk blijft. Het vrij besteedbare resultaat 2013 bedraagt 3.936.000,--. Dit is het resultaat na verwerking van mutaties aan reserves. Voorgesteld wordt om voor de uitvoering van de natuurbeschermingswet en voor het Programma Beheer binnen EHS in totaal een bedrag van 167.000,-- vanuit het resultaat te bestemmen. Het betreft budget dat nodig is om de nieuwe afspraken met het Rijk die voortvloeien uit de decentralisatie van het natuurbeleid en het Natuurpact te kunnen nakomen. Vrijval naar de algemene middelen is voor het Rijk geen optie.wij stellen daarnaast voor om het bedrag van 3.769.000 dat dan nog overblijft van het positieve saldo toe te voegen aan de Reserve voor algemene doeleinden. Een nadere specificatie van de verschillen tussen begrote en gerealiseerde saldi groter dan 50.000,-- is te vinden in paragraaf II.2. Om de begroting 2013, na de 6e begrotingswijziging 2013, sluitend te maken was een beperkte toevoeging aan de Reserve voor algemene doeleinden geraamd van 207.000,--. Door de toevoeging van het rekeningresultaat van 3.769.000,-- wordt er per saldo 3.976.000,-- aan de algemene reserve toegevoegd, zodat de buffer binnen deze reserve iets groter is geworden. Het rekeningsaldo 2013, vóór verwerking van niet-begrote mutaties in reserves, bedraagt 29.399.000,-- positief. In de hierna opgenomen tabel wordt dit bedrag per programma uitgesplitst. Dit jaar zijn het vaak vele relatief kleinere afwijkingen die hebben geleid tot het rekeningresultaat. De voornaamste afwijkingen betreffen het voordeel dat realiseerde is op de programmatische aanpak van het nieuwe natuurbeleid voor de onderdelen natuurbeheer, ontwikkelopgave nieuwe natuur en Programmatische Aanpak Stikstof voor een bedrag van 20.899.000,--. Daarnaast zijn er de volgende grotere afwijkingen; Vaarwegverbinding Erica - Ter Apel 1.263.000,--, het resultaat binnen het programma van het Regio specifiek Pakket (RSP) van 846.000-- en het voordeel van 1.715.000,-- binnen de Projecten versterking economische structuur. Per saldo wordt voorgesteld 24.637.000,-- aan bestemmingsreserves toe te voegen (zie voor de specificatie III.3 Bestemming van het resultaat). De stand van zaken wordt in de desbetreffende programma s toegelicht. In de programmaverantwoording is per programma opgenomen welke bedragen worden toegevoegd aan de achterliggende reserves. Hierdoor is beter inzichtelijk gemaakt welke bedragen binnen de programma s met reserves worden verrekend en welke bedragen tot de voor- en nadelen van het rekeningsaldo behoren. In de paragraaf I.2.8 Reserves en voorzieningen is meer informatie over de reserves te lezen. De jaarstukken zijn onderverdeeld in het jaarverslag en de jaarrekening. Beide documenten geven provinciale staten de mogelijkheden om invulling te geven aan hun controlerende rol. Gedeputeerde staten leggen door middel van de Jaarstukken 2013 verantwoording af over de Begroting 2013. Het jaarverslag bestaat uit: - de programmaverantwoording - de paragrafen zoals voorgeschreven volgens het Besluit begroting en verantwoording De jaarrekening bestaat uit: - het overzicht van baten en lasten in de rekening en de toelichting - de balans en de toelichting 6

Verder worden nog de "overige gegevens" verstrekt, waaronder de goedkeurende controleverklaring van de accountant. Hierna beschrijven wij kort de onderdelen van de Jaarstukken 2013 De programmaverantwoording De programmaverantwoording is opgebouwd uit de programma s en die weer zijn onderverdeeld in producten en vervolgens ingedeeld naar beleidsopgaven. In de programmaverantwoording wordt per programma/product ingegaan op de realisatie van doelstellingen en resultaten die in de Begroting van 2013 zijn opgenomen. In het blauw zijn de zaken vanuit de begroting 2013 opgenomen, dit onder het kopje: Beleidsopgave. Daarnaast wordt, indien van toepassing, ingegaan op ontwikkelingen met betrekking tot de producten. Bij Realisatie beleidsopgaven wordt de realisatie van doelstellingen beschreven en wordt aangegeven wat volgens ons de status van de doelstelling is. Bij groen loopt alles volgens planning, bij oranje is er vertraging en bij rood is de doelstelling niet gerealiseerd. Is de status oranje of rood dan is toegelicht waarom het niet loop zoals dat eerder gepland was. In de verantwoording is verder ingegaan op de realisatie van de resultaten. Ten slotte wordt aan het eind van elk programma aangegeven wat het gekost heeft en wordt op grotere verschillen een toelichting gegeven. Hierna volgt een overzicht van de grotere afwijkingen dit conform Statenstuk 2012-526 Advies uitgangspunten programmaplan begroting 2013 bondig is toelicht. De norm voor de rapportage over afwijkingen ten opzichte van de door Provinciale Staten vastgestelde begroting is vastgesteld op 250.000 op programmaniveau. Binnen de programma's worden de belangrijkste afwijkingen van meer dan 50.000,-- op productniveau toegelicht. Tevens is in het overzicht aangegeven waardoor de onderbesteding is veroorzaakt, in welke mate de provincie onderbesteding heeft kunnen beïnvloeden en in welke mate doelen gehaald zijn. Het gaat dus niet alleen om de omvang van de onderbesteding. Voor de volledigheid geven we niet alleen bij onderbestedingen een toelichting, maar ook bij overschrijdingen. Resultaat toegelicht volgens Statenstuk 2012-526 Omschrijving Saldo programma toelichting nodig? Bedrag voordeel / nadeel Resultaat behaald (ja/nee) Oorzaak overwegend (intern/extern hoogte bedrag beïnvloedbaar (ja/nee) Programma 1. Samenwerkend Drenthe: Bestuur 532.587 ja Afrekening Noordelijke rekenkamer en functioneren PS 84.167 V Ja extern ja RUD projectkosten 239.322 V Ja intern ja Kosten Interprovinciaal overleg (IPO) 129.361 V Ja extern nee Totaal kleinere verschillende binnen programma 79.738 V P rogramma 2. Vitaal Drenthe: M obiliteit 1.409.611 ja Onderhoud en verbeteringswerken N34 91.068 V nee extern nee Onderhoud Wegennet -188.674 N ja intern ja Vaarwegverbinding Erica - Ter Apel 1.262.622 V ja intern ja Bijdrage van waterschappen in voedingsgemalen 111.789 V ja intern ja Onderhoud vaarweg Meppel - De Punt 105.315 V ja intern ja Totaal kleinere verschillende binnen programma 27.492 V Programma 3. Vitaal Drenthe: RSP 845.902 ja Proceskosten Regio Specifiek Pakket (RSP). 192.032 V nee intern ja Integrale gebiedsontwikkeling Coevorden 1.893.681 V ja extern nee Verbetering spoor Zwolle Coevorden en Emmen 100.000 V ja extern nee Bijdrage aan regionaal mobiliteitsfonds RSP -489.904 N ja extern nee Bijdrage van regionaal Mobiliteitsfonds RSP -859.276 N ja extern nee Totaal kleinere verschillende binnen programma 9.370 V 7

Omschrijving Saldo programma toelichting nodig? Bedrag voordeel / nadeel Resultaat behaald (ja/nee) Oorzaak overwegend (intern/extern hoogte bedrag beïnvloedbaar (ja/nee) P rogramma 4. Vitaal Drenthe: Welzijn, jeugdzorg, 496.181 nee Artikel 13 WM O en Afwikkeling (subsidie) vorig boekjaar 70.002 V ja intern ja Onderwijs 120.751 V ja intern ja Cultuurhistorie en Archeologie in ruimtelijke planvorming 53.115 V ja intern ja Musea 108.228 V ja intern ja Totaal kleinere verschillende binnen programma 144.085 V P rogramma 5. Vitaal Drenthe: Ruimtelijke 295.830 nee Inzet op specifieke ontwikkelingen, Geopark de Hondsrug 208.098 V nee extern ja Totaal kleinere verschillende binnen programma 87.732 V P rogramma 6. Drenthe: Water, M ilieu en 1.064.002 ja Uitvoering grondwaterbeheer 77.831 V ja intern ja Voortzetting -blauwe diensten 500.000 V Nee intern ja Uitvoeringsprogramma externe veiligheid 64.235 V ja intern ja M ilieu, afwikkeling voorgaand jaar 52.092 V ja intern ja Uitvoeringsprogramma externe veiligheid 64.235 V ja intern ja Uitoefening toezicht naleving regelgeving en vergunningen 124.394 V ja intern ja e wetgeving, overige opbrengsten -76.749 N ja intern ja Kosten uitvoering bodemsaneringsprogramma 157.280 V ja intern ja Kosten vrijwillige bodemsaneringen 93.183 V ja intern ja Totaal kleinere verschillende binnen programma 7.501 V Programma 7. Drenthe: pm JP, Natuur en 21.025.304 ja Synergie projecten -146.299 N ja extern nee Realisatie EHS, afwikkeling voorgaand jaar 90.630 V ja extern nee Realisatie, ontwikkelopgave verwerving en inrichting 15.378.680 V nee intern ja Terugdringen uitstoot ammoniak bij EHS 5.093.062 V nee intern ja Uitvoeringskosten pm JP -60.109 N ja extern nee Kosten uitvoering Natuurbeschermingswet 116.650 V nee extern nee Programma Beheer binnen EHS (DR.) (incl. beheer buiten EHS) 50.831 V nee extern nee Nationaal landschap, afwikkeling (subsidie) vorig boekjaar -63.286 N ja extern nee Nationale Parken 224.050 V nee extern nee Overige natuur, afwikkeling (subsidie) vorig boekjaar 62.438 V ja extern nee Economische vitaliteit platteland 91.620 V nee extern nee Grondgebonden landbouw structuur verbetering 222.444 V nee intern ja Uitfinanciering ILG verplichtingen -159.696 N ja extern nee Totaal kleinere verschillende binnen programma 124.288 V Programma 8. Drenthe: Klimaat en Energie 503.202 ja Projecten M ilieu en Energie 503.202 V nee extern ja Totaal kleinere verschillende binnen programma 0 V Programma 9. Innovatief Drenthe: Economische 1.949.775 ja Bijdragen in projecten versterking economische structuur 1.714.837 V nee extern nee Kennisontwikkeling en goede aansluiting onderwijs en 137.149 V nee extern nee Structuurversterking recreatie en (zorg)toerisme 151.600 V nee extern nee Landbouw structuur versterking -93.481 N ja intern nee Totaal kleinere verschillende binnen programma 39.670 V Programma 10. M iddelen en bedrijfsvoering 1.276.304 ja Rente van belegd kasgeld 448.472 V ja intern nee Uitkering uit het Provinciefonds 496.882 V ja extern nee Opbrengst opcenten op hoofdsom motorrijtuigenbelasting -525.459 N ja extern nee Arbeidsvoorwaarden 286.392 V ja intern ja Frictiekosten LSM 266.967 V nee intern ja Toegerekende apparaatskosten -113.630 N ja intern ja Bijdrage van de kostenplaats kapitaallasten -154.309 N ja intern ja Organisatie-ontwikkelingsfonds 58.918 V ja intern ja Software applicaties 187.072 V ja intern ja Dagelijkse Drents M useum, depot Drents museum en Huize 78.729 V ja intern ja Totaal kleinere verschillende binnen programma 246.270 V Totaal rekeningsaldo voor verrekeningen met 29.398.698 De paragrafen In de paragrafen die zijn voorgeschreven worden onderwerpen behandeld die van belang zijn voor het inzicht in de financiële positie van de provincie. Nieuw dit jaar is de paragraaf I.2.8 Reserves en voorzieningen, deze toelichtingen stonden eerder bij de Overige gegevens en hebben nu een prominentere plaats gekregen. De paragrafen bevatten een verslag van de realisatie van beleidsuitgangspunten van beheersmatige activiteiten en lokale heffingen. 8

Het overzicht van baten en lasten in de rekening Via vaststelling van de begroting autoriseren de staten het college tot het doen van uitgaven. Over de realisatie daarvan wordt in het overzicht van baten en lasten in de overzicht van baten en lasten in de rekening per programma verslag gedaan. Gezien het belang van een goed inzicht in de baten en lasten, worden de baten en lasten per programma weergegeven in een afzonderlijk overzicht. Dit overzicht is integraal; dat wil zeggen dat het alle baten en lasten bevat, zoals opgenomen in het programmaplan bij de Begroting 2013. Daarnaast wordt een overzicht verstrekt van de saldi per programma. In een beknopt overzicht is per programma een specificatie opgesteld. De lasten zijn daarbij positief weergegeven en baten negatief. In de kolom verschil staat dan vervolgens het resultaat ten opzichte van de begroting 2013 na wijziging. Zijn de bedragen in de kolom Verschil positief, dan is sprake van een voordeel en is het bedrag negatief dan betreft het een nadeel. De balans met toelichting en de overige gegevens Inzicht in de financiële positie is van belang, mede met het oog op de continuïteit van de provincie. Daarom besteden wij afzonderlijk aandacht aan de financiële positie, zoals deze te bepalen is op basis van de balans. Speciale aandacht geven wij aan de investeringen, personeelssterkte, de Verordening dwangsom en de voorgeschreven verantwoording Single information en single audit (Sisa). Vanuit het Besluit begroting en verantwoording zijn dit jaar beperkte eisen naar voren gekomen die van beperkte invloed zijn op de indeling van jaarstukken. Als voorbeeld kan aangegeven worden dat eerder gesproken werd van de programmarekening en nu het overzicht van baten en lasten in de rekening. 9

Kerngegevens A. Sociale structuur Aantal inwoners (per 1 januari 2014) 488.924 Aantal huishoudens (per 1 januari 2013) 211.902 B. Economische structuur Arbeidsdeelname bevolking 15-64 jaar (2012) Netto arbeidsparticipatie (%) 65,6 Beroepsbevolking (x 1.000) 219 Waarvan: Werkzaam (x 1.000) 203 Werkloos (x 1.000) 15 (7,0%) Werkgelegenheid (banen >= 12 uur; per 1 april 2013) Landbouw, bosbouw en visserij 8.428 Industrie (incl. delfstoffenwinning en nutsbedrijven) 26.643 Bouwnijverheid 12.712 Handel en reparatiebedrijven 29.210 Vervoer en opslag 4.894 Horeca 6.325 Zakelijke diensten 28.156 Overige diensten 64.614 Totaal 180.982 C. Fysieke structuur Oppervlakte (2013; in km2) 2.680 Oppervlakte cultuurgrond (2013; in ha) 150.131 Woningvoorraad (aantal per 1 januari 2013) 214.890 Wegen (in km, 2012) 518 Fietspaden (in km) 270 Vaarwegen (in km, 2012) 177 D. Financiële kerngegevens jaarrekening 2013 (in euro s *1000) Totale lasten voor bestemming resultaat 270.002 Totale baten voor bestemming resultaat 261.724 Onttrekking aan reserves begroot (saldo) 37.676 Rekening resultaat na begrote mutaties 29.399 V Opbrengsten opcenten motorrijtuigenbelasting 47.931 Uitkering provinciefonds (inclusief decentralisatie-uitkeringen) 94.109 Omvang algemene reserves per 31 december 2013 44.415 Omvang bestemmingsreserves per 31 december 2013 313.824 Omvang eigen voorzieningen per 31 december 2013 20.156 Bronnen - Centraal Bureau voor de Statistiek - Provinciaal werkgelegenheidsregister 10

I Jaarverslag 11

Programma 1. Samenwerkend Drenthe: Bestuur Koningspaar welkom geheten bij bezoek aan Drenthe Missie Drenthe is een bestuurskrachtige, zichtbare provincie met een integer bestuur, goede bestuurlijke verhoudingen en samenwerking tussen de verschillende overheden (en maatschappelijke partners), die staat voor haar inwoners en opkomt voor haar belangen in nationaal en internationaal verband. Successen Door stevige lobby hebben we positieve resultaten behaald met het open houden van de kazerne in Assen en de gevangenis in Veenhuizen. Dienstregelingen Assen is op volledige sterkte gebleven en bij de belastingdienst in Emmen hebben we het merendeel van de arbeidsplaatsen weten te behouden; Succesvolle samenwerking CdK, gemeenten en Rijksvoorlichtingsdienst: Drentse afvaardiging bij inhuldiging koning, bezoek koningspaar op 28 mei 2013 en de start van de viering 200 jaar Koninkrijk in Scheveningen; Succesvolle afronding van de pilot Klant Contact Centrum (KCC). Dit bleek uit twee kleine klanttevredenheidsonderzoeken onder externe en interne klanten, eigen bereikbaarheidsmetingen en het besluit om definitief door te gaan met het KCC; We hebben geregeld dat de Joint Annual Conference van het North Sea Regio programma in 2015 in Drenthe gehouden wordt; 12

We hebben in december een nieuwe Europawerkwijze vastgesteld waarmee we invulling geven aan onze positie en rol namens onze regio in Europa; Het in 2013 gestarte project Gast van de Staten levert een goede bijdrage aan de zichtbaarheid van Provinciale Staten: dit jaar hebben ruim 130 Drenten een kijkje achter de schermen van PS gekregen. Knelpunten De website is een belangrijk medium om de zichtbaarheid van de provincie te vergroten. Door de Cookiewetgeving is het momenteel niet mogelijk om inzicht te krijgen in de bezoekersaantallen van de website. Gezocht wordt naar een oplossing hiervoor om inzicht te hebben in de ontwikkeling van de bezoekersaantallen. Lasten Baten 2.851.364-8.720 Realisatie 2012 1 2 3 4 (3-4) Primitieve begroting 2013 Begroting 2013 na wijziging Realisatie 2013 Verschil Totaal lasten 2.915.859 4.681.194 3.394.872 2.851.364 543.508 Apparaatskosten 0 0 0 0 0 Totaal baten -12.497-19.640-19.640-8.720-10.920 Saldo 2.903.361 4.661.554 3.375.232 2.842.645 532.587 13

Provinciehuis Drenthe op de dag van het koninklijk bezoek. Product 1.1. Drenthe goed bestuurd Beleidsopgave Provinciale Staten: Drenthe goed bestuurd door een kwalitatief goed functionerend, bestuurskrachtig en betrouwbaar openbaar bestuur met integere bestuurders Doelstelling Geplande resultaten Gerealiseerde resultaten 1. Het verbeteren van de informatie- en beoordelingspositie van Provinciale Staten. Versterking van de volksvertegenwoordigende, normstellende en controlerende rollen van PS. Er zijn o.a. diverse oplegnotities bij GSstukken gemaakt, presentaties georganiseerd en diverse onderzoeksnotities geproduceerd, waarmee PS ondersteunt worden in de uitoefening van hun eigen rol. Status doelstelling (groen, oranje of rood) met toelichting In 2013 zijn twee statenontmoetingen georganiseerd over politiek actuele onderwerpen (de Drentse 14

woningmarkt en breedband op het platteland). Door het verkennende karakter van deze statenontmoetingen zijn PS vroegtijdig en breed geïnformeerd, wat de kaderstelling en controle door de staten ten goede komt. Ter voorbereiding op de behandeling door de Staten zijn oplegnotities verschenen bij de jaarrekening 2012, voorjaarsnota 2013 en begroting 2014 en diverse andere voorstellen van GS (totaal 9 oplegnotities /memo s). De kwaliteit van de besluitvorming van PS is bevorderd t.b.v. de behandeling van o.a. de onderwerpen vervallen rijkstaken natuur, risicomanagement grote projecten, verbonden partijen, RUD. 2. Verhogen van de kwaliteit van besluitvorming Indicatoren: - Bijwonen van relevante presentaties. - Advisering aan PS door de werkgroep programmabegroting, BCA, Commissie van Onderzoek en overige (incidentele) statenwerkgroepen. - Organisatie van: * Oplegnotities over strategische planning en controle en beleidsdocumenten; * Politiek-bestuurlijk actuele evaluatieonderzoeken/ panelonderzoeken; * Politiek-bestuurlijk actuele statenontmoetingen. Versterking van de volksvertegenwoordigende, normstellende en controlerende rollen van PS. De kaderstellende en controlerende rol van de Staten is verder versterkt door het uitbrengen van eigen onderzoeksrapportages (adviezen planning en controldocumenten, nieuwe vergaderstructuur PS en sturing verbonden partijen). In 2013 een panelonderzoek uitgevoerd als voorbereiding op de voorjaarsnota 2013. 15

Beleidsopgave Gedeputeerde Staten: Drenthe goed bestuurd door een kwalitatief goed functionerend, bestuurskrachtig en betrouwbaar openbaar bestuur met integere bestuurders Doelstelling Geplande resultaten Gerealiseerde resultaten 1. Een kwalitatief goed werkende provincie. Indicatoren: - Positief oordeel van onze partners over de provinciale bestuurskracht. - Geen meldingen met betrekking tot integriteit van bestuurders. - Een positief oordeel van onze partners over onze bestuursstijl. - Effectief functionerend midden bestuur. - Zakelijke en eenduidige bestuursstijl. - (Visie op) toekomstbestendig bestuur. - Een effectief functionerend midden bestuur. - Zakelijke en eenduidige bestuursstijl - Verkennende fase proces midden bestuur afgerond (zie brief 2013002196) - Actuele gemeentelijke samenwerkingen zijn geagendeerd (zie brief 2013009148 - ontwikkelingen samenwerking gemeente Tynaarlo) Status doelstelling (groen, oranje of rood) met toelichting - Getoetst beleid en beheer. - Getoetst beleid en beheer 2. Kwalitatief goede uitvoering van het openbaar bestuur. Indicatoren: - Gemeenten en veiligheidsregio voldoen aan de landelijke normen. - Rechtmatige uitvoering - Functionerende gemeenten en veiligheidsregio. - Repressief toezicht op 12 Drentse gemeenten. Van de 9 Gemeenschappelijke regelingen is voor begrotingsjaar 2014 alleen de Veiligheidsregio onder preventief toezicht gesteld. - Effectieve bestuurlijke samenwerking binnen de veiligheidsregio. - De samenwerking tussen Drentse burgemeesters verloopt goed. - Borging bestuurlijke integriteit. - Geen integriteitsmeldingen. Alle gevraagde 16

ontheffingen (3) voor verboden handelingen op grond van artikel 15 Gemeentewet (bestuurlijke integriteit) zijn verleend; er is geen belangenverstrengeling en/of bevoordeling geconstateerd. Kader interbestuurlijk toezicht functioneert goed. - Drentse afdeling van het Prins Bernhard Cultuurfonds. - 210 aanvragen om bijdrage uit het Prins Bernhard Cultuurfonds - Advies Koninklijke onderscheidingen en predicaten. - 79 Koninklijke onderscheidingen bij de Algemene Gelegenheid, 49 Koninklijke onderscheidingen bij Bijzondere Gelegenheid, 1 Predicaat Hofleverancier en 4 Koninklijke Erepenningen toegekend - (Her) benoeming van Drentse burgemeesters. Twee auditonderzoeken, nog nader te bepalen op basis van actuele thema s. In de eerste bestuursrapportage worden Provinciale Staten hierover geïnformeerd. - 3 herbenoemingen van burgemeesters - In 2013 zijn twee auditonderzoeken afgerond en in PS geagendeerd. Het onderzoek naar het risicomanagement bij grote complexe projecten leidt tot een aanpassing van de kaderregeling risicomanagement. Het onderzoek naar Verbonden partijen heeft geleid tot een voorstel (in PS) tot aanpassing van het afwegingskader en tot verbetering van de informatiestromen tussen GS en PS. 3. Beleidsproductie en bedrijfsvoering van de provinciale organisatie is doeltreffend en doelmatig ingericht. Indicatoren: - Zelfonderzoek Gedeputeerde Staten vindt plaats onder het regime van artikel 217a van de provinciewet. 17

Enkele lichte quickscan-onderzoeken Er zijn 3 quick scans gehouden. Deze worden verantwoord in de paragraaf Bedrijfsvoering. 4. Een betrouwbare provincie (als partner). Indicatoren: - Partners vinden de provincie betrouwbaar. - 80% van de gestelde normen uit het kwaliteitshandvest worden nagekomen. Adequate en tijdige afhandeling van onze diensten. Adequate en tijdige afhandeling van onze diensten. Dit bleek uit 2 kleine klanttevredenheidsonderzoeken onder interne en externe klanten en eigen bereikbaarheidsmetingen Koninklijk bezoek 28 mei 2013 18

Product 1.2. Zichtbaar Drenthe Beleidsopgave Vergroten van de zichtbaarheid van de provincie Drenthe als overheidslaag door transparante en begrijpelijke informatie Doelstelling Geplande resultaten Gerealiseerde resultaten 1. Het vergroten van de zichtbaarheid en toegankelijkheid van het besluitvormingsproces van Provinciale Staten voor de (Drentse) samenleving. Indicatoren: - Mate van publieke belangstelling (instellingen, inwoners) voor commissie- en statenvergaderingen. - Aantal insprekers bij de commissievergaderingen. - Aantal ingekomen stukken van derden t.b.v. PS. - Mate van belangstelling van jongeren voor de op hen gerichte activiteiten, zoals scholenprogramma s - Aantal raadplegingen van de videoverslaglegging van de Staten en de Statencommissies op internet. - Structurele berichtgeving over de besluitvorming van PS in de media (kranten, internet, radio, televisie). Toegenomen zichtbaarheid van (de eigen rol en positie van) het middenbestuur binnen de (Drentse) samenleving. Bij vergaderingen met maatschappelijk ingrijpende gevolgen (o.a. windmolens) was de belangstelling groot: veel publiek en groot aantal insprekers. Nieuw project is Gast van de Staten, waarbij Drenten een kijkje achter de schermen van PS krijgen. In 2013 is het 7x georganiseerd met in totaal ruim 130 gasten. Twee succesvolle jeugddebatten hebben plaatsgevonden: het Provinciaal Jeugddebat en Op weg naar het Lagerhuis. Deze laatste is nieuw ten opzichte van 2012. Aan beide debatten deden circa 60 scholieren mee (vmbo/havo/vwo). Op de website van PS worden berichten geplaatst n.a.v. o.a. vergaderingen (43 berichten). Nieuw is het persbulletin, met actuele besluiten en eventuele moties/amendementen. Sinds 2013 hebben PS een eigen twitteraccount, Status doelstelling (groen, oranje of rood) met toelichting 19

- Aantal unieke bezoekers aan de (vernieuwde) website van PS. - Aantal volgers van PS en statenleden via de sociale media. 2. Transparante en begrijpelijke informatie voor doelgroepen. Indicatoren: - Alle als zodanig aangemerkte (voorgenomen) besluiten zijn gepubliceerd. - Meer dan de helft van de doelgroep waardeert de advertentie positief op inhoud en stijl. - Media zijn tevreden over de wijze waarop zij worden gevoed met informatie vanuit de provincie. (met 330 volgers) die vooral gebruikt wordt voor het aankondigen van vergaderingen en verwijzingen naar nieuwsberichten. - Efficiënte en duidelijke (vindbare) provinciale publicaties volgens wettelijke vereisten. - Actief informeren en waar nodig raadplegen over (voorgenomen) beleid. - Drents beleid krijgt voldoende aandacht in de media. Publicaties volgens wettelijke vereisten is gerealiseerd. Bij grote projecten (o.a. N33 en transferium De Punt zijn belanghebbenden actief geïnformeerd om samen tot oplossingen te komen. Drents beleid heeft via 164 persberichten en 10 publicaties van Drenthe Dichtbij in huis-aanhuiskranten voldoende aandacht in de media gehad. Feiten en cijfers provincie Drenthe op provinciale website. Eenduidige informatieverstrekking is gerealiseerd. 3. Kwalitatief goede dienstverlening: klantgericht, snel, op maat en efficiënt. Indicatoren: - Bezoekers waarderen de website met een 7 of hoger. - Alle informatie is goedgekeurd door de eigenaar. - Het aantal doorklikhandelingen op onze website, maximaal 4 klikken, en het aantal telefonische doorverbindingen zijn beperkt tot een minimum. - Een hogere score in - Eenduidige informatieverstrekking. - Pilot Klant Contact Centrum. - Optimaal gebruik instrumenten relatiemanagement. - Geïmplementeerde kanalenstrategie. - Gebruiksvriendelijke website met actuele en juiste informatie. - Tevreden relaties. - Minimalisering regeldruk en administratieve lasten. - Adequate en tijdige afhandeling van klachten, beroep- en bezwaarschriften. Pilot KCC is positief afgerond: 1 juli 2013 is besloten definitief door te gaan met het KCC. Zie toelichting hieronder. Registratie klantcontacten (relaties) door KCC. In kader van Kanalenstrategie deelprojecten uitgevoerd die leiden tot meer digitale dienstverlening, betere afhandeling van 20

een volgend klanttevredenheidsonde rzoek (KTO). Score 2010: 7,35. - Het aantal toegewezen bezwaarschriften en klachten. - Een laag percentage (aantal en toegewezen) beroepsprocedures met betrekking tot beslissingen op bezwaarschriften. klachten en betere bereikbaarheid van de organisatie. Website is actueel gehouden. Het aantal doorklikhandelingen is maximaal 4. Uitvoeren van een nieuw KTO is interprovinciaal uitgesteld naar 2014 om aan te sluiten bij andere provincies. Regeldruk en administratieve lasten zijn verminderd. Ook is een huisadvocaat aangesteld. Een goede, adequate en tijdige afhandeling van klachten, beroep- en bezwaarschriften is gerealiseerd. Wij hebben 45 adviezen op bezwaarschriften en 3 op klachten gegeven. Waarvan de commissie heeft bij 9 bezwaarschriften heeft geadviseerd tot gegrondverklaring, bij 5 bezwaarschriften tot gedeeltelijke gegrondverklaring en bij 1 klacht tot gedeeltelijke gegrondverklaring. In 2013 zijn 18 beroepschriften ingediend. Deze zijn nog in behandeling. 21

Product 1.3. Goede belangenbehartiging voor Drenthe Beleidsopgave Zorgen voor goede belangenbehartiging van het openbaar bestuur van Drenthe en aansluiting op Rijks- en Europees beleid Doelstelling Geplande resultaten Gerealiseerde resultaten 1. Focus op rollen en taken van de provincie Drenthe (PS). Indicatoren: - Deelname aan relevante werkbezoeken (PS). 2. Optimale beïnvloeding, benutting en uitvoering van Europees(ese), Interregionale en Rijksbeleid(sinstrument en). Indicatoren: - Aantal regionale Europese programma s. - Europa-proof organisatie. - Financiële omvang Rijks/EU programma s. - Resultaten op Drentse lobbydossiers. - Aantal ontmoetingen Drentse en Duitse overheden en partners, deelname en organisatie internationale conferenties. Werkbezoeken gericht op het maatschappelijk middenveld (in het bijzonder op de beleidsterreinen Economie, Natuur & Landbouw, Demografische ontwikkeling en Energie), met aanvullende aandacht voor instellingen die de sociaal-culturele ruggengraat van Drenthe vormen (PS). - Slagvaardig Drents optreden in SNN en IPO. - Optimale invloed op en kennis en benutting van Europese, Interregionale en Haagse beleidsvorming, subsidies en (financiële) instrumenten. - Drentse samenwerking in Europacommunicatie tussen gemeenten, waterschappen en - In 2013 zijn 8 werkbezoeken voor de Staten georganiseerd. Alle genoemde beleidsterreinen zijn hierbij vertegenwoordigd: - Verdubbeling N33 - Stand van zaken project Atalanta - Kreatief met Krimp - Tournee windenergie - Veenvaart Erica Ter Apel - Museum De Buitenplaats - Staatsbosbeheer - Drents aandeel in IPO Midyear Review zichtbaar gemaakt (zie brief 2013006727). - Het tweejarige voorzitterschap van het SNN is in juli 2013 overgedragen aan de provincie Fryslân. - Pilot Europa Servicepunt van de Gemeente Emmen is afgerond. In 2014 worden de activiteiten voortgezet door het Europa Bureau Diensten Drenthe. - In 2013 hebben we bijeenkomsten met onderwijsinstellingen en gemeenten gehad over kansen en Status doelstelling (groen, oranje of rood) met toelichting 22

maatschappelijke organisaties - Drents beleid en doelstellingen sluiten aan bij de inhoud van de in 2013 op te stellen operationele programma s EFRO, INTERREG en POP 2014 2020. - Herkenbaar, zichtbaar, goed georganiseerd lobbyprofiel. - Versterking Drents profiel internationaal en internationale kennisuitwisseling m.b.t. economie, demografie, energie, milieu en plattelandsbeleid. - Succesvolle interbestuurlijke samenwerking. samenwerkingen in Europese programma s (bijvoorbeeld Europa dichterbij op 2 december en een aantal ambtelijke overleggen Europa met gemeenten - We hebben in december een nieuwe Europawerkwijze vastgesteld waarmee we invulling geven aan onze positie en rol namens onze regio in Europa (zie brief 2013009153). - Nieuwe concept operationele programma s EFRO, Interreg en POP sluiten aan op Drentse maatschappelijke opgaven. - Door lobby inzet behoud van regionale werkgelegenheid, zie ook successen. - Drenthe bestuurlijk in positie gebracht binnen Europees Innovatie Partnerschap Trans- Europese Netwerken en Transport. Blijkend uit:. -rapporteurschap EIP landbouw in het EU Comité van de Regio s; - als lid van de Sherpagroep directe betrokkenheid bij het EIP landbouw - HNP vicevoorzitterschap - Actief aan tafel bij DG s van de Europese 23

Commissie - Lobbygesprekken met Europarlementariërs Drenthe/Noord- Nederland zichtbaar gemaakt tijdens de EU Open Days. - 12 bestuurlijke werkbezoeken aan Drentse gemeenten. Bestuurdersconferentie van Drentse gemeenten en waterschappen (zie brief 2013002843). Ontwikkelingen Product 1.1. Drenthe goed bestuurd Verbonden partijen De auditonderzoeken die GS hebben uitgevoerd naar Verbonden partijen (ook in relatie met het eigen onderzoek van PS) en naar het risicomanagement rond grote complexe projecten hebben inzichten opgeleverd om de informatiepositie van zowel GS als PS te verbeteren. In 2014 worden relevante kaders aangepast en wordt de informatie in bijvoorbeeld de P&C producten (begroting en jaarstukken) meer afgestemd op de informatiebehoefte van PS. Landelijke ontwikkelingen over inrichting openbaar bestuur: Op 17 december 2013 heeft de Eerste kamer de motie van senator Van Bijsterveld aangenomen die de regering oproept om het wetgevingsproces voor de vorming van de noordvleugelprovincie op te schorten. De Eerste Kamer is (bij ruime meerderheid) nog steeds niet tevreden over de visie van minister Plasterk op de hervorming van het binnenlands bestuur. Ook stelt de senaat vast dat er geen draagvlak is voor de fusieprovincie van Flevoland, Utrecht en Noord-Holland. KOMPAS 2020: In de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen (2015) en de Tweede Kamerverkiezingen (2017) vindt via het interprovinciale traject KOMPAS 2020 een actualisatie plaats van het document Profiel Provincies en wordt een lobbystrategie ontwikkeld. Hierbij wordt zoveel mogelijk gewerkt met bestaand materiaal. Daarom worden de trajecten Positie en profiel provincies, Stip aan de horizon (reeds afgerond) en Europa geïntegreerd. Product 1.2. Zichtbaar Drenthe Klant Contact Centrum Op 1 februari 2013 zijn we gestart met het Klant Contact Centrum (KCC). Eerst een pilot van een half jaar, inclusief evaluatie en uiterlijk 1 juli een besluit over het vervolg. De pilot is succesvol verlopen. Tijdens de pilot hebben we twee kleine klanttevredenheidsonderzoeken verricht, onder de externe en interne 24

(medewerkers) klanten. Voor beide onderzoeken scoorde het KCC een ruime voldoende. Tijdens de pilot is gebleken dat de organisatorische bereikbaarheid is verbeterd en dat het herhaalverkeer (klanten die meerdere keren bellen omdat ze of niemand kunnen bereiken of niet direct worden geholpen) is afgenomen. Het KCC kan op dit moment circa 40% van de oproepen zelf afhandelen. Als het KCC niet kan helpen maken ze een terugbelafspraak. Kortom: onze klanten worden altijd te woord gestaan en beter en sneller geholpen. Mede op basis van deze ervaringen is op 1 juli dan ook besloten om definitief met het KCC door te gaan. In de vorm van een tijdelijke eenheid voor een periode van twee jaar (oktober 2013 tot oktober 2015). Gedurende deze twee jaar ontwikkelen we het KCC door tot een organisatiebrede front office, passend bij de adaptieve netwerkorganisatie. Belangrijke uitgangspunten die we bij de doorontwikkeling hanteren zijn meerwaarde voor de klant en een efficiënte werkwijze. Product 1.3. Goede belangenbehartiging voor Drenthe In Europees opzicht is 2014 een belangrijk jaar. In mei zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement en een nieuwe Europese Commissie treedt aan. Bovendien zullen nagenoeg alle Europese fondsen in 2014 opengaan. 25

Programma 1: wat heeft het gekost? Lasten Baten Product / Beleidsopgave eco cat Realisatie 2012 Product 1.1. Drenthe goed bestuurd Gedeputeerde Staten: Drenthe goed bestuurd door een kwalitatief goed functionerend, bestuurskrachtig en betrouwbaar openbaar bestuur met integere bestuurders Provinciale Staten: Drenthe goed bestuurd door een kwalitatief goed functionerend, bestuurskrachtig en betrouwbaar openbaar bestuur met integere bestuurders Product 1.2. Zichtbaar Drenthe Vergroten van de zichtbaarheid van de provincie Drenthe als overheidslaag door transparante en begrijpelijke Product 1.3. Goede belangenbehartiging voor Drenthe 1 2 3 4 (3-4) Primitieve begroting 2013 Begroting 2013 na wijziging Realisatie 2013 verschil Inkoop 703.198 2.131.469 774.787 512.355 262.432 Subsidie 6.563 3.100 3.100 2.945 155 totaal beleidsopgave 709.761 2.134.569 777.887 515.300 262.587 Subsidie 498.065 581.989 581.989 552.276 29.713 Inkoop 164.152 304.723 229.723 175.270 54.453 totaal beleidsopgave 662.216 886.712 811.712 727.545 84.167 totaal product 1.371.977 3.021.281 1.589.599 1.242.845 346.754 Subsidie 0 200 200 0 200 Inkoop 289.945 422.788 544.488 477.920 66.568 totaal beleidsopgave 289.945 422.988 544.688 477.920 66.768 totaal product 289.945 422.988 544.688 477.920 66.768 Zorgen voor goede belangenbehartiging van het openbaar bestuur van Drenthe en aansluiting op Rijks- en Inkoop 299.710 0 23.660 246.774-223.114 Subsidie 954.226 1.236.925 1.236.925 883.825 353.100 totaal beleidsopgave 1.253.936 1.236.925 1.260.585 1.130.599 129.986 totaal product 1.253.936 1.236.925 1.260.585 1.130.599 129.986 Totaal 2.915.859 4.681.194 3.394.872 2.851.364 543.508 Product 1.1. Drenthe goed bestuurd Gedeputeerde Staten: Drenthe goed bestuurd door een kwalitatief goed functionerend, bestuurskrachtig en betrouwbaar openbaar bestuur met integere bestuurders Product 1.2. Zichtbaar Drenthe Ontv.subsidies -12.497-12.000-12.000-2.229-9.771 Ontv. 0 0 0-118 118 bijdragen totaal beleidsopgave -12.497-12.000-12.000-2.348-9.652 totaal product -12.497-12.000-12.000-2.348-9.652 Vergroten van de zichtbaarheid van de provincie Drenthe als overheidslaag door transparante en begrijpelijke Ontv. 0-7.640-7.640-6.372-1.268 bijdragen totaal beleidsopgave 0-7.640-7.640-6.372-1.268 totaal product 0-7.640-7.640-6.372-1.268 Totaal -12.497-19.640-19.640-8.720-10.920 Saldo 2.903.361 4.661.554 3.375.232 2.842.645 532.587 Programma 1. Samenwerkend Drenthe: Bestuur Toelichting Saldo Programma 532.587 Bestemming resultaat reserves bij programma Totaal verrekend met reserves 0 Resultaat programma na bestemming reserves 532.587 26

Toelichting op verschillen begroting en rekening Lasten Product 1.1. Drenthe goed bestuurd De totale afwijking betreft een voordeel van 346.754,--. De voornaamste afwijkingen betreffen: Statengriffie Er is in totaal door de Statengriffie een voordeel gerealiseerd van 84.000,-- binnen dit product. Dit komt onder andere door de afrekening van het resultaat 2012 van de Noordelijke rekenkamer, lagere reis- en verblijfkosten en een voordeel op het onderzoeksbudget. Vorming van de RUD Op de kosten voor de vorming van de RUD houden we ruim 239.000,-- over. De kosten die we hebben gemaakt voor het aanpassen van inrichting en systemen om de packagedeal uit te kunnen voeren zijn meegevallen. Product 1.2. Zichtbaar Drenthe De totale afwijking betreft een voordeel van 66.768,--. De voornaamste afwijkingen betreffen: Advertentiekosten Een overschot van 16.000,-- op het budget voor advertentiekosten. Dat komt doordat de kosten voor adverteren en nieuwe media een enigszins onvoorspelbaar karakter hebben, omdat deze van de actualiteit en maatschappelijke ontwikkelingen afhankelijk zijn. Klanten Contact Centrum Een overschot van 26.000,-- op de middelen voor het Klanten Contact Centrum (KCC). De aanschaf van een ICT systeem voor het KCC is uitgesteld tot 2014. Product 1.3. Goede belangenbehartiging voor Drenthe De totale afwijking betreft een voordeel van 129.986,--. De voornaamste afwijking betreft: IPO budget Een onderschrijding van 129.000,-- op het budget voor het IPO. Dat wordt veroorzaakt door een terugontvangst van 85.000,-- van zogenaamde doorschuif BTW. In het verleden werd deze teruggave in programma 10 als een bate verwerkt. Nu laten we het voordeel ten gunste komen van het IPO-budget. Het restant voordeel wordt veroorzaakt door specifieke bijdragen aan het IPO ten laste te brengen van de budgetten van de relevante programma's. 27

Baten Product 1.1. Drenthe goed bestuurd De totale afwijking betreft een nadeel van 9.652,--. Product 1.2. Zichtbaar Drenthe De totale afwijking betreft een nadeel van 1.268,--. Product 1.3. Goede belangenbehartiging voor Drenthe Niet van toepassing. 28

Programma 2. Vitaal Drenthe: Mobiliteit Werkzaamheden aan de fly-over N33-A28 Rotonde Assen Zuid Missie De goede bereikbaarheid van Drenthe is een belangrijke concurrentiekracht. De infrastructuurvoor de auto is grotendeels op orde. De uitdaging voor de komende periode ligt vooral in de verdere verbetering van het openbaar vervoer en de verkeersveiligheid. Het hoofdnetwerk van het openbaar vervoer moet snel en doelmatig kunnen opereren. Het onderliggende netwerk openbaar vervoer in het landelijk gebied heeft een belangrijke sociaal-maatschappelijke functie. Deze moet goed op de hoofdstructuur zijn afgestemd en op maat worden ingevuld. Wij geven voor de periode tot 2015 uitvoering aan de investeringen, zoals vastgelegd in het Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer 2020. Successen Goed eerste jaar van de Vechtdallijnen, meer passagiers Spoorlijn Zwolle - Emmen; Beter Benutten Regio Groningen - Assen, verschuiving van het spitsverkeer; Start communicatieprogramma 'Samen richting de Nul', doelstelling hiervan is het aantal verkeersslachtoffers verder terug te dringen; Gereedkomen van en de opening van het Koning Willem-Alexander Kanaal; De aanleg van een vier landbouwtunnels in de N48 ten behoeve het verbeteren van de verkeersveiligheid; Het operationeel maken van de afstandbediening op de vaarweg Verlengde Hoogeveense Vaart vanuit de Ericasluis. 29

Knelpunten Doordat het ministerie van Infrastructuur en Milieu geen indexatie meer op de BDU verkeer en vervoer toepast, komt het budget voor verkeer en vervoer onderdruk te staan. Lasten Baten 56.265.311-37.053.548 Realisatie 2012 1 2 3 4 (3-4) Primitieve begroting 2013 Begroting 2013 na wijziging Realisatie 2013 Verschil Totaal lasten 74.154.942 77.456.660 58.819.512 56.265.311 2.554.201 Apparaatskosten 0 0 0 0 0 Totaal baten -39.097.660-34.604.537-38.198.139-37.053.548-1.144.591 Saldo 35.057.282 42.852.123 20.621.373 19.211.762 1.409.611 Product 2.1. Bereikbaarheid (incl openbaar vervoer) Beleidsopgave Ontwikkeling van een concurrerend vestigingsklimaat door optimalisatie van de regionale bereikbaarheid. Doelstelling Geplande resultaten Gerealiseerde resultaten Optimale autobereikbaarheid. - Verbetering reistijd/doorstroming; - Intensiteit/capaciteit Start verdubbeling N33, door het rijk, met bijdrage van Drenthe. De werkzaamheden zijn gestart en verlopen voorspoedig (afronding eind 2014). Status doelstelling (groen, oranje of rood) met toelichting 30

verhouding binnen norm. Stedelijke centra met auto binnen 20 minuten bereikbaar in een straal van circa 15 km en met de fiets binnen 30 minuten bereikbaar in een straal van 7,5 km Verdere uitrol maatregelen N34: realisatie ongelijkvloerse aansluitingen Exloo en Klooster, start voorbereidingen Odoorn/Emmen Noord. Voor de aansluiting bij Exloo loopt een bezwaarprocedure tegen het bestemmingsplan bij de RVS. Na afronding kan de aanleg starten. De aansluiting bij het Klooster is door de gemeente Coevorden een jaar naar achteren geplaatst., genoemde vertraging heeft geen invloed op de realisatie van de doelstelling. T.a.v. Odoorn/Emmen Noord wordt in samenspraak met de bewoners gewerkt aan het ontwerp. Maatregelen op diverse provinciale wegen zijn in voorbereiding dan wel in uitvoering volgens planning in het PUP 2013. Zie hiervoor ook het in deze begroting opgenomen investeringsoverzicht. Voor het PUP 2013 zie www.provincie.drenthe.nl /pup.nl Beleidsopgave De optimalisatie van de bereikbaarheid van stedelijke gebieden met een integraal maatregelpakket voor de auto, het openbaar vervoer, de fiets en het goederenvervoer. Doelstelling Geplande resultaten Gerealiseerde resultaten Het gebruik van de fiets stimuleren in zowel stedelijke gebieden als tussen stedelijke gebieden en omliggende kernen door directe, veilige en comfortabele routes te realiseren. - Verbetering reistijd; Herijkte fietsnota Drenthe en bijbehorende visie. 1e fase aanpassing fietsroute plus Vries Zuidlaren gerealiseerd. De nota is in voorbereiding en wordt conform planning in het eerste kwartaal van 2014 opgeleverd. Met een projectschouw is op 15 november de nieuwe brug over de Drentse AA (als Status doelstelling (groen, oranje of rood) met toelichting 31

- Toename fietsintensiteit. onderdeel van de fietsroute plus) door gedeputeerde Henk Brink in gebruik gesteld. De knelpunten voor het goederenvervoer worden in het kader van het verbeteren van de bereikbaarheid opgepakt. - Verbetering reistijd; - Goederenvervoer. Quick wins havenkade Coevorden (verruimen Coevorden Vechtkanaal, verplaatsen kade en aanpassen fundering Bentheimer spoorbrug) zijn gerealiseerd. Het project is in uitvoering. Vaarverbindingen met economische kernzones optimaliseren. - Positieve ontwikkeling goederenoverslag entransport. Realisatie vaarweg Erica - Ter Apel. De Veenvaart is op 8 juni feestelijk geopend. Beleidsopgave Realisatie van duurzame mobiliteit op maat, waarbij de kracht van de verschillende modaliteiten wordt benut. Doelstelling Geplande resultaten Gerealiseerde resultaten Inzetten van hoogwaardig openbaar vervoer, zowel per spoor als over de weg. - Verbetering reistijd; - Verbetering bezettingsgraad OV. De belangrijke ruimtelijk-economische locaties zijn in de spits, met het openbaar vervoer, binnen 30 minuten bereikbaar in een straal van 15 kilometer Verbetering reistijd; Verbetering bezettingsgraad OV. De belangrijke Uitvoering 1e jaar nieuwe concessie spoorlijn Zwolle - Emmen. Doorloop voorverkenning haalbaarheid regiotram corridor Groningen - Assen. Uitwerking onderzoek extra pendeltrein Groningen Assen. Het eerste jaar van de concessie is succesvol verlopen. Het aantal reizigers is met ca. 9% toegenomen. De plannen voor de Regiotram zijn eind 2012 door de gemeenteraad van Groningen afgeblazen. Het onderzoek naar de mogelijkheden voor de pendel Groningen Assen wordt in samenhang met station Assen uitgevoerd. Status doelstelling (groen, oranje of rood) met toelichting 32

ruimtelijk-economische locaties zijn in de spits, met het openbaar vervoer, binnen 30 minuten bereikbaar in een straal van 15 kilometer Rapport studie naar verbetering reistijd en frequentie personenvervoer en exploitatie per spoor voor de Vechtdallijnen. Het rapport over reistijd en frequentie wordt naar verwachting in het 1 e kwartaal 2014 door GS behandeld. PS wordt geïnformeerd. Afspraken met het OV bureau t.a.v. tekort zijn uitgevoerd. Er zijn nadere afspraken gemaakt. Die zijn in PS besproken en in samenwerking het OV bureau uitgevoerd. Studie naar mogelijkheden personenvervoer op spoor Coevorden Rheine (Bentheimer Eisenbahn). Het rapport over personenvervoer op de Bentheimer Eisenbahn is gereed en wordt in samenhang met de studie naar verbetering reistijd en frequentie Vechtdallijnen behandeld. Beleidsopgave Stimulering van ontwikkeling en toepassing innovatieve maatregelen. Doelstelling Geplande resultaten Gerealiseerde resultaten Capaciteit van het spoor voor goederenvervoer is in 2020 verviervoudigd ten opzichte van 2002. Optimale benutting van het totale netwerk door sturing en geleiding. - Toename toepassing ICT. Uitrol van Dynamische Reizigers Informatiesystemen (DRIS) op 330 haltes in Drenthe t.b.v. verbetering informatievoorziening OV aan reizigers is gerealiseerd.. Start uitvoering maatregelen convenant Beter Benutten (ITS, fiets en mobiliteitsmanagement) De uitrol is gestart. Conform planning zijn momenteel circa 50 haltes gerealiseerd. De realisatie van de maatregelen is gestart. Deze worden eind 2014 afgerond. Status doelstelling (groen, oranje of rood) met toelichting 33