Nederlands Kennis-en Innovatiecontract d.d. 11 december 2017

Vergelijkbare documenten
BIJLAGE 1a ONDERTEKENING NEDERLANDS KENNIS & INNOVATIE CONTRACT OP 2 APRIL 2012

ONDERTEKENING NEDERLANDS KENNIS & INNOVATIE CONTRACT OP 2 APRIL 2012

Nederlands Kennis-en Innovatiecontract Bijlage bij Rapportage Bedrijvenbeleid 2015

Navigatie topsectoren

20 June 2017, Rijtuigenloods Amersfoort

Het Bedrijfslevenbeleid

Topsectoren. Bouwstenen van Bedrijvenbeleid. Hoofdstuk: In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken

Topsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie. Samen naar de top!

Big Science for Business Erik Prins

Voorstel inrichting TKI HTSM. Fred van Roosmalen Roadmapdag Eindhoven 25 juni 2012 Executive Council Utrecht 26 juni 2012

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Agendabrief Topsectoren 2017 Verbinden om te vernieuwen

Toelichting op de NWO-bijdrage Topsectoren

Koersvast en bijsturen. Agenda Topsectoren 2014

28753 Publiek-private samenwerking Bedrijfslevenbeleid. Brief van de minister van Economische Zaken

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB

Meer kansen voor innovatie met MIT Zuid-Holland. Mariska Hakkenberg van Gaasbeek, Programmacoördinator MKB Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)

Topsector HTSM. Innovatie Contract LRN Subthema (Aero)space

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren?

Overzicht presentatie. MKB Innovatiestimulering Topsectoren

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 26 februari 2018 Betreft Impuls voor toegepast onderzoek

Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland. Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Publiek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat

32673 Voordracht ter vervulling van twee vacatures in de Hoge Raad

VEEL CROSS-SECTORALE INNOVATIES IN DE REGIO GRONINGEN ASSEN

KvK dienstverlening topsectoren

Publiek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken

D e n H a a g 2 mei T e l e f o o n n u m m e r E - m a i l

Het creëren van een innovatieklimaat

BETROKKENHEID EN FINANCIERING PUBLIEK PRIVATE KATAPULT NETWERKEN

Factsheet innovatiebeleid

Life Sciences & Health TKI 2015

NWO-propositie voor de Topsector Chemie

Uw business case voor energiebesparing TKI-ISPT. RvT maart 2013

Inhoud presentatie Cohesiebeleid Situatie Uitdaging EU2020

Innovatiethema s. Pagina! 1 van! 5

Nederland: de Maritieme Wereldtop

Publiek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken

Gaan voor Groei! Agenda Topsectoren 2015

VOORBEELDEXEMPLAAR. Gegevens projectvoorstel. Aanvraagformulier Take-off hbo - fase 1 ronde 4

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Spelregels voor privaat-publieke samenwerking bij programmering en uitvoering van fundamenteel en toegepast onderzoek

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

R&D-barometer Onderzoek van VNO-NCW onder de grote Nederlandse R&D-bedrijven. November 2018

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Bijlage 2. Human Capital Agenda s

Datum 4 september 2015 Betreft Beantwoording vragen over toekenning DLO-gelden via de topsectoren

Spelregels voor privaat-publieke samenwerking bij programmering en uitvoering van fundamenteel en toegepast onderzoek

14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM

Human Capital is de motor voor onze kenniseconomie. Werkplan Human Capital Topsectoren Roadmap

1. Ambitie, doelstellingen, acties

HOLLAND HIGH TECH 22 SEPTEMBER 2015 PAUL DE KROM, VOORZITTER RAAD VAN BESTUUR TNO

Human Capital is de motor voor onze kenniseconomie. Werkplan Human Capital Topsectoren Roadmap

Topsectoren. Hoe & Waarom

Kennis en Innovatieagenda Topsector Water Topsector Water Bezuidenhoutseweg AV Den Haag.

HAN en duurzame energie

Programma OP Oost - Prioriteiten - Resultaat- en 0utputindicatoren - Selectie. 2. Instrumenten. 3. Budget en planning. 4.

Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. NWO-bijdrage Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Het TKI SOLAR ENERGY in het Nederlandse Energie- / Topsectorenbeleid

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Topconsortia voor Kennis en Innovatie. Een terugblik op het jaar 2013

Inzet publiek budget voor PPS-en T&U 2017; voorstel voor te honoreren PPS-en uit de call

Call for proposals. Nationale Wetenschapsagenda. Den Haag, maart 2019 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen

Mogelijkheden MKB in EFRO en INTERREG

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Inzet op innovatie en een koolstofarme economie

Topsector Agri & Food. NWO-bijdrage Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Economische kracht van de maritieme sector in de Zuidvleugel (van tweede Maasvlakte tot Gorinchem) verder versterken door inzet op vier lijnen:

Tweede Kamer der Staten-Generaal

NWO-bijdrage voor de Topsector Logistiek voor

Subsidies Biobased Economy

Programma informatiebijeenkomst MIT Zuid-Holland 15 maart 2017

Van: Jolanda Braam Kees de Gooijer Voor: Projectdragers Datum:

Mkb Innovatiestimulering Topsectoren (TKI mkb-versterking en Mkb innovatiestimulering Topsectoren) - Subsidieregeling sterktes in innovatie

NWO-bijdrage voor de Topsector Chemie voor

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Horizon 2020 Kansen voor Hogescholen

Stimulering Europees Onderzoek

VOORBEELDEXEMPLAAR. Gegevens projectvoorstel. Aanvraagformulier 3e ronde Take-off hbo - fase 1: Haalbaarheidsstudie

TKI Life Sciences & Health

Hoe financier ik de vernieuwing. Subsidies landschap & regelingen TCNN Dennis Carton

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG

Stimulering Europees Onderzoek

Terugblik in cijfers

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Innovatie in samenwerking. Jasper Wesseling Plaatsvervangend directeur-generaal Bedrijfsleven & Innovatie Ministerie van Economische Zaken

Bijlage 2: kengetallen. Tabel behorend bij het antwoord op vraag 5

Hoe kan ik een project indienen? INFORMATIESESSIE TOPSECTOR LOGISTIEK

ICT binnen de topsectoren. NWO-bijdrage Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Verbinden van wetenschap en samenleving. NWO-strategie

NWO-bijdrage voor het doorsnijdende thema ICT voor

MIT2015 beknopte toelichting. Voorbehoud: dit betreft beknopte toelichting MIT2015 officiële tekst in De Staatscourant is leidend

TKI Life Sciences & Health

Het aanvraagformulier bevat kerngegevens van de aanvrager (hogeschool of onderzoeker aangesloten bij een universiteit).

Stand van zaken Topsectorenbeleid

Ondernemen in de kansrijke groeimarkten van de Topsectoren

Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen

Transcriptie:

Nederlands Kennis-en Innovatiecontract 2018-2019 d.d. 11 december 2017

Toelichting Kennis- en Innovatiecontract 2018-2019 Voor u ligt het nieuwe Kennis- en Innovatiecontract voor de jaren 2018 en 2019. In dit contract bekrachtigen bedrijven, maatschappelijke instellingen, kennispartijen en overheden hun inzet op de belangrijke innovatiethema s voor de jaren 2018-2019. Daarmee wordt voortgebouwd op de samenwerking die de afgelopen jaren in gang is gezet. In totaal leggen publieke en private partners samen jaarlijks ca. 2,4 miljard in, waarvan ca. 1,3 miljard vanuit private en ca. 1,1 miljard vanuit publieke middelen. Het contract vormt de financiële basis voor de Kennis- en Innovatieagenda die is opgesteld langs lijnen van maatschappelijke uitdagingen en sleuteltechnologieën en waarin de verbinding is gelegd tussen de sectorale agenda s van de topsectoren, departementale agenda s en relevante NWA-routes. Ook worden in het contract middelen gereserveerd voor cross-sectorale thema s die voortvloeien uit de Kennis- en Innovatieagenda. De tabellen in het Kennis- en Innovatiecontract zijn sectoraal opgesteld. De focus op maatschappelijke uitdagingen en sleuteltechnologieën wordt in de komende maanden nader uitgewerkt. Het contract voor 2018-2019 is gebaseerd op bestaande middelen en nog exclusief intensiveringen uit het nieuwe regeerakkoord voor toegepast onderzoek, waaronder het topsectorenbeleid. 2018 is een transitiejaar waarin met de vakdepartementen en OCW en EZK, de Kenniscoalitie en de Topsectoren wordt gewerkt aan een integrale kennis- en innovatieprogrammering voor de Topsectoren met een focus op de thema s die in het regeerakkoord zijn genoemd. Ook de regio zal hierbij worden betrokken.

De ondertekenaars van het Nederlandse Kennis-en Innovatiecontract 2018-2019 De Topsectoren Boegbeeld Agri & Food Dr. Ir. A. Dijkhuizen Boegbeeld Chemie Prof. dr. E.M. Meijer Waarnemend boegbeeld Creatieve Industrie Ir. J.C. de Waal Boegbeeld Energie Ir. M.M.A.A. Janssen MM Boegbeeld High Tech Systemen & Materialen Ir. M. H. Hendrikse Waarnemend boegbeeld Life Sciences and Health Drs. J.G.C.P. Schikan Boegbeeld Logistiek Dr. Ir. A.W. Veenman Boegbeeld Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Drs. L.M.L.H.A. Hermans Boegbeeld Water & Maritiem Ir. J.C. Huis in t Veld Boegbeeld ICT Dr. R.G.M. Penning de Vries

De publieke wetenschapsorganisaties en kennisinstellingen Voorzitter Raad van Bestuur NWO Prof. dr. C.C.A.M. Gielen President KNAW Prof. Dr. J.F.T.M. van Dijck Voorzitter Federatie TO2 (TNO, WR, ECN, NLR, Deltares en Marin) Ir. M.T.J.H. Smits Voorzitter VSNU Drs. P. Duisenberg Vereniging Hogescholen Mr. Th.C. de Graaf

De Rijksoverheid Minister van Economische Zaken en Klimaat Ir. E.D. Wiebes MBA Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Mr.Drs. I.K. van Engelshoven

Tabel 1 Financiers en financiering topsectoren 2018 (kasbedragen x 1 mln, Privaat/NWO/KNAW o.b.v. verplichtingen) Topsector PRIVAAT 1) PUBLIEK 2018 Departement 2) NWO 3) KNAW TNO 5) Deltares WR Marin NLR Totaal publiek 1 T&U 31,44 5,94 2,85 15,13 23,92 2 Water & Maritiem 44,09 29,89 9,25 3,85 7,24 3,31 53,54 3 Agri&Food 80,00 2,46 6,40 0,00 34,20 43,06 4 LSH 316,20 96,06 13,00 12,00 7,95 129,00 5 Chemie incl. BBE 9) 33,82 3,87 9,95 2,58 0,00 16,40 6 Energie 150,00 123,28 10,75 27,65 161,68 7 HTSM, incl. nano en ICT 562,00 52,95 29,70 36,98 5,20 124,83 - waarvan ICT 8) 17,00 4,50 9,95 6,02 20,47 8 Logistiek 32,05 22,75 3,55 2,88 29,18 9 Creatieve Industrie 13,00 12,10 4,20 2,00 18,30 EZK niet specifiek toegerekend 6) 192,86 192,86 OCW niet specifiek toegerekend 44,00 44,00 NWO niet specifiek toegerekend 165,35 165,35 Cross-over call NWO 20,00 20,00 TO2 niet specifiek toegerekend 7) 20,59 1,42 16,55 5,77 44,33 Totaal 1.262,59 586,14 275,00 14,00 102,47 8,66 65,88 3,31 10,97 1.066,44 Tabel 2 Financiers en financiering topsectoren 2019 (kasbedragen x 1 mln, Privaat/NWO/KNAW o.b.v. verplichtingen) Topsector PRIVAAT 1) PUBLIEK 2019 Departement 2) NWO 3) KNAW TNO 5) Deltares WR Marin NLR Totaal publiek 1 T&U 43,85 6,94 2,85 15,00 24,79 2 Water & Maritiem 42,63 24,70 9,25 3,95 7,24 3,31 48,45 3 Agri&Food 80,00 1,25 6,40 0,00 33,90 41,55 4 LSH 359,90 84,90 13,00 12,00 7,95 117,85 5 Chemie incl. BBE 9) 33,82 0,01 9,95 2,58 0,00 12,54 6 Energie 161,00 132,49 10,75 27,65 170,89 7 HTSM, incl. nano en ICT 587,00 53,85 29,70 36,98 5,20 125,73 - waarvan ICT 8) 17,00 4,50 9,95 6,02 20,47 8 Logistiek 25,45 21,37 3,55 2,88 27,80 9 Creatieve Industrie 13,00 12,10 4,20 2,00 18,30 EZK niet specifiek toegerekend 6) 193,34 193,34 OCW niet specifiek toegerekend 44,00 44,00 NWO niet specifiek toegerekend 165,35 165,35 Cross-over call NWO 20,00 20,00 TO2 niet specifiek toegerekend 7) 19,34 1,42 16,45 5,77 42,98 Totaal 1.346,64 574,96 275,00 14,00 101,32 8,66 65,35 3,31 10,97 1.053,56

Algemeen - De systematiek die voor het opstellen van de tabellen is gehanteerd, is gelijk aan de systematiek die in het contract 2016-2017 is toegepast. Dit betekent dat de tabellen zijn opgesteld langs de lijnen van de topsectoren. - In de tabellen wordt uitgegaan van de cijfers zoals die zijn opgenomen in de Ontwerpbegroting EZ(K) 2018. Dit betekent dat er nog geen rekening is gehouden met extra middelen die in het Regeerakkoord van het Kabinet-Rutte III zijn opgenomen. Private bijdragen 1) De private bijdragen (excl. voor 100% door bedrijfsleven gefinancierd onderzoek) hebben betrekking op onderzoek dat gezamenlijk met publieke kennisinstellingen en overheden geprogrammeerd en gefinancierd wordt. Dit is inclusief de ANBI bijdrage van circa 130 mln. per jaar voor de jaren 2018 en 2019. De bijdragen van ANBI s (Algemeen Nut Beogende Instellingen) worden sinds 2014 meegenomen bij het vaststellen van de private bijdrage in het kader van de PPS-toeslag regeling en vormen met name in de sector LSH een relatief grote bijdrage. Kennisinstellingen en departementen 2) Formele verplichtingen ontstaan op het moment dat wederzijdse afspraken worden gemaakt over de verdere invulling van de innovatiecontracten. 3) De NWO-bijdragen zijn gelijkelijk over 2018 en 2019 verdeeld, maar de exacte verdeling over beide jaren is afhankelijk van de concrete uitvoering in overleg met de topsectoren. Hierdoor kan de verdeling over de jaren nog wijzigen. De bedragen die specifiek worden toegerekend aan individuele topsectoren tellen op tot 89,65 mln. Van het niet specifiek toegerekende bedrag van 165,35 mln heeft 6,1 mln betrekking op PPS type 2/3- programmering (met een private cofinanciering van 10-50%) (waaronder 1,85 mln op het doorsnijdend thema Sociale Innovatie Agenda), 20 op PPS type 1-programmering (private cofinanciering 1-20%), 86,25 mln op andere activiteiten die direct aansluiten op de Roadmaps van TKI's (Publiek Private Programmering, zonder private cofinanciering), 40 mln op vrij onderzoek gericht op de topsectoren en 13 mln uitvoeringskosten. Daarnaast voert NWO in 2018/2019 een cross-sectorale call uit ten behoeve van PPS type 2/3 programma s met een totaal financieel volume van 40 mln ( 20 mln per jaar). 4) OCW (zie tabel 3 en 4): het betreft hier grootschalige onderzoeksinfrastructuur richting NWO en valorisatie via NWO-TTW en een bijdrage voor de Creatieve Industrie. Deze laatste bijdrage betreft het Stimuleringsfonds Creatieve industrie, waarvoor eigen voorwaarden gelden in het kader van het cultuurbeleid. 5) TNO: bij de inzet van TNO op de Topsector Energie is, vooruitlopend op de formele samenvoeging met het duurzame energieonderzoek van ECN per 1 april 2018, de inzet van ECN opgeteld. Voor de inzet van TNO op de Topsector Logistiek geldt dat van het bedrag van 2,88 mln ca. 1 mln betrekking heeft op de programmalijn Logistiek en ca. 1,88 mln op de programmalijn Mobiliteit. 6) Nationaal en regionaal stimuleren overheden de innovatie-inspanningen van bedrijven. De nationale instrumenten bestrijken de gehele kennis- en innovatieketen (van fundamenteel tot valorisatie). De post EZK niet specifiek toegerekend omvat de instrumenten PPS-toeslag, Programma ondersteunende activiteiten TKI s (POA), MIT, EFRO-Cofinanciering, NWO-TTW, SBIR en tot slot het werkbudget van de topsectoren. 7) Voor de lange termijn kennisbasis van de TO2 s is in totaal ca. 45 mln beschikbaar. Deze zal door instituten worden ingezet voor onderzoek ten behoeve van de maatschappelijke thema s, de topsectoren en wettelijke onderzoekstaken. Topsectoren en doorsnijdende thema s 8) De Kennis en Innovatie Agenda ICT is gericht op cross sectorale thema s voor ICT-innovaties in Topsectoren en maatschappelijke uitdagingen. De bedragen die voor de KIA ICT zijn opgenomen zijn afgestemd met de RvB van NWO en met TNO. Onder het kopje ICT zijn de bedragen die vanuit andere topsectoren kunnen worden toegerekend aan de KIA ICT niet opgenomen, dit vanwege de cross-sectorale inzet. Deze zijn onderdeel van de bedragen gespecificeerd bij de individuele topsectoren. 9) Biobased economy (BBE) is binnen de topsectorenaanpak een doorsnijdend thema. Met het biobased-economy netwerk is door het TKI-BBE de meerjarige onderzoeksagenda BBE 2015-2027 opgesteld. Hierin verwoorden de topsectoren Chemie, Energie en Agri & Food de gezamenlijke visie op

onderzoek en innovatie voor de biobased economy. Vanuit de genoemde topsectoren zetten TNO/ECN en Wageningen Research (WR) in 2018 in totaal 6,2 mln in voor BBE (TNO/ECN 2,9 mln, WR 2,5 mln plus 0,8 mln kennisbasis WR ). NWO zet voor de periode 2018/2019 een bedrag van 4,1 mln in voor BBE. Daarnaast wordt door de Topsector Energie vanuit de Tenderregeling Energie-innovatie een bedrag van 2,9 mln beschikbaar gesteld voor BBE. In de periode 2018-2019 zal het TKI-BBE daarnaast opnieuw gebruik kunnen maken van Demonstratieregeling Energie Innovatie en de Hernieuwbare Energie Regeling. De private bijdrage is door de spreiding over de verschillende sectoren lastig expliciet te maken. Voor 2018/2019 wordt een private bijdrage van ongeveer 25 mln per jaar verwacht. Regio, EU en universiteiten/hogescholen - De in de tabellen genoemde partijen spreken wederzijds af dat zij bij de verdere invulling van de innovatiecontracten formele verplichtingen aangaan. Daarnaast zijn er middelen vanuit de regio, EU en universiteiten/hogescholen die aansluiten bij de inhoudelijke agenda s van de topsectoren. Deze worden hieronder toegelicht en zijn niet opgenomen in de tabellen. - Regio: nationaal en regionaal stimuleren overheden de innovatie-inspanningen van bedrijven. De regionale instrumenten zijn onder meer gericht op MKB innovatie, valorisatie (w.o. ook proeftuinen, campussen en groei-/innovatiefinanciering) en clusterontwikkeling; naar schatting gaat het jaarlijks om 250 mln (TWIN-cijfers 2015-2021). De geschatte bijdrage aan het KIC bedraagt ca. 125 mln. In 2017 was voor de MIT in totaal ca. 55 mln beschikbaar, waarvan 20 mln vanuit de regio. Voor 2018 en 2019 is de verwachting dat een vergelijkbaar budget beschikbaar zal zijn. - EU: vanuit de EU worden ook middelen beschikbaar gesteld. Het programma Horizon 2020 (H2020, looptijd 2014 2020), het Europese financieringsprogramma voor onderzoek en innovatie, heeft voor de hele periode een budget beschikbaar van ca. 80 mld. Nederland presteert goed in Europees verband: sinds de start van Horizon 2020 hebben Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen gezamenlijk ruim 2,3 mld aan financiering ontvangen (peildatum 10-10-2017). Nederlandse stakeholders hebben dit bedrag gerealiseerd middels participatie in open competitie van Horizon 2020. Het voorlopige retourpercentage komt daarmee op 7,6% (bij een afdracht aan de EU begroting van circa 5%). Er werd gestreefd naar een retourpercentage van 7,0%. Voor de periode 2018-2020 bedraagt het resterende budget van Horizon 2020 ca. 45 mld. - Universiteiten/hogescholen: de ervaring die universiteiten/hogescholen hebben met NWO-projecten is dat gemiddeld 65% van de projectkosten gedekt worden door NWO en dat de overige 35% de eigen bijdrage van universiteiten/hogescholen is.

Tabel 3 Verdeling departementale bijdragen per Topsector 2018 ( kasbedragen x 1 mln) EZK Defensie VWS I&W OCW 4) BHOS Totaal Topsector 1 T&U 5,94 5,94 2 Water & Maritiem 0,75 2,00 27,14 29,89 3 Agri&Food 2,36 0,1 2,46 4 LSH 9,35 69,01 17,7 96,06 5 Chemie incl. BBE 3,87 3,87 6 Energie 123,28 123,28 7 HTSM incl. nano en ICT 46,95 6,00 52,95 8 Logistiek 0,44 22,31 22,75 9 Creatieve Industrie 0,10 12,00 12,10 Niet specifiek toegerekend 192,86 44,00 236,86 Totaal 385,88 8,00 69,11 49,45 56,00 17,70 586,14 Tabel 4 Verdeling departementale bijdragen per Topsector 2019 ( kasbedragen x 1 mln) EZK Defensie VWS I&W OCW 4) BHOS Totaal Topsector 1 T&U 6,94 6,94 2 Water & Maritiem 0,25 2,00 22,45 24,70 3 Agri&Food 1,15 0,10 1,25 4 LSH 2,50 65,10 17,3 84,90 5 Chemie incl. BBE 0,01 0,01 6 Energie 132,49 132,49 7 HTSM incl. nano en ICT 47,85 6,00 53,85 8 Logistiek 0,38 20,99 21,37 9 Creatieve Industrie 0,10 12,00 12,10 Niet specifiek toegerekend 193,34 44,00 237,34 Totaal 385,01 8,00 65,20 43,44 56,00 17,30 574,96