BUITENBAARMOEDERLIJKE ZWANGERSCHAP (BBZ f EUG) Freya biedt nieuws, achtergrndinfrmatie, ervaringsverhalen en cntact ver vruchtbaarheid, prblemen met zwanger wrden en ngewilde kinderlsheid. Freya is een landelijke en nafhankelijke vereniging met ruim 2.500 leden. Infrmatieverstrekking, ltgentencntact en belangenbehartiging zijn de drie sleutelwrden van de dienstverlening van Freya.
Inhudspgave 1. Inleiding... 2 Wat is een EUG?... 2 Srten EUG s... 2 2. Orzaken van een EUG... 2 3. De klachten... 3 3.1 Wat kun je velen?... 3 Pijn in je buik... 3 Bledverlies... 3 Schuderpijn... 4 Duizeligheid en flauwvallen... 4 Klachten van de blaas en darmen... 4 3.2 Onderscheid in sub-acute en acute EUG... 4 Acute EUG... 4 Sub-acute EUG Mgelijke symptmen zijn:... 4 4. De diagnse... 5 4.1 Lichamelijk nderzek... 5 4.2 Echscpie... 5 4.3 hcg-waarde... 5 4.4 Laparscpie... 6 5. Mgelijke behandelingen... 6 5.1 Afwachtend (expectatief) beleid... 6 5.2 Injectie(s) met methtrexaat (MTX)... 6 5.3 Een laparscpie (kijkperatie)... 8 5.4 Een lapartmie (meestal via bikinisnede)... 9 6. Lichamelijk herstel na een peratie... 9 6.1 Adviezen vr herstel... 10 6.2 Medicijnen:... 11 6.3 Mgelijke cmplicaties van de peratie:... 11 7. Seks en zwangerschap na een EUG... 12 Kans p zwangerschap... 12 8. Psychische verwerking... 13 Omgaan met de mgeving... 13 9. Meer infrmatie... 14 EUG - 1
1. Inleiding Wat is een EUG? Bij een nrmale zwangerschap nestelt de bevruchte eicel zich in de baarmeder. Bij een buitenbaarmederlijke zwangerschap (krtweg BBZ) zit de bevruchte eicel p een andere plaats. Hierdr kan de zwangerschap niet drgreien. De medische term vr een BBZ is Extra Uteriene Graviditeit (EUG). Als er bij echscpisch nderzek geen zwangerschap in de baarmeder f miskraam te zien is en nduidelijk f er een EUG is, wrdt k de term Zwangerschap met Onbekende Lcatie (ZOL) gebruikt. In deze brchure nemen we de buitenbaarmederlijke zwangerschap steeds EUG. Eén p de 100 zwangerschappen is een EUG. De bevruchte eicel bevindt zich meestal in de eileider. Elke EUG kan anders verlpen, maar er kan geen kindje gebren wrden uit de zwangerschap. Het vruchtje uit de eileider halen en in de baarmeder plaatsen is helaas niet mgelijk. De ntwikkeling van een EUG in de eileider hudt bijna nit langer dan drie maanden stand. Srten EUG s Naar gelang de plaats van de EUG zijn er een aantal srten te nderscheiden: in de eileider (tubair) in de buikhlte (abdminaal) in de eierstk (varieel) in zeldzame gevallen zijn andere plekken in de nderbuik f baarmeder mgelijk (bijvrbeeld interstitieel, crnuaal, cervicaal f in een sectilitteken) 2. Orzaken van een EUG Een EUG kan ntstaan als het nrmale transprt van de bevruchte eicel naar de baarmeder niet ged verlpt. Het transprt vanuit de eierstk naar de baarmeder wrdt belemmerd. Deze belemmering kan verschillende rzaken hebben. De werkelijke rzaak wrdt vaak niet bekend. Mgelijke rzaken zijn: Eerder een EUG gehad geeft een hger risic p ngmaals een EUG. Dit geldt k als de eileider weggehaald is bij de peratie. Resten van een eerdere infectie, zals ntsteking van de eileider (dr bijv. chlamydia), eierstk en/f buikvlies. Z n infectie heeft beschadiging tt gevlg zals: verlies f beschadiging van de trilhaartjes in de eileider, vernauwingen van het eileiderweefsel (littekenweefsel), f vergreiingen (verkleving) van de eileider. Z n infectie kan je drmaken znder er iets van te merken EUG - 2
Aangebren afwijkingen van de eileider, zals abnrmale lengte, vernauwingen f vcht in de eileider. Hierdr zijn de eileiders te nauw f is er een blkkade waardr de eicel niet kan passeren, bv. bij DES-dchters Een eerdere peratie aan f in de mgeving van de eileiders: littekenweefsel kan het transprt bemeilijken. Ok een blindedarmperatie geeft een hger risic. Endmetrise-haarden in de eileider. Zwangerschap bij gebruik van een spiraaltje kan een lichte chrnische baarmederslijmvliesntsteking verrzaken die naar de eileider pstijgt. Dit kan een (chrnische) eileiderntsteking als gevlg hebben. Een (mislukte) sterilisatie bij de vruw. Ok na een herstelperatie na eerdere sterilisatie is er een verhgde kans. Vruchtbaarheidsbehandelingen zals IVF.. Met name bij IVF wegens een eileiderfactr zijn er vaker afwijkende eileiders waarbij een hgere kans p innesteling buiten de baarmeder. 3. De klachten In het begin nderscheidt de buitenbaarmederlijke zwangerschap zich niet van een gewne zwangerschap. De zwangerschapstest is psitief en je kunt alle gewne zwangerschapsverschijnselen hebben. Maar vreg f laat ntstaan er prblemen, mdat de eileider (f elke andere plaats buiten de baarmeder) er niet p gebuwd is m een zwangerschap uit te dragen. Klachten van een EUG treden meestal p tussen de 5e en de 12e week dat een vruw zwanger is. Het piekmment ligt bij de 7e f 8e week. 3.1 Wat kun je velen? Pijn in je buik Als de eileider van binnenuit wrdt pgerekt, verrzaakt dit p den duur pijn. Naarmate het embry grter wrdt, neemt de pijn k te. De pijn (krampen van de eileider) vel je meestal links f rechts nder in de buik. Ok in je bekken kun je pijnklachten ervaren. Bledverlies Als het embry zich innestelt in de wand van de eileider, kan hier een bleding ntstaan. Bij een geznde zwangerschap zrgt de wand van de baarmeder vr vldende vedingsstffen; bij een EUG ntbreekt deze vedingsbdem, waardr de vrucht in grei achterblijft en vrtijdig kan afsterven. In de baarmeder zelf hudt het baarmederslijmvlies niet vldende stand mdat de innesteling elders plaatsvindt. Dit kan leiden tt vaginaal bledverlies. Maar het bledverlies heft niet altijd met pijn gepaard te gaan. Juist dat laatste is z gevaarlijk, want dan lijkt het p een gewne miskraam. Als de BBZ zich enige tijd heeft kunnen ntwikkelen, is het mgelijk dat er een EUG - 3
acute inwendige buikbleding ptreedt, die levensbedreigend is en in 30 tt 60 minuten fataal kan aflpen. Een inwendige buikbleding heft niet altijd vaginaal bledverlies te geven. Schuderpijn In het geval dat de eileider nder druk van de EUG scheurt f barst kmt er bled uit de eileider in de buikhlte. Dit verrzaakt een typische schuderpijn. De prikkeling van het buikvlies wrdt namelijk pgevangen dr de zenuw van het middenrif en deze zenuw is een zijtak van de schuderzenuw. Duizeligheid en flauwvallen Drdat de bleding binnen in de buik niet direct pvalt, kan ngemerkt snel bledarmede ntstaan, wat zich uit in duizeligheid en flauwvallen. Klachten van de blaas en darmen Een EUG kan k urinewegsymptmen, diarree, misselijkheid en braken verrzaken. 3.2 Onderscheid in sub-acute en acute EUG Hiernder vlgt een psmming van de mgelijke verschijnselen van een sub-acute en een acute EUG. Sub-acute EUG Mgelijke symptmen zijn: spntane buikpijn aan één kant (dr spanning p de eileider) uitstralende pijn naar rug, schuders f bvenbenen (dr zenuwprikkeling) misselijkheid en/f braken vaginaal bledverlies (afstten van gedeelten van het baarmederslijmvlies) drang tt ntlasting, maar er kmt geen ntlasting. Dit kmt dr vulling/prikkeling van de Duglas-hlte (=ruimte tussen baarmeder en endeldarm) dr de zwangerschap f bled zeer pijnlijk vaginaal nderzek pijn bij het bewegen van de baarmeder (slingerpijn) pijn bij druk p de Duglas-hlte. Dit verschijnsel wrdt verrzaakt dr een bleduitstrting in de Duglas-hlte neiging tt flauwvallen Acute EUG De eileider rekt uit en scheurt. Dit zrgt vr hevige pijn. Er kan wel 1 tt 3 liter bled in de vrije buikhlte terechtkmen wat kan leiden tt shck. Symptmen van acuut inwendig bledverlies zijn: EUG - 4
bleekheid, ingevallen gelaat, spitse neus zweten, kud en klam aanvelen een snelle zwakke pls bleddrukdaling een harde buik, acute buikpijn slap, neiging tt flauwvallen Aangezien de acute EUG levensbedreigend kan zijn, is snel handelen (ambulance bellen) ndzakelijk! 4. De diagnse De praktijk leert dat het meilijk is een EUG vast te stellen. Vaak wrdt in de eerste instantie gedacht aan een miskraam, mla-zwangerschap (=een druiventrs zwangerschap waarbij het vruchtje verlren is) f een blindedarmntsteking. Hierdr kunnen vruwen tch in de acute vrm terechtkmen. Dat kmt k mdat niet alle EUG zwangerschappen hetzelfde verlpen. Ze geven sms wat vage klachten waardr artsen p het verkeerde spr wrden gebracht. Wrdt er gedacht aan een EUG dan kan dat aan de hand van de vlgende nderzeken vastgesteld wrden: 4.1 Lichamelijk nderzek De arts kan kijken f de buik gezwllen en/f pijnlijk is. Of er sprake is van druk- en lslaatpijn. 4.2 Echscpie Dr middel van een inwendige vaginale echscpie kan gezien wrden f er een zwangerschap in de baarmeder te zien is. Daarnaast kan de arts berdelen f er vrij vcht in de Duglas-hlte zit (dit is de ruimte tussen baarmeder en endeldarm in de buikhlte bij de vruw). Vaak kunnen echbeelden rndm de eileiders een verdenking vr een EUG geven. 4.3 hcg-waarde Sms wrdt er eerst een urine zwangerschapstest gedaan; als deze negatief is is het geen EUG. Bij verdenking p een EUG wrdt je bled nderzcht p aanwezigheid van hcg (humaan chrin gnadtrfine). Dit is het zwangerschapshrmn in het bled waardr een zwangerschap wrdt aangetnd. Dr het herhaaldelijk prikken van het hcg kan men aan het dalen f het stijgen van de waarde zien f het vruchtje ng vitaal is f niet. De hgte van de waarde van het hcg kan een indicatie geven ver de grtte van het EUG - 5
vruchtje, en wanneer dit bij inwendige ech zichtbaar kan zijn. Bij een EUG stijgt het hcg vaak minder snel dan bij een gewne zwangerschap. Als de EUG eindigt in een spntane miskraam wrden k lage waarden gemeten. Maar er kan k een nrmale hcg waarde gemeten wrden bij een EUG. Met alleen de hcg-waarde kan de diagnse EUG ng niet gesteld wrden. 4.4 Laparscpie Tt slt kan dr middel van een laparscpie (kijkperatie in de buik) eventueel achterhaald wrden f er zich een zwangerschap buiten de baarmeder bevindt. 5. Mgelijke behandelingen Mmenteel zijn er vier behandelingsmethden die wrden tegepast bij de behandeling van een EUG: Afwachtend beleid Injectie met methtrexaat Laparscpie Lapartmie 5.1 Afwachtend (expectatief) beleid Afwachten is mgelijk bij: geen f minimale klachten dalende hcg-waarden (bij EUG lager dan 1500 IE/L, bij ZOL lager dan 2000 IE/L) een EUG die p echgrafiebeelden kleiner dan 4 cm in diameter is geen waarneembare fetale hartactie geen f weinig symptmen van inwendige buikprikkeling 5.2 Injectie(s) met methtrexaat (MTX) Wanneer methtrexaat bij een EUG: Als er een stabiel hcg gehalte is bij een persisterende ZOL (hcg > 2000 IE/L) f EUG (hcg > 1500 IE/L) Als het hcg < 5000 IE/L is f de EUG bij de ech < 4 cm en als er geen hartactie is EUG - 6
Vruwen kmen alleen in aanmerking vr injecties met methtrexaat als ze weinig symptmen hebben, ged te instrueren zijn en niet in aanmerking kmen vr een afwachtend beleid. Een kuur met MTX zal het vruchtje afbreken, mdat de cellen van de zwangerschap (net als kankercellen) sneldelende cellen zijn. Bij 7-8 p de 10 vruwen werkt dit middel ged. Je met regelmatig terugkmen vr cntrle tt het hcg < 5 IE/L is. Als de injectie niet leidt tt lagere hcg-waarden, kan de behandeling herhaald wrden. Je kunt maximaal 4 MTX injecties krijgen. Het del is een hcg-waarde te bereiken van minder dan 5 IE/L. Methtrexaat behrt tt de cytstatica (chemtherapie) en wrdt k.a. als chemkuur bij kanker gebruikt. MTX kan bijwerkingen hebben, je kunt één f meer van de vlgende klachten hebben dr het gebruik van MTX: Meheid Gun jezelf vldende rust. Misselijkheid, braken, verminderde eetlust Prbeer, verdeeld ver de dag, kleine heveelheden te eten. Als je geen eetlust hebt, eet dan dingen waar veel vedingsstffen in zitten, zals ntbijtdranken, ptje fruitbabyveding dr yghurt f vla, een rmijsje. Gebruik altijd vldende vcht (1,5 2 liter). Bij erge misselijkheid kan de arts je een middel vrschrijven tegen misselijkheid. Ok cla drinken kan helpen. Diarree en buikpijn Smmige mensen krijgen last van diarree. Als dit langer dan een week aanhudt, neem dan cntact p met het ziekenhuis. Invled p de huid Je huid kan sms wat drg wrden, jeuken f rd verkleuren. Gebruik bij een drge huid extra bdyltin. Vrkm direct znlicht. Een geïrriteerde mnd (aften) Prbeer dit te vrkmen dr extra aandacht te besteden aan je mndverzrging. Pets drie tt vier keer per dag je tanden met een zachte brstel. Spel je mnd met een zutplssing (1 afgestreken theelepel zut p een flinke beker lauw water) f met chlrhexidine 0,12%. Lever, nieren en beenmerg Heb je vaker achter elkaar MTX ndig, dan kan dit schade aan de lever, nieren en beenmerg verrzaken. De arts cntrleert je bled hierp. Deze bijwerkingen kunnen 1 tt 2 weken duren. Bespreek al je klachten altijd met de behandelend arts. Leefregels tijdens gebruik van MTX waarmee je wellicht bijwerkingen kunt vrkómen: Drink minstens 1,5 liter water per dag. Pets minstens drie keer per dag je tanden met een zachte tandenbrstel. EUG - 7
Vermijd znlicht. Gebruik geen alchl. Vermijdt het gebruik van aspirine en pijnstillers zals NSAID s (.a. ibuprfen, naprxen, diclfenac, vltaren), antibitica en vitaminepreparaten met fliumzuur. De pijnstiller paracetaml is wel tegestaan. Gebruik geen antibitica (f verleg met je arts en aptheek). Vr de veiligheid mag je in de 3 maanden na de laatste injectie niet zwanger wrden, mdat het binnen die peride ng aanwezig kan zijn in je lichaam en het middel de vrucht tijdens de zwangerschap mgelijk kan schaden. Gebruik dus gede anticnceptie in deze peride. MTX heeft geen nadelige gevlgen vr de vruchtbaarheid en eventuele latere zwangerschappen. 5.3 Een laparscpie (kijkperatie) Bij een laparscpie (lapar= buik, scpie= kijken) wrdt via een dunne naald eerst klzuurgas in de buikhlte ingebracht. Z ntstaat ruimte in de buikhlte m de verschillende rganen te inspecteren. Meestal gebeurt dit via een sneetje nder de navel. Als de arts vermedt dat er verklevingen zijn, wrdt de naald sms p een andere plaats ingebracht, bv. nder de ribbenbg. Daarna wrdt de laparscp (kijkbuis) in de buik gebracht. Deze is vrzien van een camera waarmee de inwendige buik p de mnitr bekeken kan wrden. Ok p een paar andere plaatsen, zals net bven het schaambeen en de zijkanten van de nderbuik, kunnen sneetjes gemaakt wrden waardrheen de peratie-instrumenten wrden ingebracht. Via de schede en baarmederhals kan een staafje in de baarmederhlte wrden gebracht m de baarmeder tijdens de peratie te bewegen. Een EUG kan met deze ingreep, als het vruchtje grt geneg is, herkend en verwijderd wrden. In de meeste gevallen zal de gynaeclg de eileider, indien de EUG zich daarin bevindt, verwijderen. Sms wrdt de keuze gemaakt m de eileider te sparen en alleen de EUG weg te halen. Deze keuze wrdt gemaakt p basis van de plaats van de EUG, een eventuele beschadiging f verklevingen van de eileider en de testand van je andere eileider. Wanneer een laparscpie bij EUG? Als er signalen van buikvliesprikkeling aanwezig zijn, die ls staan van hcg-waarden. Bij peenvlgende hcg-waardebepalingen wrden stijgende cncentraties (meer dan 5000 IE/L) hcg gemeten. Als echbeelden een EUG laten zien die grter dan 4 cm in diameter is. Als echbeelden een EUG laten zien met psitieve hartactie. EUG - 8
5.4 Een lapartmie (meestal via bikinisnede) Bij een lapartmie (lapar=buik, tmie=snede) wrdt, meestal met een bikinisnede, de buik gepend waardr de EUG verwijderd kan wrden. Wanneer een lapartmie bij EUG? Als een laparscpie technisch niet mgelijk is (bijvrbeeld als er veel verklevingen zijn na eerdere peraties f infecties in de buikhlte) In zeer acute situaties kan het ndig zijn snel te handelen m te vrkmen dat je sterft aan de EUG. In dat geval kan direct tt een lapartmie beslten wrden. Dit kan bijvrbeeld het geval zijn bij veel bledverlies en hierbij een instabiele situatie. Bij de peratie wrdt in de meeste gevallen de eileider waar zich de EUG bevindt helemaal verwijderd. In smmige gevallen wrdt alleen de EUG weggehaald, dit hangt af van de testand van de andere eileider, de plaats van de EUG en f er veel verklevingen zijn in de buikhlte. 6. Lichamelijk herstel na een peratie Afhankelijk van de zwaarte van de peratie (laparscpie f lapartmie) en je cnditie blijf je één f meerdere dagen in het ziekenhuis. In het geval dat je Rhesus negatief bent, is een injectie met anti-d-gamma-glbine mgelijk ndig. Smmige vruwen hebben na de ingreep klachten als: Pijn in de buik en/f tussen de schuderbladen Vr pijn na de peratie krijgt je pijnstillers. Het kan gebeuren dat je naast buikpijn k schuderpijn hebt. Het tijdens de peratie gebruikte klzuurgas m meer ruimte in de buik te maken verrzaakt die pijn. Misselijkheid en vergeven na de ingreep. Duizeligheid, slapelsheid en meheid. Dit kan het gevlg van de narcse zijn. Deze zijn niet ernstig te nemen, maar kunnen vervelend zijn. Vaginaal bledverlies. Als je veel bled hebt verlren kun je je langere tijd ng vermeid velen. Het lichaam heeft ngeveer 4 tt 6 weken ndig m het verlren bled zelf weer aan te maken. Ok als je een bledtransfusie hebt gehad kun je je vermeider velen in de weken na de peratie. Na de peratie daalt het zwangerschapshrmn snel. Dr de daling van het zwangerschapshrmn laat het verdikte slijmvlies in je baarmeder ls. Daarm krijg je k vaginaal bledverlies. Dit kan ngeveer een week aanhuden. EUG - 9
Als niet de hele eileider (tubtmie) is verwijderd, dan met je regelmatig bled laten prikken. Er wrdt gekeken f het zwangerschapshrmn daalt. De cntrles zijn afgelpen als het zwangerschapshrmn helemaal uit je bled is verdwenen (hcg < 5 IE/L). Dit duurt meestal 4 tt 6 weken. Als het hrmn niet snel geneg daalt, kan de arts ng een aanvullende behandeling met het medicijn methtrexaat vrstellen. Dit is bij 7% van de vruwen ndig. 6.1 Adviezen vr herstel Om de kans p ntstekingen te verkleinen en m de wnd te laten genezen gelden deze adviezen vr de eerste 2 weken na de laparscpie en de eerste 6 weken na de lapartmie: Geen tampns gebruiken. Geen seks hebben. Niet sprten. Ga niet in bad/zwemmen/naar de sauna ttdat je geen bled meer uit je vagina verliest en de plsbare hechtingen zijn pgelst. Duchen mag wel. De geen zwaar lichamelijk werk. Zwaar tillen en de zware huishudelijke taken zals stfzuigen, ramen lappen en de was (tillen, phangen) kun je pas na zes weken weer uitveren. De lichtere huishudelijke taken zals kken, afwassen en afstffen kun je vrij snel naar eigen inzicht weer gaan den. Met de hechtingen van de wndjes kun je gewn duchen. De hechtingen lssen vanzelf p. Als ze irriteren, mag je ze wel na 5 dagen (laten) verwijderen. Sms heb je hechtingen nder de huid, die zie je niet. Dit zijn plsbare hechtingen. De duur van het herstel is bij elke vruw anders, maar vaak kun je een week na de laparscpie wel weer werken, als dat geen zwaar werk is. Sms ben je lichamelijk sneller hersteld dan emtineel. Bespreek met je baas en z ndig met de bedrijfsarts wat een ged mment is m weer te gaan werken en f er tijdelijke aanpassingen ndig zijn. Het is verstandig de signalen van je lichaam k na een laparscpische peratie serieus te nemen. Hud na een lapartmie rekening met een herstelperide van zeker zes weken. Frceer niets, neem in het begin regelmatig rust en let p wat je lichaam aankan. Vermijd zwaar lichamelijk werk en tillen in de eerste zes weken na de peratie, dit zrgt namelijk vr grte druk p de wnd en de hechtingen. Hevig hesten f persen is k niet ged vr de wnd. Als je met hesten geef dan tegendruk dr met je hand f een kussentje tegen de wnd te duwen. Na zes weken heft dit niet meer. Fietsen, traplpen en andere bewegingen waar buikspieren bij wrden gebruikt, kunnen het best weer langzaam pgebuwd wrden. De eerste weken kun je wat blederige f bruinige afscheiding hebben. In verband met inwendige hechtingen die rnd de tiende dag zullen gaan plssen, kun je wat meer gaan vleien. Is dit duidelijk meer dan bij een nrmale menstruatie, neem dan cntact p met je gynaeclg. Het vleien kan ng enkele weken aanhuden. EUG - 10
Als het verlp van het herstel na de peratie anders is f langer duurt dan verwacht, is het verstandig dit met je huisarts f gynaeclg te bespreken. 6.2 Medicijnen: Bij veel bledverlies wrden ijzertabletten vrgeschreven. Bij pijn kan eventueel paracetaml gebruikt wrden. 6.3 Mgelijke cmplicaties van de peratie: Sms kan tijdens de laparscpie blijken dat tch een gewne buikperatie (lapartmie) ndig is. Hud er dus rekening mee dat je wakker kunt wrden met een grtere snede dan verwacht. De belangrijkste cmplicatie bij de eileidersparende peratie is het achterblijven van zwangerschapsweefsel in de eileider f elders in de buik. Dit wrdt persisterende trfblast genemd. De kans hierp is ngeveer 5 tt 20 prcent. Na een eileidersparende peratie wrdt daarm de waarde van het hcg hrmn gecntrleerd. Is de hcg-waarde nvldende gedaald f zelfs gestegen, dan blijkt daaruit dat ng niet alles van de EUG verwijderd is. Een aanvullende behandeling met methtrexaat kan wrden vrgesteld f de eileider wrdt alsng verwijderd. Elke narcse brengt risic s met zich mee. Als je geznd bent zijn deze risic s klein. Bij elke peratie is er een klein risic p het ntstaan van een infectie f trmbse. Bij de peratie wrdt meestal een katheter (slangetje) in de blaas gebracht m de urine af te veren. Daardr kan een blaasntsteking ntstaan. Dit is lastig en pijnlijk, maar ged te behandelen. In de buikwand f in de vagina kan een nableding ptreden. Meestal kan je lichaam een bleduitstrting zelf verwerken. Het herstel duurt dan wel langer. Bij een ernstige nableding is sms een tweede peratie ndig, vaak via een grte snede. In zeer zeldzame gevallen kunnen de urinewegen f darmen beschadigd wrden. De gevlgen kunnen sms pas zichtbaar wrden als men al uit het ziekenhuis ntslagen is. Bij erge buikpijn, krts f pijn in de nierstreek (aan de zijkant van de rug) is het dan k verstandig direct met de dienstdende gynaeclg cntact p te nemen. Deze beschadigingen zijn meestal ged te behandelen, maar het vraagt extra zrg en het herstel zal langer duren. Littekenbreuk. Dit ntstaat als de peratiewnd na de laparscpische peratie niet ged geneest. Deze cmplicatie kmt bij alle buikperaties vr. In het weefsel nder de huid zit dan een zwakke plek, waardr het buikvlies en de darmen deels uitpuilen. Je velt dan een grte bbbel. Een zgenaamde Aria-Stella-reactie, kan na de peratie ptreden. Dit is weefselverlies in de vrm van stukjes baarmederslijmvlies (decidual cast). Dit weefsel wrdt vanuit de baarmeder dr het lichaam uitgestten, daar waar het vruchtje zich had meten innestelen. Je verliest k bled uit de vagina. EUG - 11
7. Seks en zwangerschap na een EUG Zlang de EUG aanwezig is, is het advies m geen seks te hebben. Het kan zijn dat de buik de eerste tijd na de beëindiging van de EUG-zwangerschap ng gevelig is. Wacht er dan liever ng een psje mee. Na een laparscpie is het advies m 2 weken te wachten vrdat je weer gemeenschap hebt, na een lapartmie 6 weken. Als een (deel van) de eileider verwijderd is kun je het best met de gynaeclg verleggen wanneer je weer zwanger mag wrden. Dat kan variëren tussen één en drie menstruaties afwachten. Dit is afhankelijk van heveel er van de eileider is weggehaald. De peratieplek is een zwakke plek en kan bij het te snel zwanger wrden een verhgd risic p weer een EUG met zich meebrengen. Na het gebruik van Methtrexaat is het advies m anticnceptie te gebruiken. Het advies is m 3 maanden na de laatste MTX injectie te wachten vrdat je weer zwanger gaat wrden. Pas na die peride is het medicijn vlledig uit het lichaam en kan het geen schade meer tebrengen aan een vruchtje. Vaak blijkt het psychisch beter vldende rust en tijd te nemen m te herstellen. Smmige vruwen willen meteen weer zwanger wrden en andere wrden al bang bij de gedachte en kunnen de stress en kans p een eventuele vlgende EUG (ng) niet aan. Niet iedere vruw kan snel aanvaarden dat het vruchtje p de verkeerde plek in haar lichaam zat, waar het niet had kunnen verleven. Neem de tijd m het te verwerken. Kans p zwangerschap Als je menstruatiecyclus is hersteld, kun je ng steeds links en rechts een eisprng krijgen, je eierstkken blijven gewn functineren. Als bij de peratie één eileider helemaal is weggehaald, dan kan de vergebleven eileider de eisprng van links en van rechts pvangen. Op tekeningen van de baarmeder met eileider en eierstkken lijken die links en rechts van de baarmeder te liggen. In werkelijkheid liggen ze meer achter de baarmeder, waardr het ppikken van het eitje dr de andere eileider makkelijk kan. De vulatie wisselt zich niet iedere maand links en rechts af. Het vuleren gebeurt willekeurig links en rechts. Als je gepereerd bent heb je minder kans m zwanger te wrden dan iemand die ng twee gede eileiders heeft. De kans p een spntane zwangerschap in de vlgende twee jaar is 60%. Dit betekent dat 60 p de 100 vruwen spntaan zwanger kan wrden na een peratie. Vr de kans p een nieuwe zwangerschap maakt het niet uit f je eileider helemaal is weggehaald f dat de eileider is blijven zitten en alleen de buitenbaarmederlijke zwangerschap is weggehaald. Deze 60% is een gemiddelde. De gynaeclg kan je persnlijker advies geven ver juw zwangerschapskans, afhankelijk van wat er is gezien tijdens de peratie (bijvrbeeld als er veel verklevingen zijn gezien). Als je pnieuw zwanger bent, heb je een indicatie vr een vrege ech. Dit is een ech 2 weken na een psitieve zwangerschapstest (6 weken na de laatste EUG - 12
menstruatie). Hierbij wrdt gekeken f deze zwangerschap wel ged in de baarmeder greit. Er wrdt dan gekeken f de zwangerschap p de gede plaats zit, maar er kan dan ng niet altijd gezien wrden f het een gede zwangerschap is f een miskraam. 8. Psychische verwerking Het drmaken van een EUG is een meilijke peride en vaak zal je daarvan een psychische weerslag bemerken. Het pltselinge afbreken van de zwangerschap brengt de hrmnen in de war. Daardr kan je je erg kwetsbaar velen. Een EUG is vergelijkbaar met de gevelens bij het drmaken van een miskraam. Daarnaast is bij een EUG sms een spedperatie ndig geweest. Er spelen allerlei factren mee in het ged verwerken van een EUG. Lukt het niet m er zelf uit te kmen verleg dan met de huisarts, die eventueel vr psychische hulp kan bieden. Drdat het vruchtje een vijand vr het lichaam van de vruw is gewrden, kunnen zwel bij man als vruw gevelens van tweestrijd ntstaan. Aan de ene kant gaat het ver verleven en aan de andere kant ver een kindje dat je niet kwijt wilt. Een zwangerschap verliezen, al is het kindje ng z klein, is heel verdrietig en een teleurstelling. Je kunt een gevel van falen hebben; je lichaam faalt, je velt je gefaald in het vruwzijn, in het zwanger zijn. Sms kun je k bs zijn f je schamen. Deze gevelens zijn nrmaal. Lgischerwijs ben je k p zek naar een rzaak. Helaas wrdt die weinig gevnden. Het is k nrmaal dat je bang bent m pnieuw zwanger te wrden, nu je weet wat er kan gebeuren. Het kan k zijn dat het niet z heftig vr je is. In het begin kun je je eigen gevelens sms ntkennen. He je gevel k is, schaam je er niet vr en praat er met anderen ver als jij eraan te bent. Het helpt vaak m hierver te praten met mensen die je vertruwt. Praat er met je arts ver en k met de bedrijfsarts als je meer tijd ndig hebt m te herstellen dan de standaardtijd die hiervr wrdt gegeven. Het drmaken van een EUG heeft invled p je relatie. Je verwerkt het beiden p je eigen manier en dat kan vr spanningen binnen de relatie zrgen. Sms is het meilijk m met je partner ver het verdriet te praten en een manier te vinden m het samen te verwerken. Smmige mannen begrijpen het gevel van hun partner niet en kunnen haar daarm niet vldende steunen. Andere mannen zijn een steunpilaar vr hun partner, maar zetten hun eigen verdriet pzij. Mannen vinden het vaak meilijker hun gevelens te uiten, maar lijden net z ged nder de situatie. Als de situatie acuut is geweest, kan angst vr het verlijden van de partner ntstaan. Dit kan vral vr de man, die er bij staat en niets kan den, gevelens van angst en machtelsheid teweeg brengen. Vragen als verleeft mijn partner het wel? en meten we het wel ng eens prberen? kunnen hem bezighuden. Omgaan met de mgeving Mensen kunnen heel verschillend reageren. Van bt tt heel meelevend. Velen weten zich geen huding te geven. Na een dergelijke ingrijpende gebeurtenis kan jij (en je partner) heel EUG - 13
gevelig zijn vr hun reacties. Vral mdat je na de EUG heel wisselend in gedrag en stemming kan zijn. Weinig mensen reageren zals je dat graag zu willen. Als je je thuis ged velt, kan het dagelijks leven en werken tch ng tegenvallen. De cnfrntatie met cllega s, het steeds maar weer meten uitleggen als mensen er naar vragen, de teleurstelling/bsheid als mensen er niet naar vragen, het zwanger wrden van vrienden/cllega s, het praten ver zwangerschappen, mensen die je mijden, mensen die vinden dat het nu tch wel verwerkt met zijn, trstelze wrden als: je bent ng jng, de vlgende keer lukt het vast wel f maar jullie hebben tch al een geznd kind? kunnen heel frustrerend zijn en erg verdrietig maken. Het helpt m duidelijk naar de mgeving te zijn. Prbeer in te zien dat mensen vaak reageren p datgene wat je uitstraalt. Vertellen ver de ervaring en de gevelens en eerlijkheid zijn belangrijk m begrip te krijgen. Emtineel heb je tijd ndig m een EUG te verwerken. 9. Meer infrmatie EUG eenvudig uitgelegd p thuisarts.nl Inf EUG p gynaeclg.nl Inf ver methtrexaat p aptheek.nl Richtlijn rganisatie van zrg bij ZOL en EUG Dit is een uitgave van: Freya, vereniging vr mensen met vruchtbaarheidsprblemen Herzien dr J. Knijnenburg, juli 2018 Cntrle: dr. A van Dngen, gynaeclg subspecialist vrtplantingsgeneeskunde Aan deze tekst kunnen geen rechten wrden ntleend, tevens aanvaardt Freya geen aansprakelijkheid indien regels dr instanties anders wrden gehanteerd. EUG - 14