Startnotitie Integraal Veiligheidsplan Gemeente Molenwaard Steller: Bestuursadviseur Marien Jongkind Datum: 15 juli 2013
Inleiding De gemeente Molenwaard streeft naar een comfortabele en veilige woon- en leefomgeving in een levend, groen en duurzaam landschap. Vanuit deze ambitie is het van belang om te komen tot een integraal veiligheidsplan. De wens en noodzaak om een integraal veiligheidsplan te ontwikkelen komt mede voort uit de verandering van rollen op het gebied van veiligheid, het toenemende belang van veiligheid in de samenleving, de complexiteit van het vraagstuk en om de bestaande versnippering en ad hoc aanpak tegen te gaan. De rol van de gemeente op het gebied van veiligheid verandert en zal verder veranderen. Meer en meer krijgt de gemeente de regierol. De inwoners van de gemeente Molenwaard lijken zich over het algemeen veilig te voelen. De objectieve gegevens, zoals de politiecijfers, bevestigen dit beeld. Maar wat goed is kan beter, en daarbij is het een opgave om het bestaande veiligheidsniveau te behouden. Daarbij kent de gemeente Molenwaard ook een aantal specifieke vraagstukken. Hierbij valt te denken het toenemend aantal inbraken, het hoge aantal vernielingen, diverse jeugd- en sociale problematiek, doorontwikkeling van de gemeentelijke kolom bij crisissen en de toekomstige vormgeving van de brandweerzorg. In deze startnotitie zullen de kaders en de werkwijze om te komen tot een integraal veiligheidsplan worden beschreven. Waarbij aan de gemeenteraad wordt gevraagd om hiermee in te stemmen. Visie op veiligheid In de Toekomstvisie Molenwaard 2030 is de ambitie opgenomen om te komen tot een comfortabele en veilige woon- en leefomgeving in een levend, groen en duurzaam landschap. Een eerste vertaling hiervan is gemaakt in de programmabegroting 2013. Specifiek is dit benoemd in het programma Wonen. De Toekomstvisie Molenwaard 2030 heeft de titel Samen Vooruit. Een visie met als uitgangspunt actieve burgers en een ondersteunende gemeente. Dit komt sterk tot uitdrukking in het motto van deze visie: van zorgen voor, naar zorgen dat.... Openbare orde en veiligheid is met stip de eigen portefeuille van de burgemeester. De burgemeester moet er staan wanneer de situatie daarom vraagt en dient. Nadrukkelijk is er de opdracht aan de burgemeester om te komen tot een integraal veiligheidsplan zodat dit als kader voor het handelen van de burgemeester binnen de gemeente kan dienen. In het huidige regeerakkoord Bruggen slaan neemt veiligheid een prominente plaats in. Gesteld wordt ondermeer dat een sociale samenleving een veilige samenleving is. Zowel de Rijksoverheid als de gemeente Molenwaard kunnen en willen het niet alleen. Er wordt een actieve bijdrage gevraagd van burgers en bedrijven. Veiligheid is van iedereen en iedereen heeft hierin ook een verantwoordelijkheid. Regierol gemeente De regie op het gebied van integrale veiligheid ligt bij de gemeente. Als lokale overheid is de gemeente bij uitstek in staat om integraal belangen af te wegen, prioriteiten te stellen, lokaal maatwerk te realiseren en te zorgen voor samenhang, om met de in- en externe partners te komen tot integrale veiligheid op de verschillende beleidsterreinen. Naast de ambitie van de gemeente Molenwaard om integraal veiligheidsbeleid goed vorm te geven, wordt momenteel in de gemeentewet ook verankerd dat gemeenten hiertoe verplicht worden. Een wetsvoorstel met deze strekking ligt op momenteel ter goedkeuring bij de 1e Kamer. In artikel 171a van het wetsvoorstel is bepaald dat de burgemeester toeziet op het lokaal veiligheidsbeleid en de voor de uitvoering van het integraal veiligheidsplan noodzakelijke samenwerking tussen alle betrokken partijen bevordert. Dit artikel bepaalt volgens de memorie van toelichting dat de burgemeester er in de toekomst op moet toezien dat het lokaal veiligheidsbeleid gestalte krijgt en dat het integraal veiligheidsplan wordt uitgevoerd.
Integrale Veiligheid Definitie Integrale veiligheid wordt als volgt gedefinieerd: Samen met de veiligheidspartners, maatschappelijk middenveld en burgers, ieder vanuit zijn of haar specifieke deskundigheid én verantwoordelijkheid, op een systematische en samenhangen-de manier werken aan het behoud van de lokale veiligheid in al haar facetten, onder regie van de gemeente. Gemeentelijke veiligheidsthema`s De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft een methode ontwikkeld om het integraal veiligheidsbeleid vorm te geven, te weten Kernbeleid Veiligheid. Dit model brengt ordening in de spaghetti van veiligheidsonderwerpen, waardoor deze inzichtelijk en behapbaar worden én de onderlinge samenhang tussen de veiligheidsthema s eenvoudiger te ontdekken zijn. Het model kent vijf veiligheidsvelden. Binnen elk veiligheidsveld zijn meerdere thema s te onderscheiden.de vijf veiligheidsvelden vormen met elkaar het gemeentelijk integrale veiligheidsterrein. In het volgende figuur worden deze weergegeven:
Partners in veiligheid Binnen het veiligheidsdomein zijn vele verschillende partijen actief. Er kunnen zo meer dan dertig instanties benoemd worden die een rol hebben. Een ieder heeft een eigen rol en functie. Zowel bij het opstellen van het integraal veiligheidsplan als bij de uitvoering moet slim en op maat worden samengewerkt. Hier ligt een belangrijke uitdaging. De brede en complexe projectomgeving geeft direct ook het belang aan om het beleidsveld veiligheid in te vullen. Van belang is het om een aantal kernpartners te noemen, zijnde: - Inwoners, instellingen en bedrijven - Politie - Openbaar Ministerie - Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (o.a. brandweer) - Jeugd en Jongerenwerk - Gemeenten in de regio Strategische doelstellingen Integrale veiligheid is geen doel zich maar een voertuig om met alle betrokken, zowel intern als extern, partners de beoogde doelstellingen te realiseren. Doelstellingen kunnen op verschillende niveaus worden geformuleerd. In deze startnotitie ligt de focus op de strategische doelstellingen. Bij de verdere opstelling van het integraal veiligheidsplan zullen per veiligheidsthema doelstellingen worden geformuleerd. Hoofddoel Een comfortabele en veilige woon- en leefomgeving in een levend, groen en duurzaam landschap Ten aanzien van het veiligheidsdomein worden de volgende strategische doelstellingen geformuleerd: - Behouden, en waar mogelijk, verbeteren van de subjectieve en objectieve veiligheid op het gebied van de sociale veiligheid. - De brandweerzorg en rampenbestrijding is regionaal georganiseerd, ten aanzien van het kwaliteitsniveau wordt uitgegaan van het wettelijk minimum. - Burgers zijn de eerst verantwoordelijken in de kern voor de sociale veiligheid en worden gestimuleerd zelf initiatief te nemen. Het nevendoel van het integrale veiligheidsbeleid is het behouden en versterken van de sociale samenhang in de kernen. Methodiek Om tot een integraal veiligheidsplan te komen wordt de methodiek van de methode Kernbeleid Veiligheid gehanteerd. Deze methodiek bestaat uit zes te onderscheiden stappen. In het nu volgend schema zijn deze stappen, inclusief tijdsindicatie en deelstappen, weergegeven:
Na vaststelling van de startnotitie zal een brede veiligheidsanalyse worden opgesteld. Op basis van de analyse wordt aan de gemeenteraad gevraagd om te prioriteren. Aan de hand van de gemaakte keuzes zal het integraal veiligheidsplan verder worden geconcretiseerd waarna het ter vaststelling zal worden voorgelegd aan de gemeenteraad. Nadat de gemeenteraad het beleid heeft vastgesteld, zal het college, opnieuw met de partners in de veiligheidsketen, een uitvoeringsprogramma opstellen. Een uitvoeringsprogramma kent gemiddeld een houdbaarheidsdatum van twee jaar. Jaarlijks wordt het uitvoeringsprogramma door het college tegen het licht gehouden en waar
nodig bijgestuurd. Na 4 jaar wordt het integrale veiligheidsplan geëvalueerd, bijgesteld c.q. geheel vernieuwd en door de gemeenteraad vastgesteld. Het nieuwe integraal veiligheidsplan dient vervolgens weer als vertrekpunt in de hernieuwde afspraken met betrokken partners. De door de VNG opgesteld methode Kernbeleid Veiligheid is voor alle gemeenten in Nederland toepasbaar en herbergt een grote mate van flexibiliteit inzich zodat maatwerk mogelijk is afhankelijk van de problematiek en schaal van de gemeente. Bij het opstellen van het Integraal Veiligheidsplan voor de gemeente Molenwaard wordt er voor gekozen om het proces vorm te geven volgens bovenstaand schema en dus alle stappen te doorlopen maar voor wat betreft de inhoud en diepte aan te sluiten bij de schaal en problematiek van de gemeente Molenwaard. Participatie Bij de opstelling van het integraal veiligheidsplan zullen de inwoners, bedrijven en instellingen van de gemeente worden betrokken. Dit geheel in lijn met de ambitie van de gemeente Molenwaard om te komen tot interactieve beleidsontwikkeling. Daarbij komt participatie de kwaliteit van de nota ten goede en is het goed voor het draagvlak.
Beleidscyclus en verankering Het integraal veiligheidsplan van de gemeente Molenwaard staat niet op zichzelf. Het is een onderdeel van een totale beleidscyclus. Het is de uitdaging de uitkomsten hiervan in de beleidscyclus van andere partners op het juiste moment in te brengen. Hieronder een schema van hoe dit werkt in het nieuwe politiebestel, zijnde de Nationale Politie. Dit proces volgt het tijdpad van de gemeenteraadsverkiezingen om een stabiele vierjarencyclus na te streven. Om Integraal Veiligheidsbeleid daadwerkelijk van de grond, op niveau te krijgen en te behouden, is een goede verankering naast de sub- en regionale verankering nodig binnen de eigen interne organisatie. Hiertoe zullen de burgemeester, secretaris en de beleidsadviseur integrale veiligheid periodiek overleg hebben. Rollen en projectorganisatie Gemeenteraad: Kaderstelling en controle College van burgemeester en wethouders: Opstellen en uitvoeren van Integraal Veiligheidsplan Portefeuillehouder: Burgemeester Van der Borg Ambtelijke opdrachtnemer: Secretaris Van Ameijde Poortman Projectleider: Bestuursadviseur Jongkind Middelen Uitgangspunt is dat veiligheid integraal onderdeel uitmaakt van de reguliere bedrijfsvoeringprocessen going concern - en dat dus bekostiging van de activiteiten etc. zoveel mogelijk plaatsvindt via reguliere budgetten. Bij de vaststelling van het
integraal veiligheidsplan zal eveneens moeten worden bezien of de reguliere budgetten en de beschikbare formatie toereikend zijn om de bestuurlijke ambities op het terrein van sociale en fysieke veiligheid waar te kunnen maken. Voor de activiteiten die nodig zijn om te komen tot een integraal veiligheidsplan de nota is een voorbereidingsbudget nodig van ± 5.000,-. Dit betreft met name de organisatorische aspecten voor het raadplegen van inwoners, instellingen, bedrijven én ketenpartners voor de veiligheidsanalyse en over de gewenste prioriteiten Planning Actie Start Gereed Stap 1: Opstarten Juni 2013 September 2013 Stap 2: Oktober 2013 Februari 2014 Veiligheidsanalyse Stap 3: Prioritering Maart 2014 April 2014 Stap 4: Opstellen Mei 2014 Augustus 2014 Integraal Veiligheidsplan Stap 5: Opstellen September 2014 Oktober 2014 uitvoeringsplan Stap 6: Van beleid naar uitvoering November 2014 Doorlopend Gevraagd besluit De raad van de gemeente Molenwaard besluit: 1. vast te stellen de startnotitie Integraal Veiligheidsplan Gemeente Molenwaard waarin de kaders en werkwijze zijn omschreven om te komen tot een Integraal Veiligheidsplan; 2. een voorbereidingsbudget ter grootte van 5.000,- beschikbaar te stellen.