BOOM IN DE ZOMER: de BERK waarneemvel 1 ONDER: Hoe maak je kennis een BERK? De stam van de boom. DOE 1. Bekijk de stam goed. Hoe ziet de schors eruit? kruis aan op het waarneemvel wat je ziet. 2. Pluk een blad. Bekijk het blad goed. kruis op je waarneemvel aan wat klopt. Neem het blad mee. 3. Maak een klein kuiltje tussen de wortels: gebruik het schepje. Neem een beetje grond in je hand. Dit is grond waar een Berk graag in groeit. Doe opdracht 3 op het waarneemvel EXTRA: Kijk door de takken naar boven. Is het donker in de kruin van de boom? Of is het juist erg licht? Zou je onder deze boom voor de regen gaan schuilen?
BOOM IN DE ZOMER: de BEUK waarneemvel 1 ONDER: Hoe maak je een paspoort voor een BERK? De stam van de boom. DOE 1. Bekijk de stam goed. Hoe ziet de schors eruit? kruis aan op het waarneemvel wat je ziet. 2. Pluk een blad. Bekijk het blad goed. kruis op je waarneemvel aan wat klopt. Neem het blad mee. 3. Maak een klein kuiltje tussen de wortels: gebruik het schepje. Neem een beetje grond in je hand. Dit is grond waar een Berk graag in groeit. Doe opdracht 3 op het waarneemvel EXTRA: Kijk door de takken naar boven. Is het donker in de kruin van de boom? Of is het juist erg licht? Zou je onder deze boom voor de regen gaan schuilen?
BOOM IN DE ZOMER: de ELS waarneemvel 1 ONDER: Hoe maak je een paspoort voor een BERK? De stam van de boom. DOE 1. Bekijk de stam goed. Hoe ziet de schors eruit? kruis aan op het waarneemvel wat je ziet. 2. Pluk een blad. Bekijk het blad goed. kruis op je waarneemvel aan wat klopt. Neem het blad mee. 3. Maak een klein kuiltje tussen de wortels: gebruik het schepje. Neem een beetje grond in je hand. Dit is grond waar een Berk graag in groeit. Doe opdracht 3 op het waarneemvel EXTRA: Kijk door de takken naar boven. Is het donker in de kruin van de boom? Of is het juist erg licht? Zou je onder deze boom voor de regen gaan schuilen?
BOOM IN DE ZOMER: de EIK waarneemvel 1 ONDER: Hoe maak je een paspoort voor een BERK? De stam van de boom. DOE 1. Bekijk de stam goed. Hoe ziet de schors eruit? kruis aan op het waarneemvel wat je ziet. 2. Pluk een blad. Bekijk het blad goed. kruis op je waarneemvel aan wat klopt. Neem het blad mee. 3. Maak een klein kuiltje tussen de wortels: gebruik het schepje. Neem een beetje grond in je hand. Dit is grond waar een Berk graag in groeit. Doe opdracht 3 op het waarneemvel EXTRA: Kijk door de takken naar boven. Is het donker in de kruin van de boom? Of is het juist erg licht? Zou je onder deze boom voor de regen gaan schuilen?
BOOM IN DE ZOMER: de WILG waarneemvel 1 ONDER: Hoe maak je een paspoort voor een BERK? De stam van de boom. DOE 1. Bekijk de stam goed. Hoe ziet de schors eruit? kruis aan op het waarneemvel wat je ziet. 2. Pluk een blad. Bekijk het blad goed. kruis op je waarneemvel aan wat klopt. Neem het blad mee. 3. Maak een klein kuiltje tussen de wortels: gebruik het schepje. Neem een beetje grond in je hand. Dit is grond waar een Berk graag in groeit. Doe opdracht 3 op het waarneemvel EXTRA: Kijk door de takken naar boven. Is het donker in de kruin van de boom? Of is het juist erg licht? Zou je onder deze boom voor de regen gaan schuilen?
BOOM IN DE ZOMER: de ROBINIA waarneemvel 1 ONDER: Hoe maak je een paspoort voor een BERK? De stam van de boom. DOE 1. Bekijk de stam goed. Hoe ziet de schors eruit? kruis aan op het waarneemvel wat je ziet. 2. Pluk een blad. Bekijk het blad goed. kruis op je waarneemvel aan wat klopt. Neem het blad mee. 3. Maak een klein kuiltje tussen de wortels: gebruik het schepje. Neem een beetje grond in je hand. Dit is grond waar een Berk graag in groeit. Doe opdracht 3 op het waarneemvel EXTRA: Kijk door de takken naar boven. Is het donker in de kruin van de boom? Of is het juist erg licht? Zou je onder deze boom voor de regen gaan schuilen?
BOOM IN DE ZOMER: de ESDOORN waarneemvel 1 ONDER: Hoe maak je een paspoort voor een BERK? De stam van de boom. DOE 1. Bekijk de stam goed. Hoe ziet de schors eruit? kruis aan op het waarneemvel wat je ziet. 2. Pluk een blad. Bekijk het blad goed. kruis op je waarneemvel aan wat klopt. Neem het blad mee. 3. Maak een klein kuiltje tussen de wortels: gebruik het schepje. Neem een beetje grond in je hand. Dit is grond waar een Berk graag in groeit. Doe opdracht 3 op het waarneemvel EXTRA: Kijk door de takken naar boven. Is het donker in de kruin van de boom? Of is het juist erg licht? Zou je onder deze boom voor de regen gaan schuilen?
DIER IN DE ZOMER: het KONIJN waarneemvel 2 ONDER: Leven er konijnen in deze tuin? sporen-voorbeelddoos DOE Zoek naar konijnensporen: Graafsporen, holen, keutels. 1. Schrijf op wat je gevonden hebt Verzamel een paar keutels als bewijs. : Ga op zoek naar konijnen-voedsel. Op de achterkant vind je voorbeelden. DOE 2. Verzamel van elk soort voedsel 1 blad. maar PAS OP: Een konijn moet op gevaar letten: ren terug naar deze boom, als er alarm wordt geslagen (lees EXTRA) Schrijf op wat je gevonden hebt EXTRA: Als er gevaar dreigt, waarschuwen konijnen elkaar: ze stampen met hun achterpoot op de grond, dus Tijd-waarnemer: stampen als de zandloper bijna leeg is!
KONIJNEN VOEDSEL PAARDENBLOEM Let op: - gele bloemen met erg veel bloemblaadjes - pluizebollen Soms zijn die er niet, zoek dan naar blaadjes op de grond: - Ze groeien in polletjes bijelkaar - Ze komen zonder stengel uit de grond (kijk op het plaatje) - Elk blad lijkt op een groffe zaag. VERS GRAS SMALLE WEEGBREE Let op: - lange sprietige blaadjes - als je ze tegen het licht houdt, zie je lijntjes van de ene punt naar de andere lopen - soms zitten er pluimen aan de plant: dat zijn de grasbloemen Verse grasbladeren zijn lichter groen dan oude grasbladeren Let op: - Lange smalle bladeren. - Ze groeien in een polletjes - Ze komen zonder stengel uit de grond Soms bloeit de plant, de bloemen zien er vreemd uit: - een mini sigaartje aan het eind van een kale stengel - een tutu van meeldraden
DIER IN DE ZOMER: de KIKKER waarneemvel 2 ONDER: Zijn de kikkers al uit hun winterslaap ontwaakt? - Thermometer - Loep-kijker DOE 1. Het einde van de vlonder in het moeras Steek de thermometer 50 tellen in het water: Wat is de temperatuur? Schrijf op wat de watertemperatuur is. Wat is de watertemperatuur? Kies uit a, b of c. a. Het water is kouder dan 8 C: De kikkers slapen nog: Kies een andere kleur opdracht b. Het water is warmer dan 8 C: Er kunnen al kikkers wakker zijn: doe opdracht 2 c. Het water is warmer dan 12 C: doe opdracht 2 en 3 Er kunnen ook al kikkervisjes zijn: 2, Ga héél stil op je knieën aan de rand zitten. Hoor of zie je kikkers? Schrijf op wat je gezien hebt. 3 Zie je kikkervisjes? Vang er een paar met het schepnet. Bekijk er 1 in een loeppotje (met een beetje water!) Laat het daarna weer los. Schrijf op wat je gezien hebt.
DIER IN DE ZOMER: de EGEL waarneemvel 2 ONDER Zijn de EGELS al uit hun winterslaap? sporen-voorbeelddoos EGELS leven 's nachts - Een egel die je overdag ziet, is ziek of dood. Dus egels hoef je niet te zoeken Maar soms vind je wel sporen: ga op zoek naar egelpoep! DOE 1. Kijk in de sporen-voorbeelddoos. Kijk goed hoe egelpoep er uit ziet. EGELS lopen langs heggen en randen van paden. Dus: neus bij de grond en zoeken maar! Schrijf op wat je gevonden hebt 2. EGELS eten veel kleine beestjes: wormen, pissebedden en slakken. (Kijk op de achterkant van dit blad) Zoek tussen oude bladeren en stronken. (je hoeft de beestjes niet te vangen!) Is er al genoeg eten voor EGELS te vinden? Schrijf op wat je ontdekt hebt
EGEL-VOEDSEL REGENWORMEN Regenwormen leven meestal in de grond. Je vind ze ook wel onder vochtig oud blad of onder oude boomstronken SLAKKEN Je hebt slakken met een huisje maar ook slakken zonder huisje. Je vindt ze het makkelijkst op vochtige plekjes, kijk eens onder oude boomstronken. KLEINE BEESTJES kleine beestjes heb je in allerlei soorten: snelle en langzame, zonder pootjes, met ongelooflijk veel pootjes, het maakt een egel allemaal niet uit: voor hem zijn het knapperige hapjes!
DIERTJES IN DE ZOMER: de MIER waarneemvel 3 ONDER Zijn de MIEREN alweer boven de grond? loep-kijker Zoek in de buurt van deze boom naar een mierennest Zijn er MIEREN? Ga dan verder met de opdracht DOE Probeer een MIER te volgen. Wat doet ze allemaal? Kijk ook naar andere MIEREN. Doen ze allemaal hetzelfde? Lopen er MIEREN in een lange rij? Volg dan waar ze heen gaan. Komen er net zoveel MIEREN terug? Schrijf op wat je gezien hebt EXTRA MIEREN 'praten' door elkaars voelsprieten aan te raken Kijk of je mieren ziet 'praten" heb jij al eten gevonden? Ik heb honger ik ontplof bijna, kom maar hier, je krijgt wel wat van mij WEETJE Als één mier uit een nest honger heeft, krijgt ze altijd te eten van een mier die een volle maag heeft
DIERTJES IN DE ZOMER: de LIBEL waarneemvel 3 ONDER DOE Schrijf op wat je ontdekt hebt
DIERTJES IN DE ZOMER: HOMMEL en BIJ waarneemvel 3 ONDER Wat doen HOMMELS en BIJEN bij die bloemen? Een plek waar al bloemen bloeien. ( Waarom is dat een goede plek om te zoeken?) DOE 1.
HOMMELS EN BIJEN WEETJE De hommels die je vroeg in het jaar ziet, zijn groot en dik: het zijn koningin-hommels
DIERTJES IN DE ZOMER: de KEVER waarneemvel 3 ONDER loep-kijker Zijn er alweer KEVERS te vinden? DOE 1.
VOGELS IN DE ZOMER (Els) NODIG waarneemvel 4 ONDER 1 Zijn er nog vogels aan het broeden? ( je moet erg stil zijn bij deze opdracht! ) Kijk waar het nestkastje hangt. DOE Als het rondje hiernaast ROOD is, >>>> is het nestkastje bewoond. (Ga anders door met onderzoek 2) Blijf 1 zandloper lang stil kijken: vliegt er een vogel in- of uit? Kijk op de achterkant naar de plaatjes. Welke vogel heb je gezien? Schrijf op wat je hebt gezien (bij A). ONDER 2 Is er al voedsel voor jonge vogels te vinden? (wormen, rupsen en andere kleine beestjes) Stethoscoop (= doktersgereedschap) Een vlak stukje grond op het pad DOE Vogels kunnen wormen in de grond horen! ónze oren moet je daarbij helpen: Doe de stethoscoop in je oren Houd de luisterschijf op de grond Beweeg niet en luister heel goed: - Als het te koud is, hoor je niets: de wormen zijn stijf en bewegen niet! - Is het warm genoeg, dan hoor je zacht knarsen: Vogels kunnen wormen vangen! Schrijf op wat je ontdekt hebt (bij B).
VOGELS IN DE ZOMER (esdoorn) NODIG waarneemvel 4 ONDER 1 Zijn er nog vogels aan het broeden? ( je moet erg stil zijn bij deze opdracht!) Kijk waar het nestkastje hangt. DOE Als het rondje hiernaast ROOD is, >>>> is het nestkastje bewoond. (Ga anders door met onderzoek 2) Blijf 1 zandloper lang stil kijken: vliegt er een vogel in- of uit? Kijk op de achterkant naar de plaatjes. Welke vogel heb je gezien? Schrijf op wat je hebt gezien (bij A). ONDER 2 Is er al genoeg eten te vinden voor vogels? - Kleine beestjespincet - Loep-kijker - Beestjeszoekkaart Zoek een plek waar struiken groeien. Neem de paraplu bij het koffertje mee. DOE Doe de paraplu open. Houd hem omgekeerd onder een struik. Schud aan de takken, maar laat de struik heel! - Zie je beestjes in de paraplu? Vang ze met het kleinebeestjes pincet, Bekijk ze in de loep-kijker. Probeer ze te vinden op de zoekkaart. - Laat ze weer los en breng de paraplu terug. Schrijf op wat je gezien hebt (bij B).
VOGELS IN DE ZOMER (robinia) NODIG waarneemvel 4 ONDER 1 Zijn er nog vogels aan het broeden? ( je moet erg stil zijn bij deze opdracht!) Kijk waar het nestkastje hangt. DOE Als het rondje hiernaast ROOD is, >>>> is het nestkastje bewoond. (Ga anders door met onderzoek 2) Blijf 1 zandloper lang stil kijken: vliegt er een vogel in- of uit? Kijk op de achterkant naar de plaatjes. Welke vogel heb je gezien? Schrijf op wat je hebt gezien. ONDER 2 Zijn de vogels al nesten aan het bouwen? Kalk-ei Zoek een goede plek om een nest te bouwen. Waarom heb jullie die plek gekozen? Is daar ook een echt nest te ontdekken? Schrijf op op het waarneemvel (bij C). DOE Probeer samen een nest te bouwen: zoek takjes op de grond. Je mag maar met 1 hand werken!!! Is het nest klaar? Probeer dan of het ei erin blijft liggen. Schrijf op hoe het gegaan is (bij C).
VOGELS IN DE ZOMER (Berk & Beuk) NODIG waarneemvel 4 ONDER 1 Zijn er nog vogels aan het broeden? ( je moet erg stil zijn bij deze opdracht!) Kijk waar het nestkastje hangt. DOE Als het rondje hiernaast ROOD is, >>>> is het nestkastje bewoond. (Ga anders door met onderzoek 2) Blijf 1 zandloper lang stil kijken: vliegt er een vogel in- of uit? Kijk op de achterkant naar de plaatjes. Welke vogel heb je gezien? Schrijf op wat je hebt gezien (bij A). ONDER 2 Hoeveel vogels zijn er te horen? Luistertoeter Zoek een plekje waar je kunt zitten. DOE Luister naar de vogels om je heen. Gebruik je luistertoeter. En doe je ogen dicht. Zingen alle vogels hetzelfde? Hoeveel verschillende liedjes hoor je? Kun je sommige vogels ook zien zingen?: Kijk dan op de achterkant naar de plaatjes. Schrijf op wat je hebt gehoord (bij D).
VOGELS IN DE ZOMER (eik) NODIG waarneemvel 4 ONDER 1 Zijn er nog vogels aan het broeden? ( je moet erg stil zijn bij deze opdracht!) Kijk waar het nestkastje hangt. DOE Als het rondje hiernaast ROOD is, >>>> is het nestkastje bewoond. (Ga anders door met onderzoek 2) Blijf 1 zandloper lang stil kijken: vliegt er een vogel in- of uit? Kijk op de achterkant naar de plaatjes. Welke vogel heb je gezien? Schrijf op wat je hebt gezien (bij A). ONDER 2 Gebruiken alle vogels hetzelfde nestmateriaal? nest-kaartjes De Ekster en de Roodborst. DOE Sorteer het nestmateriaal in de twee 'nesten". Wat zou een Ekster gebruiken? Wat zou een Roodborstje gebruiken? Kijk op de achterkant van de platen: Heb je een goede keus gemaakt?. Doe de materialen weer terug in het kistje. Schrijf op wat je ontdekt hebt (bij C).
VOGELS IN DE ZOMER (wilg) NODIG waarneemvel 4 ONDER 1 Zijn er nog vogels aan het broeden? ( je moet erg stil zijn bij deze opdracht!) Kijk waar de eendenkorf staat. DOE Als het rondje hiernaast ROOD is, >>>> is het eendennest bewoond. (Ga anders door met onderzoek 2) Blijf 1 zandloper lang stil kijken: gaat er een vogel in- of uit? Kijk op de achterkant naar de plaatjes. Welke vogel heb je gezien? Schrijf op wat je hebt gezien (bij A). ONDER 2 Is er voor watervogels al eten te vinden? Onderwaterkijker, schepnet Het einde van de vlonder in het moeras DOE Ga op je buik liggen. Kijk door de onderwaterkijker (om de beurt, anders krijg je een bult op je hoofd!!! ) Zie je beestjes? Zie je sappige waterplanten? Schrijf op wat je ontdekt hebt (bij B).
KLEUREN IN DE ZOMER NODIG waarneemvel 8A ONDER Welke kleur hoort echt bij de zomer? Kleurpotloden VRAAG Aan welke kleur denken jullie zelf als zomerkleur? Gebeurt er iets met je als je die kleur ziet? Schrijf op het waarneemvel (bij A) zoek een plekje waar veel kleuren te zien zijn. je hebt 1 zandloper de tijd DOE Kijk op die plek om je heen. Maak de zomer-kleuren top-10: De kleur die je het meeste ziet, geef je 10 punten. De kleur die je het minste ziet, geef je 1 punt. Wat voor punt geef je de andere kleuren? Vul in en kleur op je waarneemvel (bij B). (soms zie je van twee kleuren evenveel: geef ze dan evenveel punten)
LUCHTJES IN DE ZOMER NODIG waarneemvel 7 ONDER Wat vind jij een echte zomergeur? Sponsbakje Een plek met grond, planten, bloemen en struiken. DOE Steek je neus in zoveel mogelijk natuur: blaadjes, grassprieten, grond, bomen, bloemen enz. wrijf er zachtjes over, of krab eraan, dat maakt verborgen geurtjes vrij. TIP: maak je neusgaten vochtig, dan ruik je beter! - gebruik het sponsje. (honden hebben ook altijd een natte neus) Laat elkaar het lekkerste ruiken dat je hebt gevonden.. Schrijf op wat jij het lekkerste vind ruiken Neem van de lekkerste geur een voorbeeld mee. (als dat kan natuurlijk)
ZADEN IN DE ZOMER (berk) waarneemvel 5 ONDER Maken planten al zaden? De lange akker. DOE Kijk of je KLAPROZEN kunt vinden. Zie je aan de klaproos-plant.
ZADEN IN DE ZOMER waarneemvel 5 ONDER Kiemen er al zaden? Satéstokjes Het ronde open stukje grond bij de boom. DOE Kijk of je al kiemplanten ziet. Hoeveel verschillende soorten zie je? Zet bij elke soort een stokje.. Teken er om de beurt een na. Zie je ook de kiemplant van de tekening? Dat is een kiemplant van de boom waar je bij staat. EXTRA: Ga naar de extra opdracht bij de RODE VLAG ROBINIA
ZADEN IN DE ZOMER waarneemvel 5 ONDER Kiemen er al zaden? Satéstokjes Het ronde open stukje grond bij de boom. DOE Kijk of je al kiemplanten ziet. Hoeveel verschillende soorten zie je? Zet bij elke soort een stokje.. Teken er om de beurt een na. Zie je ook de kiemplant van de tekening hieronder? Dat is een kiemplant van de boom waar je bij staat. EXTRA: ga naar de extra opdracht bij de BLAUWE VLAG BEUK
ZADEN IN DE ZOMER waarneemvel 5 ONDER Kiemen er al zaden? Satéstokjes Het ronde open stukje grond bij de boom. DOE Kijk of je al kiemplanten ziet. Hoeveel verschillende soorten zie je? Zet bij elke soort een stokje.. Teken er om de beurt een na. Zie je ook de kiemplant van de tekening hieronder? Dat is een kiemplant van de boom waar je bij staat. EXTRA: ga naar de extra opdracht bij de BLAUWE VLAG EIK
ZADEN IN DE ZOMER waarneemvel 5 ONDER Ontkiemen er al zaden? Satéstokjes Het ronde open stukje grond bij de boom. DOE Kijk of je al kiemplanten ziet. Hoeveel verschillende soorten zie je? Zet bij elke soort een stokje.. Teken er om de beurt een na. Zie je ook de kiemplant van de tekening hieronder? Dat is een kiemplant van de boom waar je bij staat. EXTRA: ga naar de extra opdracht bij de BLAUWE VLAG ESDOORN
ZADEN IN DE ZOMER waarneemvel 5 ONDER Kiemen er al zaden? Satéstokjes Het ronde open stukje grond bij de boom. DOE Kijk of je al kiemplanten ziet. Hoeveel verschillende soorten zie je? Zet bij elke soort een stokje.. Teken er om de beurt een na. Zie je ook de kiemplant van de tekening hieronder? Dat is een kiemplant van de boom waar je bij staat. EXTRA: ga naar de extra opdracht bij de BLAUWE VLAG ELS
ZADEN IN DE ZOMER waarneemvel 5 ONDER Kiemen er al zaden? Satéstokjes Het ronde open stukje grond bij de boom. DOE Kijk of je al kiemplanten ziet. Hoeveel verschillende soorten zie je? Zet bij elke soort een stokje.. Teken er om de beurt een na. Zie je ook de kiemplant van de tekening hieronder? Dat is een kiemplant van de boom waar je bij staat. EXTRA: ga naar de extra opdracht bij de RODE VLAG BERK
BLOEMEN IN DE ZOMER waarneemvel 6 ONDER Kleurpotloden Welke bloem lokt het beste bijen? Zoek in de buurt van deze boom naar bloemen (soms zijn bloemen héééél klein! ) DOE Onderzoek je bloem: - wat is de kleur? - ruikt ze lekker? - hoe ziet ze er uit?. schrijf alles op je waarneemvel. EXTRA Bomen kunnen erg vreemde bloemen hebben: Kijk op het bomenbord hoe de bloemen van deze boom er uit zien. Kijk dan of de "opdrachtboom" ook bloeit. (Pas op als je hooikoorts hebt)
HET WEER IN DE ZOMER waarneemvel 9 ONDER Spiegel, thermometer Wat kun je ontdekken van het weer? Een plek waar je de lucht goed kunt zien. DOE 1. Kijk op de thermometer. Wat geeft die als temperatuur aan? Vind je dat warm, koud of ertussenin?. Schrijf op bij 1 op je waarneemvel 2. Maak je wijsvinger nat (in je mond) steek 'm in de lucht. De kant die koud wordt is de kant waar de wind vandaan komt! Vind je het hard of zacht waaien?. Schrijf op bij 2 op je waarneemvel 3. Leg de spiegel op de grond. kijk via de spiegel naar de lucht: hoe ziet de lucht eruit? - Zie je meer blauw of zie je meer wolken? - Wat is de kleur van de wolken? - Staan de wolken stil of bewegen ze? - Denk je dat het vandaag zal gaan regenen?. Schrijf op bij 3 op je waarneemvel EXTRA Kan je de zon zien? Doe je ogen dicht, probeer met de palm van je hand te voelen waar de zon staat. Schrijf jullie weerbericht op 't waarneemvel
'BROOD OOGSTEN' IN DE ZOMER waarneemvel 5a ONDER Waar komt ons brood vandaan.? Gereedschap uit de kruiwagen Het lange smalle akkertje. DOE 1. Ga naast het laatste roodwitte lint staan. Neem een héle grote pas. Zet daar ook een roodwit lint, van de ene kant naar de andere kant. 2. Ga naar de kruiwagen. Pak een schep: hiermee spit je de grond om. Spitten maakt de grond los: de zaadjes kunnen makkelijk wortelen. 3. Leg de schep terug en pak een harkje: bulten en kuilen maken zaaien moeilijk. Hark het stuk dat gespit is mooi glad. lijn. 4. Trek met je vinger een lijn in het zand. Van de ene kant naar de andere. Trek één hand-breedte verder weer een Ga zo verder tot je bij het lint bent 5. Pak een maatschepje zaden. Verdeel één schepje zaden in twéé geultjes. 6. Maak met je hand de geultjes dicht.. Schrijf op je waarneemvel wat je gedaan hebt.