1a. Hoeveel tuinslakken zie je op de foto? 1b. En hoeveel slakken van een andere soort?

Transcriptie

1 Waarnemen de tuinslak en klimaatverandering Tuinslakken hebben verschillende kleuren huisjes. Hun huisjes kunnen bruin, roze of geel zijn. Ook hebben sommige strepen (banden) op hun huisjes en anderen niet. Dat is niet zomaar. Zanglijsters eten graag slakken. Sommige slakken leven in het gras. Lichte huisjes met banden helpen daar om minder op te vallen. Ze worden daardoor minder snel opgegeten. Slakken die in het bos leven, hebben juist meer aan een donker huisje zonder banden. Onderzoekers verzamelen al jaren gegevens over de tuinslak. Daardoor weten ze dat er in het noorden meer bruine slakken voorkomen dan in het zuiden. Ze denken dat dit komt doordat een bruin huisje eerder opwarmt. Slakken met bruine huisjes kunnen daardoor bij lagere temperaturen al actief zijn. Onderzoekers vragen zich nu af of klimaatverandering ervoor zal zorgen dat slakken met gele en roze huisjes het beter zullen doen in het noorden. Slakken zijn overal te vinden, dus iedereen kan meedoen met dit onderzoek. Opdracht 1 Voordat je slakken gaat zoeken, moet je goed weten naar welke soort je gaat zoeken. En ook waar je slakken kunt vinden. Lees hiervoor eerst het blad Tuinslakken zoeken goed door. Beantwoord daarna de volgende vragen. Je kunt daar het blad Tuinslakken zoeken bij gebruiken. 1a. Hoeveel tuinslakken zie je op de foto? 1b. En hoeveel slakken van een andere soort? 1c. Welke andere soort is dit (tip: kijk op het blad Tuinslakken zoeken )? Gemeente Den Haag, Dienst Stadsbeheer, NMEC 1

2 1d. Vul de onderstaande vragen in. Dit zijn de afspraken die je maakt met je docent. Waar ga je slakken zoeken: Wat neem je daarvoor mee: Met wie ga je naar buiten: Hoe kom je op de plek waar je heengaat: Hoe lang ga je minimaal zoeken: Wanneer ben je uiterlijk weer terug: Wat doe je als je eerder klaar bent: Opdracht 2 2a. Als je een slak hebt gevonden, moet je weten of de slak een geel, roze of bruin huisje heeft. En ook of hij geen, één, of meerdere banden heeft. Hoe je dat kunt herkennen, kun je lezen op het blad Slakken herkennen. Lees dit blad goed door. 2b. Oefen alvast met de plaatjes hieronder. Kruis bij elk plaatje aan welke kleur en hoeveel banden het huisje heeft. Gemeente Den Haag, Dienst Stadsbeheer, NMEC 2

3 Opdracht 3 3a. Bedenk nu eerst wat voor slakken je denkt te gaan vinden. Dat hang af van de plek waar je zoekt. Waar ga je slakken zoeken (zie ook opdracht 1b)? 3b. Hoe ziet die plek eruit? Is het een bos, een heg, of vooral gras? 3c. Wat voor slakken denk je dat je vooral zult vinden? Als je geen idee hebt, lees dan de eerste alinea van deze opdracht nog eens door! Streep het foute antwoorden weg: Ik denk dat ik vooral slakken met donkere / lichte huisjes zal vinden. Ik denk dat de huisje wel / geen banden zullen hebben. Opdracht 4 4a. Je bent nu klaar om op slakkenjacht te gaan. Ga naar de plek waar je slakken gaat zoeken (zie ook opdracht 3a). Neem een plek die je makkelijk kunt herkennen en ga hier op zoek naar slakken. Vergeet niet om een Gegevensvel mee te nemen! 4b. Bekijk van elke slak die je vindt, welke kleur en banden het huisje heeft. Zet een streepje in het vak onder de slak op het Gegevensvel. 4c. Probeer minstens 25 slakken te vinden. Let er op dat ze allemaal van het goede soort zijn. Als je de gegevens van de slak op het gegevensvel hebt geschreven, zet de slak dan voorzichtig weer terug waar je hem gevonden hebt. Hoeveel slakken heb je gevonden? gewone tuinslakken witgerande tuinslakken (Let op: witgerande tuinslakken komen weinig voor in de buurt van Den Haag. Controleer goed of je echt een witgerande tuinslak hebt gevonden!) Extra: hoe ver komen de slakken? Neem een beetje verf mee en geef elke slak die je vindt een nummer. Zet het nummer op het huisje, niet op het zachte deel van de slak! Ga de volgende dag kijken op dezelfde plek hoeveel er nog zijn. Geef eventueel nieuwe slakken een nieuw nummer. Kijk ook of je de slakken van de dag ervoor in de buurt kunt vinden. Hoever zijn de slakken gekropen? De extra opdrachten zijn vrij naar experimenten uit: Beestjes, Nick Baker, Tirion natuur, Gemeente Den Haag, Dienst Stadsbeheer, NMEC 3

4 Opdracht 5 5a. Pak je gegevensvel erbij. Van welke variant heb je de meeste slakken gevonden? Streep de foute antwoorden door: De meeste slakken hadden donkere / lichte huisjes De meeste huisje hadden wel / geen banden 5b. Kijk nu eens naar je antwoord op vraag 3c. Klopte dit met wat je gevonden hebt? 5c. Als het niet klopte, waar denk je dat dit aan kan liggen? 5d. Voer je gegevens ook in op internet. Hoe dat moet, lees je in de bijlage Waarnemingen invoeren op internet - tuinslakken. Als je dit gedaan hebt, kun je waarnemingen van andere mensen bekijken. Daaraan kun je zien of anderen dezelfde dingen hebben gevonden als jij: 5e. Klik op Oude waarnemingen en zoom in op Den Haag: Hoeveel Oude waarnemingen zijn er in Den Haag? Wat zijn de verschillen met jouw waarneming? 5f. Conclusie Onderzoekers vragen zich af of slakken met lichte huisjes door de klimaatverandering beter kunnen leven in Nederland. Kun je hier een antwoord op geven? Vergelijk hiervoor de historische waarnemingen met jouw eigen waarneming. Streep het foute antwoord weg en leg je antwoord uit: Slakken met lichte huisjes kunnen wel/ niet beter leven in Nederland door de klimaatverandering. Dat denk ik omdat: Gemeente Den Haag, Dienst Stadsbeheer, NMEC 4

5 Extra: Slijmsurfen In dit experiment ga je bekijken hoe slakken vooruit kruipen. Slakken hebben geen pootjes. Ze glijden op een soort slijm. Dit slijm laat vaak een zilverachtig spoor achter op bijv. stenen. Hoe een slak beweegt, kan je bekijken als hij over een doorzichtig stuk perspex kruipt. Nodig: stukje helder perspex een slak loep plantenspuit met verstelbare spuitmond 1. Pak de slak voorzichtig op en zet hem op een plaatje perspex. Wacht tot de slak begint te kruipen. 2. Als dit heel lang duurt, kan het zijn dat de slak het te droog vindt buiten. Slakken hebben genoeg vocht nodig. Zet de plantenspuit in een nevelstand. Dat is geen dunne straal maar dat hij een hele boel kleine druppeltjes alle kanten op spuit. Spuit de slak een beetje nat. 3. Als de slak beweegt, til het perspex dan voorzichtig op en kijk aan de onderkant. 4. Zie je de lichte en donkere strepen die bewegen? Dit zijn spierbanden van de slak. De donkere zijn opgetild en bewegen naar voren. De lichte maken contact met het perspex. Zo kan de slak bewegen. Maar dit zou allemaal niet werken zonder het slijm van de slak. De extra opdrachten zijn vrij naar experimenten uit: Beestjes, Nick Baker, Tirion natuur, Gemeente Den Haag, Dienst Stadsbeheer, NMEC 5