Voedsel- en voedingszekerheid De Nederlandse doelen met betrekking tot voedsel- en voedingszekerheid zijn gebaseerd op de targets van het Sustainable Development Goal 2: een einde aan honger en ondervoeding van kinderen, verdubbeling van de productiviteit en inkomsten van kleine boeren en het garanderen van de duurzaamheid en bestendigheid van voedselproductiesystemen in 2030. Het is de ambitie van Nederland om een bijdrage te leveren aan het behalen van deze doelstellingen voor 2030, waarbij het een redelijk aandeel van de totale uitdaging voor zijn rekening zal nemen: een einde maken aan de ondervoeding van 32 kinderen, het verdubbelen van de productiviteit en/of inkomsten van 8 kleine boeren en het onder duurzaam gebruik brengen van hun ca. 7,5 hectare landbouwgrond. Uitgaven (euro) : 335 Gerelateerde SDG's Geen armoede Geen honger Schoon water en sanitaire voorzieningen Verminderde ongelijkheid Klimaatactie Highlights 15,5 Mensen met een betere voedselinname 1,9 Boeren met meer productiviteit/inkomsten 370 Hectare eco-efficienter duizend gebruikt Beleidsbrief Resultatenoverzicht Indicatoren Ondervoeding Landbouw Duurzaamheid Randvoorwaarden Nederlandse ontwikkelingsresultaten Voedsel- en voedingszekerheid - 1
Bijdrage aan einde aan ondervoeding in 2030 Nederland streeft ernaar om tussen nu en 2030 een einde te maken aan de ondervoeding van 32 mensen (met name kinderen). Elk jaar bereiken de voedingsactiviteiten gesteund door Nederland direct tientallen en volwassenen en kinderen. Uiteindelijk zullen die inspanningen (gericht op verbetering van voedselinname, toegang tot voedsel en de bestendigheid van de voedselvoorziening) een einde moeten maken aan ondervoeding. Aantal mensen (met name kinderen) met een betere voedselinname Direct bereikte mensen Mensen met een betere voedselinname Mensen die niet langer ondervoed zijn (target) 18,1 10,3 33,7 15,5 32 Om de voortgang te monitoren houdt Nederland het aantal mensen (met name kinderen) bij dat direct is behandeld voor (ernstige) ondervoeding, dan wel aanvullende voeding, extra vitamines en/of een ontwormingsbehandeling heeft ontvangen. Als gevolg daarvan is de voedselinname van deze mensen verbeterd ten opzichte van gevallen waarin niet werd ingegrepen. Door Nederland ondersteunde interventies hebben in meer dan 33 volwassenen/kinderen direct bereikt, waarvan bij ruim 15 de voedselinname aantoonbaar verbeterd. In zijn er ongeveer 18 mensen bereikt, resulterend in een aantoonbaar verbeterde voedselinname voor ongeveer 10 mensen. Aantal mensen met betere toegang tot voedsel Direct bereikte mensen Mensen die betere toegang tot voedsel kregen Mensen die niet langer ondervoed zijn (target) 18,1 4,94 33,7 1,32 32 Nederlandse ontwikkelingsresultaten Voedsel- en voedingszekerheid - 2
Om de voortgang te monitoren houdt Nederland het aantal mensen bij (met name kinderen) dat direct heeft geprofiteerd van een betere lokale voedselvoorziening (bijv. dankzij moestuinen, lokaal verwerkt aanvullend voedsel of gediversifieerde/verbeterde voedingsmiddelen in lokale winkels) of is geholpen bij het verkrijgen van voedsel (bijv. door middel van sociale programma s). Door Nederland ondersteunde interventies hebben in ruim 33 mensen/kinderen bereikt, waarvan ruim 1,3 aantoonbaar betere toegang tot voedsel hebben gekregen. In zijn er ongeveer 18 mensen bereikt, met een aantoonbaar verbeterde toegang tot voedsel voor ongeveer 4,9 mensen. De daling is te wijten aan een grootschalig UNICEF-programma dat in de toegang tot voedsel heeft verbeterd voor 4 kinderen, terwijl de in gemeten effecten vooral betrekking hadden op de verbeterde voedselinname (gerapporteerd onder de eerste indicator). Aantal mensen waarvan de voedingssituatie bestendiger is tegen schokken en stress Direct bereikte mensen Mensen van wie de voedselsituatie bestendiger is geworden Mensen die niet langer ondervoed zijn (target) 18,1 3,32 33,7 1,3 32 Om de voortgang te monitoren houdt Nederland het aantal mensen bij dat heeft geprofiteerd van verbeteringen in hun omgeving waardoor zij wat voeding betreft minder kwetsbaar zijn, zoals betere (d.w.z. droogtebestendige) water- en sanitaire voorzieningen, verbeterde gezondheid en hygiëne, en het opbouwen van buffers voor periodes van schaarste. Door Nederland ondersteunde interventies hebben in ruim 33 mensen/kinderen bereikt. Voor bijna 1,3 van hen is de voedingssituatie aantoonbaar bestendiger geworden. In zijn er ongeveer 18 mensen bereikt, resulterend in aantoonbaar verbeterde bestendigheid voor ongeveer 3,3 mensen. De daling is te wijten aan de beëindiging van een UNICEFprogramma voor water- en sanitaire voorzieningen dat vooral in resultaten opleverde. Bijdrage aan verdubbeling van productiviteit en inkomsten uit de landbouw in 2030 Nederland streeft ernaar om de productiviteit en/of de inkomsten van acht boerenbedrijven in 2030 te hebben verdubbeld. Door Nederland gesteunde activiteiten gericht op groei binnen de landbouw bereiken elk jaar direct en boerenbedrijven. De geconsolideerde effecten van die steun (gericht op hogere productiviteit en inkomsten, markttoegang en de bestendigheid van het boerenbedrijf) moeten op termijn leiden tot een einde aan de rurale armoede. Nederlandse ontwikkelingsresultaten Voedsel- en voedingszekerheid - 3
Aantal boeren met hogere productiviteit en/of inkomsten Direct bereikte boeren Boeren met hogere productiviteit/inkomsten Boeren die hun productiviteit en/of inkomsten hebben verdubbeld (target) 7,07 1,73 7,37 1,95 8 Om de voortgang te monitoren houdt Nederland het aantal boeren bij dat hun productiviteit en/of inkomsten aantoonbaar heeft verbeterd als gevolg van ontvangen training, advies, technologie, financiële diensten, input, infrastructuur en organisatorische steun. Door Nederland gesteunde interventies hebben meer dan 7 boerenbedrijven in direct bereikt, waarvan 2 hun productiviteit en/of inkomsten aantoonbaar vergrootten. In zijn er eveneens ongeveer 7 boerenbedrijven bereikt, resulterend in aantoonbaar verbeterde productiviteit/inkomsten voor ongeveer 1,7 boeren. Aantal boeren met betere markttoegang Direct bereikte boeren Boeren die betere toegang tot markten hebben gekregen Boeren die hun inkomsten en/of productiviteit hebben verdubbeld (target) 7,07 2,78 7,37 1,59 8 Om de voortgang te monitoren houdt Nederland het aantal boeren bij dat heeft geprofiteerd van ketenontwikkeling, versterking van de organisatie en/of infrastructurele verbeteringen, waardoor zij betere toegang tot markten hebben. Door Nederland gesteunde interventies hebben meer dan 7 boerenbedrijven in direct bereikt, waarvan bijna 1,5 hun markttoegang aantoonbaar verbeterden. In zijn er eveneens ongeveer 7 bereikt, resulterend in aantoonbaar verbeterde markttoegang voor bijna 3 boeren. De daling is te wijten aan het feit dat een aantal programma s, waaronder het International Fund for Agricultural Development (IFAD), het Global Agriculture and Food Security Program (GAFSP) en de African Agribusiness Academy voor aanzienlijk minder resultaat op deze indicator rapporteerden. Kennelijk zijn hun activiteiten in niet gefocust geweest op markttoegang. Nederlandse ontwikkelingsresultaten Voedsel- en voedingszekerheid - 4
Aantal boeren dat bestendiger is geworden tegen stress en schokken Direct bereikte boeren Boeren die bestendiger zijn geworden Boeren die hun inkomsten en/of productiviteit hebben verdubbeld (target) 7,07 1,99 7,37 1,33 8 Klimaatverandering zorgt voor extra druk op landbouwbedrijven in de vorm van stress (zoals temperatuurstijgingen of meer nieuw ongedierte of ziektes) en schokken (zoals overstromingen). Om de voortgang te controleren houdt Nederland het aantal boeren bij dat bestendiger is geworden tegen deze stress en schokken dankzij klimaatslimme technieken zoals geïntegreerd beheer van de bodemvruchtbaarheid, koele en goed geventileerde stallen, droogtebestendige soorten, druppelirrigatie en warmtebestendige opslagfaciliteiten. Door Nederland gesteunde interventies hebben meer dan 7 boerenbedrijven in direct bereikt, waarvan ruim 1,3 hun bedrijfsbestendigheid aantoonbaar verbeterden. In zijn er eveneens ongeveer 7 bereikt, resulterend in aantoonbaar verbeterde bestendigheid van bijna 2 boerenbedrijven. Het verschil wordt veroorzaakt door het feit dat het klimaatprogramma van het International Fund for Agricultural Development voor aanzienlijk minder resultaat rapporteerde, wat voor een deel werd gecompenseerd door meer resultaten van een productief vangnetprogramma in Ethiopië. Bijdrage aan duurzaam landgebruik Nederland is voornemens om tussen nu en 2030 7,5 hectare landbouwgrond te helpen converteren naar duurzaam gebruik. Door Nederland gesteunde activiteiten gericht op duurzaam landgebruik bereiken elk jaar direct en hectare. De geconsolideerde effecten van die steun (gericht op efficiënt gebruik van natuurlijke hulpbronnen, stroomgebied- en landschapsbeheer en agro-ecologische bestendigheid) moeten uiteindelijk leiden tot een transitie naar duurzaam landgebruik. Aantal hectare landbouwgrond dat eco-efficiënter wordt gebruikt Direct bereikt areaal Areaal efficiënter gebruikt Areaal wordt duurzaam beheerd (target) 2,4 574.500 1,36 366.890 7,5 Nederlandse ontwikkelingsresultaten Voedsel- en voedingszekerheid - 5
Om de voortgang te monitoren houdt Nederland het aantal hectare landbouwgrond bij dat werd bebouwd met methodes die de opbrengst per eenheid natuurlijke hulpbron (bijv. water, (kunst) mest, bodem) aantoonbaar vergroten. Door Nederland gesteunde interventies hebben in meer dan 1,3 hectare landbouwgrond direct bereikt, waarvan bijna 370.000 hectare aantoonbaar eco-efficiënter werd gebruikt. In is ongeveer 2,4 hectare bereikt, resulterend in aantoonbaar verbeterde eco-efficiëntie op ongeveer 575.000 hectare. De afname in bereik wordt veroorzaakt doordat IFAD en CGIAR voor minder resultaten boekten dan voor. De afname in eco-efficiënter beheerd areaal wordt veroorzaakt doordat de resultaten uit Mali (Niger-Delta) niet meer onder voedselzekerheid maar onder water worden gerapporteerd. Aantal hectare landbouwgrond waarvan de natuurlijke omgeving (landschap/stroomgebied) beter wordt beheerd Direct bereikt areaal Natuurlijke omgeving landbouwareaal beter beheerd Areaal wordt duurzaam beheerd (target) 2,4 102.140 1,36 106.700 7,5 Om de voortgang te monitoren houdt Nederland het aantal hectare landbouwgrond bij waarvan het beheer van de natuurlijke omgeving (dorp, stroomgebied, landschap, corridor, agroecologische eenheid, regio) is verbeterd. Door Nederland gesteunde interventies bereikten in meer dan 1,3 hectare landbouwgrond direct, waarvan voor ruim 100.000 hectare de natuurlijke omgeving (landschap/ stroomgebied) beter wordt beheerd. Met betrekking tot dat laatste werd in een vergelijkbaar resultaat bereikt. Nederlandse ontwikkelingsresultaten Voedsel- en voedingszekerheid - 6
Aantal hectare landbouwgrond dat bestendiger is geworden tegen stress en schokken Direct bereikt areaal Areaal dat bestendiger is geworden Areaal wordt duurzaam beheerd (target) 2,4 376.550 1,36 179.360 7,5 Om de voortgang te monitoren houdt Nederland het aantal hectare landbouwgrond bij dat is bebouwd met methodes die de bestendigheid aantoonbaar vergroten, zoals geïntegreerd beheer van de bodemvruchtbaarheid, wisselteelt, direct zaaien, mulching, compostering, agro-bosbouw, opvang van regenwater en contourlandbouw. Door Nederland gesteunde interventies hebben in nagenoeg 2,3 hectare landbouwgrond direct bereikt, waarvan ruim 175.000 hectare aantoonbaar bestendiger werden. In is er ongeveer 2,4 hectare bereikt, resulterend in aantoonbaar verbeterde bestendigheid voor ruim 375.000 hectare. Dat verschil is te wijten aan het klimaatprogramma van het International Fund for Agricultural Development, dat voor minder resultaat rapporteerde (zie ook doelstelling 2 (Groei van de landbouw), indicator 3). Betere randvoorwaarden voor voedsel- en voedingszekerheid Betere randvoorwaarden voor voedsel- en voedingszekerheid leveren een indirecte bijdrage aan de hiervoor genoemde resultaten, d.w.z. een betere voedselinname voor mensen die aan ondervoeding lijden, meer productiviteit en inkomsten voor boeren en duurzaam gebruik van land. De voornaamste prioriteiten zijn het waarborgen van landrechten, kennisinfrastructuur en institutionele capaciteitsontwikkeling. Aantal boeren voor landrechten zijn gewaarborgd Boeren voor wie landrechten zijn gewaarborgd boeren 1,22 758.000 2014 778.000 Verbetering van het gangbare landbeheer en de landrechten van vrouwen: ervaringen in Zambia met het Social Tenure Domain -model. Een pilotproject uitgevoerd in samenwerking met de Huairou Commission in Zambia, met steun van het Global Land Tool Network. Chief Chamuka legt uit. Nederlandse ontwikkelingsresultaten Voedsel- en voedingszekerheid - 7
Om de voortgang te monitoren houdt Nederland het aantal boeren bij dat formeel een titel of ander recht verkreeg dat de toegang tot land garandeert en veilig investeren mogelijk maakt. Gewaarborgde landrechten zijn een randvoorwaarde voor het realiseren van de ambities van SDG 2 en een essentiële voorwaarde voor de duurzame ontwikkeling van landbouw door boeren. Daarom neemt Nederland deel aan relevante internationale netwerken, zoals de International Land Coalition en het Global Land Tool Network, door middel van een Nederlands multistakeholderplatform. De ambassades in Bangladesh, Benin, Burundi, Colombia, Indonesië, Mozambique, Rwanda en Oeganda hebben intensief geïnvesteerd in verbetering van landrechten voor mannen en vrouwen. De afgelopen drie jaar hebben die inspanningen geleid tot gewaarborgde landrechten voor in totaal meer dan 2,5 mensen, van wie ongeveer 50% vrouw. Aantal boeren dat is voorzien van nieuwe kennis, technologieën en/of vaardigheden Getrainde boeren boeren 1,13 2 In het oosten van Kenia leidt het gebrek aan regen tot het mislukken van de oogst van belangrijke gewassen zoals maïs, waardoor veel gezinnen niet voldoende te eten hebben. Overstappen van maïs naar het droogtebestendige sorghum is mogelijk een oplossing voor de lokale voedselvoorziening. Om de voortgang te monitoren houdt Nederland het aantal boeren bij dat heeft geprofiteerd van training, advies, de introductie van nieuwe gewassen, verbeterde methodes en nieuwe technologieën. Betere kennis en technologieën zijn essentieel voor een duurzame ontwikkeling van boerenbedrijven. Vraagsturing en maatwerk zijn voorwaarden voor de effectiviteit van training en advies. In zijn op die manier zo n 2 boeren voorzien van nieuwe kennis en technologieën. In daalde dat aantal naar 1,1, doordat de CGIAR in dat jaar minder resultaten boekte. Daarnaast zijn er ongeveer honderd organisaties voor onderzoek, vervolg- en beroepsopleidingen gesteund en versterkt, hetgeen een belangrijke bijdrage levert aan de kwaliteit en impact van de landbouwvoorlichting. Nederlandse ontwikkelingsresultaten Voedsel- en voedingszekerheid - 8
Aantal versterkte instituten Versterkte instituten 1.345 563 In Rwanda ondersteunt het NICHE-programma capaciteitsontwikkeling op het gebied van GIS, vanwege de positieve effecten hiervan op duurzame ontwikkeling in het algemeen en voedselzekerheid in het bijzonder. Om de voortgang te controleren houdt Nederland het aantal instituten bij dat is versterkt door middel van medewerkerstraining, apparatuur, organisatieontwikkeling, verbeterde benaderingen en methodes en/of de oprichting van samenwerkingsverbanden en netwerken. Dat laatste heeft ook een link met internationale voedseldiplomatie, bijvoorbeeld via de FAO, het WFP, de Wereldbank, het CFS, de OESO, de EU en het World Economic Forum. Ook wordt de (bilaterale) beleidsdialoog op dit gebied door ambassades aangegaan, evenals de Afrika-brede dialoog in het kader van het Comprehensive African Agricultural Development Programme. Hoewel het effect hiervan op individuele doelgroepen of specifieke doelgebieden lastig te beoordelen is, is de versterking van instituten essentieel voor voedsel- en voedingszekerheid. Concreet komt dit neer op het versterken van hun capaciteit, functioneren, netwerken en lerend vermogen. In zijn er meer dan 1.000 instituten versterkt. Nederlandse ontwikkelingsresultaten Voedsel- en voedingszekerheid - 9
"We need to start treating smallholder agriculture, which is predominant in Africa, as a commercial business and enable the private sector to intervene and invest along with governments. The greatest success will come if all stakeholders work in close partnership." - Kofi Annan, Noordwijk, 15 juni 2017 Uitgelicht project Profitable Opportunities for Food Security (PROOFS) Profitable Opportunities for Food Security (PROOFS) is gericht op het verbeteren van de voedsel- en voedingszekerheid en op toegang tot water, sanitaire voorzieningen en hygiëne van 80.000 huishoudens in zeven districten in het noordwesten en zuidwesten van Bangladesh. PROOFS is een consortiumproject dat wordt gefinancierd door de Nederlandse ambassade en uitgevoerd door ICCO Cooperation (leiding), ide, BoPInc en Edukans. Om de situatie met betrekking tot voedsel- en voedingszekerheid, water, sanitaire voorzieningen en hygiëne van huishoudens te verbeteren, past PROOFS een geintegreerde beandering toe. Dat wil zeggen dat PROOFS zich richt op het stimuleren en verbeteren van lokale marktstelsels die producten en diensten leveren aan huishoudens op het gebied van zowel landbouw, voeding als water/sanitatie. Aanvullende bronnen Themapagina Voedselzekerheid Rijksoverheid @NLGlobalIssues Video hoe Nederland de Voedseluitdaging voor 2030 aanpakt Ministerie van Buitenlandse Zaken, september 2017 Nederlandse ontwikkelingsresultaten Voedsel- en voedingszekerheid - 10