Special oktober 2018 Amerikaanse midterm verkiezingen: geen bedreiging voor de groei
Met bijdragen van: Global Investment Centre Richard de Groot Olivier Raingeard Mary Pieterse-Bloem Reinhard Pfingsten Liz Bond Hoofd Global Investment Centre Private Banking Hoofd Aandelenstrategie Hoofd Obligatiestrategie Hoofd Asset Allocation Services Senior Investment Writer Economisch Bureau Bill Diviney Senior econoom, VS
Amerikaanse midterm verkiezingen: geen bedreiging voor de groei oktober 2018 1 Inleiding Na de zwaar bevochten Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 worden de tussentijdse verkiezingen van november ( midterms ) vooral ook beschouwd als een graadmeter van de stemming en de mate van tevredenheid met Donald Trump. De uitkomst kan het succes van Trumps wetgevingsagenda beïnvloeden. Voor de economische groei maakt het niet uit: die blijft naar verwachting solide, wie er in het Amerikaanse Congres ook aan de touwtjes trekt. Richard de Groot Hoofd Global Investment Centre ABN AMRO Private Banking In Amerika worden op 6 november tussentijdse verkiezingen gehouden. Deze midterms worden gezien als een referendum over president Donald Trump en de dominantie van de Republikeinse partij in Washington. De dag daarna weten we waarschijnlijk of de Republikeinen hun greep op het Amerikaanse Congres behouden. De uitkomst van de verkiezingen is allesbehalve zeker. Uit de zogenoemde approval ratings blijkt dat de huidige Amerikaanse president op weinig goedkeuring van de bevolking kan rekenen, al ruim een jaar wordt er onderzoek gedaan naar Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen en het politieke klimaat in de VS raakt steeds meer gepolariseerd. Er is ook veel kritiek op Trumps initiatieven aangaande het buitenlandbeleid (die als missers beschouwd worden), zijn desinteresse in de bescherming van het milieu, alsook zijn woordengeweld over America First. Belangrijke successen zijn er door Trump en de Republikeinse partij echter ook geboekt, op het gebied van belastinghervormingen, het Amerikaanse Hooggerechtshof en de handel (al duurt de tarievenstrijd met China voort ). De Amerikaanse president profiteert deze eerste zittingstermijn van een sterke economie, een lage werkeloosheidsgraad en een lage rente. De door Trump ingevoerde bedrijfsvriendelijke wet- en regelgeving en begrotingsstimulering hebben daarnaast gezorgd voor een extra lang doorlopende hausse in Amerikaanse aandelen. Of je Trump nu wel of niet ziet zitten, de groeivooruitzichten voor de VS zijn solide. En Trump gaat daarvoor met de eer strijken.
2 Amerikaanse midterm verkiezingen: geen bedreiging voor de groei oktober 2018 Amerikaanse midterm verkiezingen: geen bedreiging voor de groei Het Amerikaanse politieke stelsel is ingewikkeld, ook voor de Amerikanen zelf. Voordat we nader ingaan op wat wij denken dat er op 6 november staat te gebeuren, eerst een kort overzicht. Om te beginnen met een definitie van midterm. Vanwaar midterm of midterms? Het woord midterm verwijst naar de verkiezingen die precies in het midden van de vierjarige zittingstermijn van de president worden gehouden. De laatste presidentsverkiezingen waren in 2016, de midterms worden gehouden in 2018 en de volgende presidentsverkiezingen staan voor 2020 op de rol. Bij deze tussentijdse verkiezingen worden de leden van het hele Huis van Afgevaardigden gekozen, naast ook een derde van de Senaat. De uitkomst brengt waarschijnlijk een verandering in de machtsverhoudingen tussen de Republikeinen en de Democraten met zich mee (de twee belangrijkste politieke partijen in de VS). Op dit moment heeft de Republikeinse partij van Donald Trump de meerderheid in handen van zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat. Wat is het Congres precies? Het Amerikaanse Congres bestaat uit het Huis van Afgevaardigden door de Amerikanen ook wel kortweg the House genoemd en de Senaat. Het Huis van Afgevaardigden is het lagerhuis van het Congres. Daarin hebben 435 volksvertegenwoordigers zitting. Het aantal afgevaardigden per staat is afhankelijk van de omvang van de bevolking. Zo heeft een dichtbevolkte staat als Californië 53 afgevaardigden in het lagerhuis, terwijl er voor Alaska en Wyoming elk één volksvertegenwoordiger zit. Zo n afgevaardigde vertegenwoordigt een afgebakend congresdistrict. De zittingstermijn in het Huis van Afgevaardigden is twee jaar, dus elke verkiezing is een kans voor de twee grootste politieke partijen om de meerderheid in het lagerhuis te verwerven of juist kwijt te raken. De Republikeinen wisten in 2016 die meerderheid te behouden, het jaar waarin Donald Trump tot president is gekozen. Sterker nog, ze hebben al sinds de midterms van 2010 het lagerhuis in handen. Dat Huis van Afgevaardigden bestaat op dit moment uit 236 Republikeinen en 193 Democraten. Zes zetels zijn vacant. Welke partij de meerderheid heeft is belangrijk in zowel het Huis van Afgevaardigden als in de Senaat. De meerderheidspartij bepaalt in grote lijnen de nieuwe wet- en regelgeving. Omdat het Huis van Afgevaardigden verantwoordelijk is voor alle federale wetgeving op het gebied van de inkomsten en belastingen heeft het tot nu toe een belangrijke rol gespeeld bij de realisatie van de doelstellingen van de regering Trump. Datzelfde lagerhuis is ook de plek waarin een afzettingsprocedure ( impeachment ) tegen een Amerikaanse president kan worden ingesteld. Wel moet een eventuele impeachment-maatregel worden goedgekeurd door twee derde van de Senaat. Interessant feit: leden van het Huis van Afgevaardigden staan bekend als afgevaardigden of congresleden, terwijl we de leden van de Senaat kennen als senatoren. Wat is de rol van de Senaat? De Amerikaanse Senaat is het hogerhuis van het Congres. Deze kamer wordt gezien als minder partijdig ( partisan ) en meer een overlegorgaan. Er zijn in totaal 100 senatoren; voor elke staat twee. In tegenstelling tot de afgevaardigden vertegenwoordigt een senator diens hele staat. De politieke kleur van de senatoren hangt af van de verkiezingen op staatsniveau. De twee senatoren kunnen beiden uit dezelfde partij afkomstig zijn of tot verschillende partijen behoren. Voor het progressieve Californië zitten op dit moment bijvoorbeeld twee Democratische senatoren in het hogerhuis, terwijl Pennsylvania er van elke partij één heeft. De Senaat heeft de exclusieve verantwoordelijkheid voor de ratificatie van verdragen (onder andere handelsverdragen) en de bevestiging van bepaalde benoemingen, zoals die van de voorzitter van de Federal Reserve, de rechters van het Hooggerechtshof, federale rechters en kabinetssecretarissen. De zittingstermijn van een senator is zes jaar. De verkiezingen verlopen gefaseerd; ze beginnen en eindigen
Amerikaanse midterm verkiezingen: geen bedreiging voor de groei oktober 2018 3 dus niet allemaal in hetzelfde jaar. Bij iedere midterm wordt eenderde van de Senaat gekozen. Op dit moment zijn er 51 Republikeinse senatoren en 49 Democraten. Net als in het lagerhuis bepaalt de meerderheidspartij welke wetgeving er op de rol komt. Bij staking van stemmen geeft de Amerikaanse vicepresident de doorslag. Nog twee feiten: een identiek wetsontwerp moet door zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat worden goedgekeurd, wil dit daadwerkelijk als wet worden aangenomen. Dat betekent bijvoorbeeld dat een door het lagerhuis aangenomen, met inkomsten samenhangend wetsontwerp ook door de Senaat moet worden goedgekeurd. Ontstaan er verschillen tussen het wetsontwerp in Senaat en lagerhuis, dan kan er via een commissie van hoger- en lagerhuisleden met behulp van amendementen overeenstemming worden bereikt. Na de goedkeuring door het Huis van Afgevaardigden en de Senaat gaat het wetsontwerp naar de president. Die tekent en daarmee is de wet een feit. Tot slot heeft de Amerikaanse president speciale uitvoerende macht om zonder de instemming van het Congres (handels) tarieven op te leggen. Hij kan daarvoor aandragen dat dit belangrijk is voor de nationale veiligheid of dat een dergelijke stap een vergelding is voor diefstal van intellectueel eigendom. Vandaar dat Trump handelstarieven heeft kunnen opleggen, zelfs al geloven de meeste Republikeinen meer in de vrije handel dan in protectionisme.
4 Amerikaanse midterm verkiezingen: geen bedreiging voor de groei oktober 2018 Wat staat er bij de Amerikaanse midterms op het spel? De uitkomst van de midterms geeft aan hoe effectief Donald Trump in de tweede helft van zijn presidentstermijn kan zijn. Volgens Bill Diviney, senior econoom bij ABN AMRO, bepaalt de uitslag of president Trump zijn agenda verder kan uitvoeren en mogelijk zelfs of hij zijn volledig termijn als president kan uitzitten. Diviney tekent daarbij aan dat de huidige krappe meerderheid van de Republikeinen in de Senaat (51 Republikeinen tegen 49 Democraten) Trump bij de uitvoering van diens plannen nu al af en toe in de weg heeft gezeten. Dat was bijvoorbeeld het geval toen de Republikeinen niet genoeg stemmen bij elkaar konden krijgen om de Obamacare-zorgwet in te trekken. Diviney tekent daarbij aan dat Donald Trump er wel in is geslaagd om de grootste hervormingen in decennia in het belastingstelsel door te voeren. En daarnaast is er de budgettaire stimulering, die ongekend fors is voor de late fase van de conjunctuurcyclus waarin de Amerikaanse economie zich bevindt. 1 De vraag is hoeveel succes Trump boekt als hij na de midterms niet zoals nu een Republikeinse meerderheid in zowel het lager- als het hogerhuis van het Congres heeft. Drie mogelijke uitkomsten van de Amerikaanse midterm-verkiezingen Uitslag 1: De Democraten krijgen de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en de Republikeinen blijven aan de macht in de Senaat Uitslag 2: De Democraten krijgen de meerderheid in zowel het Huis van Afgevaardigden als in de Senaat Uitslag 3: De Republikeinen behouden een meerderheid in zowel het Huis van Afgevaardigden als in de Senaat De eerste uitslag achten wij het waarschijnlijkst. Op basis van de peilingen en een scenario-analyse van het Economisch Bureau van ABN AMRO is er een gerede kans dat de Democratische partij in 2018 de overhand krijgt in het Huis van Afgevaardigden. Uit prognoses van RealClear Politics is er op dit moment sprake van een verwachte verdeling van 206 zetels voor de Democraten en 190 voor de Republikeinen. Bij 39 zetels kan het kwartje twee kanten op vallen. Als meer dan de helft of zelfs iets minder dan de helft van die zetels bij de Democraten terechtkomt, hebben zij de meerderheid in handen. De kans is veel kleiner dat de Democraten ook in de Senaat de boventoon gaan voeren. Er komen in de midterm maar 33 zetels vacant. Uit de huidige peilingen blijkt dat 47 zetels in handen van de Republikeinen blijven of komen, 44 in handen van de Democraten en dat er 9 zetels zijn waarbij het twee kanten op kan gaan. Volgens Mitch McConnell, leider van de meerderheid in de Senaat, kunnen al die negen gevechten om een plek in de Senaat worden omschreven als steekpartijen in een steegje. 2 De negen staten waar op de avond van de verkiezingen alle ogen op gericht zijn: Arizona, Florida, Indiana, Missouri, Montana, Nevada, New Jersey, Tennessee en Texas. Uitslag 1: Minder begrotingsstimulering als de Democraten het lagerhuis domineren Eén effect van een Democratische meerderheid in het Huis van Afgevaardigden is dat de kans op extra begrotingsstimuleringsmaatregelen of verdere belastinghervormingen afneemt. Van de Democraten valt voorafgaand aan de presidentsverkiezingen van 2020 daarvoor geen steun te verwachten. Minder effect van fiscale stimuleringsmaatregelen in de tweede helft van het jaar is nu al onderdeel van onze inschatting voor 2019. Wij voorzien een vertraging van de Amerikaanse economische groei naar 2,7%, in vergelijking met 3% in 2018. In de ontwikkeling van de Amerikaanse rente verwachten we geen verandering als de Democraten de meerderheid gaan vormen in het Huis van Afgevaardigden en zelfs niet als ze zowel het lager- als het hogerhuis domineren. De Amerikaanse Federal Reserve houdt sterk vast aan zijn onafhankelijkheid ten opzichte van de politiek en heeft er duidelijk op gehint dat de rente de komende kwartalen steeds met 25 basispunten wordt verhoogd. Daarin laat de Fed zich leiden door het naar verwachting aanhoudende klimaat van sterke economische groei en lage inflatie.
Amerikaanse midterm verkiezingen: geen bedreiging voor de groei oktober 2018 5 De rente op staatsobligaties ( Treasuries ) is onlangs aangetrokken, maar wij voorzien tegen het einde van 2019 weer een daling. Er kan rond de verkiezingen sprake zijn van een ietwat verhoogde marktvolatiliteit. Wij verwachten echter dat deze beweeglijkheid niet van lange duur zal zijn. Uitslag 2: Mogelijk meer volatiliteit als de Democraten Huis en Senaat domineren Als de Democraten erin slagen om de macht in zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat over te nemen, kan dat door de relatieve verrassing hiervan tot meer marktvolatiliteit leiden. Ook de rente op Treasuries kan hierdoor verder dalen. Een duidelijk einde aan verdere stimuleringsmaatregelen (te verwachten als de Democraten winnen) kan de stemming in de markt aantasten. Omdat er dan geen verdere stimuleringsmaatregelen vallen te verwachten, zal de groei waarschijnlijk vertragen. Dat kan tot risico-aversie leiden en de ontwikkeling van Amerikaanse aandelen beïnvloeden. Zegeviert de Democratische partij dan neemt ook het politieke risico toe. De kans is dan namelijk groter dat Donald Trump zich met een afzettingsprocedure geconfronteerd ziet. Als de Democraten het lagerhuis in handen hebben, zou er met succes over zo n procedure kunnen worden gestemd. Toch zal een feitelijke impeachment waarschijnlijk in de Senaat sneuvelen: voor een dergelijke maatregel is een meerderheid van twee derde van de senatoren nodig. Een aantal Republikeinse senatoren zou dan over de partijgrenzen heen moeten stappen en voor de afzetting van hun eigen president moeten stemmen. Tenzij het speciale onderzoek naar de verkiezingsinmenging van Rusland onweerlegbaar bewijs tegen Trump oplevert, voorzien we dat de president zijn termijn uitdient. Uitslag 3: Groei zet door als de Republikeinen Huis en Senaat domineren De Republikeinen blijvend aan de macht in zowel lager- als hogerhuis is het enige scenario waarin de Amerikaanse economie tot in 2020 de boventrendmatige groei zou voortzetten. Die verwachting van verdere groei is gebaseerd op nog meer begrotingsstimuleringsmaatregelen, omdat de Republikeinen werk zullen maken van de prioriteiten van de regering Trump. Het gevaar dat de economie oververhit raakt, is in dat geval waarschijnlijk voor de Fed aanleiding om ook in 2020 met de renteverhogingen door te gaan. De Amerikaanse obligatierente kan dan een hoger niveau bereiken dan we nu voorzien. Uiteindelijk zou dat kunnen ontaarden in het klassieke boom-and-bust situatie en mogelijk in een recessie in 2021. Het spreekt voor zich dat de kans op een afzettingsprocedure tegen Trump heel erg klein is als de Republikeinen hun meerderheid behouden in zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat. De jaren Trump tot nu toe De verkiezing van Donald Trump kwam voor velen als een verrassing. De eerste twee jaar van zijn presidentstermijn zijn op z n zachtst gezegd onconventioneel verlopen. Vooral Trumps handelstarieven en zijn strijdlustige houding ten opzichte van bondgenoten hebben tot grote zorg geleid. De positie van de VS blijft desondanks solide en de vooruitzichten op de korte termijn zijn positief, wat de uitslag van de midterms ook moge zijn. Het persoonlijk inkomen en de uitgaven in Amerika blijven groeien. Ook de arbeidsmarkt is sterk. Het is dan ook geen wonder dat het Amerikaanse consumentenvertrouwen op een hoog niveau ligt en blijft aantrekken. Ook het ondernemersvertrouwen is groot, waarbij bedrijven stevig lijken te investeren. 3 De inflatie blijft bescheiden en de Fed hanteert een langzaam en geleidelijk pad van renteverhogingen. De economische groei in Amerika heeft vooralsnog weinig last gehad van de importheffingen die Trump heeft opgelegd. Ook de uitslag van de tussentijdse verkiezingen zal naar verwachting niet veel uitmaken, denkt ABN AMRO senior econoom Bill Diviney. Volgens hem is het veel belangrijker hoe de Amerikaanse economie op de handelstarieven reageert: Is en blijft het effect van die tarieven zoals wij verwachten niet significant, dan loopt de politieke druk tegen die tarieven ook wel los. Beginnen die handelstarieven echter het vertrouwen aan te tasten, dan kan het effect daarvan groeien.
6 Amerikaanse midterm verkiezingen: geen bedreiging voor de groei oktober 2018 Diviney acht de kans op een langdurige handelsoorlog groter als de Republikeinen in zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat aan de macht blijven. Neemt een Democratische meerderheid het roer over dan krijgt Trump waarschijnlijk ook binnen de Republikeinse partij minder in de melk te brokkelen. Hij kan dan meer weerstand tegen zijn minder populaire maatregelen verwachten. De handelsoorlog is daar één van. Geen van deze uitkomsten achten wij echter waarschijnlijk. Conclusie Amerika domineert de wereldeconomie. Dat blijft naar verwachting zo. Op de markten is een duidelijk verschil zichtbaar tussen de rendementen op de Amerikaanse aandelenmarkten en die in Europa en de opkomende markten. In cijfers: de Amerikaanse markten hebben tot nu toe dit jaar circa 7% aan rendement gerealiseerd. In Europa is daarentegen een verlies van circa 6% opgetekend. Onze voorkeur gaat onverminderd uit naar aandelen uit de VS boven andere regio s. We baseren ons daarbij op zowel de groei- als de winstvooruitzichten, die waarschijnlijk relatief onaangetast zullen blijven door een eventuele overname van het Huis van Afgevaardigden door de Democraten. De winstgroei per aandeel ligt in de VS rond 10%, in Europa is dat rond 4%. Er zijn twee redenen voor dat verschil: de begrotingsstimuleringsmaatregelen van Trump en de impact van de grote Amerikaanse technologiebedrijven. Die stimuleringsmaatregelen lopen volgens ons basisscenario af of worden minder. Van technologische trends valt daarentegen structureel een langdurige positieve impuls
Amerikaanse midterm verkiezingen: geen bedreiging voor de groei oktober 2018 7 te verwachten voor de groei en de bedrijfswinsten van Amerikaanse technologiebedrijven. Dat is in andere regio s niet het geval. Technologiebedrijven domineren de Amerikaanse markt (30%), terwijl ze in Europa slechts een klein percentage (5%) van de markt uitmaken. Dat de markt voor grote Amerikaanse technologiebedrijven internationaal is en nog altijd groeit kan zelfs compensatie bieden voor een eventuele toekomstige vertraging in de traditionelere sectoren van de Amerikaanse economie. De kracht van de Amerikaanse markt heeft dan ook relatief weinig te duchten van politieke beslommeringen rond de midterm verkiezingen. Bronnen 1 Lees voor meer informatie VS Tussentijdse verkiezingen 2018 drie scenario s, door Bill Diviney, gepubliceerd door het Economisch Bureau van ABN AMRO op 8 oktober 2018. 2 McConnell says GOP in knife fight to hold Senate majority, New York Times, 11 september 2018. 3 Lees voor meer informatie Macro Weekly VS dendert door, Europa blijft flets, van Han de Jong, gepubliceerd op 1 oktober 2018 door ABN AMRO Economisch Bureau. Donald Trump is een omstreden figuur die grote verdeeldheid zaait. Hij weet zich omringd door fervente aanhangers én kan rekenen op extreme kritiek. Volgens velen heeft hij het geluk gehad dat hij net op het moment van een economisch herstel aantrad. Met zijn ondernemersvriendelijke beleid heeft hij vervolgens de markten verder omhooggestuwd. De Amerikaanse midterms brengen daar naar verwachting geen verandering in.
Disclaimers Algemeen Deze publicatie is gemaakt door ABN AMRO Bank N.V.. ABN AMRO staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor meer informatie over de waardering en/of methodologie, zie de volgende website: www.abnamro.nl/nl/privatebanking/beleggen/beleggingstools/beleggen-bij-abnamro-meespierson/index. html. Daar vindt u Het beleggingsbeleid van ABN AMRO. De in dit document aangeboden informatie is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd worden als een voorstel of aanbod tot 1) het kopen of verhandelen van beleggingsproducten en/of 2) het afnemen van beleggingsdiensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO aangeboden beleggingsproducten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO kunt u vinden in de Voorwaarden Beleggen ABN AMRO die verkrijgbaar zijn via www.abnamro.nl/ beleggen. Hoewel ABN AMRO tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO aanvaardt geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Aansprakelijkheid ABN AMRO en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. Auteursrecht en verspreiding ABN AMRO, of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te vermenigvuldigen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik. US Person Disclaimer Beleggen ABN AMRO Bank N.V. ( ABN AMRO ) is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de beleggingsdienstverlening van ABN AMRO inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven beleggingsproducten en beleggingsdiensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen [ US Persons in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen. Andere rechtsgebieden Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit document beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen. abnamromeespierson.nl financialfocus.nl