Melkweg Lezen van Alfa B naar Alfa C Wat een troep! Wonen: milieu Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann
Colofon Melkweg: Wat een troep!, 2016. Dit boekje is een uitgave van Stichting Melkweg +. Copyright Stichting Melkweg +. Alle rechten voorbehouden. Contact: info@melkwegplus.nl
Melkweg De Melkweg ligt in de stad Leerdam. Het is een gezellige straat. In dit boekje leert u een paar families kennen. Dit zijn ze: Jal en Noor Aras Ze wonen op Melkweg 2. Hun kinderen zijn al volwassen. Jal en Noor hebben twee kleinkinderen. Jal en Noor zijn geboren in Marokko. Lin en Wen Kam Ze wonen op Melkweg 4. Ze zijn in China geboren. Ze hebben een zoon. Hij is 15 jaar. Wen en Lin hebben een winkel. Jet van Beek en Kojo Owosu Ze wonen op Melkweg 6. Kojo is in Ghana geboren. Hij is nog niet zo lang in Nederland. Jet is Nederlandse. Elif en Ozan Yilmaz Zij wonen op Melkweg 11. Ze hebben drie kinderen. Het jongste kind is 16 en de oudste is 22. Elif en Ozan zijn geboren in Turkije. Melkweg: Milieu 3
1 De afvalkalender Dit eerst 1 Heeft u een afvalkalender of een afvalrooster? 2 Wat kunt u daarop lezen? Vragen Lees de vraag. Zoek het antwoord op de kalender. a.... b.... c.... 1 Op welke dag kan Lin het restafval buiten zetten? a zondag b maandag c dinsdag 2 Hoe vaak wordt het oud papier opgehaald? a een keer per week b een keer per maand 3 Lin heeft in de tuin gewerkt. De groene bak is vol. Kan Lin de groene bak op 15 augustus buiten zetten? a ja b nee 4 Wat kan Lin op 15 september buiten zetten? a afval uit de tuin b oude kranten c plastic 5 Waarom kan Lin op 26 december geen afval buiten zetten? a het is een feestdag b het is zondag 4 Melkweg: Milieu
Afvalkalender gemeente Leerdam januari februari maart m 3 10 17 24 31 7 14 21 28 7 14 21 28 d 4 11 18 25 1 8 15 22 1 8 15 22 29 w 5 12 19 25 2 9 16 23 2 9 16 23 30 d 6 13 20 27 3 10 17 24 3 10 17 24 31 v 7 14 21 28 4 11 18 25 4 11 18 25 z 1 8 15 22 29 5 12 19 26 5 12 19 26 z 2 9 16 23 30 6 13 20 27 6 13 20 27 april mei juni m 4 11 18 25 2 9 16 23 30 6 13 20 27 d 5 12 19 26 3 10 17 24 31 7 14 21 28 w 6 13 20 27 4 11 18 25 1 8 15 22 29 d 7 14 21 28 5 12 19 26 2 9 16 23 30 v 1 8 15 22 29 6 13 20 27 3 10 17 24 z 2 9 16 23 30 7 14 21 28 4 11 18 25 z 3 10 17 24 1 8 15 22 29 5 12 19 26 juli augustus september m 4 11 18 25 1 8 15 22 29 5 12 19 26 d 5 12 19 26 2 9 16 23 30 6 13 20 27 w 6 13 20 27 3 10 17 24 31 7 14 21 28 d 7 14 21 28 4 11 18 25 1 8 15 22 29 v 1 8 15 22 29 5 12 19 26 2 9 16 23 30 z 2 9 16 23 30 6 13 20 27 3 10 17 24 z 3 10 17 24 31 7 14 21 28 4 11 18 25 oktober november december m 3 10 17 24 31 7 14 21 28 5 12 19 26 d 4 11 18 25 1 8 15 22 29 6 13 20 27 w 5 12 19 26 2 9 16 23 30 7 14 21 28 d 6 13 20 27 3 10 17 24 1 8 15 22 29 v 7 14 21 28 4 11 18 25 2 9 16 23 30 z 1 8 15 22 29 5 12 19 26 3 10 17 24 z 2 9 16 23 30 6 13 20 27 4 11 18 25 restafval groente- en tuinafval (GFT) papier plastic feestdag Melkweg: Milieu 5
Taken 1 Lees de woorden hardop. januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december 2 Wat hoort bij elkaar? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december februari juni januari december maart november april oktober mei september juli augustus 3 In welke maand is de datum? Vul in 1 1-8-1982 augustus 2 16-03-2003 3 18-12-2011 4 19-1-2009 5 04-04-2014 6 Melkweg: Milieu
En u? Let eens één dag op wat u allemaal weggooit. 1 Wat vindt u, heeft u veel of weinig afval? 2 Gooit u alle afval in één bak? Terugkijken Ik vind de tekst O leuk O moeilijk O saai O makkelijk Ik heb iets geleerd O ja O nee Welke woorden kent u? ken ik woord komt van het afval ophalen de gemeente de kalender januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december Melkweg: Milieu 7
2 Een schone buurt, een fijne buurt Dit eerst 1 Woont u in een fijne buurt? 2 Wat vindt u belangrijk in een fijne buurt? Vragen 1 Jet krijgt een brief. Voor wie is de brief? a alleen voor Jet b voor alle mensen uit haar straat c voor de mensen uit twee straten a.... b.... c.... 2 Waarover gaat de brief? a over een park b over een speeltuin c over een straat 3 Hoe is het nu in het park? a er is veel afval b het park is mooi en netjes c het park is veilig 4 Wie heeft de brief gestuurd? a de gemeente b de politie c de buurtgroep Graspark 5 Jet wil helpen. Wat kan ze doen? a helpen met opruimen b bloemen planten c opruimen en bloemen planten 8 Melkweg: Milieu
Jet krijgt een brief. Leerdam, 26 februari 2016 Beste bewoners van de Melkweg en de Graslaan, Weet u het nog? Mooie oude bomen De rozen die bloeien Onze kinderen spelen lekker in het gras Zo was het vroeger in het Grasparkje aan de Graslaan. Maar nu: Afval in het park Hondenpoep Lawaai van jongeren Het is niet veilig Wij willen het park terug! En we weten ook hoe. Dit gaan we doen: Gemeente, politie en buurtbewoners gaan samenwerken. Samen maken we het park weer schoon en veilig. Op zaterdag 15 maart gaan we het park heel goed opruimen. Helpt u mee? We gaan ook bloemen planten in het park. Doet u ook mee? Meer weten? Meer informatie kunt u krijgen bij Carola van Dungen: e-mail: cvandungen@hotmail.com Of bij het informatiecentrum van de gemeente. Ons park wordt weer prachtig! Met vriendelijke groet, Buurtgroep Graspark Melkweg: Milieu 9
Taken 1 Op welk plaatje ziet u een brief? Waarom denkt u dat? a.... b.... c.... a b c 2 Op welk plaatje ziet u een brief? Waarom denkt u dat? a b c 10 Melkweg: Milieu
En u? 1 Woont u in een schone buurt? 2 Vindt u een schone buurt belangrijk? 3 Helpt u wel eens mee in de buurt? Tip: Meehelpen in de buurt is gezellig. U leert meer mensen kennen. En u kunt oefenen met praten. Terugkijken Ik vind de tekst O leuk O moeilijk O saai O makkelijk Ik heb iets geleerd O ja O nee Welke woorden kent u? ken ik woord komt van de buurt de bewoners rozen vroeger het park de hondenpoep het lawaai terug samen opruimen bloemen doet... mee de informatie prachtig de bewoner de roos de bloem meedoen Melkweg: Milieu 11
3 Leven van afval Dit eerst Deze tekst heet leven van afval. Wat betekent dat, denkt u? Vragen 1 Hoe oud is Saifu? a 10 jaar b 25 jaar a.... b.... c.... 2 Waar woont Saifu? a In een fabriek b Op een basisschool c Op een berg van afval 3 Waarmee verdient Saifu geld? a Hij verkoopt plastic. b Hij werkt in een fabriek. c Hij werkt op een school. 4 Wat vindt Saifu van zijn werk? a Hij vindt het fijn. b Hij vindt het te zwaar. Tip: Lees ook de tekst rechts boven. 5 Wat is Marktplaats? a Een website b Een winkel 12 Melkweg: Milieu
Leven van afval Ook in Nederland leven mensen van afval. En soms worden ze daar heel rijk mee. Kent u de website Marktplaats? De mensen die met Marktplaats begonnen, dachten na over afval. Ze wilden dat mensen oude spullen opnieuw gebruiken. Marktplaats was een groot succes. Na een paar jaar hebben ze Markplaats verkocht. De prijs was 225 miljoen euro!! Saifu is 25 jaar en woont in Indonesië. Hij woont al meer dan tien jaar op een vuilnisbelt. Een vuilnisbelt is een grote berg afval. Al het afval van de stad Jakarta gaat naar de vuilnisbelt waar Saifu woont. Saifu zoekt tussen het afval. Hij zoekt vooral plastic. Het plastic verkoopt hij. Daarmee verdient hij geld. Hij verdient ongeveer twee euro op een dag. Saifu en zijn familie wonen niet alleen op de vuilnisbelt. Er wonen meer dan 6000 gezinnen! Er is zelfs een basisschool. Ook de kinderen werken mee op de vuilnisbelt. Saifu zegt: Ik heb vroeger in een fabriek gewerkt. Dat was erg zwaar werk. Ik ben blij dat ik nu hier werk. Melkweg: Milieu 13
Taken 1 Lees de tekst een paar keer hardop. Kijk dan op de klok. Kunt u het binnen 1 minuut? Saifu zoekt tussen het afval. Hij zoekt vooral plastic. Het plastic verkoopt hij. Daarmee verdient hij geld. Hij verdient ongeveer twee euro op een dag. Saifu en zijn familie wonen niet alleen op de vuilnisbelt. Er wonen meer dan zesduizend gezinnen! Er is zelfs een basisschool. Ook de kinderen werken mee op de vuilnisbelt. Saifu zegt: Ik heb vroeger in een fabriek gewerkt. Dat was erg zwaar werk. Ik ben blij dat ik nu hier werk. 2 Lees de tekst nog eens. Welke woorden zijn weg? Als u het niet weet, kunt u hierboven kijken. Saifu zoekt tussen het. Hij zoekt vooral plastic. Het plastic hij. Daarmee verdient hij. Hij verdient ongeveer twee euro op een. Saifu en zijn wonen niet alleen op de vuilnisbelt. Er wonen meer dan zesduizend! Er is zelfs een basisschool. Ook de werken mee op de vuilnisbelt. Saifu zegt: Ik heb vroeger in een gewerkt. Dat was erg werk. Ik ben blij dat ik nu hier. 14 Melkweg: Milieu
En u? 1 Kijk op de website www.marktplaats.nl Lukt het niet? Vraag dan of iemand u helpt. 2 Wat kun je bijvoorbeeld kopen op Marktplaats? 3 Hebt u wel eens iets gekocht op Marktplaats? Terugkijken Ik vind de tekst O leuk O moeilijk O saai O makkelijk Ik heb iets geleerd O ja O nee Welke woorden kent u? ken ik woord komt van de berg de stad plastic verkoopt verdient alleen de basisschool de fabriek zwaar rijk de website dachten na de spullen opnieuw succes verkopen verdienen nadenken Melkweg: Milieu 15
4 Kraken Dit eerst U gaat een gedicht lezen. Kijk naar het plaatje bij het gedicht. Waar gaat het gedicht over, denkt u? Vragen 1 De bank is oud. a waar b niet waar a.... b.... c.... 2 De bank was vroeger grijs. a waar b niet waar 3 De bank is een beetje kapot. a waar b niet waar 4 De schrijver is rijk. a waar b niet waar 16 Melkweg: Milieu
Kraken hij kaalt al een beetje zijn zwart wordt al grijs hij draagt al een kleedje en ik doe heel voorzichtig met zijn breekbare rug die kraakt al wat meer en veert minder terug hij is vijfentwintig dat is al op jaren ik moet voor een andere bank gaan sparen Wilma Gosejacob uit: Bochten in de lucht Melkweg: Milieu 17
Taken In het gedicht staan woorden die rijmen. Dat betekent dat het laatste stuk van twee woorden hetzelfde klinkt. Rijmwoorden uit het gedicht zijn: beetje - kleedje rug - terug jaren - sparen 1 Zoek de woorden die rijmen. 1 2 3 4 rijk berg roos stad bad boos kijk erg 2 Zoek de woorden die rijmen. fles gaan zwaar haar zes pijn lopen banaan kopen fijn 3 Zoek de woorden die rijmen. 18 Melkweg: Milieu
En u? De schrijver houdt van haar oude bank. Ze heeft hem al lang. 1 Heeft u ook meubels waar u erg van houdt? Bijvoorbeeld een bank of een tafel of een ander ding in uw huis? 2 Vertel iemand over dit ding. Hoe ziet het eruit? Waarom houdt u ervan? Terugkijken Ik vind de tekst O leuk O moeilijk O saai O makkelijk Ik heb iets geleerd O ja O nee Welke woorden kent u? ken ik woord komt van een beetje zwart grijs draagt dragen voorzichtig breekbare breekbaar de rug vijfentwintig 25 jaren het jaar andere ander de bank sparen Melkweg: Milieu 19
Woorden woorden woorden Oefening 1 Wat hoort bij elkaar? 1 2 3 4 5 6 een mooie bloem de man die in het huis woont bomen, bloemen en gras met elkaar heel mooi dat ging heel erg goed de bewoner het park prachtig succes de roos samen Oefening 2 Maak een woord. vroe breek spa op la baar waai ger ren nieuw 1 Lang geleden 2 Harde geluiden 3 Kan kapot 4 Geld bewaren 5 Nog een keer 20 Melkweg: Milieu
Oefening 3 Vul in 1 Saifu woont op een. Het is geen gewone berg. 2 De berg is gemaakt van. 3 Saifu zoekt naar flessen. 4 Hij het plastic. 5 Daarmee hij geld. afval berg plastic verdient verkoopt Oefening 4 Vul in 1 Noor woont in een gezellige 2 Ik ga even weg, ik kom zo 3 Dat is een mooie 4 Kojo werkt in een fabriek. Het werk is 5 Jet heeft een nieuwe jas. De kleur is t Melkweg: Milieu 21
Oefening 5 van links naar rechts 1 Daar groeien mooie oude bomen 2 Tillen 3 Dingen 4 Stad of dorp 5 Als je vragen hebt, kun je opbellen voor meer... 6 We doen het samen. Wil je? 7 www.melkwegplus.nl 8 Pas op! dragen gemeente informatie kalender meedoen park spullen voorzichtig website van boven naar beneden 9 Welke dag is het vandaag? Kijk eens op de 9 1 2 3 4 5 6 7 8 22 Melkweg: Milieu
Oefening 6 1 2 3 4 5 rijk zwart zwaar een beetje alleen wit samen veel arm licht Oefening 7 Vul in Welk woord hoort bij het plaatje? de bank de basisschool de hondenpoep vijfentwintig Melkweg: Milieu 23
Oefening 8 Jal vertelt: ander fabriek grijs jaar stad rug zwaar Vul in 1 Ik werk in een. 2 De fabriek is in mijn. 3 Ik werk daar al 25. 4 Het werk wordt nu te voor mij. 5 Ik ben al oud. Mijn haar is! 6 Ik heb vaak pijn in mijn. 7 Ik zou graag werk willen doen. Oefening 9 nadenken ophalen opruimen Vul in 1 Er is hier veel rommel. Ik moet het. 2 Ik ga de kinderen van school. 3 En ik moet over een moeilijke vraag: wat ga ik koken? 24 Melkweg: Milieu
Oefening 10 Zet de maanden in de goede volgorde: 1 2 3 4 5 6 7 8 april augustus december februari januari juli juni maart mei november oktober september 9 10 11 12 Oefening 11 Zoek de woorden. r l f a b r i e k o p r a c h t i g s n a o o o p h a l e n f k p l i l h n c c v e r k o p e n i s a p u f q i t t s u l y i a d i s t n c o h m r f a o d i c w e e s l b a e n e p v n p t e h e g s afval fabriek ophalen opruimen prachtig succes verkopen Melkweg: Milieu 25
Sleutels teksten Tekst 1 Vragen 1 b 2 b 3 b 4 c 5 a Tekst 2 Vragen 1 c 2 a 3 a 4 c 5 c Tekst 3 Vragen 1 b 2 c 3 a 4 a 5 a Taken 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december Taken 1 b 2 c Tekst 4 Vragen 1 a 2 b 3 a 4 b 3 1 augustus 2 maart 3 december 4 januari 5 april Taken 1 rijk - kijk berg - erg roos - boos stad - bad 2 gaan - banaan fles - zes zwaar - haar pijn - fijn lopen - kopen 3 peer- beer rok - sok tas - jas 26 Melkweg: Milieu
Sleutels woorden Oefening 1 1 een mooie bloem de roos 2 de man die in het huis woont de bewoner 3 bomen, bloemen en gras het park 4 met elkaar samen 5 heel mooi prachtig 6 dat ging heel goed succes Oefening 2 1 vroeger 2 lawaai 3 breekbaar 4 sparen 5 opnieuw Oefening 3 1 berg 2 afval 3 plastic 4 verkoopt 5 verdient Oefening 4 1 buurt 2 terug 3 bloem 4 zwaar 5 zwart Oefening 5 9 1 p a r k 2 d r a g e n 3 s p u l l e n 4 g e m e e n t e 5 i n f o r m a t i e 6 m e e d o e n 7 w e b s i t e 8 v o o r z i c h t i g Melkweg: Milieu 27
Sleutels woorden Oefening 6 1 rijk arm 2 zwart wit 3 zwaar licht 4 een beetje veel 5 alleen samen Oefening 7 de bank de basisschool de hondenpoep vijfentwintig Oefening 8 1 fabriek 2 stad 3 jaar 4 zwaar 5 grijs 6 rug 7 ander Oefening 9 1 opruimen 2 ophalen 3 nadenken Oefening 10 1 januari 2 februari 3 maart 4 april 5 mei 6 juni 7 juli 8 augustus 9 september 10 oktober 11 november 12 december 28 Melkweg: Milieu
Oefening 11 Melkweg: Milieu 29
Wat een troep! Wonen: milieu Melkweg is een uitgave van Stichting Melkweg + Meer Melkweg? Kijk op www.melkwegplus.nl