KWALITEITSVERSLAG 2010 BEGELEIDINGSTEHUIS PIETER SIMENON Residentiële opvang en zeer intensieve begeleiding van adolescente jongens Centrum voor Actieve Netwerkontwikkeling en Omgevingsondersteuning CANO: Residentiële Leergroep / Kamertraining / Studiosysteem Contextbegeleiding / BZW: Begeleid Zelfstandig Wonen Dienst Tijdsbesteding / Project Werkatelier - Brugproject Project Ervaringsleren Project GKRB: Gestructureerde Kortdurende Residentiële Begeleiding Martinus van Gurplaan 45 tel. 011/54.46.08 (Werkplaatsen) 3920 Lommel tel. soc. dienst 011/54.92.02 Werkatelier: Zilleweg 26 tel. 011/54.50.25 (De Hees) 3920 Lommel fax 011/54.50.21 fax algemeen 011/55.33.01 e-mail pietersimenon@telenet.be P.C.R. algemeen BE91 0000 1025 0876 BNP PARIBAS FORTIS algemeen BE51 0112 5010 5062 Initiatief van JONGERENWERKING PIETER SIMENON vzw Bijzondere Jeugdbijstand Agentschap Jongerenwelzijn - Vlaamse Overheid
INHOUD JAARVERSLAG 2010 BEGELEIDINGSTEHUIS Inhoudstafel 1 Lijst met afkortingen 3 1. Inleiding 5 2. Beperkte algemene informatie vzw 7 3. Voorstelling deelwerking begeleidingstehuis Pieter Simenon - CANO 11 4. Organisatieontwikkelingen van het begeleidingstehuis 14 4.1 Strategie en beleid: kwaliteitsbeleid 14 4.2 Personeelsbeleid 17 4.3 Samenwerkingsverbanden 28 5. Externe beleidsontwikkelingen 30 6. Kernprocessen van een CANO-begeleidingstehuis 33 6.1 CANO-concept en protocollering 33 6.2 Het leergroepteam 35 6.3 Het contextteam 38 6.4 De sociale dienst 40 6.5 De dienst Tijdsbesteding 43 6.6 Het STUT-team 46 6.7 De projectwerkingen 48 6.7.1 Het project Werkatelier 48 6.7.2 Het project Ervaringsleren 51 6.7.3 Het project GKRB 53 7. Statistische gegevens van de begeleidingen 53 7.1 Toewijzingen 2009 53 7.2 Gestarte begeleidingen 2009 58 7.3 Lopende begeleidingen op 31/12/2009 65 7.4 Beëindigde begeleidingen 2009 70 7.5 Bezetting 75 Bijlage: Protocol Centra voor Actieve Netwerkontwikkeling en Omgevingsondersteuning 1
2
Afkortingen ACW AGM AO BAAL BBTK BINC BJB BJZ BORG BZW CANO CAW CDV CPBW CWL DAC DOMINO DRM DTB DVA EHBO ERSV ESF GAP GGZ GIT GKRB HCA HERGO HOW HRM HUB IDPBW IHJ IT JAP JPS KHLim LBC LPJ MOF MVO NVK OSBJ PEL PLOT POP POS PREBES Algemeen Christelijk Werknemersverbond Alternatieve Gerechtelijke Maatregelen Arbeidsongeval Bureau Alternatieve Afhandeling Limburg Bond van Bedienden, Technici en Kaderleden Begeleiding in Cijfers Bijzondere Jeugdbijstand Bijzondere Jeugdzorg Beleidsoverleg Residentiële Groep Begeleid Zelfstandig Wonen Centrum voor Actieve Netwerkontwikkeling en Omgevingsondersteuning Centrum Algemeen Welzijnswerk Centrum Deeltijdse Vorming Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk Centrale Wachtlijst Limburg Derde Arbeidscircuit Dossier Minderjarigen Opvolgingssysteem Decreet Rechtspositie Minderjarigen Dienst Tijdsbesteding Drugs (ver)antwoord Eerste Hulp Bij Ongevallen Erkend Regionaal Samenwerkingsverband Europees Sociaal Fonds Globaal actieplan Geestelijke Gezondheidszorg Gestructureerde Intensieve Trajectbegeleiding Gestructureerde Kortdurende Residentiële Begeleiding Herstelgerechtelijke/Herstelgerichte en Constructieve Afhandeling Herstelgericht Groepsoverleg Hasselts Overleg Welzijn Human Resource Management Handleiding Uniforme Boekhouding Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk Integrale Jeugdhulp Informatietechnologie Jaaractieplan Jongerenwerking Pieter Simenon Katholieke Hogeschool Limburg Landelijke Bediendencentrale Limburgs Platform Bijzondere Jeugdzorg Als Misdrijf Omschreven Feit Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Nationaal Verbond van Kaderleden OndersteuningsStructuur Bijzondere Jeugdzorg Project Ervaringsleren Provincie Limburg Opleiding en Training Persoonlijk Ontwikkelingsplan Problematische Opvoedingssituatie Koninklijke Vlaamse Vereniging voor Preventie en Bescherming 3
PROZA SIB-M SOVA SRIB SSC TGI VAPH VIA VIPA VIVO VTE YAR Projectgroep Ontwikkeling Zelfanalyse Slachtoffer in Beeld-Minderjarigen Sociale Vaardigheidstraining Seksualiteit en Relaties in Balans Sociaal Secretariaat Caritas Thema Gecentreerde Interactie Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap Vlaams Intersectoraal Akkoord Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden Vlaams Instituut voor Vorming en Opleiding in de social profit Voltijds Equivalent Youth At Risk 4
1 INLEIDING Het jaarverslag 2010 van het CANO-begeleidingstehuis Pieter Simenon is uitgewerkt als een gestructureerd en volledig kwaliteitsverslag. Al langer trachten we het begeleidingsaanbod kleinschalig, gedifferentieerd, territoriaal gespreid en voortdurend vernieuwend te operationaliseren in functie van een onderkende doelgroep, namelijk adolescente jongens. Onder meer via de kwaliteitsverslaggeving willen we deze evolutie delen met derden. Afgelopen jaar ontvingen we opnieuw een vijfjarige hererkenning van het begeleidingstehuis categorie 1bis, met een capaciteit van 30 adolescente jongens. In 2007 startte de protocollering van CANO (Centrum voor Actieve Netwerkontwikkeling en Omgevingsondersteuning). We doen dit samen met zeven collegavoorzieningen in Vlaanderen. We continueren de projecten Ervaringsleren (PEL), Werkatelier (WA) en Gestructureerde Kortdurende Residentiële Begeleiding (GKRB). Begin 2010 namen we afscheid van Vincent Vanhumbeeck, onze directeur en Luk Hertogen, coördinator. Samen met hen hebben Magda Gielen en Martien De Belder jaar en dag als leidinggevenden mee aan de kar getrokken. Nu zijn ze verdiend met brugpensioen. Bedankt voor jullie ongelooflijke inzet! Dank ook aan de vele medewerkers die betrokken waren bij de samenstelling van dit werkdocument. We verwijzen ook graag naar onze website www.pietersimenon.be. Hier vindt u een digitale versie van dit kwaliteitsverslag en de verslagen van het dagcentrum 'De Teuten' en de HCA-dienst BAAL. Wij wensen u een boeiende lezing toe. Gert Houben directie 5
6
2 BEPERKTE ALGEMENE INFORMATIE VZW 2.1 SCHEMATISCHE VOORSTELLING VZW Jongeren Werking Pieter Simenon Begeleidingstehuis PIETER SIMENON HCA-dienst BAAL Dagcentrum DE TEUTEN Drie voorzieningen en projectwerking Begeleidingstehuis Pieter Simenon, Lommel Capaciteit: 30 adolescente jongens Residentiële voorziening met intensieve, integrale begeleiding CANO: Centrum voor Actieve Netwerkontwikkeling en Omgevingsondersteuning - Residentiële leergroep/kamertraining/studiosysteem - Project GKRB: Gestructureerde Kortdurende Residentiële Begeleiding (capaciteit 7) - Contextbegeleiding/BZW: Begeleid Zelfstandig Wonen (capaciteit 7) - Dienst Tijdsbesteding/Project Werkatelier - Brugproject - Project Ervaringsleren (capaciteit 3) Dagcentrum De Teuten, Lommel Capaciteit: 10 jongens/meisjes Semi-residentiële voorziening; groepsmomenten en begeleiding van jongeren na school en tijdens vakantie Contextuele ambulante gezinsbegeleiding HCA-dienst BAAL: Bureau Alternatieve Afhandeling Limburg, Hasselt HCA: Herstelgerichte en Constructieve Afhandeling rond minderjarige delictplegers in de gerechtelijke arrondissementen Hasselt en Tongeren - Herstelbemiddeling - Herstelgericht Groepsoverleg (HERGO) - Gemeenschapsdienst - Leerproject Slachtoffer in Beeld Minderjarigen (SIB-M) - Leerproject Seksualiteit en Relaties in Balans (SRIB) - Leerproject Drugs, (ver)antwoord? (DVA) - Project DrugSLink: druggerelateerd samenwerkingsverband Limburg De drie voorzieningen en de projectwerkingen worden gesubsidieerd door het agentschap Jongerenwelzijn, de Vlaamse Overheid. De globaal erkende capaciteit is sedert 2003-12-01 vastgesteld op 40 jongeren, verdeeld over twee voorzieningen: een residentieel begeleidingstehuis (30) en een dagcentrum (10). De capaciteit voor de HCA-dienst evolueert volgens de vraag. Ten slotte faciliteert onze organisatie vanaf 2005-07-01 een door de provincie Limburg betoelaagd project 'Centrale Wachtlijst BJB Limburg' vervolgd door het project 'Minderjarigen in POS'. 7
2.2 ALGEMENE VOORSTELLING ACTUELE VZW 2.2.1 De missie van de vzw De vzw Jongerenwerking Pieter Simenon is een privaat initiatief, actief in het kader van Jongerenwelzijn, Bijzondere Jeugdbijstand en Jeugdbescherming. De werking evolueert al jaren als een kleinschalig, gedifferentieerd, territoriaal gespreid en zich voortdurend vernieuwend aanbod van verblijf, begeleiding en afhandeling van delicten voor verschillende doelgroepen van jongeren. De missie werd voor de totale organisatie in 2003 vernieuwd als volgt: "Wij engageren ons samen verbindend te werken om breuken tussen jongeren, hun leefomgeving en de samenleving te herstellen, in antwoord op maatschappelijke verwijzing. Wij willen dit realiseren vanuit een evenwichtig verdeelde zorg voor de doelgroepen, de medewerkers en de organisatie. Deze missie onderschrijft twee belangrijke waarden: 1. geloof in de kracht en de groeimogelijkheden in verbondenheid; 2. respect voor ieders eigenheid en ernaar handelen. Beide waarden worden voor een beter begrip verduidelijkt door en verbonden met een aantal trefwoorden, die belangrijk zijn voor de organisatie: positivisme, empowerment, responsabilisering, innoverend, zichzelf in vraag stellend, emancipatorisch; rechtvaardigheid, solidariteit, echtheid, gelijkwaardigheid, eerlijkheid, openheid, discretie, duidelijkheid, evenwichtig, realistisch, subsidiair, zorgzaam. 8
2.2.2 Het begeleidingstehuis Pieter Simenon - CANO Het begeleidingstehuis Pieter Simenon is erkend als residentiële voorziening categorie 1bis, met een capaciteit van 30 adolescente jongens. Het operationaliseert een geïntegreerd aanbod vanuit één residentiële afdeling in Lommel-Werkplaatsen, Martinus van Gurplaan 45. Pieter Simenon wordt georganiseerd op basis van het CANO-concept. CANO staat voor Centrum voor Actieve Netwerkontwikkeling en Omgevingsondersteuning en is een geïntegreerd multimodaal en flexibel totaalconcept voor moeilijk begeleidbare jongeren en hun omgeving. Fundamenteel blijft de keuze voor een specifieke doelgroep adolescenten en hun leefomgeving, adolescente jongens die als moeilijker te begeleiden jongeren worden ervaren; onderkend als maatschappelijk erg (ge)kwets(te)bare jongeren, vatbaar voor residentiële opvang en (zeer) intensieve begeleiding binnen een open instellingskader. Het doel is het herstel van de gebroken samenhang tussen de jongere en zijn leefomgeving. Via een integrale begeleiding van de jongere en/in zijn leefomgeving worden enerzijds de competenties van de jongere vergroot en anderzijds wordt de draagkracht van de leefomgeving en de maatschappelijke instellingen vergroot. Het procesdoel is de individuele en maatschappelijke emancipatie. Methodisch wordt niet vertrokken vanuit één bepaald theoretisch kader, maar er wordt eerder eclectisch gewerkt vanuit verscheidene theorieën: voornamelijk zijn dat de maatschappelijke kwetsbaarheid, het ervaringsleren, cliëntgerichte begeleidingsrelatie, contextuele en systeemgerichte benadering. Diverse projecten ondersteunen in functie van het CANO-concept de doelgroep en doelstellingen. In relatie met de steunfunctie dienst Tijdsbesteding functioneert het project Werkatelier, Zilleweg 26, Lommel, als een door het Agentschap Jongerenwelzijn geregulariseerd DAC-project, dat ook erkend is als ESF-brugproject door het ESF-Agentschap Vlaanderen en de Dienst Beroepsopleiding van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. Doorheen 2010 evolueerde dit project naar een project voor afhakers, Project A genaamd. Het project Ervaringsleren, betoelaagd door het Agentschap Jongerenwelzijn, wordt gerealiseerd op geïndividualiseerde projectplaatsen. Dat gebeurt in samenwerking met twee Vlaamse partners: De Wissel in Leuven en Cirkant in Turnhout. Het project GKRB (Gestructureerde Kortdurende Residentiële Begeleiding), ook betoelaagd door het Agentschap Jongerenwelzijn, verhoogt de samenwerking met en de doorstroming van jongeren vanuit de gemeenschapsinstelling(en). Vanaf 2011 stopt GKRB als project en wordt dit een bijkomende erkenning. 2.2.3 Het dagcentrum De Teuten Dagcentrum De Teuten is een dagcentrum binnen de bijzondere Jeugdzorg en erkend als categorie 4. Dagcentrum de Teuten is gestart in 1991. Het is een dagcentrum voor multimodale gezins- en jongerenbegeleiding. Er is een capaciteit van 10 plaatsen voor jongens en meisjes van 6 tot 18 jaar. Dagcentrum de Teuten is een deelorganisatie van vzw Jongerenwerking Pieter Simenon. Het dagcentrum is goed bereikbaar en gelegen in het centrum van Lommel. Om aan problematische opvoedingssituaties het hoofd te bieden, worden in deze semi-residentiële, lokaal gerichte werkvorm schoolgaande jongeren begeleid na de schooluren en tijdens vakantiedagen via groepsmomenten of gerichte individuele begeleiding. Voor de gezinnen is er contextuele gezinsbegeleiding. 9
De jongere en het gezin worden aangemeld in het dagcentrum door het comité voor bijzondere jeugdzorg of de jeugdrechtbank. Het zijn deze verwijzers die bepalen wie gebaat is bij een dagcentrumformule, dit in samenspraak met de hulpvrager en de voorziening (dagcentrum). 2.2.4 De HCA-dienst BAAL Het Bureau Alternatieve Afhandeling Limburg staat in de gerechtelijke arrondissementen Hasselt en Tongeren garant voor het geïntegreerd aanbod van herstelgerichte en constructieve afhandelingen (HCA) bij minderjarige delictplegers. BAAL is gestart eind 1998 en is gevestigd in Hasselt, Kattegatstraat 8/8. BAAL organiseert herstelbemiddeling, HERGO, gemeenschapsdienst, 3 verschillende leerprojecten en ouderstage. De uitvoering van herstelbemiddeling kwam vlug op kruissnelheid, waarna werd uitgebreid met gemeenschapsdienst. Door middel van een tijdelijke bijkomende projectovereenkomst werd het leerproject Slachtoffer in Beeld-Minderjarigen ontwikkeld, uitgevoerd en geïntegreerd. Vanaf eind 2005 tot begin 2008 participeerde BAAL in het preventieproject "BUMPER" in samenwerking met de regiodienst BJB Limburg. Vanaf 1 april 2007 kon BAAL officieel kwantitatief uitbreiden. Medio 2007 werden de leerprojecten Seksualiteit en Relaties in Balans en Drugs, (ver)antwoord? gerealiseerd. De ouderstage werd operationeel sinds begin 2008 in de vorm van een project. Vanaf 2009 is BAAL als HCA-dienst categorie 8 erkend voor de beide gerechtelijke arrondissementen Hasselt en Tongeren. De werkingen van - het begeleidingstehuis Pieter Simenon (www.pietersimenon.be) - het dagcentrum De Teuten (www.pietersimenon.be) - en de HCA-dienst BAAL (www.baallimburg.be) worden in aparte uitgebreide kwaliteits-/jaarverslagen 2010 gerapporteerd. Ook is het algemeen kwaliteitsverslag 2010 beschikbaar. 10
3 VOORSTELLING DEELWERKING BEGELEIDINGSTEHUIS PIETER SIMENON - CANO VZW Jongeren Werking Pieter Simenon Begeleidingstehuis PIETER SIMENON HCA-dienst BAAL Dagcentrum DE TEUTEN 3.1 ALGEMEEN - Doel Herstel van de gebroken samenhang tussen de jongere en zijn leefomgeving, waardoor opnieuw zin en perspectief gegeven wordt aan het leven van de jongere binnen de waarden en normen van onze samenleving. - Doelgroep - 30 adolescente jongens (15,5-18 jaar) en/in hun leefomgevingen - moeilijk plaatsbare instellingsjongeren ( POS problematische opvoedingssituaties en MOF als misdrijf omschreven feiten of plegers van delicten), vaak na verblijf in gemeenschapsinstelling - eerder maatschappelijk (ge)kwets(te)bare adolescenten - vatbaar voor residentiële opvang en (zeer) intensieve begeleiding vanuit een open instellingskader - Methodiek - doelgroepgericht opnamebeleid in afstemming met centrale wachtlijstwerking middel: systematisch overleg met verwijzers en gemeenschapsinstelling - integrale begeleiding van de jongeren in hun leefomgeving: familie, school, werk, leergroep, wonen en buurt, vrije tijd en leeftijdsgenoten, hulpverlening en justitie door: - enerzijds de competenties van de jongeren te vergroten middel: geïndividualiseerde begeleiding, aanbod leergroep, ervaringsleren - anderzijds de draagkracht van de leefomgeving en de maatschappelijke instellingen te vergroten middel: contextbegeleiding en intensieve, systematische samenwerkingscontacten - methodische principes: niet vertrekken vanuit één bepaald theoretisch kader, maar eerder eclectisch werken vanuit verscheidene theorieën, voornamelijk maatschappelijke kwetsbaarheid, ervaringsleren, cliëntgerichte begeleidingsrelatie, contextuele en systeemgerichte benadering - tegengaan van een actieve kwetsing door de georganiseerde maatschappij - opbouw van een functionele vertrouwensrelatie door de begeleiding - vanuit een emancipatorische basishouding en een sterke participatie van de jongere en zijn leefomgeving 11
- wederzijds respect als doel van begeleidingsrelaties - motivatieopbouw als doel en niet als voorwaarde - perspectiefgeoriënteerd - doel- en termijnduidelijkheid, fasering - risico s durven nemen door de begeleiding - succeservaringen en faalkansen inbouwen voor de jongeren - permanente evaluatie en bijsturing van de begeleidingsplanning - Organisatie - erkenning als residentiële voorziening met capaciteit 30 adolescente jongens, versterkt door middel van drie projecten - één residentiële afdeling te Lommel-Werkplaatsen - borgvergadering (intern beleid deelwerking) - gemeenschappelijk team - drie pedagogische teams - (algemene) directie en methodische coördinatie - steunfuncties sociale dienst, time-out/sova en dienst tijdsbesteding - geïntegreerde contextwerking - geïntegreerd GKRB-project - extern werkatelierproject - ervarings- en leergerichte projectwerking 3.2 DEELFUNCTIES VAN ONZE CANO-WERKING 3.2.1 Residentiële leergroep - Doel - leergroep is voornamelijk een springplank naar (her)opbouw van het netwerk - uiteindelijk doel is in de eigen leefomgeving te kunnen verblijven - de groep wordt hiervoor gebruikt als middel en niet als doel op zich - Methodiek - vanuit een gestructureerde dagelijkse routine de jongere ervaringen meegeven - gefaseerd verblijfstraject in opvang, kamertraining en studiosysteem - succeservaringen opdoen en faalkansen bieden - gericht op sociale vaardigheden, zelfstandigheidstraining, school-, opleidings- en werkervaringen - de leergroep biedt een tijdelijk verblijf met als mogelijke functies: ondersteuning, depannage, beveiliging, structurering of sanctionering, uitzonderlijke context- of leefomgevingsvervangende functie - Organisatie - gefaseerd verblijfstraject in opvang (4), kamers (6) en studio s (6) 12
3.2.2 Contextbegeleiding (en Begeleid Zelfstandig Wonen) - Doel - de communicatie in en met de leefomgeving van de jongere op gang brengen - de band in deze leefomgeving herstellen - het netwerk activeren en verstevigen vanuit aanwezige krachten van gezin en netwerk - verhogen van de competenties van de verschillende actoren - streven naar reïntegratie en verbondenheid en zelfstandig(er) functioneren - Methodiek - door teamvorming met de ouders en/of andere steunfiguren - hiervoor richten we ons op vijf dimensies: de persoon zelf; de anderen; voorwerpen en materialen; de groep, samenleving en cultu(u)r(en); levensgeheel en natuur(lijke) kringloop - Organisatie - integrale contextbegeleiding geïntegreerd binnen alle andere deelfuncties van CANO - modaliteiten: intensieve begeleiding van de leefomgeving, contextverblijf, gestructureerde kortdurende residentiële begeleiding (GKRB) voor zeven jongeren, begeleid zelfstandig wonen (BZW) voor zeven jongeren, ervaringsprojecten 3.2.3 Individuele begeleiding - Doel - een geïndividualiseerd programma, waar in de eerste plaats de jongere en zijn leefomgeving realistische doelstellingen opstellen binnen een handelingsplan, dit samen met de verwijzer en de voorziening, voortdurend evoluerend volgens de hulpvraag. Dit programma is gericht op reïntegratie van de jongere in zijn leefomgeving. - Methodiek en organisatie - eclectisch werken vanuit verschillende benaderingskaders - integreren binnen de residentiële begeleiding, de contextuele begeleiding, de begeleiding van de tijdsbesteding en het projectmatig werken 3.2.4 Dienst Tijdsbesteding (en project Werkatelier) - Doel - structuur bieden op vlak van dagprogrammatie en tijdsbesteding (school en werk), kaderend in het individueel traject en perspectief van de jongere - doel is activeren en vergroten van motivatie, attitudes en vaardigheden - nieuwe uitsluitingen in de school voorkomen en zoeken naar zinvolle en haalbare manieren om te voldoen aan leerplicht en gebruik te maken van leerrecht - zelfinzicht en oefenkansen bieden op vlak van werk en sociale vaardigheden - mee zoeken naar en begeleiden van geschikt werk (reguliere arbeid, leerwerkvormen) 13
- Methodiek a) De schoolbegeleiding - samen zoeken naar een opleiding die aansluit bij de mogelijkheden en het perspectief van de jongere en de opvolging ervan garanderen - centraal aanspreekpunt zijn voor de scholen - integreren van de schoolbegeleiding binnen de totaalbegeleiding van de jongere b) De werkbegeleiding - interne training op vlak van werk en van technische en sociale vaardigheden in het werkatelier - met elke jongere samen zoeken naar en opvolgen van geschikt werk - centraal aanspreekpunt zijn voor alle werkgevers - zoeken en begeleiden van woonwerksituaties - integreren van de werkbegeleiding binnen de totaalbegeleiding van de jongere - Organisatie - het brugproject ESF-onderwijs voor eigen deeltijdse leerlingen (met uitbreiding voor De Biehal) werd in de loop van 2010 overgedragen aan het Open Atelier Noord-Limburg. - project A voor afhakers 3.2.5 Project Ervaringsleren - Doel - de negatieve hulpverleningsspiraal doen keren - appèl doen op de nog aanwezige positieve krachten - het opgebouwde negatieve zelfbeeld kantelen in een minimale opbouw van hernieuwd zelfvertrouwen - residentiële hulpverlening beëindigen en toeleiden tot context of zelfstandig wonen - Methodiek - ervaringsleren via oefenen van arbeidsattitudes, verblijvend in een familiale omgeving - drie maanden-termijn met start- en reflectiemomenten door middel van uitdagend groepsaanbod - meewerken met jongere, individuele begeleiding, contextbegeleiding - Organisatie - samenwerkingsverband met de Vlaamse CANO-voorzieningen Cirkant (Turnhout) en de Wissel (Leuven) - één team, individuele projectplaatsen/verblijfslocaties 14
4 ORGANISATIEONTWIKKELINGEN VAN HET BEGELEIDINGSTEHUIS 4.1 STRATEGIE EN BELEID: KWALITEITSBELEID In de onderstaande paragraaf willen we een beeld geven van de expliciete kwaliteitsplanning en de kwaliteitsevaluatie van het begeleidingstehuis. De medewerkers van het begeleidingstehuis zijn op diverse terreinen bezig met verbeteracties en dat niet alleen in de enge zin van kwaliteitsbeleid. Het eerste kwartaal van 2010 was een bewogen periode op gebied van kwaliteit. In maart 2010 ontvingen we de Inspectie Welzijn, Volksgezondheid en Gezin op vlak van twee belangrijke topics, namelijk verlenging hererkenning 2010 en het Decreet Rechtspositie Minderjarigen. Op 17 maart 2010 werden we geïnspecteerd op een aantal erkenningsvoorwaarden en kwaliteitseisen rechtstreeks gericht op het belang van de cliënt. Op 30 maart werden 'focusinspecties' uitgevoerd om een beeld te krijgen van de implementatie van het Decreet Rechtspositie Minderjarigen. Beide inspecties leverden een positief resultaat op, en resulteerden in enerzijds een vijfjarige erkenning, en anderzijds de bevestiging dat actief aan de slag gaan met de rechten van minderjarigen en hun ouders reeds jarenlang verweven is in onze dagdagelijkse CANOwerking. In januari 2010 deed een nieuwe kwaliteitscoördinator zijn intrede. In nauwe samenwerking met de directie zal deze het kwaliteitsbeleid ondersteunen en faciliteren door ervoor te zorgen dat expertise over kwaliteit wordt opgebouwd. 4.1.1 Actieplanning 2010 - Een nieuwe analyse van de tevredenheidsmeting voor gebruikers realiseren, met een algemene bespreking en eventuele verbeteracties; - doorheen de procedure rond proceseigenaarschap het kwaliteitshandboek up-to-date houden en verbeteren. 4.1.2 Evolutie / evaluatie van de actieplanning 2010 Analyse van tevredenheidsmeting gebruikers De analyse van de tevredenheidsmeting werd doorheen het zeer drukke jaar 2010 niet uitgevoerd. Enerzijds stellen we de vraag of de frequentie en procedures, die we onszelf hebben opgelegd, niet te hoog gegrepen zijn. Anderzijds maken bewegingen en initiatieven in de sector duidelijk dat ook hier de sector voortdurend in evolutie is. Ter illustratie: omwille van de opstart van BINC en Ariadne in 2011 is het verbeterplan van de tevredenheidsmeting geen prioriteit meer. We verwachten dat beide projecten een voldoende antwoord kunnen bieden op onze vragen naar peiling van tevredenheid van de gebruikers. BINC is momenteel nog volop in ontwikkeling, maar zal op termijn de mogelijkheid bieden om aan de hand van cijferrapporten en indicatoren op micro-, mesoen macroniveau te reflecteren over verschillende aspecten van de hulpverlening, zoals het functioneren van de jongere, het formuleren en realiseren van doelstellingen, de cliënttevredenheid en de uitstroom. 15
Procedure proceseigenaarschap Voor de verschillende teams van het begeleidingstehuis werd één verantwoordelijke aangesteld die jaarlijks samen met het team de beschrijvingen en procedures overloopt waarmee het team te maken heeft en daarnaast doorheen het jaar extra aandacht heeft voor eventuele afwijkingen van de vastgelegde procedures. Een procedure betreffende dit geheel van radarwerkjes was nog een uitdaging. Doorheen 2010 werd deze procedure op punt gesteld. Het jaarlijks overlopen van de verschillende beschrijvingen en processen maakt van het kwaliteitshandboek een dynamisch geheel. De vernieuwde procedure geeft ook de mogelijkheid om op elk moment verbeteringen door te voeren, los van het systeem van proceseigenaarschap. De inspecties naar aanleiding van de hererkenning en het Decreet Rechtspositie Minderjarigen en de hierbij horende extra inspanningen m.b.t. het kwaliteitshandboek resulteerden in een aantal constructieve bemerkingen. Op basis van deze bemerkingen werden aanpassingen doorgevoerd. Deze aanpassingen zullen in 2011 via proceseigenaarschap getoetst worden aan hun correcte en efficiënte werking. 4.1.3 Actieplanning 2011 - De procedure rond proceseigenaarschap continuëren. - Opvolgen traject uitvoeringsbesluit: de laatste jaren kende de Bijzondere Jeugdbijstand een heel aantal evoluties. Een aantal van deze vernieuwingen heeft onmiskenbaar een invloed op de wijze waarop de sector kijkt naar kwaliteit (van de zorg) en impacteert bijgevolg in grote mate het traject dat het Agentschap Jongerenwelzijn met de sector zal afleggen om te komen tot een sectoraal uitvoeringsbesluit voor het geharmoniseerde kwaliteitsdecreet van 17 oktober 2003. Vanuit Jongerenwerking Pieter Simenon zullen wij de vernieuwingen en dit voorbereidend- en implementatietraject nauwgezet opvolgen. - Deelname aan de intervisiegroep kwaliteit Limburg. 16
4.2 PERSONEELSBELEID 4.2.1 Leerbeleid van het begeleidingstehuis Aandacht voor leren en ontwikkelen vinden we binnen onze organisatie belangrijk. We vertrekken vanuit de visie van een lerende organisatie. We beogen dat medewerkers steeds meer kwaliteiten gaan gebruiken zodat we steeds beter de gewenste resultaten bereiken in functie van de doelgroep. Naast verhogen van kennis en kunde willen we als organisatie ook tijd en energie vrijmaken om aandacht te geven aan motivatie en betrokkenheid van medewerkers. 4.2.1.1 Actieplanning 2010 - Drugbeleid: vanuit het project 'DrugSLink' gaan we starten met een werkgroep rond het thema drugs, eerste doel is een analyse te maken van de noden. Het project DrugSLink is een driejarig project tussen Pieter Simenon, Huize Sint-Vincentius, CAD - CGGZ en Katarsis. - Implementatie van een aantal instrumenten op vlak van personeelsbeleid vanuit de werkgroep leerbeleid. 4.2.1.2 Evolutie / evaluatie actieplanning 2010 - Drugbeleid: het project 'DrugSLink' ging officieel van start: DrugSLink staat voor Druggelateerd - Samenwerkingsverband - Limburg - Netwerking - Kwaliteit. Het is een initiatief gefaciliteerd door Jongerenwerking Pieter Simenon, met vzw Huize Sint- Vincentius, vzw Katarsis, VGGZ - CAD vzw en HCA-dienst BAAL (JPS) als partners. Bedoeling is via een multi-partijen-samenwerking een kwaliteitsvollere begeleiding te realiseren voor jongeren met drugproblematiek in BJB. De projectcoördinator hanteert hiertoe een procesmatige projectvorm om in nauwe samenwerking met de partners te achterhalen welk de expertise van iedere voorziening is, hoe de interne en externe samenwerking in en tussen de voorzieningen is, en waar de eventuele hiaten zijn m.b.t. drugs in de trajecten van de jongeren. Het doel is om van daaruit samenwerking te stimuleren en samen te zoeken naar oplossingen waar voorzieningen mee aan de slag kunnen. Afgaande op de ervaringen van een eerste interne werkgroep in Zelem, ging de interne werkgroep drugs in begeleidingstehuis Pieter Simenon van start in september 2010 en kwam inmiddels een drietal keer samen. - Implementatie van een aantal instrumenten op vlak van personeelsbeleid vanuit de werkgroep leerbeleid: In 2010 werd de visie van 'projectgroep leerbeleid' verder verfijnd en op papier gezet.de visie van 'projectgroep leerbeleid' wat kadert in het kwaliteitsverslag als 'omschrijving van het VTO-beleid' wordt als volgt omschreven. Vanuit het personeelsbeleidsplan werden destijds rond volgende onderwerpen verbeteracties voorgesteld: bijvoorbeeld: visie op personeelsbeleid; competentieprofielen; functioneringsgesprekken, beoordeling, en werving en selectie; en tot slot vorming, training en opleiding gekoppeld aan leeftijdsgeïntegreerd personeelsbeleid en kennismanagement. 17
Het doel was op elk van deze terreinen theoretische kennis bijbrengen, structuren aanpassen, procedures opzetten en veranderingen binnen de organisatie realiseren. En dit voor een betere ondersteuning en sturing van zij die een verschil maken in onze organisatie, namelijk de medewerkers: het belangrijkste kapitaal van onze vzw. Verder werkende op dit personeelsbeleidsplan werden er vanuit overleg leerbeleid verschillende documenten ontwikkeld als ondersteuning omtrent leren in de organisatie. Deze documenten worden verzameld in een 'groeikaft'. Met dit leerbeleid willen we het leren binnen de organisatie steeds beter opnemen. Omdat leren fundamenteel een relationeel gebeuren is, zal een leerbeleid enkel richting aangeven. Leren is afhankelijk van enkele variabelen (leerstijl en mogelijkheden van betrokkene, de fase in zijn groei en ontwikkeling, de te ontwikkelen kwaliteiten, de betreffende functie). Leren vereist een overeenstemmende cultuur van directheid, openheid. Het vraagt immers dat iedereen binnen de organisatie feedback als vanzelfsprekend ziet. Het leerbeleid is ontwikkelingsgericht, iedere actie die erin staat heeft de bedoeling om mensen verder te ontwikkelen. Het succes van het leerbeleid stoelt op enkele fundamentele kwaliteiten van mensen, teams en organisatie. De kwaliteit van de dialoog is daar een heel belangrijke van. Dit beleid kan maar succes hebben als zaken op een goede manier scherp met elkaar opgenomen worden. Als leerbeleidgroep nemen we een ondersteunende taak op in de gehele vzw. We verzamelen in deze projectgroep alles wat met leren te maken heeft, we ontwikkelen van alles in het kader van leren en doen voorstellen. Concreet staat deze groep voor een lerende organisatie, we doen thematisch een aantal dingen hierin. Deze projectgroep zit tussen personeelsbeleid en VTO-beleid in. Het grootste deel van de plannen werden verwezenlijkt. Het verder communiceren en hanteren ervan vraagt verdere diepgang. Door de directiewissel en keuze tot organisatieverandering was het nodig om deze facetten voldoende aandacht te geven. De ontwikkelde teksten in de groeikaft werden verzameld in een 'groeikaft' en in digitale vorm. Bedoeling is deze documenten met ingang van 01/01/2011 te hanteren binnen de verschillende teams. De organisatiestructuur van de vzw herzien lag inhoudelijk niet bij de projectgroep leerbeleid, wel stuurden we de praktische organisatie van de APV aan om het bij alle medewerkers te krijgen. De jaarlijkse algemene personeelsvergadering (APV) is hierin wel een mooi initiatief geweest. Hierin werden de facetten waarrond het beleid enige tijd bezig geweest is gedeeld met de gehele personeelsgroep. Namelijk, de optekening van de vernieuwde organisatiestructuur voor de vzw en het thema herstel van de APV van 2009 werd hernomen. Daarnaast werden er vier workshops aangeboden rond de thema's: seksualiteit, DrugSLink, agressie en geweldloze communicatie die aangeven waar we als vzw rond bezig zijn. De accenten voor de komende jaren liggen bij de gehele personeelsgroep. - Er werden in 2010 vanuit het begeleidingstehuis vier dossiers ingediend bij ICOBA rond agressiebeheersing, deze werden alle goedgekeurd en op die manier kwam ICOBA tussen in een deel van de financies. 18