Algemene doelstelling Economische Zaken Bevorderen van de economische vitaliteit en de werkgelegenheid van de stad Utrecht. Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Kosten 1. Voor Utrecht passende bedrijven en organisaties behouden en aantrekken. 1.1 Via marketing van Utrecht, bedrijven en organisaties wijzen op de mogelijkheden die Utrecht biedt als vestigingsplaats, en opsporen en faciliteren van bij Utrecht passende bedrijven en organisaties. 369 2. Een sterke en duurzame economische structuur. 2.1 Stimuleren en ondersteunen van: zelfstandig ondernemerschap, specifieke sectoren, het voorzieningenniveau, kennisinfrastructuur en de verduurzaming van de Utrechtse economie. 1.083 3. Een optimaal economisch vestigingsklimaat dat aansluit bij duurzame stad van 'kennis en cultuur' en werkgelegenheid oplevert. 3.1 Realiseren van goede vestigingsmogelijkheden, bedrijfsomgeving, veiligheid en arbeidsmarkt. 663 4. Goed geholpen ondernemers, die tevreden zijn over de gemeentelijke dienstverlening. 4.1 Verstrekken van informatie, leveren van dienstverlening en onderhouden van een goede relatie met individuele ondernemers en het georganiseerde bedrijfsleven. 137 Bedragen zijn in duizenden euro's.
1.20 Economische Zaken 1.20.1 Wat willen we bereiken? Algemene doelstelling Bevorderen van de economische vitaliteit en de werkgelegenheid van de stad Utrecht. Vanuit het programma Economische Zaken richten wij ons op het behoud en de optimalisatie van brede en goede economische voorzieningen en op een vitale economie in de wijken. Als gastvrije ontmoetingsplaats van talent ondersteunen wij zowel starters, zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers) en (nieuwe) innovatieve bedrijven als ook grotere bedrijven. Als stad van kennis en cultuur willen wij onderscheidend zijn in specifieke sectoren, zoals de creatieve industrie. We werken aan een goed vestigingsklimaat en goed geholpen ondernemers. Op deze manier dragen wij bij aan behoud en groei van de Utrechtse werkgelegenheid. We werken aan het verduurzamen van de Utrechtse economie door ondernemers te stimuleren tot ondermeer energiebesparing en zo schoon mogelijke productie. Een goede woon-, werk- en leefomgeving (schoon, heel en veilig) is essentieel voor de ontwikkeling van de Utrechtse economie, zeker op langere termijn. Daarom zijn wij zuinig met schaarse ruimte. We zetten vanuit economisch belang in op herstructurering van bestaande bedrijventerreinen en een duurzamer gebruik van bestaande kantoren. Effectdoelstelling 1: Marketing Voor Utrecht passende bedrijven en organisaties behouden en aantrekken. Het is voor een vitale Utrechtse economie met voldoende werkgelegenheid van belang om passende bedrijven en organisaties te behouden en aan te trekken. Hierdoor dringen we ook leegstand in bedrijfs- en kantoorruimte terug. Door de actuele economische situatie kost het meer tijd en moeite om bedrijven naar Utrecht te halen. Effectdoelstelling 2: Economische structuur Zorgen voor een sterke en duurzame economische structuur. De economische structuur bestaat uit een sterke en solide basis, met voorzieningen voor inwoners en bedrijven (detailhandel, horeca en leisure), dienstverlening en onderwijs- en kennisinstellingen. De structuur wordt verder versterkt door ruimte en ondersteuning te bieden aan zelfstandig ondernemerschap met en zonder personeel, nieuwe netwerken, innovatie en creativiteit en door in te zetten op specifieke, onderscheidende sterke sectoren. We verduurzamen waar mogelijk onze economie door zuinig en duurzaam gebruik van ruimte (herstructurering en optimale benutting bestaande kantoren) en energie en een zo schoon mogelijke productie. Effectdoelstelling 3: Economisch vestigingsklimaat Een optimaal economisch vestigingsklimaat dat aansluit bij Utrecht, Stad van 'kennis en cultuur' en werkgelegenheid oplevert. Een goed vestigingsklimaat is van belang voor de vitaliteit van de Utrechtse economie. Dit wordt bereikt door: goede kwaliteit van de leefomgeving in het algemeen en de bedrijfsomgeving in het bijzonder voldoende (fysieke) beschikbaarheid van passende locaties (bedrijventerreinen, bedrijfsverzamelgebouwen, kantorenlocaties, etcetera), die ook goed bereikbaar zijn (ook met fiets en openbaar vervoer) goed opgeleide werknemers, op alle opleidingsniveaus. 2/7
Effectdoelstelling 4: Tevreden ondernemers: Zorgen voor goed geholpen ondernemers die daardoor tevreden zijn over de gemeentelijke dienstverlening. Onze kracht is onze externe gerichtheid. Ondernemers en inwoners worden geholpen aan een duidelijk aanspreekpunt (accountmanagement). Onze plannen op het gebied van duurzame economische ontwikkelingen in Utrecht werken we samen met ondernemers en inwoners uit. Relevante omgevingsfactoren Na de afgelopen recessie zijn inmiddels de eerste tekenen van pril herstel zichtbaar. Het aantal faillissementen daalt weer. Het aantal jongeren dat als niet-werkende werkzoeker (nww 'er) staat ingeschreven is na een toename nu weer aan het dalen. Van de G4 steden was de percentuele daling van het aantal nww'ers in Utrecht het grootst en wel met 15,5% (juli 2009 versus juli 2010). Hierbij moet wel worden opgemerkt dat niet alle nww'ers als zodanig geregistreerd zijn bij het UWV. In de toekomst kunnen vooral de aangekondigde overheidsbezuinigingen nog een negatieve impact hebben op de Utrechtse werkgelegenheid, aangezien in Utrecht veel overheids- en door de overheid (mede-) gesubsidieerde non-profit instellingen aanwezig zijn. Afgelopen jaren liep de leegstand van de kantorenmarkt op van 7% eind 2008 tot 8,9% medio 2010. Dit is aanzienlijk lager dan in de rest van Nederland (gemiddeld 12%). Verwachting is dat de leegstand nog gaat oplopen. Daarom komen we begin 2011 met een plan hoe dit te vermijden en hoe kantoorruimte te gebruiken voor andere functies. Effectindicatoren Realisatie 2009 2011 2014 1 Positie 1 van de G4 in ranglijst economische toplocaties 1 1 1 2 Startersdynamiek, percentage starters in Utrecht Ten opzichte van het totaal aantal bedrijven in Utrecht 12% 12% 12% 3 Leegstandspercentage kantoorruimte 8,3 10% 8% 1.20.2 Wat gaan we daarvoor doen? Marketing Prestatiedoelstelling 1.1: Marketing Via marketing van Utrecht, bedrijven en organisaties wijzen op de mogelijkheden die Utrecht biedt als vestigingsplaats en het opsporen en faciliteren van bij Utrecht passende bedrijven en organisaties. We trekken nieuwe bedrijven en werkgelegenheid aan die goed passen bij de sterkten van Utrecht, zoals het goede woon- en werkklimaat, goed opgeleide inwoners, sterke kennisinstituten en de centrale ligging. We doen dit door bedrijven en organisaties te wijzen op de mogelijkheden die Utrecht specifiek biedt als vestigingsplaats en ze te ondersteunen bij hun komst naar de stad. We zetten daarbij in op het aantrekken van bedrijven en organisaties van buiten de regio Utrecht. Daarnaast richten we ons op het behouden van bedrijven en organisaties die de regio Utrecht dreigen te verlaten. De serviceverlening aan bedrijven en organisaties bestaat uit: Informatieverstrekking over de vestigingskwaliteiten van en vestigingsmogelijkheden binnen de stad Utrecht. Dit gebeurt via verschillende media, onder andere vakbladen, beurzen, vakbijeenkomsten. Opsporen en faciliteren van vestigingskandidaten voor de bestaande kantoren, bedrijventerreinen en bedrijfsverzamelgebouwen in de stad. Dit doen we door een uitstekend netwerk actief te onderhouden in samenwerking met betrokken marktpartijen, zoals verhuurders en eigenaars. Dit betreft ook het faciliteren bij herontwikkeling van bestaande panden. Opsporen en faciliteren van vestigingskandidaten voor de ontwikkelingslocaties Stationsgebied en Leidsche Rijn (Papendorp, Leidsche Rijn Centrum, De Wetering en Haarrijn). 3/7
Inzet in Utrecht Investment Agency (UIA). UIA heeft als doel het aantrekken van bedrijven en organisaties naar de provincie Utrecht ten behoeve van bestaande en in ontwikkeling zijnde kantorenlocaties. Dit samen met grote kantooreigenaren en andere overheden. Begin 2011 bezien we het al dan niet doorgaan van de UIA (de huidige financiering loopt namelijk af in augustus 2011). Economische structuur Prestatiedoelstelling 2.1: Ondernemerschap 1 Stimuleren en ondersteunen van zelfstandig ondernemerschap, specifieke sectoren, het voorzieningenniveau en de kennisinfrastructuur. Solide basis Een economische structuur begint met een goede basis aan economische voorzieningen, die noodzakelijk zijn voor een goed werk- en leefklimaat. Daarom werken wij aan: Het herontwikkelen en moderniseren van winkelgebieden als Hoog Catharijne, Overvecht, Kanaleneiland en de kernen Vleuten en de Meern. H et realiseren van goede en compacte winkelgebieden in Leidsche Rijn. Een voldoende kwalitatief en kwantitatief aanbod van hotels, horeca en leasurevoorzieningen. Bevorderen (zelfstandig en innovatief) ondernemerschap: Vanuit verschillende invalshoeken ondersteunen we ondernemerschap: Met het programma Wijkeconomie en Kleinschalig Ondernemerschap wordt algemene ondernemerschapvaardigheden ondersteund, zoals het verbeteren van vakmanschap, trainingen op gebied van ondernemersvaardigheden en stimuleren van ondernemerschap. We faciliteren starters en zzp'ers via de éénloketgedachte. Binnen Wijk in Bedrijf Utrecht (WIBU) is ook speciale aandacht voor zzp'ers in Leidsche Rijn. WIBU wordt tot 2014 medegefinancierd vanuit het Europees Fonds Regionale Ontwikkeling. Via de Taskforce Innovatie Regio Utrecht (TFI) stimuleren we innovatief ondernemerschap, met speciale aandacht voor de creatieve industrie, ICT, zakelijke dienstverlening en duurzaamheid. Stimuleren specifieke sectoren en clusters: Ondersteunen van projecten op het gebied van de creatieve industrie (waaronder gaming), duurzaamheid en zakelijke dienstverlening in Utrecht. Hierbij valt ook te denken aan de ontwikkeling van creatieve broedplaatsen. Met Science Park-parners Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, Universitair Medisch Centrum Utrecht en provincie Utrecht realiseren wij gezamenlijk het Utrecht Science Park. We werken aan een nieuw Economisch Profiel Utrecht (EPU). In 2011 zal een aanvang worden gemaakt met het toewerken naar dat nieuwe EPU. Economisch vestigingsklimaat Prestatiedoelstelling 3.1: Vestigingsmogelijkheden Realiseren van goede vestigingsmogelijkheden, bedrijfsomgeving, veiligheid en arbeidsmarkt. Beschikbaarheid van locaties: Intensieve betrokkenheid bij de actualisering van de bestemmingsplannen voor Lage Weide. We onderzoeken de mogelijkheid voor flexibele bestemming van leegstaande kantoor- en bedrijfsruimten en passen dit waar mogelijk toe. In samenhang met het gemeentebrede energieplan onderzoeken we de mogelijkheden naar en stimuleren we daar waar mogelijk een zuiniger en groener energiegebruik voor alle werklocaties. Beschikbaarheid passend vastgoed In de 2010 is de Bedrijfsontwikkelingsmaatschappij (BOM) opgezet. In samenwerking met onze partners binnen de BOM brengen we vraag en aanbod van kleinschalig werkruimten actief bij elkaar. 1 Daar waar mogelijk, voor zover we daar invloed op hebben, zullen we de hoeveelheid platforms, netwerken en andere gremia, waarin de gemeente met het veld overlegt over het economisch beleid, beter gaan stroomlijnen. 4/7
Kwaliteit bedrijfsomgeving: Het revitaliseren bedrijventerreinen Overvecht en Lage Weide. Om de revitalisering van bedrijventerrein Overvecht mogelijk te maken wordt subsidie van uit het Europees Fonds Regionale Economie aangevraagd. Via de Beleidsregel Subsidieverstrekking Stimulering Bedrijven (BSSB) ondersteunen we ondernemers die wegens herstructurerings- of stedelijke vernieuwingsprojecten in de problemen komen. Onze binnenstad is het visitekaartje van de stad. Met onze partners in de binnenstad is Centrummanagement opgezet. Gezamenlijk werken we aan de invoering van een verplichte individuele bijdrage voor bedrijven en instellingen in het stadscentrum. Dit wordt ingezet voor promotie en verfraaiing van het stadscentrum, zoals feestverlichting en hangbloemen. De experimentenwet BedrijvenInvesteringZone (BIZ) is sinds 2009 van kracht en biedt kansen voor ondernemers en bedrijfsverenigingen om te zorgen voor een aantrekkelijker en veiliger bedrijfsomgeving. We faciliteren waar mogelijk nieuwe initiatieven voor BIZ's of soortgelijke ondernemersfondsen. We zetten straatmanagement in voor een goed leef- en vestigingsklimaat van winkelgebieden. Veiligheid We voeren het programma Veilig Ondernemen uit, onder andere met faciliteren van het Keurmerk Veilig Ondernemen. Voor de uitwerking hiervan wordt verwezen naar het programma Veiligheid. Aansluitende arbeidsmarkt Om te zorgen dat kennis en kunde van werknemers, schoolverlaters en niet-werkende werkzoekenden aansluiten op de vraag van bedrijven, wordt door het Werkgelegenheidsoffensief (WGO) en het Actieplan Utrechtse Industrie ingezet op talentontwikkeling, onder meer met het project Utrecht Techniek Talent. Bereikbare locaties Een goede bereikbaarheid is van cruciaal belang voor de Utrechtse economie. Om onze woon- en werklocaties goed bereikbaar te houden, zijn maatregelen nodig. We zetten bij (de herstructurering van) bedrijventerreinen en kantoren in op een goede fiets en OV-bereikbaarheid en duurzame logistiek. In het Actieplan Luchtkwaliteit Utrecht (ALU) zijn verdere maatregelen opgenomen. Tevreden ondernemers Prestatiedoelstelling 4.1: Informatie en dienstverlening Verstrekken van informatie, leveren van dienstverlening en onderhouden van een goede relatie met individuele ondernemers en het georganiseerde bedrijfsleven. Individuele ondernemers: De bedrijfsadviseurs van WiBU zijn met de medewerkers van de wijkbureaus en wijkservicecentra onze ogen en oren in de wijk. Zij signaleren knelpunten, dragen concrete oplossingen aan en activeren betrokken organisaties in de wijkeconomie. Binnen WiBU is een centraal punt voor ondernemerschap ingesteld en worden netwerk- en themabijeenkomsten voor ondersteuning van ondernemers georganiseerd. Organiseren accountmanagement, bedrijfsbezoeken en netwerkbijeenkomsten voor de grootste bedrijven en snelle groeiers. Georganiseerd bedrijfsleven en andere stakeholders: Wij houden goed contact en werken in nauw overleg samen met het georganiseerde bedrijfsleven (industrie- en ondernemersverenigingen, zoals Kamer van Koophandel Midden-Nederland, brancheverenigingen, winkeliersverenigingen, parkmanagementorganisaties). Wij benutten het Utrecht Development Board (UDB) als denktank, om nieuwe ideeën op te doen en/of bestaande ideeën te toetsen. We staan ook open voor nieuwe (zzp-)netwerken, koplopers en bedrijven die nog niet georganiseerd zijn. 5/7
Prestatie-indicatoren Realisatie 2009 2011 2014 1.1 Aantal te ondersteunen ondernemers 382 pm 2 Pm 2 2.1 Aantal hectare geherstructureerd bedrijfsterrein 3 14,3 0 pm 1.20.3 Wat mag dat kosten? Rekening 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Lasten Marketing 722 5.371 369 369 369 369 Ondernemerschap 3.528 3.591 1.083 1.083 1.083 1.083 Vestigingsmogelijkheden 2.806 2.527 663 463 463 463 Informatie en dienstverlening 112 341 137 137 137 137 Totaal lasten 7.167 11.830 2.253 2.052 2.052 2.052 Baten Marketing 160 0 0 0 0 0 Ondernemerschap 0 0 0 0 0 0 Vestigingsmogelijkheden 1.911 1.800 0 0 0 0 Informatie en dienstverlening 0 27 27 27 27 27 Totaal baten 2.071 1.827 27 27 27 27 Saldo lasten en baten 5.096 10.003 2.226 2.025 2.024 2.024 Mutaties reserves Toevoeging reserves 0 0 0 0 0 0 Onttrekking reserves 1.093 262 0 0 0 0 Saldo na mutaties reserves 4.003 9.741 2.226 2.025 2.024 2.024 Bedragen zijn in duizenden euro s. Financiële toelichting Hieronder lichten wij de financiële ontwikkelingen per doelstelling toe. De overige ontwikkelingen zijn vooral het gevolg van de verwerking van loon- en prijscompensatie en de doorbelaste kosten en concernoverhead. Zie hiervoor de desbetreffende passage in de paragraaf bedrijfsvoering. Mutaties groter dan een 0,5 miljoen euro of 10% van de doelstelling zijn toegelicht. Marketing Doordat in 2010 nog een incidenteel budget van 5 miljoen euro voor het Fonds stimulering lokale economie beschikbaar was, nemen de lasten in 2011 met dit bedrag af. 2 Mede als gevolg van wegvallen van gelden vanuit grotestedenbeleid is het exact benoemen van de doelstelling lastig. Uiteraard blijven we ondernemers zoveel als mogelijk ondersteunen. 3 In 2011 vinden wel herstructureringsactiviteiten plaats op Lage Weide en Overvecht, maar deze activiteiten komen pas na 2011 tot (eind)resultaat. Het aantal hectare geherstructureerd bedrijventerrein in 2014 is afhankelijk van de hiervoor beschikbare externe middelen. Deze zijn nu nog onbekend. 6/7
Ondernemerschap Met ingang van 2011 vervalt het incidentele budget van 2,5 miljoen euro, dat in 2007 tot en met 2010 jaarlijks beschikbaar was voor cofinanciering van de nationale subsidieregeling Pieken in de Delta (PINDA). Hierdoor nemen de lasten met dit bedrag af. Vestigingsmogelijkheden Met ingang van 2010 is de rijksbijdrage grotestedenbeleid III (GSB-III) van 1,8 miljoen euro vervallen. In tegenstelling tot de begroting 2011 was dit in de nominale begroting 2010 administratief nog niet verwerkt. Door dit verschil in verwerking nemen zowel de baten als de lasten in 2011 met 1,8 miljoen euro af. In 2011 vervalt de onttrekking aan de programmareserve van 0,262 miljoen euro ten behoeve van Wijk in Bedrijf Utrecht (WiBU), waardoor de lasten met dit bedrag afnemen. In de 2010 was abusievelijk het incidentele budget voor Centrummanagement van 0,2 miljoen euro in 2010 en 2011 onder de doelstelling Informatie en Dienstverlening opgenomen. In 2011 is dit onder de juiste doelstelling 'Vestigingsmogelijkheden' verwerkt. Dit verschil in administratieve verwerking verklaart een toename van de lasten van 0,2 miljoen euro. Met ingang van 2012 is het incidentele budget voor Centrummanagement niet langer beschikbaar waardoor de lasten vanaf dit jaar met 0,2 miljoen euro afnemen. Informatie en dienstverlening In de 2010 was abusievelijk het incidentele budget voor Centrummanagement van 0,2 miljoen euro onder deze doelstelling opgenomen. In 2011 is dit onder de juiste doelstelling 'Vestigingsmogelijkheden' verwerkt. Dit verschil in administratieve verwerking verklaart een afname van de lasten van 0,2 miljoen euro. Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves In 2011 vervalt de onttrekking van 0,262 miljoen euro ten behoeve van Wijk in Bedrijf Utrecht. 7/7