Randstad Knooppunt Oss Roergebied Vlaamse ruit Logistieke kansen knooppunt Oss Buck Consultants International, 16 december 2009
Inhoudsopgave 1 Logistiek profiel Oss 2 Trends en ontwikkelingen 3 Ambitieprojecten 4 Discussie Buck Consultants International, 2009 1
1 Logistiek profiel Oss A Ligging B Logistieke concentratie C Trimodale ontsluiting D Bedrijventerrein en ruimte E Logistieke clusters F Aandachtspunten Buck Consultants International, 2009 2
A Ligging Op regionale schaal Ligging in driehoek Nijmegen-Den Bosch-Eindhoven Omgeven door maakindustrie en agrifood Greenports Mainport Rotterdam Procesindustrie, Maintenance, Bio-energie, Logistiek, Toerisme, Retail/ Leisure Mainport Antwerpen Shipping Valley Leisure, Creatieve sector, Logistiek Maintenance, Life Sciences Logistiek Food Valley Medtech Food, Machines en Systemen, Zorg & Farma, Logistiek, Toerisme en recreatie, Landbouw HTS, Automotive Mechatronica, Food & Nutrition, ICT, Industrial Design, Life Tech, Logistiek Logistiek, agri, maakindustrie Logistiek, automotive, procesindustrie Chemie, pharma, medtech Bron: Buck Consultants International Buck Consultants International, 2009 3
Regio in top 5 logistieke hotspots Top-10 ranglijst logistieke hot spots in Nederland Criteria Ruimte: huidige en toekomstige grootte bedrijventerreinen Werkgelegenheid: mate aanwezigheid logistieke werkgelegenheid Multimodaliteit: mate (inter-)nationale multimodale connectiviteit Goederenstromen: volume en samenstelling van goederenstromen Infrastructuur: aanwezige weginfrastructuur en congestie Bron: TNO 2009 Buck Consultants International, 2009 4
Economische kenmerken regio Werkgelegenheid 2007 Bron: Vestigingenregister Noord-Brabant (I&O), bewerking ETIN Adviseurs % logistiek speerpuntsectoren 19,8 % 20% 10,6% 22,1% 22,1% Regionaal economische groei en arbeidsproductiviteit structureel boven Nederlandse gemiddelde Automatisering als reactie op krappe arbeidsmarkt en kostenverlaging Economische groei Noordoost-Brabant Goede uitgangspositie voor industrie Bron: CBS, ING Economisch bureau Buck Consultants International, 2009 5
Ligging op (inter)nationale schaal Centraal gelegen tussen economische concentratie: Randstad, Vlaamse ruit en Roergebied Op de corridor tussen de mainports en het achterland Randstad Knooppunt Oss Roergebied Vlaamse ruit Bron: Buck Consultants International Buck Consultants International, 2009 6
Elzenburg / de Geer B Logistieke concentratie Containeroverslag binnenvaart en spoor Oss Bulkoverslag binnenvaart Gerenommeerde logistieke dienstverleners Maakindustrie MoLaDa Werkgelegenheid: 42.000, 30% industrie Bedrijfsvestigingen: 4.800 Juiste arbeidersethos dankzij industriële en logistieke historie Vorstengrafdonk Buck Consultants International, 2009 7
A50 as Circa 95.000 personen bij ruim 10.000 bedrijven, grotendeels in de sectoren industrie en handel & transport Link naar Eindhoven Brainport, Brabantstad, regio Arnhem-Nijmegen en Twente en internationale ontsluiting Goederenstromen om de hoek in Veghel Productie: Mars, Cehave, Campina, Vanderlande Logistieke dienstverleners: Kühne & Nagel, DHL, Inland Terminal Veghel Distributiecentra retail: Sligro, Jumbo Bron: As-50 Buck Consultants International, 2009 8
C Trimodale ontsluiting Trimodaal ontsloten door ligging aan internationale vaarweg de Maas, spoorlijn Den Bosch-Nijmegen en doorgaande snelwegen A50/A59 Verbindingsweg N329 naar Overslag binnenvaart bedrijventerreinen wordt de komende jaren verdubbeld spoor Buck Consultants International, 2009 9
Multimodale kenmerken Binnenvaart Zowel bulk als containers Capaciteit vaarwegaansluiting Binnenvaart: 4-laagscontainerschepen (vaarklasse Vb) = 3.000 ton of 225 TEU Mogelijkheid voor afhandeling kustvaartschepen tot 1.500 ton laadvermogen Afhandelingscapaciteit: 0,5 miljoen ton bulk, 100.000 TEU Regelmatige containerlijndiensten op Rotterdam en Antwerpen Afhandeling van circa 2.500 schepen per jaar, trend naar schaalvergroting: met minder schepen meer lading Spoor 16.000 Ontwikkeling overslag binnenvaart Oss 2.500.000 Industriespoor op 14.000 2.400.000 haventerrein direct vanaf stamspoor bereikbaar Sinds najaar 2009 Aantal containers 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.300.000 2.200.000 2.100.000 Aantal tonnen overslag bulk per spoor 2.000 2.000.000 2004 2005 2006 2007 2008 Bron: gemeente Oss Containers Bulk Buck Consultants International, 2009 10
D Bedrijventerreinen en ruimte Oss N329 is werkas waaraan 515 ha bedrijventerrein is gelegen, waarvan 30% industrie Circa 84 ha uitgeefbare grond 21 ha Elzenburg / de Geer 53 ha Vorstengrafdonk 9 ha MoLaDa Logistiek en distributie Industrie A50 as Op 1 januari 2007 197 ha uitgeefbaar, ruim meer dan de 149 ha die de gemeente Eindhoven beschikbaar heeft Sectorsspecifieke logistiek Buck Consultants International, 2009 11
E Logistieke clusters Sterke verwevenheid van industrie, distributie en transport Meer dan farma en food Ook geïntegreerde ketens; onderdeel van logistieke netwerken Containers en general cargo Logistiek en distributie Verladers: productie, handel Bulk / chemie Specialisatie food Specialisatie farma Niche Buck Consultants International, 2009 12
F Aandachtspunten Logistiek is een speerpunt voor Oss Gezien omvang activiteiten Als voorwaarde voor behoud maakindustrie Oss heeft sterk logistiek profiel: verladend vermogen, trimodale ontsluiting, ligging, gerenommeerde logistieke dienstverleners, ruimte Kortom, alle ingrediënten zijn aanwezig maar perceptie Oss blijft achter bij manifeste potenties Bescheiden profilering: introvert, niet trots, weinig dynamiek Beperkt georganiseerd Niet zichtbaar als logistieke regio: bedrijventerreinen versnipperd, slechts deel direct aan A50 Buck Consultants International, 2009 13
Focus Aantoonbaar maken dat je het beter, sneller en goedkoper kunt Werken vanuit de sterke clusters/sterke bedrijven Meer uitgaan van eigen kracht Verlader Klant Logistiek Aantrekken bedrijven Demand Pull Transport Infrastructuur Valorisatie Onderscheidend vermogen Opwaardering spoor Bron: ITMMA, bewerkt door BCI 2009 Locatie Niet beïnvloedbaar Buck Consultants International, 2009 14
2 Trends en ontwikkelingen A Prognose goederenoverslag B Overige trends Buck Consultants International, 2009 15
2 Trends en ontwikkelingen A Prognose goederenoverslag Totale overslag Nederlandse zeehavens volgens WLO scenario s 1400 totaal 600 containers 1200 500 mln ton 1000 800 600 400 200 0 2005 2020 2040 Global Economy Strong Europe Transatlantic Market Regional Communities in mln ton 400 300 200 100 0 2005 2020 2040 Global Economy Strong Europe Transatlantic Market Regional Communities Volume goederenstromen blijft toenemen Totaal: aandeel weg en spoor nemen toe, aandeel binnenvaart en pijpleiding nemen af door de beperkte groei in bulk Containers: hoger aandeel spoor en binnenvaart Bron: WLO 2006 Buck Consultants International, 2009 16
Prognose containeroverslag Rotterdam conform gematigd WLO scenario: 33 mln TEU in 2033 Totale overslag 33 Bron: Transumo A15 Feeder (zee-zee) 10 Shortsea 5 18 18 Binnenvaart 5,4 mln: biva 5,4 2:spoor Spoor 2 10,6 Weg mln: 10,6 weg Autonoom 2033 Binnen- Vaart 8,1 Spoor 3,6 Weg A15 6,3 Opgelegde modal split 2033 6,3 1,5 Weg A15 4,8 Aanvullende Maatregelen 2033 mln TEU 35 30 25 20 15 10 5 0 Weg A15 4,4 Ter vergelijk 2006 verviervoudiging verdrievoudiging 1982 2007 2033 Tweede Maasvlakte: 20% spoor 45% binnenvaart o.a. nachtdistributie, 3-4 TEU truck, uitwisseling lege containers Weliswaar toenemend belang spoor en binnenvaart maar volume wegvervoerstromen blijft omvangrijk gezien enorme groei Buck Consultants International, 2009 17
Herkomst en bestemming containerwegvervoerstromen Spreiding containerwegvervoerstromen vanaf de A15 in 2006 - in 1.000 TEU Noord A4 323 Intern Haven A16 95 A27 38 A2 A50 19 380 A15 1.900 1.520 570 266 228 Maasvlakte Regio 228 Duitsland A12 171 N57 57 A29 A16 A27 38 A2 38 38 Zuid 475 Bron: Havenbedrijf Rotterdam, bewerkt door BCI In regio Oss containerwegvervoer beperkt, intermodaal dominant Buck Consultants International, 2009 18
B Overige trends Verschuiving industriële en logistieke activiteiten naar het achterland Meer ruimte, dichter bij afzetmarkt, goedkoper heldere positionering Oss Hybride logistieke ketens Geen generieke one size fits all oplossingen maar specifieke logistieke inrichting Transportstromen steeds meer footloose door sterk wisselende ketenconfiguratie vraagt om sector- en keteninzicht Duurzaamheid Geringere milieu- en veiligheidsruimte vraagt om efficiëntere benutting infrastructuur en transportcapaciteit en intensiever ruimtegebruik Modal shift in brede zin Door congestie en duurzaamheideisen meer vraag naar intermodale alternatieven zorg voor adequate inrichting Buck Consultants International, 2009 19
3 Ambitieprojecten A Kansen voor Oss B Ambitieprojecten bedrijfsleven C Ambitieprojecten gemeente D Vervolg Buck Consultants International, 2009 20
A Kansen voor Oss Huidige positionering Oss in breder logistiek perspectief plaatsen Nu logistiek centrum voor Zuidoost Nederland, waarom niet ook Extended gate: Oss als voorportaal van Rotterdam en Antwerpen bij douane- en logistieke afhandeling containers VAL center voor Noordwest Europese stromen Sectorspecifieke benadering: welk DC type voor welk type producten Food: reefer container logistiek, slimme verpakkingen (vers) Bron: Rodrigue en Notteboom Buck Consultants International, 2009 21
Nu focus op food en farma maar denk ook aan assemblage intensieve activiteiten in andere sectoren Concentratie componenten (HP, Sony etc) in Tilburg na launching customer, niet door link met regio Clusteraanpak uitnutten in andere markten In verlengde van aanpak containerlogistiek: integrale supply chain solutions voor logistiek van niet-gecontaineriseerde stromen Logistieke opvang groei Den Bosch Profilering als dienstenknooppunt in plaats van goederenknooppunt Gebrek aan ruimte, grond te duur Door netwerkontwikkeling profiteren van groei containerstromen en containerisatie van bulkproducten Contacten intensiveren met ketenpartijen waaronder de mainports Buck Consultants International, 2009 22
Welke functie kan Oss vervullen voor welke type stromen? Buck Consultants International, 2009 23
Intermodale overslag, VAL, distributie, productie? Buck Consultants International, 2009 24
B Ambitieprojecten bedrijfsleven Goederenvervoermanagement Reductie voertuigbewegingen, ritkilometers, uitstoot en logistieke kosten door bundeling stromen en samenwerking Modal shift van maritieme stromen naar binnenvaart en/of spoor Modal shift van continentale stromen naar binnenvaart en/of spoor Optimale keteninrichting op sector / case niveau via cost-quality aanpak Collectieve diensten Co-siting: gezamenlijk gebruik op bedrijventerreinniveau denk aan chauffeurs, trucks, ruimte, faciliteiten zoals mobiele weegbrug, kranen Personeelspool: uitwisselen (heftruck)chauffeurs en andere logistieke medewerkers Bewaakt parkeerterrein met services Buck Consultants International, 2009 25
Aantrekken en ontwikkelen nieuwe markten Verkenning innovaties en andere kansen food cluster In samenwerking met cluster Extended gate concept Oss uitwerken en voorleggen aan rederijen Inventarisatie kansrijke nieuwe sectoren voor VAL activiteiten assemblage-intensief groeiende sector logische keuze voor logistiek knooppunt Oss mogelijkheden voor verankering Uitwerking business plan voor Logistieke sector service centra PAX Castle Heerenveen: Center for Assembly, Storage, Testing and Logistics Europe for machinery Buck Consultants International, 2009 26
C Ambitieprojecten gemeente Externe profilering: promotie Oss als logistiek knooppunt Logistiek bidbook: gezamenlijke propositie door clusterkaart en profiel logistieke community; wat kan Oss u bieden Benoem neutrale logistieke ambassadeur Oss die boven de partijen staat á la Peter van der Meij voor Veghel Organisatie congres food logistics Sterkere lobby en profilering naar stakeholders: provincie, rijk, gemeente Den Bosch, MCA, BOM Intensivering contacten havenbedrijven Rotterdam en Antwerpen en knooppunten Inrichting Logistiek huis: ontmoetingsplaats logistiek platform, link markt en kennisinstituten, doelgroepen interesseren voor logistieke carrière (masterclasses, business cases, kenniscafés), (h)erkenning publiek Buck Consultants International, 2009 27
Randvoorwaardenscheppend Revitalisering bedrijventerreinen / natte bedrijven aan water Verkenning verbeterde inrichting multimodaal spoor Inrichting kruising hoofdspoor en N329: ongelijkvloerse kruising Boog rechtstreeks naar Nijmegen bij aansluiting stamlijn op hoofdspoor = minder rangeren op station Oss Opstelcapaciteit op bedrijventerrein Intensivering parkmanagement, security etc. Gerichter uitgifte bedrijventerreinen (logistieke focus, coördinatie omliggende gemeenten) Betere afstemming opleidingenaanbod op arbeidsvraag Buck Consultants International, 2009 28
D Vervolg Prioritering en uitwerking van ambitieprojecten Projectfiches Omschrijving Doel Randvoorwaarden Werkwijze Kwartiermaker / trekker Betrokken partijen Rol gemeente Tijdsplanning Budget Relatie met andere initiatieven Logistiek platform Oss bedrijfsleven gemeente As-50 / platform NO Brabant Buck Consultants International, 2009 29
4 Discussie Logistiek profiel Oss Kansen Ambitieniveau logistiek knooppunt Oss Ambitieprojecten Welke projectideeën? Wie is trekker? Via logistiek platform / As-50? Buck Consultants International, 2009 30
Bijlage: benchmark logistieke hotspots Top-40 logistieke hot spots o.b.v. gewogen score op 10 criteria per COROP Regio Buck Consultants International, 2009 31
Bijlage: achtergrond platform NO Brabant Er is in Noordoost-Brabant behoefte aan een platform voor de transport en logistieke sector die alle partijen (overheid, onderwijs en ondernemers) omvat. Ondernemers in Veghel en Uden hebben samen met het Fioretti college aldaar een eerste aanzet voor een dergelijk platform gemaakt. De 5-sterrenregio heeft een aanjaagsubsidie beschikbaar gesteld om dit initiatief verder uit te bouwen en door te laten groeien op de schaal van Noordoost-Brabant Lopend initiatief: De Stichting Transport! en logistiek Noordoost-Brabant gaat samen met ondernemers, overheden en onderwijsinstellingen in Noordoost-Brabant de inen doorstroom van personeel in de logistieke en transportsector bevorderen om daarmee voor nu en in de toekomst voldoende personeelsinstroom in deze sector te hebben en te houden. Daarnaast en vanzelfsprekend zullen ook innovaties binnen de sector en het innovatief vermogen van ondernemers bevorderd worden. Bron: www.5-sterrenregio.nl Buck Consultants International, 2009 32