Nieuwsbrief Cultuureducatie met Kwaliteit Goeree-Overflakkee Voorwoord wethouder de Jong Gemeente Goeree-Overflakkee Kunstgebouw Fonds voor Cultuurparticipatie Ervaringen op jonge leeftijd bepalen de wijze waarop de culturele levensloop of zelfs het leven zich in latere levensfasen voltrekt is een zinsnede uit het advies over actieve cultuurparticipatie van de Raad voor Cultuur. Met ons programma "Cultuureducatie met Kwaliteit" brengen we cultuur dichter naar de doelgroep, namelijk de basisschool en haar leerlingen. We investeren in kennis in de Digitaal platform school om daarmee een basis te leggen, waardoor kinderen in staat worden gesteld hun cultureel zelfbewustzijn te ontwikkelen. Het programma is met de kopgroep goed van start gegaan en is een voorbeeld voor de andere scholen in onze gemeente Goeree- Overflakkee. Naast het programma in de school is de interactie met de eilandelijke culturele omgeving van groot belang. De kennis en creativiteit die in onze gemeente aanwezig is, wordt tot nu toe onvoldoende aangeboord. Met het programma Cultuureducatie met Kwaliteit brengen we daar verandering in en willen de samenwerking stimuleren tussen de school met de vraag en de instellingen met het aanbod. Met elkaar kunnen we de kinderen op de basisschool cultuurbagage meegeven waar zij in hun verder leven voordeel van kunnen hebben. Jaargang 1, no.2 April 2014 In dit nummer: Voorwoord wethouder de Jong Digitaal platform 1 Interactie onderwijs en culturele omgeving 1 2 ICC-cursus 2 Beschikbaar aanbod 3 De stuurgroep 3 Momenteel wordt er gewerkt aan de realisatie van een digitaal platform. Het digitale platform moet een ontmoetingsplek worden voor iedereen die zich bezig houdt met het binnenschoolse cultuuronderwijs op Goeree-Overflakkee. Eenmaal gerealiseerd zal de webstek voorzien in nieuws, een agenda, aanbod vanuit het culturele veld, verdiepende artikelen voor zowel scholen als cultuurmakers en contactinformatie. Presentatie leerplankader cultuuronderwijs Verslag bijeenkomst 11 maart 3 3 Het beoogde digitale platform zal zeer waarschijnlijk onderdeel uit gaan maken van CultuurPleinGO.nl, de culturele portal van Goeree-Overflakkee. Stand van zaken ten tijde van het schrijven van dit artikel is dat het programma van eisen bij de websitebouwer ligt. We wachten op een offerte. Is die eenmaal gedaan en geaccepteerd, dan kan het snel gaan. Bibliotheken en cultuureducatie: vrienden of vreemden? 4 De Cultuurloper 4 Netwerkbijeenkomst 13 mei 5
Interactie onderwijs en culturele omgeving Tijdens diverse ontmoetingen komt steeds weer de vraag terug hoeveel budget er nu eigenlijk beschikbaar is vanuit het project om daadwerkelijk aanbod te (laten) ontwikkelen en/of uit te laten voeren door partners van buiten de scholen. Deze vraag duidt op een blijkbaar bestaande perceptie dat Cultuureducatie met Kwaliteit een soort subsidieregeling zou zijn, waaruit schoolprojecten, bezoeken aan culturele instellingen en instrumentarium en materialen gefinancierd kunnen worden. Dat is echter uitdrukkelijk niet het geval en ook niet de bedoeling. Het is daarom goed om de doelstelling van het project en de daaruit volgende werkwijze kort en kernachtig op een rij te zetten. Doelstelling Doelstelling van Cultuureducatie met Kwaliteit is om binnen het basisonderwijs gedegen en op de specifieke school toegesneden doorlopende leerlijnen cultuuronderwijs te laten ontstaan. Vooral omdat we erin geloven dat leerlingen die zich bewust zijn van waar ze vandaan komen, waar ze nu zijn en waar ze naartoe (kunnen) gaan, vergaarde kennis en vaardigheden veel beter in kunnen zetten in hun toekomstige leven. Cultureel bewustzijn noemen we dat. Dit is ook de visie van de landelijke overheid en de onderwijsinspectie. Laatstgenoemde gaat zich vanaf 2016 dan ook bemoeien met hoe er binnenschools met cultuuronderwijs wordt omge- gaan. De onderwijsinspectie gaat zich vanaf 2016 dan ook bemoeien met hoe er binnenschools met cultuuronderwijs wordt omgegaan. Werkwijze De scholen die zich aangemeld hebben als deelnemer gaan het traject in van de Cultuurloper. Dat is een assessmentprogramma, wat blootlegt waar de school nu staat en vervolgens helpt een visie te bepalen waar de school naartoe wil met haar culturele profiel. Is deze visie er, dan is het aan de school, in samenspraak met een cultuurcoach, te bepalen hoe men handen en voeten geeft aan het te volgen traject. Veelal zullen er één of twee speerpunten gekozen worden om aan te gaan werken. Het is vanuit deze werkwijze waarop de school op dit punt aangekomen al dan niet de behoefte benoemt aan samenwerking met één of twee cultuuraanbieders uit de regio. De school zal die cultuuraanbieders vervolgens benaderen en in samenspraak met hen proberen aanbod op maat te (laten) ontwikkelen. Deze werkwijze is een 180 graden omkering van de werkwijze, zoals die altijd gebruikelijk geweest is: er is aanbod van cultuurmakers en de school kiest uit dit aanbod wat zij op dat moment nuttig en nodig vindt. Dat deze werkelijkheid niet van de ene op de andere dag ongedaan zal en kan worden gemaakt is natuurlijk volstrekt logisch. Het is zelfs de vraag of dit wenselijk zou zijn. Immers, scholen moeten weten waartoe cultuuraanbieders in staat zijn om goede samenwerkingspartners te kunnen kiezen. Het is ook hierom dat aanbod op Cultuurme.nu in deze nieuwsbrief onder de aandacht wordt gebracht en dat er gewerkt wordt aan een eilandelijk digitaal platform waar aanbod beschikbaar moet komen. Ontwikkelen van een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs betekent echter: de school bepaalt zijn positie, ontwikkelt een visie en stuurt doelbewust zelf het onderwijs en de bijbehorende activiteiten. ICC-cursus Op 19 maart zijn zeven enthousiaste leerkrachten gestart met de cursus Intern Coördinator Cultuureducatie. De basisscholen Stellegors uit Stellendam, Roxenisse uit Melissant, Groen van Prinsterer uit Middelharnis en Westhoek uit Ouddorp halen hiermee kennis in huis, waarmee cultuuronderwijs binnen de school wordt vormgegeven, gestimuleerd en ook behouden blijft. De ICC er is binnen het lerarenteam degene die cultuuronderwijs letterlijk op de kaart zet. Dat doet deze coördinator door de culturele kaart in de omgeving van de school te leren kennen en samen te werken met het culturele veld, door intern en extern aanspreekpunt te zijn voor cultuuronderwijs en door te werken aan een sterk cultuurprogramma op school. In de cursus wordt de deelnemers geleerd een visie te ontwikkelen op cultuuronderwijs en om plannen te maken. Tijdens de cursus werken de deelnemers aan een beleidsplan voor de eigen school. De cursus bestaat uit zes bijeenkomsten van drie uur en wordt gegeven binnen de deelnemende basisscholen. Cursusleiding is in handen van Nelleke van Aken, die zelf gepokt en gemazeld is als groepsleerkracht, als vakdocent muziek, als cultureel ondernemer en als houder van de Marktplaats Cultuureducatie in de Brabantse gemeenten Halderberge en Moerdijk. Pagina 2
Beschikbaar aanbod Elders in deze nieuwsbrief kunt u lezen over een te ontwikkelen digitaal platform, waarop het aanbod voor Goeree-Overflakkee ter beschikking komt. Zolang dat specifiek op het eiland gerichte overzicht er nog niet is, kunt u echter al wel divers aanbod vinden via de website Cultuurme.nu. Deze website richt zich op cultuuraanbod voor het PO en VO in de provincie Zuid-Holland. Een deel is ook op Goeree-Overflakkee van toepassing, waarbij de aanbieders veelal maar niet uitsluitend - instellingen van buiten het eiland zijn. Door middel van een zoekfunctie en diverse in te stellen filters is gemakkelijk te vinden wat er zoal voor uw school beschikbaar is. De stuurgroep Het project Cultuureducatie met Kwaliteit wordt op Goeree-Overflakkee gemonitord en van sturende informatie voorzien door een zogeheten stuurgroep. Deze stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers vanuit het onderwijs (dhr. Nagtegaal en dhr. Verbrugh), vanuit het culturele veld (dhr. v.d. Klink), vanuit de gemeente (mevr. Overwater) en Ingrid Fijen en Hugo Verweij. Op 28 november zat de stuurgroep voor de eerste keer bijeen, waarbij gesproken is over de start van het project en het beoogde vervolg. Op 22 april komt de stuurgroep voor de tweede maal bijeen om de afgelopen paar maanden te bespreken, de uitgezette koers te toetsen aan ieders verwachtingen en de koers waar nodig bij te stellen. Presentatie leerplankader cultuuronderwijs Donderdag 20 maart hebben de Rijksuniversiteit Groningen en de Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) het onderzoeksproject 'Cultuur in de Spiegel' afgerond met een conferentie. Meer dan 600 leraren uit het primair en voortgezet onderwijs en vertegenwoordigers van culturele instellingen hebben de conferentie bezocht. De opbrengsten van het meerjarig onderzoek naar cultuuronderwijs stonden centraal in twee plenaire presentaties en twintig workshops over deelonderwerpen. Hugo Verweij verzorgde hier samen met Tineke de Danschutter (Consulent Erfgoed en Publiek Museumhuis Groningen) een workshop over Erfgoed en Onderwijs. Aan het eind van de dag is de publicatie Cultuur in de Spiegel in de praktijk, een leerplankader voor cultuuronderwijs gepresenteerd. Hiermee wordt het mogelijk om op basis van wetenschappelijke inzichten cultuuronderwijs vorm te geven in een doorlopende leerlijn. De werkwijze, zoals die op Goeree-Overflakkee wordt gevolgd, is gebaseerd op het gedachtegoed uit dit leerplankader. De publicatie is uitgereikt aan vertegenwoordigers van twee financiers van het project: mevrouw Hammersma, directeur-generaal Cultuur en Media van het ministerie van OCW, en de heer van Lanschot, directeur van het VSB-fonds. In hun reactie benadrukten beiden het belang van cultuuronderwijs en van het project Cultuur in de Spiegel. U kunt het leerplankader downloaden via http://www.slo.nl/organisatie/recentepublicaties/cultuurspiegel/ Verslag bijeenkomst 11 maart Op 11 maart jl. was er een bijeenkomst voor de startscholen (Westhoek Ouddorp, Roxenisse Melissant, Regenboog Melissant, Nobelaer Oude-Tonge) en de volgscholen (School met de Bijbel Sommelsdijk, D n Tuun Middelharnis, De Vliegers Middelharnis, Groen van Prinsterer Middelharnis). De scholen zijn bij deze gelegenheid door Ingrid Fijen en Hugo Verweij bijgepraat over de ontwikkelingen in het project van de afgelopen tijd en de plannen en activiteiten voor de komende tijd. Diverse onderwer- pen zijn daarbij aan de orde zijn geweest, die u ook in deze nieuwsbrief aantreft: de ICC-cursus, de Cultuurloper en het digitaal platform. Bij de bijeenkomst gaf Thea de Langen, educatief medewerkster bij Erfgoedhuis Zuid-Holland, een inkijkje in het educatieproject wat het Erfgoedhuis momenteel ontwikkelt rondom de eilandelijke havenkanalen. De scholen hebben daarbij aandachtspunten en input kunnen leveren voor dit project. Pagina 3
Bibliotheken en cultuureducatie: vrienden of vreemden? Dinsdag 20 mei organiseren ProBiblio, Kunstgebouw en Plein C een bijeenkomst voor bibliotheken over Cultuureducatie met Kwaliteit. Onderzocht wordt hoe educatieve taken van bibliotheken zich verhouden tot cultuureducatie en wat dat betekent voor samenwerking en productontwikkeling. Welke leer- en verbeterpunten zijn er? Hoe spelen bibliotheken een optimale rol in cultuureducatie? Of ligt de essentie van het bibliotheekwerk juist búiten de cultuureducatie? De Cultuurloper Welke culturele competenties wil de school de leerlingen meegegeven? Cultuureducatie is meer dan tekenen, zingen en verantwoord fröbelen. Veel meer. Het gaat over prikkelen van creativiteit, het openstaan voor vernieuwing, het stimuleren van kritisch denkvermogen en vooral het ontwikkelen van een cultureel zelfbewuste persoonlijkheid. Met De Cultuurloper worden scholen geholpen om vanuit hun eigen visie een passend en vooral samenhangend activiteitenprogramma in te richten met doorlopende leerlijnen. Om dit te realiseren doorloopt de school een traject om de eigen posi- tie te bepalen, ambities te formuleren, de neuzen van het gehele team dezelfde kant op te laten wijzen, een plan van aanpak te maken (meerjarenvisie, activiteitenplan en implementatie) en een evaluatie- en bijstellingscyclus te realiseren. De school wordt hierin bijgestaan door een gespecialiseerde cultuurcoach vanuit Kunstgebouw. Deze coach komt niet vertellen hoe het moet, maar helpt de school zich de juiste vragen te stellen en de aldus verkregen antwoorden om te zetten in een cultuuronderwijsbeleid, wat de school past als een maatkostuum. Momenteel worden met de vier startscholen op het eiland de eerste stappen gezet om met de Cultuurloper aan de slag te gaan. We zijn benieuwd naar de ervaringen van die scholen en we nodigen die scholen dan ook graag uit hun Pagina 4
Gemeente Goeree-Overflakkee Kunstgebouw Fonds voor Cultuurparticipatie Cultuureducatie met Kwaliteit Samen Leren en Verbeteren Hugo Verweij, cultuurcoach T: 06 26 502 803 Het programma Cultuureducatie met Kwaliteit 2013-2016 is erop gericht de kwaliteit van en de samenhang binnen cultuureducatie in het primair onderwijs te versterken. Schoolbesturen krijgen middels de prestatiebox primair onderwijs een extra stimulans hun verantwoordelijkheid op het gebied van cultuureducatie te nemen en de kwaliteit daarvan te vergroten. Het project Samen Leren en Verbeteren is de uitwerking van Cultuureducatie met Kwaliteit voor Goeree-Overflakkee, zoals die in opdracht van de gemeente is ontwikkeld door provinciaal ondersteuningsinstituut Kunstgebouw. De uitvoering van de regeling gebeurt in nauwe samenwerking met de basisscholen en de culturele instellingen. De focus van het project ligt op twee pijlers uit de regeling: de relatie tussen scholen en lokale instellingen versterken en deskundigheid bevorderen van zowel leerkrachten als vakkrachten. Netwerkbijeenkomst 13 mei Eén van de doelstellingen van Cultuureducatie met Kwaliteit is om de culturele omgeving te betrekken bij het ontwerpen van goed cultuuronderwijs op de basisscholen. De vakkennis van de mensen uit het culturele veld is daarbij van grote waarde voor leerkrachten. Andersom kunnen de professionals van het basisonderwijs waardevolle inzichten verschaffen aan het culturele veld hoe zij hun aanbod het best geschikt kunnen maken voor het basisonderwijs. Om dit in de praktijk gestalte te gaan geven, willen we jaarlijks één of twee netwerkbijeenkomsten organiseren. Bijeenkomsten, waarbij leerkrachten en medewerkers van culturele instellingen elkaar ontmoeten en elkaar leren kennen met als doel om van elkaar te leren en plannen te smeden. Dit alles met het doel voor ogen: de kinderen op de basisscholen het beste cultuuronderwijs bieden wat op Goeree-Overflakkee mogelijk is. Kinderen het beste cultuuronderwijs bieden wat op Goeree- Overflakkee mogelijk is De eerste netwerkbijeenkomst gaat door op 13 mei in De Overkant te Ouddorp. Een uitnodiging hiervoor is verzonden op dinsdag 1 april. Uiterste aanmelddatum is 6 mei. Mocht u geen uitnodiging ontvangen hebben, neem dan even contact op via H.Verweij@goereeoverflakkee.nl. Ten tijde van het schrijven van dit artikel (22 april) waren er 23 aanmeldingen van 11 culturele instellingen en 3 basisscholen. U mag deze informatie dan ook beschouwen als een oproep aan de (leerkrachten van de) basisscholen om zich aan te melden. Kom en ontmoet de cultuurmakers bij u om de hoek!