In deze brochure hebben we aan aantal interviews met onze test engineers verzameld die in de voorbije periode werden afgenomen. Ze geven een goed beeld van het profiel van onze medewerkers die ingezet worden als test engineer. Het spreekt voor zich dat iedere medewerker binnen Passwerk zijn eigen profiel heeft, zijn eigen persoonlijkheid, zijn eigen betrachtingen en motivatie. De bijgevoegde interviews werden reeds eerder gepubliceerd in één van onze Passmappen. De interviews werden dusdanig gerangschikt dat u vooraan de meest recente interviews kan lezen. Teneinde u een beeld te geven over een autismespectrumstoornis geven we u er in een inleidend artikel een beschrijving van.
PAGINA 2 Wat is een autismespectrumstoornis? 3 Interessante links en lectuur rond ASS 5 Ik was dus druk bezig met het opbouwen van een nieuw leven en met Passwerk dat er op het juiste moment bij kwam, voel ik dat ik de voorbije drie jaar een enorme weg heb afgelegd. Dat is iets wat ik me aanvankelijk niet had kunnen inbeelden. Ik heb over mijn capaciteiten en taken nog nooit zoveel dankwoorden gehoord, dat ik het nog altijd bijna niet geloof Interview met Kristiaan Het inzicht in hoe computers en programma's werken en de basiskennis van programmeercodes zorgen ervoor dat ik goed kan inschatten waar zich fouten kunnen voordoen. 7 10 Interview met Nathan Andere mensen zeggen ook dat ik zelf veranderd ben sinds ik bij Passwerk aan de slag ben. Ze vinden me spraakzamer en opener. Zelf kan ik moeilijk zeggen of ik anders ben. Wel is het goed dat ik nu kan doen waar ik goed in ben. Ik krijg nu meer respect en voel me goed op het werk. 12 Interview met Jelle Verwacht niet dat ik op dezelfde manier reageer als iemand zonder autisme, weet dat ik verbaal niet zo sterk ben maar schriftelijk wél goed kan communiceren. Zeg wat je bedoelt en gebruik niet te veel impliciete boodschappen of ongeschreven regels. Interview met Bert Werken brengt altijd stress met zich mee, alhoewel het wel meevalt en met de tijd vermindert. Vóór Passwerk was ik werkloos, en toen had ik de stress van economische onzekerheid over de toekomst. Economisch meerwaardig zijn biedt ook een zekere zelfwaardering. Interview met Emmanuel Als ik een bug gevonden heb, dan vind ik dat wel leuk. Dan kan ik de collega s ook eens opjagen. Meestal complimenteren ze me dan. Ze klagen in elk geval niet. Goed gevonden, of zoiets zeggen ze dan. Ik denk dat we hier allemaal een gelijkwaardige rol spelen. Enerzijds met het vinden van fouten, anderzijds met het herstellen van die fouten, of het aanbrengen van verbeteringen. Interview met Jimmy Eerlijk gezegd, ik vind dat als het over jobs gaat, autisten sowieso beter zijn dan gewone mensen. Minder complexen, meer en beter werken. Een volledig uit mensen met ASS bestaand bedrijf zou de concurrentie compleet verpulveren. Meer oog voor het detail, minder gepraat, meer focus, véél meer structuur, duidelijkheid zo transparant als glas en tóch een even goede werksfeer. Interview met Kevin 14 16 19 22
PAGINA 3 Er wordt veel persoonlijker gewerkt. De jobcoaches letten er echt op met wie ze bezig zijn en leren je sterktes en zwaktes kennen. Hiermee wordt dan rekening gehouden bij de keuze van een project. Interview met Dominic Bij Passwerk houden ze rekening met je autisme. De begeleiding zorgt ervoor dat alles minder hectisch verloopt. De bedrijven waar ik voor werk zijn op de hoogte van mijn ASS zodat ik mij ook veel veiliger voel. Het is ook leuk om altijd op mijn jobcoach te kunnen terugvallen. Interview met Tijana Mijn beste kwaliteiten? Het snel zien van fouten en snel repetitief werk kunnen uitvoeren. Mijn ordelijkheid en nauwkeurigheid. Maar daarnaast ook de mogelijkheid complexe taken te kunnen uitvoeren, het logisch en analytisch denkvermogen daarbij. Verder leer ik snel iets bij. Ook mijn creativiteit in bijvoorbeeld het efficiënt uitvoeren van opdrachten en het zoeken naar oplossingen. Interview met Joeri Dankzij Passwerk heb ik na een lange zoektocht en na het volgen van vele opleidingen en het uitoefenen van minder leuke jobs, eindelijk iets gevonden wat ik graag doe en wat met voldoening schenkt Interview met Johan Dit is de eerste keer dat ik nog geen enkele dag met tegenzin naar het werk kwam Interview met Sam Interactie met collega s vind ik ook heel fijn, dat is stimulerend en motiveert me om verder te werken Interview met Dieter Wat typerend is voor aspergers, is dat we beter presteren in een implusarme omgeving Interview met Dirk 25 27 31 35 40 44 50
PAGINA 4 Wat is een autismespectrumstoornis? Autisme Spectrum Stoornis (ASS) is een stoornis die zich kenmerkt door moeilijkheden op drie gebieden: sociale interactie, communicatie en verbeelding. Hoewel alle mensen met autisme binnen deze drie gebieden moeilijkheden ondervinden, uit autisme zich telkens weer heel verschillend. Net zoals ieder van ons ook heel verschillend is. Naar schatting heeft 0,6 tot 1 % van de bevolking een ASS. Dit betekent echter niet dat zij allemaal een officiële diagnose hebben ontvangen. Ongeveer 75 % van de personen met ASS zijn mannelijk. Binnen Passwerk hebben de test engineers een normale begaafdheid. De meeste onder hen hebben echter dankzij hun intelligentie strategieën ontwikkeld om hun autisme te camoufleren. Hierdoor bewegen ze zich blijkbaar heel gewoon door het leven. ASS is een op het eerste zicht onzichtbare handicap. ASS is een informatieverwerkingsstoornis. Informatie wordt op een geheel eigen wijze verwerkt en geïnterpreteerd. Hierdoor kunnen denkbeelden, ideeën en gedachten van personen met ASS als vreemd of eigenaardig overkomen. Personen met autisme zijn detaildenkers. Er is echter veel informatie die van betekenis verandert naargelang de context waarin ze gegeven wordt. De meerwaarde van een medewerker met autisme Mensen met autisme hebben veelal een sterk analytisch vermogen, oog voor detail en gevoel voor orde. Sommigen onder hen beschikken over een splintervaardigheid (bv sterk visueel geheugen, talent voor wiskunde,..) Ze zijn gedreven werkers die betrouwbaar zijn en hun afspraken naleven. Ze zijn tevens zeer consequent in hun gedrag, hebben geen verborgen agenda s, zijn recht door zee en loyaal. Weinig sociale interesse kan een pluspunt zijn omdat er geen tijd verspild wordt aan het onderhouden van sociale interacties tijdens het werk. Specifieke kenmerken Sociale interactie De omgang met anderen is kwantitatief en/of kwalitatief anders. Het gaat hier
PAGINA 5 over wederkerigheid in relaties. Personen met ASS hebben problemen met het juist kunnen inbeelden/inschatten van wat de ander denkt, voelt, van plan is. Hierdoor hebben zij een eigen interpretatie van bepaalde sociale regels. Enkele voorbeelden: Het rigide toepassen van sociale regels, ongeacht de situatie (vb dag zeggen=steeds een hand geven). Moeilijkheden met aanvoelen welk gedrag een bepaalde situatie vereist (vb welk onderwerp mag waar en met wie besproken worden, hoe en wanneer moet ik hulp vragen). Pauzes(=ongestructureerde tijd) kunnen moeilijk te overbruggen zijn. Eén lievelingsonderwerp waar steeds op teruggekomen wordt. Communicatie Op het eerste zicht is er een normale spraak en taal, alleen wordt deze taal als communicatiemiddel vaak niet juist gebruikt : weinig wederzijds, oppervlakkig, repetitief Vaak nemen personen met autisme de tot hen gerichte boodschappen heel letterlijk op. Dit kan leiden tot misverstanden (bv. Zie dat je bureau proper achter blijft). Grapjes en sarcasme kunnen hen ontgaan. Relevante informatie wordt moeilijk onderscheiden van irrelevante informatie (detail denken). Daarom is het belangrijk dat er duidelijke taal wordt gebruikt (bv Niet Hoe was je werk vandaag? maar wel Hoe is het testen van die module deze voormiddag gegaan? ) Er zijn ook problemen met het juist interpreteren van niet verbale communicatie ( bv. mimiek, gebaren, stemintonatie, enz.). Flexibliteit en verbeelding Alhoewel mensen met ASS bij voorkeur routinematige handelingen verrichten, hebben ze ook nood aan gedoseerde variatie zodat het werk uitdagend blijft. Mensen met ASS hebben vaak weerstand tegen (plotse) veranderingen en kunnen zich soms moeilijk aanpassen aan nieuwe situaties. Veranderingen in taken, planning, begeleiding, afspraken worden best op voorhand besproken en uitgelegd. Hier kan visuele ondersteuning een hulpmiddel zijn. Door een tekort in de verbeelding is het moeilijk zich voor te stellen wat er niet is, wat moet komen of geweest is. Dit maakt dat het probleemoplossend denken niet steeds adequaat is. Enkele voorbeelden: Het zelf analyseren, structureren en tot een goed einde brengen van een ongekende taak is té onoverzichtelijk. Personen met ASS missen tevens de verbeelding om betekenissen te zien achter vb gelaatsuitdrukkingen, cynische uitspraken en humoristische uitspraken. Besluit Als gevolg van bovenstaande probleemgebieden ondervinden mensen met ASS veel stress. Om zoveel mogelijk rekening te houden met de aandachtspunten bestaan er hulpmiddelen. De jobcoaches van Passwerk gaan deze hulpmiddelen optimaal aanwenden en zullen ook het centraal aanspreekpunt bij de klant adviseren hoe bepaalde zaken best worden benaderd. De jobcoach tracht steeds een optimale werkomgeving voor de test engineer tot stand te brengen zodat zij uitzonderlijke prestatie kunnen neerzetten. Vanuit Passwerk trachten we niets aan het toeval over te laten zodat onze test engineers zich goed voelen en continu kwalitatieve resultaten kunnen neerzetten.
PAGINA 6 Interessante links en lectuur rond ASS LINKS www.autismecentraal.com Kennis- en ondersteuningscentrum www.autsider.net Onder het spectrum worden de verschillende diagnoses beschreven www.autismevlaanderen.be Vlaamse Vereniging Autisme www.nas.org.uk The National Autistic Society (Engels) www.participate-autism.be Autisme begrijpen http://www.psycho-edu.be/html_nl/film_nl_autis.html Kort filmpje dat de gevolgen van autisme toelicht LECTUUR Brein bedriegt, als autisme niet op autisme lijkt Peter Vermeulen Autisme verteld, verhalen over anders zijn Cis Schiltmans Van een andere planeet, autisme van binnenuit Dominique Dumortier Autisme en communicatie, de kunst om verkeerd te begrijpen Peter Vermeulen Autisme : van begrijpen tot begeleiden Theo Peeters Een echt mens Gunilla Gerland
PAGINA 7 Interview met Kristiaan Ik was dus druk bezig met het opbouwen van een nieuw leven en met Passwerk dat er op het juiste moment bij kwam, voel ik dat ik de voorbije drie jaar een enorme weg heb afgelegd. Dat is iets wat ik me aanvankelijk niet had kunnen inbeelden. Ik heb over mijn capaciteiten en taken nog nooit zoveel dankwoorden gehoord, dat ik het nog altijd bijna niet geloof Kristiaan, hoe ben je bij Passwerk terecht gekomen? Een vriendin van mijn moeder had over Passwerk gehoord, en dat aan mijn moeder doorgegeven. Zelf was ik toen nog niet zo druk bezig met auti vriendelijk werk te zoeken, ik had mijn diagnose nog maar recent gekregen toen, maar na zelf in het journaal van Eén een korte reportage over Passwerk te hebben gezien, heb ik zelf toch de eerste stap gezet door mijn cv te mailen. En gelukkig heb ik dan eigenlijk redelijk snel, na vier maanden ongeveer, de CEBIR tests kunnen laten afnemen en kon ik vlot aan het proces deelnemen. Waarom heb je voor Passwerk gekozen? Ik had nog maar recent mijn diagnose gekregen en het was toen nog een beetje zoeken wat verder te doen. Passwerk kwam geregeld in de media, het leek mij het enige bedrijf dat professioneel met mensen met autisme omging en ze echt effectief nuttig in dienst stelde. Dus dacht ik: Waarom niet? Laten we dat eens proberen. En dat is zeer goed meegevallen. Hoe zag jouw loopbaan (leven) eruit vóór je bij Passwerk begon? Hm, niet echt fijn om eerlijk te zijn, ik heb mijn diagnose pas laat in mijn leven gekregen, vier of vijf jaar geleden. Ik altijd geprobeerd in een normaal circuit mee te draaien, maar dat kon ik niet aan. Ik had veel last van depressies, kon mijn studies daardoor niet afmaken en kon ook nooit lang een vaste baan houden. Na een zware periode kreeg ik van het OPZ in Geel de diagnose depressie en tekenen van autisme en werd ik in een dagopvang beziggehouden'. Dat beviel me niet. Op aanraden van een vriendin liet ik me zorgvuldig testen bij Indigo, en daar kreeg ik dan eindelijk een duidelijk antwoord, ik had autisme. Eindelijk kon ik de nodige begeleiding zoeken om een gezond en aangepast leven op te bouwen. Hoe heb je het assessment en de opleiding ervaren? Had je een goed contact met je collega s? Het assessment en de opleiding erna waren met momenten best wel moeilijk voor me. Plots moest ik
PAGINA 8 voltijds actief zijn. Maar ik heb het overleefd, mede door de steun van de jobcoaches en van mijn moeder. Het was ook soms een beetje moeilijk om bij sommige collega s raakpunten te vinden, maar het waren allemaal zeer vriendelijke rustige mensen. En zelf probeerde ik dan ook beleefd en vriendelijk terug te zijn. Het was wel een beetje vreemd meer mensen te zien die een beetje zoals ikzelf zijn, meestal ben ikzelf degene die de enige rare is. Vind je het fijn om op verschillende locaties te werken of zou je liever altijd in dezelfde testomgeving werken? Ik denk dat ik toch graag lang op eenzelfde locatie zit, zo leer ik de omgeving en het werk beter kennen, en weet ik ook beter wat men van me verwacht en kan ik beter aan de noden voldoen. Ik heb het geluk dat ik na het behalen van mijn ISTQB meteen bij Belfius kon beginnen en dat ik nog altijd hier mag werken. Zo ben ik gegroeid in het werk hier en zijn ze zeer tevreden met wat ik doe. Waaruit bestaat jouw huidig takenpakket? Ik ben al aanzienlijke tijd vast ingesteld om de Mobile Banking apps op tablets en smartphones te testen. Het gaat vooral om regressietests en om dynamisch werken. Omdat niet altijd een vast scenario is voorzien, moet ik vooral op mijn vorige ervaringen en kennis van deze apps afgaan en goed nadenken wat alle mogelijkheden en combinaties van handelingen zijn. Wat vind je van deze opdracht? Het is wel leuk, het lijkt telkens op een grote complexe puzzel. Het is zoeken naar wat ik allemaal kan doen en waar misschien nog naar gekeken moet worden om de ervaring voor de klant zo comfortabel mogelijk te maken. Wat vind je ervan om met andere Passwerkers te werken? Zoals eerder gezegd is het wel fijn ook andere mensen te zien die een beetje dezelfde ervaringen en moeilijkheden als ik ondervonden hebben. Maar soms gaat het leggen van contacten daardoor een beetje moeilijk. Bovendien heb ik in mijn vrije tijd nogal wat heel gefocuste interesses en kan ik daardoor niet altijd even vlot over andere zaken meepraten. Hoe verloopt de communicatie tussen jou en de klant? Die verloopt zeer goed denk ik, ik heb een vast aanspreekpunt voor mijn opdrachten en verder doen we ons best voor iedereen enthousiast en vriendelijk te zijn. Is het voor jou belangrijk bij de klant een centraal aanspreekpunt te hebben? Dit is voor mij een zeer grote meerwaarde. Als ik zou moeten beginnen met zelf rond te vragen wie mij opdrachten moet geven, dan denk ik dat ik een beetje verloren zou kunnen lopen. Het is zeer handig duidelijk te weten wie bepaalt wat moet gebeuren. Hoe verloopt het contact met de andere collega's bij Belfius? Ik heb niet echt veel contact met andere collega s op de werkvloer, ik probeer wel altijd vriendelijk en beleefd te zijn, maar vooral mij bezig te houden met mijn werk en de opdrachten.
PAGINA 9 Wat is voor jou belangrijk om in een werkomgeving goed te kunnen functioneren? Niet veel afleiding en vooral dat het er niet te warm is, ik heb nogal snel last van de hitte, dus is airco altijd zeer aangenaam! Wat zijn jouw beste kwaliteiten? Dat kan ik moeilijk van mezelf zeggen, ik probeer altijd beleefd te zijn, door te zetten tot iets zo goed mogelijk af is en vooral behulpzaam te zijn. Waaraan zou je nog willen werken om beter te kunnen functioneren? Mezelf beter leren kennen, en een beetje meer discipline zou ook wel handig zijn. Ik zou graag ook nog meer ervaring opdoen en kennis verwerven inzake testen en het IT gebeuren in het algemeen. Ik kom uit een heel andere richting, en voor mijn huidige opdrachten heb ik beide nog niet echt nodig, maar voor latere opdrachten zou het handig zijn mezelf misschien wat meer expert te kunnen voelen. Wat vind je van de ondersteuning die de jobcoach jou geeft? Haar begeleiding is zeer nuttig, in het verleden werd ik in mijn werk niet ondersteund en dat had zeer nadelige gevolgen. Ik voel me nu veel beter begrepen en op mijn gemak. Nu weet ik dat er iemand is die me volgt en die ik kan vertrouwen. En die problemen die ik niet meteen zelf zie, op correcte wijze kan aankaarten. Hoe heeft Passwerk jouw leven veranderd? Passwerk is bijna wonderbaarlijk op het juiste moment in mijn leven gekomen, ik was net in het proces van mezelf te leren kennen en om te gaan met mijn autisme. Ik woonde ongeveer een halfjaar alleen. In Aarschot, geholpen door begeleid wonen van het Kids. Ik was dus druk bezig met het opbouwen van een nieuw leven en met Passwerk dat er op het juiste moment bij kwam, voel ik dat ik de voorbije drie jaar een enorme weg heb afgelegd. Dat is iets wat ik me aanvankelijk niet had kunnen inbeelden. Ik heb over mijn capaciteiten en taken nog nooit zoveel dankwoorden gehoord, dat ik het nog altijd bijna niet geloof Zijn er zaken die je toch nog anders wou zien? Het enige wat ik me op dit moment kan zeggen is dat ik misschien wat meer bijscholing of bijkomende cursussen had verwacht. Zo zouden we professioneel nog meer kunnen uitblinken. Maar het is mogelijk dat ik dit denk omdat ik uit een niet IT omgeving kom. En wie weet, volgend jaar op de grote LARP misschien een paar bekende Passwerkgezichten op bezoek?
PAGINA 10 Interview met Nathan Het inzicht in hoe computers en programma's werken en de basiskennis van programmeercodes zorgen ervoor dat ik goed kan inschatten waar zich fouten kunnen voordoen. Hoe ben je bij Passwerk terechtgekomen? Een tante heeft me over Passwerk geïnformeerd. Zij had de vacature gelezen en heeft ze naar mijn ouders gestuurd. Waarom heb je voor Passwerk gekozen? Het is een perfecte aanvulling op mijn interesses en hobby's. In mijn vrije tijd ben ik voornamelijk met computers bezig, zowel voor het spelen van games als om mezelf verder in het ontwikkelen van software te verdiepen. Hoe zag jouw loopbaan eruit voor je bij Passwerk begon? Ik kwam net van school voor ik bij Passwerk begon. Als schoolverlater is het niet eenvoudig om vast werk te vinden. Mijn werkervaring situeert zich vooral in de wereld van interim en vakantiewerk. Ik heb na mijn schoolperiode, om mijn kennis op dat vlak te verbreden, ook nog een cursus multimedia en webdesign gevolgd. Hoe heb je het assessment en de opleiding ervaren? Had je een goed contact met je collega s? Er was een goede sfeer en ik kwam met alle collega s goed overeen. Momenteel heb ik nog altijd een goed contact met Paul, waarmee ik samen op een project bij Delaware zit. Het voordeel van samen op een project te zitten is dat je elkaar beter begrijpt en elkaar kan helpen. We hebben elk onze sterktes en zwaktes en we kennen elkaar. Tijdens de theoretische opleiding was het wel moeilijk om de hele tijd geconcentreerd en aandachtig te blijven. Praktijkoefeningen gaan me beter af. Vind je het fijn om op verschillende locaties te werken of zou je liever altijd in dezelfde testomgeving werken? De locatie maakt me niet uit. Ik ben vrij flexibel in de samenwerking met anderen en voor het takenpakket dat ik krijg. Bereikbaarheid is voor mij wél belangrijk, want ik ben aangewezen op het openbaar vervoer. Een rustige werkplek zorgt ervoor dat ik me beter kan concentreren.
PAGINA 11 Hoe ervaar jij de huidige opdracht bij Delaware? Het is een vrij complex project dat al ver gevorderd was vooraleer wij mee zijn beginnen testen. We hebben dus een uitgebreide opleidingsperiode gehad. Vooral het omgaan met de terminologie, die gelinkt is aan het project, met afkortingen en andere onderdelen kostte wat tijd om onder de knie te krijgen. Maar dit verloopt steeds beter, waardoor we ook steeds zelfstandiger kunnen werken. Hoe verloopt de communicatie tussen jou en je begeleider bij Delaware? Hij is niet altijd fysiek aanwezig, maar dat is ook niet nodig. We kunnen hem, als er vragen of problemen zijn altijd mailen of aanspreken op de chat. Ik zit er samen met een andere Passwerker en we hebben ook veel aan elkaar. Is het voor jou belangrijk om bij de klant een centraal aanspreekpunt te hebben? Dat maakt het in ieder geval wel makkelijker, aangezien we niet altijd weten welke ontwikkelaar we voor specifieke problemen het best aanspreken. Een centraal aanspreekpunt biedt hier meer zicht op en kan ons naar de juiste persoon doorverwijzen. Hoe verloopt het contact met andere collega s? Goed, als we vragen hebben dan stellen we die aan elkaar. Ze staan hier ook altijd voor open. Heb je nog contact met andere Passwerkers? Ik heb er een aantal op Facebook en Seth kende ik al buiten Passwerk. Veel contact is er met Passwerkers die op een ander project zitten niet. Passwerk organiseert om de drie à vier maanden een Passwerkcafé, waar we wel de gelegenheid hebben om elkaar te ontmoeten. Hoe verloopt het contact met je jobcoach? Goed, als ik vragen of problemen heb kan ik bij haar terecht. Geeft zij een meerwaarde aan de invulling van jouw job bij Passwerk? Ja, ze verduidelijkt mijn opdrachten en zorgt voor een goede samenwerking met de klanten. Wat is voor jou belangrijk om in een werkomgeving goed te kunnen functioneren? Een rustige omgeving met een goede verlichting. Verder kan ik wel vrij zelfstandig werken zodra ik weet wat van mij verwacht wordt. Mijn achtergrond en ervaring in ICT zijn hier zeker een meerwaarde. Wat zijn jouw beste kwaliteiten? Het inzicht in hoe computers en programma's werken en de basiskennis van programmeercodes zorgen ervoor dat ik goed kan inschatten waar zich fouten kunnen voordoen. Waaraan zou je nog willen werken om nog beter te kunnen functioneren? Ik zou graag mijn kennis in programmeertalen willen uitbreiden en leren werken met automatiseringsprogramma's.
PAGINA 12 Interview met Jelle Andere mensen zeggen ook dat ik zelf veranderd ben sinds ik bij Passwerk aan de slag ben. Ze vinden me spraakzamer en opener. Zelf kan ik moeilijk zeggen of ik anders ben. Wel is het goed dat ik nu kan doen waar ik goed in ben. Ik krijg nu meer respect en voel me goed op het werk. Dag Jelle, hoe zag jouw loopbaan eruit vooraleer je bij Passwerk bent beginnen werken? Ik heb enkel stages gedaan onder de vorm van GIBOcontracten. Ik heb als magazijnier, webdesigner en orderpicker gewerkt. De meeste van deze stages werden vroegtijdig afgebroken omdat men vond dat ik te traag werkte. Ik was te gedetailleerd en te voorzichtig bezig. Het waren voor mij dan ook geen positieve ervaringen. Waarom heb je op een gegeven moment besloten bij Passwerk te solliciteren? Via De Kiem had ik van Passwerk gehoord. Ik ben dan op de site gaan kijken en wat ik daar las, sprak me aan. Testwerk in combinatie met begeleiding leek me zeer interessant. Ik heb dan meteen mijn CV verstuurd en zo is het gestart. Heb je door Passwerk bepaalde zaken geleerd? Ja. Ik heb leren testen en nieuwe tools leren kennen. Andere mensen zeggen ook dat ik zelf veranderd ben sinds ik bij Passwerk aan de slag ben. Ze vinden me spraakzamer en opener. Zelf kan ik moeilijk zeggen of ik anders ben. Wel is het goed dat ik nu kan doen waar ik goed in ben. Ik krijg nu meer respect en voel me goed op het werk.
PAGINA 13 Met welke opdracht ben je momenteel bezig? Ik ben nu een applicatie en een website aan het testen bij RSVZ. Ik moet testscenario's opmaken en uitvoeren. Waar ben je voor je huidige opdracht erg goed in? In SQL en VBScript. Ik doe ook meerdere projecten tegelijkertijd. Vroeger kon ik dat absoluut niet, maar nu lukt het wel omdat ik me goed voel en ik het werk goed kan. Word je anders benaderd door mensen zodra ze weten dat je een ASS hebt? Door vrienden en familie niet, op het werk misschien wel. Ik merk zo'n zaken niet echt. Maar ik heb veel vrienden met autisme, dus daar kan ik zeker mezelf zijn. Heb je er iets aan dat ook je collega s binnen Passwerk een ASS hebben? Soms wel, soms niet. Ik werk samen met twee andere Passwerkers en we kunnen over het werk wel veel informatie met elkaar uitwisselen. Dit geeft wel een zeker gevoel van veiligheid. Ik vind het makkelijker omgaan met mensen met autisme die mondig zijn. Ik weet dan goed wat ik aan die mensen heb en dat vind ik het best. Welke tips heb jij voor anderen om hun communicatie met jou te optimaliseren en de samenwerking met je optimaal te laten verlopen? Wees duidelijk in wat je zegt en doet. Ik kan niet tegen achterklap. Zeg zonder omwegen wat je denkt, maar wel op een opbouwende manier. Aan negatieve kritiek heb ik niks. Wat vinden je familie en vrienden ervan dat je nu bij Passwerk werkt? Ze zijn blij dat ik een stabiele job heb gevonden waar ik mij goed in voel. Nu moet ik niet meer op zoek naar werk, waardoor ik rustiger ben en ook dat vindt mijn omgeving goed. Ze moeten zich minder zorgen maken of het wel goed komt met mij. Zou jij andere personen met een ASS aanraden bij Passwerk te komen werken? Zeker. Het testwerk, de begeleiding en het samenwerken met andere mensen met autisme is leuk! Wat vind jij voor jezelf zo belangrijk aan het werken bij Passwerk? De persoonlijke ondersteuning die je krijgt en het werken met de computer.
PAGINA 14 Interview met Bert Verwacht niet dat ik op dezelfde manier reageer als iemand zonder autisme, weet dat ik verbaal niet zo sterk ben maar schriftelijk wél goed kan communiceren. Zeg wat je bedoelt en gebruik niet te veel impliciete boodschappen of ongeschreven regels. Bert, waarom heb je voor Passwerk gekozen? Na tien jaar in een gewone IT job, vond ik nog altijd niet dat het echt vlot liep. Geen enkele baan leek echt perfect voor mij. Het soort werk wel, maar ik had nog altijd geen werkomgeving gevonden die echt bij me paste. Met een ASSdiagnose vond ik daar min of meer een verklaring voor, maar nog altijd geen job waarbij ik me goed zou voelen. Tot ik Passwerk ontdekte. Hun omschrijving van het werk en vooral ook de werkomgeving die ze aanboden, sprak me erg aan. Wat is er anders aan werken bij Passwerk? Ik heb nu de zekerheid dat ik altijd bij iemand terechtkan. Bij Belfius kan ik nu altijd terecht bij één van de drie toffe dames die als mijn begeleidsters zijn aangeduid. Zijn staan altijd open voor mijn vragen en zij zorgen ervoor dat ik altijd weet wat van mij wordt verwacht. Dat apprecieer ik enorm. En natuurlijk is er mijn jobcoach van Passwerk zelf (ook zij is een toffe dame) die me opvolgt en om de twee weken op het bedrijf zelf langskomt om met mij en mijn begeleiders te praten en eventueel waar dat nodig mocht zijn bij te sturen. Kan je iets vertellen over je huidige opdracht? Ik test alle functionaliteiten van de website voor e banking van Belfius en ik test de mobiele apps op smartphones en tablets. Ik help ook bij het maken, uitvoeren en aanpassen van de testdesigns. Wat is voor jou een voorwaarde om op de werkvloer goed te functioneren? Dat ik duidelijke instructies krijg, het liefst met een visueel voorbeeld erbij. En dat ik iemand heb die me steeds zegt wat ik moet doen, of geregeld vraagt of ik nog weet wat te doen. Voel jij je anders behandeld door het feit dat de collega s weten dat je ASS hebt? Passwerk had hen goed op mijn komst voorbereid, dus wisten ze wat ze van mij konden verwachten of niet mochten verwachten. De eerste weken was hun houding tegenover me veeleer aftastend. Ze
PAGINA 15 waren nog op zoek naar wat wel of niet kon, maar nu, na een jaar, ben ik gewoon één van hen. Is het voor jou belangrijk dat de buitenwereld op de hoogte is? Zeker, want zo weten ze dat ik, als ik niet actief aan gesprekken deelneem, niet zomaar asociaal, ongeïnteresseerd of contactgestoord ben. Er bestaat in de maatschappij niet overal een evenwichtig en genuanceerd beeld over ASS. Hoe zou jij ASS uitleggen aan een niet autistisch iemand? ASS is een andere manier om de werkelijkheid waar te nemen. Welke tips heb jij voor anderen om hun communicatie met jou te optimaliseren? Verwacht niet dat ik op dezelfde manier reageer als iemand zonder autisme, weet dat ik verbaal niet zo sterk ben maar schriftelijk wél goed kan communiceren. Zeg wat je bedoelt en gebruik niet te veel impliciete boodschappen of ongeschreven regels. Heb je, nu je bij Passwerk werkt, iets bijgeleerd over jezelf? Dat er toch een job voor mij bestaat waar ik me goed bij kan voelen. Zou je andere mensen met ASS aanraden bij Passwerk te komen werken? Ja. De mensen van Passwerk weten hoe ze met autisten moeten omgaan, welke hun pluspunten en hun beperkingen zijn. Hun persoonlijke aanpak zorgt voor een geschikte werkplek. Test je graag software? Ik heb altijd graag anderen op hun fouten gewezen, dus is dit de ideale job voor mij. Vind je dat mensen met ASS effectief betere softwaretesters zijn? We hebben meer oog voor detail en zijn minder snel tevreden met het eindresultaat. Wat zijn jouw beste kwaliteiten? Ik ben flexibel wat betreft zitplaats, werkuren en taken. Dat is niet direct een eigenschap die je bij autisten zou verwachten, maar ze wordt wel geapprecieerd.
PAGINA 16 Interview met Emmanuel Werken brengt altijd stress met zich mee, alhoewel het wel meevalt en met de tijd vermindert. Vóór Passwerk was ik werkloos, en toen had ik de stress van economische onzekerheid over de toekomst. Economisch meerwaardig zijn biedt ook een zekere zelfwaardering. Hoe heb je Passwerk leren kennen? Mijn moeder had in de krant een artikel gelezen over een bedrijf dat zich specialiseert in het tewerkstellen van personen met autisme, en zij vertelde me erover. Waarom heb je voor Passwerk gekozen? Het feit dat Passwerk zich inzet om mensen met autisme te begeleiden en werk te geven, viel me meteen enorm op. Ik kon dus de kans om te werken op een aangepast niveau en in een ondersteunende omgeving niet laten liggen. Wat deed je in de periode vóór Passwerk? Ik heb de school verlaten toen ik zestien was, en sindsdien ben ik een autodidact. Ik studeerde dus veel over mijn interesses via het internet. Daarnaast speelde ik veel videospelletjes en deed ik aan gewichtheffen. Welke studies heb je gedaan? Test engineer Emmanuel Tot mijn zestiende heb ik op verschillende scholen gezeten, waaronder een paar maanden in de Filippijnen en een tweetal jaar in de Verenigde Staten. Je hebt een tijd in de VS gewoond? Ja, ik heb ongeveer twee jaar in Louisiana gewoond, in het zuiden van de VS. Ik ging daar naar de middelbare school. Het eerste jaar was echt geen positieve ervaring, maar in het tweede jaar ben ik overgestapt naar een school met strengere normen op het vlak van punten. Daar deed ik het beter. Een groot verschil was dat ik in de VS een topstudent was en ik zelfs een paar vrienden had. In België had
PAGINA 17 ik het veel moeilijker en waren mijn punten dan ook minder goed. Ook de mensen zijn heel anders. Ik vond de Amerikanen veel optimistischer en interessanter, terwijl ik hier niemand met dezelfde mentaliteit vond. Hoe heb jij het cultuurverschil tussen de VS en België ervaren? Wat vroeg van jou de meeste aanpassing? De ideeën van vrijheid, individualisme en kapitalisme, die zeer aanwezig zijn in Amerika, waren voor mij een echte blikopener. Daar ontstond mijn huidige interesse in politiek. Eigenlijk moest ik me vooral op dat vlak aanpassen toen ik terug naar het sociaaldemocratische België kwam. Een grote aanpassing toen ik naar daar ging, was het racisme dat vooral in het zuiden van de VS nog zeer goed voelbaar is. Ook zijn de mensen er veel religieuzer dan hier. Wat viel je bij je terugkeer in België op? Terugkeren naar België vergde een immense aanpassing. In vergelijking met het zonnige Louisiana was België koud en donker. De manier waarop een school daar is ingericht, strookt eigenlijk beter met mijn autisme, en aanpassen aan school hier bleek onmogelijk. Het is dan ook daarom dat ik besloot autodidact te worden. De aanpassing was te moeilijk voor mij. Heb je momenteel nog contacten met vrienden of kennissen in de VS? Neen, geen enkel contact. Het is voor mij moeilijk om in contact te blijven met mensen die ik niet regelmatig zie. Maakt het voor jou een verschil uit om in het Nederlands of Engels opdrachten uit te voeren? Ik kan in beide talen werken dat is niet echt een probleem voor mij maar ik denk dat ik toch het Engels liever gebruik omdat dat ook de taal is die ik thuis en op het internet gebruik. Zou je graag naar de Verenigde Staten terugkeren om er te gaan wonen? Ik zou op dit moment, vanwege de huidige politieke en economische situatie, zeker niet willen terugkeren, en ik zie dat niet snel veranderen. Waar werk je nu en wat voor werk doe je daar? Momenteel werk ik bij Manuchar als test engineer. Ik voer de testcases uit en pas ze aan. Ik schrijf ook nieuwe test cases. Houden de mensen op het werk rekening met jouw autisme? Jazeker, ik krijg gestructureerde gesprekken die elke werkdag steeds op hetzelfde tijdstip plaatsvinden en ik word voornamelijk met rust gelaten.
PAGINA 18 ik het veel moeilijker en waren mijn punten dan ook minder goed. Ook de mensen zijn heel anders. Ik vond de Amerikanen veel optimistischer en interessanter, terwijl ik hier niemand met dezelfde mentaliteit vond. Hoe heb jij het cultuurverschil tussen de VS en België ervaren? Wat vroeg van jou de meeste aanpassing? De ideeën van vrijheid, individualisme en kapitalisme, die zeer aanwezig zijn in Amerika, waren voor mij een echte blikopener. Daar ontstond mijn huidige interesse in politiek. Eigenlijk moest ik me vooral op dat vlak aanpassen toen ik terug naar het sociaaldemocratische België kwam. Een grote aanpassing toen ik naar daar ging, was het racisme dat vooral in het zuiden van de VS nog zeer goed voelbaar is. Ook zijn de mensen er veel religieuzer dan hier. Wat viel je bij je terugkeer in België op? Terugkeren naar België vergde een immense aanpassing. In vergelijking met het zonnige Louisiana was België koud en donker. De manier waarop een school daar is ingericht, strookt eigenlijk beter met mijn autisme, en aanpassen aan school hier bleek onmogelijk. Het is dan ook daarom dat ik besloot autodidact te worden. De aanpassing was te moeilijk voor mij. Heb je momenteel nog contacten met vrienden of kennissen in de VS? Neen, geen enkel contact. Het is voor mij moeilijk om in contact te blijven met mensen die ik niet regelmatig zie. Maakt het voor jou een verschil uit om in het Nederlands of Engels opdrachten uit te voeren? Ik kan in beide talen werken dat is niet echt een probleem voor mij maar ik denk dat ik toch het Engels liever gebruik omdat dat ook de taal is die ik thuis en op het internet gebruik. Zou je graag naar de Verenigde Staten terugkeren om er te gaan wonen? Ik zou op dit moment, vanwege de huidige politieke en economische situatie, zeker niet willen terugkeren, en ik zie dat niet snel veranderen. Waar werk je nu en wat voor werk doe je daar? Momenteel werk ik bij Manuchar als test engineer. Ik voer de testcases uit en pas ze aan. Ik schrijf ook nieuwe test cases. Houden de mensen op het werk rekening met jouw autisme? Jazeker, ik krijg gestructureerde gesprekken die elke werkdag steeds op hetzelfde tijdstip plaatsvinden en ik word voornamelijk met rust gelaten.
PAGINA 19 Als ik een bug gevonden heb, dan vind ik dat wel leuk. Dan kan ik de collega s ook eens opjagen. Meestal complimenteren ze me dan. Ze klagen in elk geval niet. Goed gevonden, of zoiets zeggen ze dan. Ik denk dat we hier allemaal een gelijkwaardige rol spelen. Enerzijds met het vinden van fouten, anderzijds met het herstellen van die fouten, of het aanbrengen van verbeteringen. Interview met Jimmy Hoe ben je precies in ICT terechtgekomen? En bij Passwerk? Al sinds mijn twaalfde ben ik veel met computers bezig. Ik had interesse voor ICT, maar voor mijn zestiende bestond daar op school niet echt een opleiding voor. Tot in mijn vijfde middelbaar, toen was er ineens de optie Informaticabeheer. Ik vind het nog altijd een interessant domein, maar programmeren lag mij niet echt. Toen ik afgestudeerd was, keek ik naar wat nog mogelijk was. In mijn zoektocht naar werk ben ik bij testing uitgekomen, via Passwerk. De VDAB had me aangeraden bij hen een test af te leggen. In verder studeren was ik niet erg geïnteresseerd. Het kan misschien wel tof zijn om nog op de schoolbanken te zitten, maar ik zou er niet veel meer leren, denk ik. Het was een fijne tijd, maar ik zou niet terug willen. Ben je blij dat je ervoor gekozen hebt om bij Passwerk in dienst te treden? Ik ben blij dat ik altijd op een goede werkplaats aan de slag kan, er wordt op voorhand nagegaan of het haalbaar is en hoe de collega s zijn. Bovendien moet ik niet al te veel zelf naar werk zoeken! Je bent pas 21. Op jouw leeftijd zitten velen nog op die schoolbanken. Hoe voelt dat? Mijn leeftijdsgenoten kom ik soms nog tegen op de trein. Sommigen studeren hier in Gent. Het
PAGINA 20 voelt voor mij normaal aan. In het begin vond ik het wel een beetje raar om de jongste te zijn, maar uiteindelijk raak je daar wel aan gewend. Collega s behandelen me toch allemaal als gelijke. Dit is pas mijn tweede werkervaring. Ik werk nu anderhalf jaar voor Passwerk en sinds februari op een project bij Smals. Ik heb voordien nog even als orderpicker gewerkt in een bedrijf dat hospitaalgoederen distribueert. Bij deze job gaat alles vlot, ik heb geen last van stress. De uren liggen ook goed. Wat ik voordien gedaan heb, was met nachtploegen en zo. Dagwerk is veel beter. Hoe verliep het eerste contact? Ik ben hier in maart begonnen. Ik vind dat ik goed ontvangen ben, ik leerde snel iedereen kennen. Intussen ken ik alle collega s ook bij naam. Ze hebben mij niet al te veel lastiggevallen, in het begin toch. De vragen kwamen allemaal achteraf. Ze hebben mij gewoon het programma gepresenteerd en ik ben dan beginnen rondkijken hoe ik eraan moest beginnen. Ik werd niet meteen overdonderd met allerlei vragen. Wel heb ik gemerkt dat ze vanaf het begin al wat grapjes maakten. Dat vond ik wel leuk. Het team is vrolijk en springlevend, heb ik gemerkt. Ik heb er geen slechte dingen over te zeggen. Aan de werkplek moest ik even wennen, vooral dan aan het systeem van de tijdsregistratie. Die was ik in het begin vaak vergeten. Eén keer was ik een hele dag vergeten in te klokken en had ik geen idee wat ik moest doen. Dan moest ik rondvragen hoe dat ik dat kon oplossen. Jimmy aan het werk bij Smals Wat houdt het project waar aan je werkt precies in? Ik werk op het project Gotot GT Gelijktijdige Tewerkstelling. Dat gaat over de RSZ aangifte voor mensen die in het buitenland werken maar in België wonen. Het is nogal een juridisch thema, sterk afhankelijk van de wetgeving. In het begin heb ik veel in het programma en in de documentatie erover rond gekeken. En ook veel vragen gesteld aan mensen die al langer op het project werken. Het was in het begin wel wat moeilijk om mijn vragen te formuleren, maar na een tijd lukte dat wel. Mijn rol is, denk ik, vooral ervoor te zorgen dat fouten zo snel mogelijk uit het programma verdwijnen, zodat het uiteindelijk minder kost om problemen op te lossen dan wanneer dit niet systematisch was gebeurd. Als je achteraf nog fouten vindt, dan is dat nooit goed, dan nemen ze een veel grotere hap uit je budget.