Datum nieuwsbrief Volume 1, editie 1. Responsible Care Jaarverslag 2013

Transcriptie

1 Datum nieuwsbrief Volume 1, editie 1 Responsible Care Jaarverslag 2013

2 2 1. Voorwoord Het Verbond van Handelaren in Chemische Producten behartigt sinds 1946 de belangen van Nederlandse bedrijven die zich bezighouden met de handel en distributie van chemische producten. Alle leden van het VHCP zijn te vinden op Contact: Voor meer informatie, ideeën, suggesties en of aanmeldingen kunt u contact opnemen met het secretariaat van het VHCP. Postbus // 2508 GM 's-gravenhage Hogeweg 16 // 2585 JD 's-gravenhage T: +31 (0) F: +31 (0) Website: vhcp@vhcp.nl 1. Voorwoord Veiligheid, gezondheid en milieu staan bij het VHCP hoog in het vaandel. Daarom heeft het VHCP sinds 1997 bepaald dat al haar leden aantoonbaar aan het wereldwijde programma Responsible Care moeten meedoen. Aantoonbaar heeft bij het VHCP ook echt betekenis. Dat betekent dat deelname van VHCP-leden aan Responsible Care in principe door een derde partij moet worden geverifieerd. Dit wordt een audit of Third Party Verification of kortweg TPV genoemd. In het jaarverslag dat voor u ligt, geeft het VHCP een overzicht over de chemische distributiesector en haar werkzaamheden daarin, steeds vanuit het perspectief van Responsible Care. Immers, transparantie is voor het VHCP een basisvoorwaarde voor geloofwaardigheid en verbetering. Dit jaarverslag heft daarom ook als thema het Responsible Care devies: Be good, try better and tell it! Het VHCP Responsible Care programma wordt in dit jaarverslag eerst toegelicht. Daarna wordt een kort overzicht gegeven van de sector. Het VHCP vraagt jaarlijks gegevens op bij haar leden voor de FECC marktanalyse. Hoewel dit een grote belasting is voor de leden het VHCP is zich hiervan bewust en ageert hiertegen bij Fecc geven deze KPI s wel een goed beeld van de chemische distributiesector en de prestaties van de VHCP leden daarin. In het verlengde van deze marktverkenning, worden de contacten met de diverse stakeholders weergegeven en wordt in kaart gebracht welke doelstellingen van het Responsible Care programma hiermee worden gediend. Sinds 2011 brengt het VHCP jaarlijks de scores van haar leden op het Responsible Care programma in kaart door de Responsible Care barometer op te stellen. De uitslag van de Responsible Care barometer 2013 is in dit Jaarverslag verwerkt. Het VHCP streeft ernaar dat alle leden hoger scoren dan 75%. Hiervoor zal de komende jaren meer aandacht zijn. In de gedachte van Responsible Care, zullen achterblijvende VHCP leden worden bezocht en zal hen hulp worden geboden met verbetering. Een structureel slechte score kan daarbij uiteindelijk nooit zonder gevolgen blijven. Veel leesplezier en hopelijk stimuleren de inzichten en uitkomsten u tot verbetering. Dat kan altijd! De Werkgroep Responsible Care van het VHCP staat in elk geval graag open voor uw opmerkingen, tips en suggesties. Maarten Dankloff Voorzitter Werkgroep Responsible Care

3 2. Responsible Care binnen het VHCP pagina onderwerp Voorwoord 3 2. Responsible Care binnen het VHCP 5 3. Overzicht van de sector 7 4. De sector in perspectief 8 5. Stakeholders Bijeenkomsten Responsible Care barometer Conclusies op basis van de KPI s en de Responsible Care barometer Plan van aanpak komende tijd 2.1 Responsible Care binnen het VHCP Het VHCP maakt gebruik van het ICCTA joint RC/RD Programme. Deelname aan dit programma is een vereiste voor elk VHCP lid. De directie van elk VHCP lid moet daarom de beleidsverklaring Responsible Care tekenen. Responsible Care vereist namelijk visie en leiderschap. De beleidsverklaringen worden op het VHCP secretariaat bewaard. Daarmee verplicht elk lid zich al het mogelijk te doen opdat hun: bedrijfsactiviteiten ter zake van productie, distributie en opslag van chemische producten plaatsvinden met de grootst mogelijke zorg voor gezondheid, veiligheid, bescherming van het milieu en voor de kwaliteit. Om aan deze vrijwillige verplichting inhoud te geven, zullen de leden van het VHCP de Responsible Care filosofie zo goed mogelijk gestalte geven op basis van de volgende uitgangspunten (voor zover per individueel bedrijf van toepassing) : Wettelijke eisen: Voldoen aan wet- en regelgeving Risicomanagement: Geen onacceptabele risico s voor de omgeving Beleid en Documentatie Productinformatie: Veiligheidsetikettering en informatie Opleiding/training: werknemers informeren Calamiteitenplan Doorlopende verbeteringen: Bewustzijn verhogen Communicatie met de samenleving Om hieraan te voldoen, organiseert het VHCP jaarlijks in elk geval drie momenten voor haar leden waarop deze onderwerpen onder de aandacht worden gebracht: 2 klankbordgroepbijeenkomsten en 1 Stoffen- en Arbodag. Deze laatste wordt georganiseerd in samenwerking met de VNCI. Ook vindt overleg en verdieping op deze uitgangspunten plaats in de Werkgroep Responsible Care zelf, die 3 keer per jaar vergadert. In deze werkgroep is bijna een derde van de VHCP leden vertegenwoordigd. Er staat een open uitnodiging voor alle leden om in deze werkgroep plaats te nemen. Het VHCP borgt dat er aan alle Responsible Care onderwerpen aandacht wordt besteed! Daartoe wordt, sinds het jaar 2001, de Responsible Care matrix bijgehouden. Zie hiervoor Bijlage A.

4 4 2. Responsible Care binnen het VHCP 2.2 Third Party Verification Al eerder is aangegeven dat het voor VHCP leden in principe ook verplicht is om deelname te laten verifiëren door een derde partij. Sinds 2007 kent het VHCP voor haar leden daarom een verplichte externe audit ofwel de Third Party Verification/Audit van het Responsible Care programma. Dit initiatief hebben de leden van het VHCP zelf genomen om gezamenlijk nog beter de verplichtingen en de voortgang van dit programma te kunnen aantonen. Vertrouwen is natuurlijk goed, maar controleren nog beter. De Nederlandse chemische distributie, die van oudsher sterk internationaal georiënteerd is, loopt daarmee voorop in Europa. Bedrijven die aan de uitgangspunten van het VHCP Responsible Care-programma voldoen zijn te herkennen aan het Responsible Care -logo. De leden van het VHCP kunnen op verschillende manieren gevolg geven aan deze TPV: Zo wordt van bedrijven die aantoonbaar voldoen aan ESAD II aangenomen dat ze voldoen aan Responsible Care evenals dat geldt voor logistieke dienstverleners met SQAS of kwaliteitsprogramma s die hieraan gelijkwaardig zijn. Als deze er niet zijn, kan een lid ook een TPV laten uitvoeren op basis van een zelfanalyse checklist. Andere opties zijn bijvoorbeeld de inbedding van Responsible Care in systemen als ISO Verder kunnen VHCP leden, werkzaam in de chemische industrie, op basis van een brief aan het VHCP-bestuur een ontheffing krijgen als ze lid zijn van het VNCI, waarin ook al op Responsible Care wordt gecontroleerd. Tot slot kunnen pure handelsbedrijven opteren voor een tijdelijke ontheffing in verband met het type bezigheden. Hiervoor krijgt zo n bedrijf dan niet alle mogelijke punten op de RC-barometer. Dit is namelijk slechts als tijdelijke situatie bedoeld. De ambitie is dat elk lid een Responsible Care programma heeft op basis van TPV.

5 3. Overzicht van de sector 3.1 Overzicht van de sector 5 In 2013 bestond het VHCP ledenbestand uit 39 leden in de volgende samenstelling (zie ook inzet): a. Producenten/formuleerders Voeren bewerkingen uit met chemische producten, zoals bereiden van preparaten/ mengsels, formuleren, verdunnen, afvullen, etc. b. Groothandelaren/traders In- en verkoop op eigen naam. Bij het verhandelen regelt de groothandelaar in principe de gehele logistieke keten. Indien aan voorraadbeheer (al dan niet in eigen beheer of uitbesteed) wordt gedaan is er sprake van een voorraadhoudende groothandelaar. c. Distributeurs/wederverkopers Verhandelen in eigen naam producten van een principaal, waarbij een distributeur de exclusiviteit heeft om het product in een toegewezen regio of toepassingsgebied te verhandelen; is eigenaar van de verhandelde producten. d. Agenten/commissionairs Handelt niet in eigen naam, maar in naam van de principaal. Niet voorraadhoudend, geen eigenaar van de verhandelde producten. Krijgt een bepaalde commissie voor zijn verdienste als bemiddelaar. De facturering geschiedt door de principaal. e. Verkoopkantoren industrie Verkopen uit naam van de producent. Kunnen zowel voorraadhoudend als niet voorraadhoudend zijn. f. Buitengewone leden Naast de bloedgroepen heeft het VHCP ook buitengewone leden. Samenstelling VHCP ledenbestand a. Producenten/formuleerders b. Groothandelaars/traders c. Distributeurs/wederverkopers d. Agenten/commissionairs e. Verkoopkantoren industrie f. Buitengewone leden NB: Sommige VHCP leden zijn werkzaam in meerdere disciplines. Bovengenoemde aantallen kunnen dan ook niet bij elkaar worden opgeteld.

6 Inventarisatie Van de 39 VHCP leden vulden 27 de KPI-vragenlijst in die het secretariaat begin 2014, namens de FECC, aan de sector stuurde. Dat staat gelijk aan 69%. Uit deze inventarisatie, komt het beeld naar voren, zoals in lichtblauw aangegeven. Ervan uitgaande dat bovenstaande cijfers gelijk staan aan 69% van het VHCP bestand, schat het VHCP dat dat de KPI s van het gehele VHCP ledenbestand, grosso modo, 31 Procentpunt hoger liggen. Dit is in de donkerblauwe kolom aangegeven. 3. Overzicht van de sector KPI s Top 3 exportlanden Aandeel respondenten Aantallen bedrijven Geconsolideerde omzet (in miljoenen ex btw), Bedrijfsresultaat (% van geconsolideerde omzet) 24% 24% Personeelsbestand (in fte s) BRZO-bedrijfslocaties Geschat aandeel VHCP leden Totaal vervoerde vrachten (in aantallen facturen) Totaal vervoerde tonnage Totale inhoud van tankopslag (m3) Totale grootte van magazijn (m2) Aantal LTI s (Lost Time Injury) Aantal LOPC s (Loss of Primary Containment) Top 5 toelevering Top 5 activiteiten

7 4. De sector in perspectief 7 4. De sector in perspectief Om het aandeel van het VHCP op de chemische handelsmarkt in perspectief te kunnen plaatsen, worden hieronder voornoemde aandelen van het VHCP op enkele KPI s afgezet tegen de hele chemische handelsmarkt, waaraan het VHCP zich spiegelt. Voor deze analyse heeft het VHCP zich, onder andere, gebaseerd op de gegevens van het CBS. Het CBS heeft namelijk een programma, Statline geheten, waarmee de statistische gegevens van het CBS kunnen worden geraadpleegd. Om de benchmark chemische handelsmarkt, waaraan het VHCP zich spiegelt te kunnen bepalen heeft het VHCP gebruik gemaakt van de Statline categorie Deze categorie omvat de gehele chemie handel- en distributie sector en sluit daarmee het nauwst aan bij de chemische handelsmarkt waaraan het VHCP zich spiegelt. Echter, deze categorie omvat veel meer dan alleen de markt waaraan het VHCP zich spiegelt. Het VHCP heeft hierbij dus enkele aannames moeten doen. Onderstaande resultaten moeten daarom ook worden gezien als indicatieve best estimates en zijn vooral bedoeld om gevoel te krijgen bij de verhoudingen op het krachtenveld waarop het VHCP zich begeeft. Aantallen bedrijven 39 niet-vhcp leden 161* VHCP leden Aantallen bedrijven Van de ongeveer 200 bedrijven die actief zijn op de Nederlandse chemische handelsmarkt, waaraan het VHCP zich spiegelt, zijn er 39 lid. * NB: Van de 161 overige bedrijven, zijn ongeveer 2/3 éénpitters. Personeelsbestand Personeelsbestand Personeelsbestand Van de Nederlandse chemische handelsmarkt, waaraan het VHCP zich spiegelt, biedt het VHCP ruim 85% van de werkgelegenheid niet-vhcp leden VHCP VHCP leden leden Geconsolideerde omzet Geconsolideerde omzet niet-vhcp leden VHCP leden Van de Nederlandse chemische handelsmarkt, waaraan het VHCP zich spiegelt, nemen de VHCP-leden het merendeel van de omzet voor hun rekening, met maar liefst een percentage van 61. Uit bovenstaande inventarisatie, kan ook worden geconcludeerd dat de grotere bedrijven in de sector, lid zijn van het VHCP.

8 8 5. Stakeholders Naast de ontwikkelingen die het VHCP intern doormaakt op het gebied van Responsible Care, die in dit jaarverslag uitgebreid worden beschreven, worden hieronder de ontwikkelingen per stakeholder over het afgelopen jaar besproken. Daarin wordt de relatie toegelicht die deze ontwikkelingen met Responsible Care hebben. Per stakeholder wordt steeds aangegeven welke uitgangspunten van Responsible Care hierin hun beslag vinden. 5a. Chemische Industrie 5. Stakeholders De onderlinge banden in de chemische sector zijn van oudsher sterk. Dat geldt zeker voor de relatie tussen de distributie en, upstream in de keten, de chemische industrie. Dit komt, onder meer, door de gedachte dat men allen samen een verantwoordelijkheid heeft in de keten. Het Responsible Care programma speelt daarbij een belangrijke rol. Dat geldt zowel upstream in de keten, als ook downstream, zoals uiteengezet beneden onder 5b. VNCI en VHCP hebben over de uitvoering van het Responsible Care programma, beide hun opvattingen maar ook hier blijft een gedeeld normenkader het uitgangspunt. Daarom zitten van beide brancheorganisaties ook afgezanten in elkaars Responsible Care werkgroepen. Verder is een bindende factor in de chemische industrie, het actieplan Veiligheid Voorop dat VNO-NCW samen met VNCI, VNPI, VOTOB en VHCP heeft gelanceerd. Dat is een plan met 10 actiepunten om de veiligheidscultuur en dus de veiligheid in de chemie te verbeteren. Veiligheid Voorop steunt op 4 inhoudelijke pijlers om de veiligheidscultuur te verbeteren: Betrokken leiderschap en versterking daarvan Continue verbeteren van het veiligheidsbeheerssysteem Actieve deelname aan kennisnetwerken Nemen van ketenverantwoordelijkheid.. Kenmerkend voor de veiligheidscultuur is dat het zich niet door wetten en regels laat afdwingen, maar dat het vooral een zaak is van hearts and minds van de betrokkenen. Responsible Care is daarin dan ook weer direct van belang. Recent zijn binnen de industrie, maar ook in de politiek vragen gesteld over de invulling van ketenverantwoordelijkheid. De directe aanleiding was het OVVrapport over Odfjell. Vragen die naar voren komen is hoever ketenverantwoordelijkheid nu eigenlijk strekt (bedrijfsleven) en of bedrijven dit wel serieus nemen (politiek). Het VHCP heeft daarom verantwoordelijkheid genomen de ketenverantwoordelijkheid verder uit te werken. Logisch ook, de VHCP leden zitten typisch midden in de keten. Daartoe is eerst een kader geschapen in de vorm van een 2-pager...

9 5. Stakeholders 9.. Op initiatief van het VHCP is in 2014 een vervolg gemaakt op deze 2-pager. Dit vervolg bestaat eruit te komen tot een branche overstijgende position paper en daaropvolgend een best practice/checklist/toolbox (gebaseerd op leveranciersbeoordelingssystemen) die ketenpartners eenvoudig in staat stelt bij elkaar een beeld te krijgen van het veiligheidsniveau. De toolbox moet zoveel mogelijk bestaan uit bestaande instrumenten, waarvan voor het VHCP het voldoen aan Responsible Care (en het voeren van het logo) een van de belangrijkste is. Onderdeel van Veiligheid Voorop is daarnaast ook nog de Veiligheidsdag, waarin de SHEQ-medewerkers van alle lid-bedrijven gratis worden bijgeschoold over alles dat met veiligheid te maken heeft. Het VHCP verzorgde hierin de workshop over ketenverantwoordelijkheid. Alle 8 Responsible Care uitgangspunten zijn hiermee gediend: Wettelijke eisen: Voldoen aan wet- en regelgeving Risicomanagement: Geen onacceptabele risico s voor de omgeving Beleid en Documentatie Productinformatie: Veiligheidsetikettering en informatie Opleiding/training: werknemers informeren Calamiteitenplan Doorlopende verbeteringen: Bewustzijn verhogen Communicatie met de samenleving 5b. Klanten/afnemers Zoals hierboven is aangegeven, zijn de onderlinge banden in de chemische sector sterk. Dit geldt niet alleen voor de schakels upstream, maar ook voor de schakels downstream; de klanten, de afnemers. Dit komt onder meer door de gedachte dat men allen een verantwoordelijkheid heeft in de keten. Responsible Care is daarbij een voor de hand liggende graadmeter en speelt daarbij een belangrijke rol Het verkrijgen van inzicht in het complete veiligheidsniveau van een opvolgend Ketenpartner een belangrijk onderdeel voor het nemen van ketenverantwoordelijkheid. Het gebruik van één van de systemen die al bestaan voor het vaststellen van de complete veiligheidsprestatie van een bedrijf, zoals het kwaliteitsprogramma Responsible Care (maar ook CDI, SQAS of ESAD) is daarbij behulpzaam. In het kader van Veiligheid Voorop moet het gebruik hiervan ook in de gehele sector worden gestimuleerd en Ketenpartners moeten zich vergewissen van de scores, dan wel relevante prestaties bij een dergelijk assessment. Aangaande dat laatste ziet het VHCP raising the bar als een van de voornaamste uitdagingen. Het Responsible Care programma valt en staat bij geloofwaardigheid. Daarom is het van belang VHCP-leden te stimuleren om elk jaar beter te scoren op de Responsible Care barometer (zie hoofdstuk 6).

10 10 5c. Overheid en bevoegd gezag Het VHCP probeert zoveel mogelijk te zorgen voor goed contact met overheid, inclusief bevoegd gezag door ze regelmatig uit te nodigen op Responsible care klankbordbijeenkomsten en lunchlezingen maar ook door de inspectie resultaten en programma's te communiceren met de leden, te helpen bij het opstellen van nieuwe (PGS-)richtlijnen en andere normen maar ook bij het opstellen van nieuwe wetgeving (zoals explosieven precursoren). 5. Stakeholders De volgende Responsible Care uitgangspunten zijn hiermee gediend: Wettelijke eisen: Voldoen aan wet- en regelgeving Beleid en Documentatie Doorlopende verbeteringen: Bewustzijn verhogen Communicatie met de samenleving Het VHCP probeert daarbij zo transparant mogelijk te opereren waarbij de belangen van de diverse leden zo goed mogelijk worden vertegenwoordigd. Afgelopen jaren is de VHCP op dit gebied actief geweest bij PGS 14, 15 en 31, het Werkteam kwaliteitsborging UPD, overleg structuren met CCV en brandweer, explosieven precursoren, Veiligheid Voorop, etc., etc. Toch blijkt het soms moeilijk om de meest fundamentele issues voor de sector te adresseren. Bijvoorbeeld de gedachte van een integrale veiligheidsbenadering uit de SEVESO richtlijn, komt in Nederland door versnippering in het toezichtsysteem niet tot zijn recht. Het bedrijfsleven heeft daarom een aantal voorstellen gedaan voor een betere Brzo-aanpak: Eindbeeld moet zijn een bundeling van het Brzo-recht (WABO, Wet op de Veiligheidsregio s, Arbeidsomstandighedenwet) in de omgevingswet onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van I&M. Op korte termijn Brzo-RUD s verantwoordelijk maken voor alle veiligheidsregels. ILT versterkt haar rol als tweede lijn toezichthouder. Maak binnen de Brzo-RUD een goede scheiding tussen vergunningverlening enerzijds en toezicht en handhaving anderzijds. De rol van de bewindspersoon in het Brzo-stelsel moet verduidelijkt worden. 5d. Grote publiek De beeldvorming over chemie en de chemiedistributie bij het grote publiek is niet onverdeeld positief. Bekendheid met en kennis over chemie leidt tot meer begrip voor chemie distributie en daarmee tot verbetering van het imago van de sector bij het grote publiek. De volgende Responsible Care uitgangspunten zijn hiermee gediend: Doorlopende verbeteringen: Bewustzijn verhogen Communicatie met de samenleving De imagocampagne Chemie is overal is een goed initiatief geweest. De Dag van de Chemie is hierop een goed vervolg. Op die dag kon de omgeving kennis maken met chemie, wat bijdraagt aan een algemeen veiligheidsgevoel. Het VHCP heeft haar leden aangeraden om deel te nemen door activiteiten op het gebied van de veiligheid, zoals een bezoek aan de controlekamer, een demonstratie van de persoonlijke beschermingsmiddelen, blussen samen met de brandweer, etc. Responsible Care en de waarde daarvan voor de samenleving, zouden nog beter over het voetlicht gebracht kunnen worden en beter door de beleidsmakers herkend en erkend moeten worden. Dit is een uitdaging voor de komende jaren.

11 6. Bijeenkomsten 11 5e. Het Europese speelveld en de FECC Het VHCP is ook op het Europese niveau hard bezig de belangen van het VHCP te dienen. Bijvoorbeeld via de Fecc. Daarin neemt het zitting in de SHE commissie en de logistieke commissie. Maar bovenal doordat het verantwoordelijkheid neemt voor de ESAD Steering committee en de Responsible Care commissie. Responsible Care is en blijft een top prioriteit voor FECC. Daarbij gaat het zowel om het RC/RD-programma als ook om het FECC EU RC-programma. Deze FECC Responsible Care committee organiseerde in 2012 vier RC committee meetings met als doel een platform op te zetten voor RC coördinatoren om ervaringen en best practices uit te wisselen. Dat is gerealiseerd. Ook heeft FECC ingezet op het verder uitwerken van de Third Party Verification requirements, die bij het VHCP al standaard zijn. Voor 2014 legt de FECC zich toe op het finaliseren van het FECC Quality Management Procedure for the Responsible Care programme. Er wordt een FECC Responsible Care programme guidance document opgesteld. FECC gaat van start met de voorbereidingen voor een Responsible Care implementation plan for SME s. Tot slot, is FECC op zoek naar mogelijkheden om het RC programma nog beter te promoten naar andere stakeholders. Alle 8 Responsible Care uitgangspunten zijn hiermee gediend: Wettelijke eisen: Voldoen aan wet- en regelgeving Risicomanagement: Geen onacceptabele omgevingsrisico s Beleid en Documentatie Productinformatie: Veiligheidsetikettering en informatie Opleiding/training: werknemers informeren Calamiteitenplan Doorlopende verbeteringen: Bewustzijn verhogen Communicatie met de samenleving 6. Bijeenkomsten Om de interne stand van zaken over Responsible Care op te maken, volgt hieronder een samenvatting van de klankborgroepbijeenkomsten in Per klankborgroepbijeenkomst wordt steeds aangegeven welke uitgangspunten van Responsible Care hierin hun beslag vinden. 6a. Klankbordgroepbijeenkomst 19 februari 2013 Op de agenda stonden besprekingen in het kader van de Responsible Care onderwerpen wettelijke eisen, beleid en documentatie. Het milieu-adviesbureau Opifex heeft een inleiding gegeven in Compliance Management. Belangrijke boodschap is dat compliance management altijd maatwerk is. Er is uitgelegd hoe een (persoonlijke) borging van de compliance kan worden gerealiseerd via een line-by-line review, die is gekoppeld aan de relevante vergunningen. De Duurzaamheidsvisie 2030/2050 van de industrie en de wijze waarop Responsible Care daar sturing aan geeft, is vervolgens besproken door Arnaut Schikhof (VNCI). Een pragmatische visie is gegeven op de borging van de Responsible Care uitgangspunten, via de al bestaande ISO management systemen. Ook werd geconcludeerd dat er op het gebied van Responsible Care meer moet worden samengewerkt tussen VHCP en VNCI. Responsible Care uitgangspunten waarop in 2013 werd gefocust: Wettelijke eisen: Voldoen aan wet- en regelgeving Beleid en Documentatie Opleiding/training: werknemers informeren Doorlopende verbeteringen: Bewustzijn verhogen Communicatie met de samenleving

12 12 6b. Stoffen en Arbodag 2013 Iets vroeger in het jaar dan gebruikelijk werd op 10 april de traditionele Stoffenen Arbodag van de VNCI en VHCP gehouden. Met ruim honderd deelnemers en boeiende thema s was de dag weer een groot succes. Director Chemicals Policy Erwin Annys van Cefic praatte de vele deelnemers bij over actuele ontwikkelingen op het gebied van REACH en CLP. Hij ging met name in op de problematiek van de soms tekortschietende kwaliteit van dossiers. Ook wees hij op het belang van de goede invulling van de industrie van de Global Product Strategy, een vrijwillig programma van de industrie dat erop gericht is binnen afzienbare tijd veiligheidsdocumenten op basis van vrijwilligheid beschikbaar te stellen. Dr. Pieter van Broekhuizen sprak over zorg over risico s van nanomaterialen. 6. Bijeenkomsten Responsible Care uitgangspunten waarop in 2013 werd gefocust: Wettelijke eisen: Voldoen aan wet- en regelgeving Beleid en Documentatie Opleiding/training: werknemers informeren Calamiteitenplan Doorlopende verbeteringen: Bewustzijn verhogen Communicatie met de samenleving 6c. Bijeenkomst Klankbordgroep 24 september 2013 Aandacht was er tijdens de parallelle sessies voor de handhaving met inleidingen dóór en discussies mét een aantal inspectiediensten van de overheid. Startpunten waren: REACH is realiteit; niet veronderstellen REACH is onuitvoerbaar; ondernemen betekent risico s: bedreigingen én kansen. Op de agenda stonden besprekingen in het kader van het Responsible Care onderwerp calamiteitenplan. De voorzitter van de werkgroep Responsible Care, Maarten Dankloff leidt het onderwerp in met een aantal algemene wenken. Vervolgens vertelt Johan Werkman hoe het Responsible Care programma is ingericht bij Boom B.V. Johan de Wit (Siemens Building Technologies) gaf een algemene inleiding over het hoe en waarom van het calamiteitenplan in het Nederlands bedrijfsleven naar aanleiding van zijn Onderzoek naar de status van Business Continuity Management in Nederland. Er viel een aantal zaken op. Zo zien kleine organisaties zonder calamiteitenplan, daarvan ook het minst de noodzaak in en wordt als grootste calamiteit gezien verstoringen van de ICT/Informatie. Wat verder opviel was dat in geval van calamiteiten vaak niet adequaat wordt opgetreden omdat men op strategisch niveau van de organisatie de leiding wil nemen, terwijl deze duidelijk op operationeel niveau ligt. Jan Eliëns (NVWA) geeft uitleg over de basis voor het traceren, melden en terughalen in de levensmiddelenwetgeving. Deze wetgeving is voor bijna alle leden van het VHCP van belang omdat men als levensmiddelenbedrijf wordt gezien zodra een verhandelde stof uiteindelijk in een levensmiddel terechtkomt. In het algemeen geldt, hoe beter men bijhoudt wat men aan wie levert, des te minder impact heeft het eventueel terughalen (recall) van een ongeschikt of onveilig levensmiddel. Jamila Chedra vertelt daarna uit de praktijk hoe de calamiteitenplannen zijn geregeld bij In2food, vooral met het oog op de recall-procedures.

13 7. Responsible Care barometer Responsible Care barometer Zoals aangegeven, is ieder bedrijf door middel van zijn VHCP lidmaatschap een commitment aangegaan op het gebied van Responsible Care. Het VHCP heeft het over een commitment omdat volgens het VHCP, het Responsible Care programma niet vrijblijvend is. Op verschillende onderdelen van het Responsible Care programma kan en moet worden gescoord. In 2013 is de RC barometer zelf onder handen genomen. De indeling is aangepast opdat de score die bedrijven kunnen halen, ook beter aansluit bij hun feitelijke situatie. Daartoe is een aantal wijzigingen doorgevoerd. Zo is de categorie Ontheffing op basis brief aan bestuur * niet aangetoond, vervallen. In geval dergelijke voorwaarden van toepassing zijn, moet dat simpelweg altijd kunnen worden aangetoond. Daarnaast is de mogelijke score in de categorie ontheffing i.v.m. type bezigheid naar boven toe bijgesteld (van 50% naar 75%). Het is niet goed uit te leggen dat vrijgestelde leden niet de volle score kunnen halen. Consequentie daarvan is dat een dergelijke ontheffing wel een tijdelijk karakter heeft. De intentie moet altijd zijn om alsnog tot een structurele inbedding van Responsible Care te komen. Dat neemt niet weg dat achterblijvende leden actief door het secretariaat worden gewezen op de mogelijkheid een dergelijke aanvraag in te dienen en hierbij ook actief worden geholpen. Tot slot, wordt de categorie Actief lid verbreed. Ook actieve deelname aan het Platform REACh of het Biociden Platform vallen onder deze categorie. Om tot deze scores te komen, wordt de leden aan het begin van het jaar gevraagd om over het voorgaande jaar bepaalde gegevens aan te leveren, de kengetallen. Ieders individuele score, in de vorm van een barometer, wordt niet openbaar gemaakt en slechts aan het betreffende lid toegestuurd. Zo kunnen deze leden controleren aan welke Responsible Care onderdelen er meer aandacht moet worden besteed. Naast het feit dat veel VHCP leden de KPI s te laat hebben ingeleverd, kan over 2013 worden geconcludeerd dat vooral de TPV nog een uitdaging is. Niet alle leden hebben hierin aantoonbaar voorzien terwijl dit wel een verplichting is. Er zal hierop vanuit het bestuur nauwlettender op worden toegezien. De beleidsverklaring speelt daarbij ook een belangrijke rol.

14 14 Responsible Care barometer Responsible Care barometer Responsible Care barometer Gedeelte Score Aantal van de Wegings- per leden Te behalen punten totaalscore percenta onderdeel per (=100) ge score Third party verificatie (TPV) ESAD II 100% 50 2 TPV op basis van zelfanalyse checklist 100% Logistieke dienstverleners met SQAS of gelijkwaardig 100% 50 2 Aangetoonde ontheffing op basis brief aan bestuur omdat men lid is van VNCI of iets dergelijks (1) 100% 50 3 Tijdelijke ontheffing ivm type bezigheden (2) 75% 38 6 Niets 0% 0 8 Invullen KPI's KPI's volledig en op tijd ingevuld voor de deadline (3) 100% Geen KPI's ingevuld 0% 0 11 Bijwonen RC klankbordgroep meetings Twee of meer bijgewoonde meetings (twee van de drie meetings) (4) 100% bijgewoonde meeting 25% 5 8 Geen bijgewoonde meetings 0% 0 9 Overig (een van de drie) Actief lid Commissie Milieu en Veiligheid 100% Actief lid van Commissie Responsible Care 100% 10 9 Platform Reach 100% Actief lid door presentatie, deelname ad hoc werkgroep (5) 100% Voetnoten 1. Dit geldt alleen voor chemische industrie. 2. Dit geldt alleen voor pure handelsbedrijven. 3. In het kader van invoering van een nieuw systeem voor het aanleveren van de kengetallen, is dit jaar bij wijze van uitzondering, coulance betracht ten opzichte van (te) late aanleveringen. 4. Hiervoor telt de Stoffendag ook mee of een ander alternatief, ter beoordeling van WG RC, bijvoorbeeld bijeenkomsten van CEFIC, VNCI of Fecc. 5. Dit geldt voor deelname aan bijvoorbeeld werkgroep levensmiddeladditieven, het houden van een presentatie, het aanwezig zijn als linking pin, etc. NB: In zijn algemeenheid is het voor bedrijven mogelijk om meer dan 10o punten te scoren op de Responsible Care barometer. Deze bedrijven krijgen die score dan ook individueel teruggekoppeld. Met felicitaties! Echter wordt met het oog op de statistiek slechts gerekend met een maximum van 100 punten.

15 7. Responsible Care barometer 15 Gemiddelde VHCP score in beeld en grafiek Het VHCP berekent ook een gemiddelde score, de benchmark. Deze is wel openbaar. Met die benchmark kunnen de leden hun eigen score afzetten tegen de scores van de rest van de branche. De bedoeling is dat zogenaamde peer pressure de leden stimuleert tot verdere verbetering van hun score. Het streven van raising the bar wordt hiermee gediend: Verdeling van het VHCP ledenbestand per score categorie in Tendens van de gemiddelde score per score categorie van 2011 tot en met 2013

16 16 8. Conclusies Responsible Care barometer 8. Conclusies op basis van de KPI s en de Responsible Care barometer In zijn algemeenheid blijft werken aan Responsible Care voor het VHCP een continu proces. Daarom vindt het VHCP verbetering van de scores elk jaar en door elk lid van groot belang. Zoals aangegeven, heeft het VHCP voor 2014 zelfs de ambitie uitgesproken dat alle leden 75% of meer scoren. Dat is meteen de uitdaging voor Ook zijn op basis van de uitvraag kengetallen een aantal specifieke conclusies te trekken over de naleving van de Responsible Care uitgangspunten. Die worden in dit hoofdstuk uiteengezet. Daarbij wordt wel opgemerkt dat deze conclusie zijn gebaseerd op de vrijwillig ingevulde informatie: Wettelijke eisen: Voldoen aan wet- en regelgeving Het voldoen aan wettelijke eisen wordt, onder andere, gemeten door middel van veroordelingen en boetes. Hierin is niet echt een trend te ontdekken. Vergeleken met 2012 is het aantal afgenomen met 2. Risicomanagement: Geen onacceptabele risico s voor de omgeving Dit uitgangspunt valt uiteen in 2 subgroepen, Incidenten en Afval: Incidenten Over het algemeen blijkt dat vooral binnen BRZO locaties goed wordt gemeld van zowel incidenten als near misses. De LTI van het VHCP blijkt in 2013 iets boven de LTI van de chemische industrie te liggen (2,5). Het totaal aantal transport gerelateerde incidenten, ook gerelateerd aan het aantal orders of het aantal verlaadde ton, neemt drastisch af. Het lijkt erop dat op zowel eigen locaties als bij de klanten het aantal laad en los incidenten afneemt. Dit heeft te maken met de toegenomen interesse van de overheid. Het is interessant dit nader te onderzoeken waar bij gekeken kan worden naar opleidingen van chauffeurs, opleiding van personeel en striktere regels bij zowel de klant als op eigen locatie. Afval De hoeveelheid gevaarlijk afval dat de VHCP leden afvoeren, blijft min of meer gelijk maar neemt de hoeveelheid ongevaarlijk afval af. Daarnaast wordt steeds meer afval hergebruikt (ten opzichte van 2011 bijna een verdubbeling). Beleid en Documentatie Het aantal bedrijven met minimaal 1 management certificaat, blijft ongeveer gelijk, indien rekening wordt gehouden met consolidatie van de bedrijfstak. Vreemd genoeg zijn minder bedrijven bezig met het beoordelen van de veiligheidskwaliteit van logistieke dienstverleners. Productinformatie: Veiligheidsetikettering en informatie Hiervoor is nog geen adequate KPI opgevraagd. Opleiding/training: werknemers informeren Het gemiddeld aantal trainingsdagen per medewerker is in de periode van 2011 tot 2013 toegenomen van 0,744 tot bijna 2 (1,96). Dit is zeer verheugend. Helaas wordt wel geconstateerd dat RC training geen onderdeel is bij opleiding van nieuwe werknemers. Hieraan zal het VHCP komende tijd aandacht moeten besteden.

17 9. Plan van aanpak 17 Calamiteitenplan Kijkend naar de consolidatie bij de VHCP leden, blijkt dat ongeveer de helft van de leden (70% van de respondenten) een 24-uurs alarmnummer heeft. Dit is min of meer constant. Echter moet wel worden geconstateerd dat 25% hun systeem nooit test. Het VHCP zal hiervoor een aanbeveling schrijven. Doorlopende verbeteringen: Bewustzijn verhogen Ongeveer de helft van de leden heeft een verbeterplan. Het is vreemd dat er leden zijn die een management systeem hebben zonder een verbeterplan. Belangrijk uitgangspunt voor RC is continue verbetering. Onderdeel van dat proces is ook dit verslag wat misschien meer leden aan zal zetten tot het opstellen van een verbeterplan. Communicatie met de samenleving Dit blijft een probleem voor de chemische distributie. Slechts een zeer beperkt aantal leden heeft hier afgelopen jaar iets aan gedaan. Het VHCP zal onderzoeken hoe de leden hierbij kunnen worden geholpen. 9. Plan van aanpak voor komende tijd Het VHCP is hard bezig op het gebied van Responsible Care! Mede blijkend uit voorgaande, is er toch nog een deel van de VHCP leden dat achterblijft op dit gebied. De meeste zijn door het secretariaat bezocht. Het programma en het belang ervan zijn nogmaals uitgelegd en er is hulp aangeboden. Er is ook voor gezorgd dat de communicatie met het VHCP goed is. De Responsible Care barometer 2013, leert dat er nog altijd 8 VHCP leden zijn met een score <50% (in 2012 waren dat er 12). De Werkgroep Responsible Care vindt dat nog altijd te veel. VHCP leden moeten de verantwoordelijkheid nemen om als betrouwbare ketenpartners niet alleen de intentie te hebben om te voldoen aan Responsible Care, maar dit in de dagelijkse praktijk ook waar te maken. Dit heeft geresulteerd in de ambitie om alle leden meer dan 75% te laten scoren. Deze ambitie is ook uitgesproken op de VHCP Responsible Care klankbordgroep- bijeenkomst en is voorgelegd aan het bestuur van het VHCP, dat deze ambitie ondersteunt. Op verzoek van het bestuur, is er een stappenplan in ontwikkeling dat uiteenzet hoe stapsgewijs verder te komen met het Responsible Care programma. In dit stappenplan wordt aangegeven hoe in de toekomst naar de ambitie van >75% score voor ieder VHCP-lid kan worden toegewerkt, en hoe dit niveau kan worden behouden. Een structureel slechte score zou niet moeten kunnen zonder consequenties. Naast de actiepunten, voortkomend uit de conclusies geformuleerd in hoofdstuk 7, zal het VHCP komend jaar aandacht besteden aan het opnieuw laten afgeven van de Responsible Care beleidsverklaringen en de Third Party Verification. Over de Responsible Care barometer: in zijn algemeenheid geldt dat de huidige RC barometer een proces-barometer is. De score zegt niets over de inhoud van iemands RC prestaties. Deze proces-barometer is een goed begin en dient de komende jaren te worden vervolmaakt. Echter, ook de inhoudelijke prestaties moeten inzichtelijk worden gemaakt en waardoor verbetering kan worden gemonitord en gestimuleerd ( raising the bar ). Hiervoor wordt een tweede barometer overwogen. De KPI s uit de FECC-enquête kunnen hiervoor worden gebruikt. Voor dit proces geeft de werkgroep Responsible Care zich 5 jaar de tijd.

18 I. Bijlage A 18