Datum nieuwsbrief Volume 1, editie 1. Responsible Care Jaarverslag Responsible Care als baken in de chemie keten

Transcriptie

1 Datum nieuwsbrief Volume 1, editie 1 Responsible Care Jaarverslag 2014 Responsible Care als baken in de chemie keten

2 1. Voorwoord 2 Het Verbond van Handelaren in Chemische Producten behartigt sinds 1946 de belangen van Nederlandse bedrijven die zich bezighouden met de handel en distributie van chemische producten. Alle leden van het VHCP zijn te vinden op 1. Voorwoord Veiligheid, gezondheid en milieu staan bij het VHCP hoog in het vaandel. Daarom heeft het VHCP bepaald dat sinds 1997 al haar leden aantoonbaar aan het wereldwijde programma Responsible Care moeten meedoen. Aantoonbaar heeft bij het VHCP ook echt betekenis. Dat betekent dat deelname van VHCP-leden aan Responsible Care door een derde partij moet worden geverifieerd. Dit wordt een audit of Third Party Verification of kortweg TPV genoemd. Deelname aan Responsible Care is voor VHCP-leden dus een onderscheidend vereiste. Het is daarmee belangrijk in de marktpositionering richting andere stakeholders. Het Responsible Care programma zal in de toekomst steeds belangrijker worden. Dat geldt voor alle partners in de chemieketen. Immers, de ketenbenadering van de chemie en de daaraan gekoppelde ketenverantwoordelijkheid, maken dat ook van ketenpartners wordt verwacht zich te onderscheiden in veiligheid, gezondheid, milieu en duurzaamheid. Veiligheid in de keten is dus onlosmakelijk verbonden met Responsible Care, aldus het boegbeeld van Veiligheid Voorop, de heer Anton van Beek. Vandaar ook dat dit jaarverslag als thema mee heeft gekregen: Responsible Care als baken in de chemie keten In het jaarverslag dat voor u ligt, wordt eerst het VHCP Responsible Care programma toegelicht. En daarna wordt een kort overzicht gegeven van de sector. In het verlengde van deze marktverkenning, worden de contacten met de diverse stakeholders weergegeven en wordt in kaart gebracht welke doelstellingen van het Responsible Care programma hiermee worden gediend. Sinds 2011 brengt het VHCP jaarlijks de scores van haar leden op het Responsible Care programma in kaart door de Responsible Care barometer op te stellen. De uitslag van de Responsible Care barometer 2014 is in dit Jaarverslag verwerkt. Het VHCP streeft ernaar dat alle leden hoger scoren dan 75%. Daarom zijn degene die nog niet voldoende presteren, bezocht door het secretariaat. Ook is er door de Werkgroep in overleg met het bestuur, een interne roadmap opgesteld, die naar deze ambitie moet leiden. Een structureel slechte score kan daarbij nooit zonder gevolgen blijven. Veel leesplezier en hopelijk stimuleren de inzichten en uitkomsten u tot verbetering. Dat kan altijd! De Werkgroep Responsible Care van het VHCP staat, als elk jaar, graag open voor uw opmerkingen, tips en suggesties. Maarten Dankloff Voorzitter Werkgroep Responsible Care

3 3 Pagina Onderwerp 2 1. Voorwoord 3 2. Responsible Care binnen het VHCP 5 3. Overzicht van de sector 7 4. De sector in perspectief 8 5. Stakeholders Bijeenkomsten Responsible Care barometer, resultaten en conclusies Plan van aanpak komende tijd 2.1 Responsible Care binnen het VHCP Het VHCP maakt gebruik van het ICCTA joint RC/RD Programme. Deelname aan dit programma is een vereiste voor elk VHCP lid. De directie van elk VHCP lid moet daarom de beleidsverklaring Responsible Care tekenen. Responsible Care vereist namelijk visie en leiderschap. De beleidsverklaringen worden op het VHCP secretariaat bewaard. Daarmee verplicht elk lid zich al het mogelijk te doen opdat hun: bedrijfsactiviteiten ter zake van productie, distributie en opslag van chemische producten plaatsvinden met de grootst mogelijke zorg voor gezondheid, veiligheid, bescherming van het milieu en voor de kwaliteit. Om aan deze vrijwillige verplichting inhoud te geven, zullen de leden van het VHCP de Responsible Care filosofie zo goed mogelijk gestalte geven op basis van de volgende uitgangspunten (voor zover per individueel bedrijf van toepassing) : Wettelijke eisen: Voldoen aan wet- en regelgeving Risicomanagement: Geen onacceptabele risico s voor de omgeving Beleid en Documentatie Productinformatie: Veiligheidsetikettering en informatie Opleiding/training: werknemers informeren Calamiteitenplan Doorlopende verbeteringen: Bewustzijn verhogen Communicatie met de samenleving Om hieraan te voldoen, organiseert het VHCP jaarlijks in elk geval drie momenten voor haar leden waarop deze onderwerpen onder de aandacht worden gebracht: 2 klankbordgroepbijeenkomsten en 1 Stoffen- en Arbodag. Deze laatste wordt georganiseerd in samenwerking met de VNCI. Ook vindt overleg en verdieping op deze uitgangspunten plaats in de Werkgroep Responsible Care zelf, die 3 keer per jaar vergadert. In deze werkgroep is bijna een derde van de VHCP leden vertegenwoordigd. Alle leden zijn van harte welkom om in deze werkgroep plaats te nemen. Het VHCP borgt dat er aan alle Responsible Care onderwerpen aandacht wordt besteed! Daartoe wordt, sinds het jaar 2001, de Responsible Care matrix bijgehouden. Zie hiervoor Bijlage A. 2. Responsible Care binnen het VHCP

4 2. Responsible Care binnen het VHCP Third Party Verification Waarom? Responsible Care is voor het VHCP een onderscheidende factor. Als branche die midden in de chemieketen staat is het van groot belang dat VHCP leden ook door hun ketenpartners kunnen worden herkend als ketenpartners die Responsible Care hoog in het vaandel hebben. Om meer body te geven aan de implementatie van de Responsible Care uitgangspunten, heeft het VHCP zelfstandig besloten dat alle leden dit 1 keer in de 3 jaar door een derde moeten laten verifiëren. De Nederlandse chemische distributie, die van oudsher sterk internationaal georiënteerd is, loopt daarmee voorop in Europa. Artikel 6 van de statuten van het VHCP bepaalt dat de onderneming aan de hand van een verklaring van een certificerende instelling moet kunnen aantonen te voldoen aan de verplichtingen, die voortvloeien uit het Responsible Care programma van de Vereniging of aan een daarmee vergelijkbaar programma gericht op het permanent verbeteren van de prestaties op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu en de communicatie daarover met de samenleving. Hoe? VHCP leden kunnen op verschillende manieren gevolg geven aan deze TPV plicht: Elk VHCP lid kan de zelfanalyse checklist invullen en deze laten verifiëren door een geaccrediteerde certificerende instelling. Een andere mogelijkheid is dat het VHCP lid aantoont een met Responsible Care vergelijkbaar programma te voeren dat ook is gericht op het permanent verbeteren van de prestaties op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu en de communicatie daarover met de samenleving. Voorwaarde is wel dat zo n programma ook door een derde is geverifieerd. Voorbeelden van zulke programma s die het VHCP momenteel accepteert zijn: SQAS en bijbehorende ESAD. Let wel: Dit is geen limitatieve opsomming en andere programma s kunnen altijd worden beoordeeld op gelijkwaardigheid. In elk geval wil het secretariaat van het VHCP van elk lid een schriftelijk bewijs in haar administratie hebben van de TPV in het kader van Responsible Care. Dit kan door middel van een kopie van: een certificaat van bewijs van audit, een schriftelijke verklaring van de auditor dat de RC audit is gedaan of het audit rapport. Let wel, leden van VNCI die Responsible Care al hebben aangetoond aan VNCI zijn van deze (dubbele) plicht bij VHCP ontheven en pure handelsbedrijven kunnen opteren voor een tijdelijke ontheffing in verband met het type bezigheden. Leden worden aangespoord om ook deze optie te bekijken. VHCP wil onderzoeken of er meer voordelen kunnen worden gehaald uit RC en TPV. In Engeland is met de lokale ILT overeengekomen dat in zulke gevallen de toezichtsintensiteit afneemt. Dat kan een weg voorwaarts zijn.

5 3.1 Overzicht van de sector 5 In 2014 bestond het VHCP ledenbestand uit 34 leden in de volgende samenstelling (zie ook inzet): a. Producenten/formuleerders Voeren bewerkingen uit met chemische producten, zoals bereiden van preparaten/ mengsels, formuleren, verdunnen, afvullen, etc. b. Groothandelaren/traders In- en verkoop op eigen naam. Bij het verhandelen regelt de groothandelaar in principe de gehele logistieke keten. Indien aan voorraadbeheer (al dan niet in eigen beheer of uitbesteed) wordt gedaan is er sprake van een voorraadhoudende groothandelaar. c. Distributeurs/wederverkopers Verhandelen in eigen naam producten van een principaal, waarbij een distributeur de exclusiviteit heeft om het product in een toegewezen regio of toepassingsgebied te verhandelen; is eigenaar van de verhandelde producten. d. Agenten/commissionairs Handelt niet in eigen naam, maar in naam van de principaal. Niet voorraadhoudend, geen eigenaar van de verhandelde producten. Krijgt een bepaalde commissie voor zijn verdienste als bemiddelaar. De facturering geschiedt door de principaal. e. Verkoopkantoren industrie Verkopen uit naam van de producent. Kunnen zowel voorraadhoudend als niet voorraadhoudend zijn. f. Buitengewone leden Naast de bloedgroepen heeft het VHCP ook buitengewone leden, zoals opslaghouders en transporteurs. 3. Overzicht van de sector NB: Sommige VHCP leden zijn werkzaam in meerdere disciplines. Bovengenoemde aantallen kunnen dan ook niet bij elkaar worden opgeteld.

6 3. Overzicht van de sector 3.2. Inventarisatie 6 Van de 34 VHCP leden vulden er 28 de KPI-vragenlijst in die het secretariaat begin 2014, namens de FECC, aan de sector stuurde. Dat is 82% van de leden (tegen maar 69% vorig jaar). Uit deze inventarisatie komt het beeld naar voren, zoals in eerste kolom aangegeven. Het VHCP heeft op basis van de 82% een extrapolatie gedaan naar het gehele VHCP ledenbestand. Dit levert het (op basis van extrapolatie) het ingeschatte beeld op in de tweede kolom. De derde kolom bevat de (eveneens op basis van extrapolatie) geschatte resultaten van het gehele VHCP over Als de resultaten in 2014 zijn verbeterd ten opzichte van 2013, dan staan die cijfers in groen en anders in rood aangegeven in de tweede kolom. KPI s Extrapolatie KPI geheel VHCP 2013 Resultaat KPI respondenten 2014 Aantallen bedrijven Geconsolideerde omzet (in miljoenen ex btw), Bedrijfsresultaat (% van geconsolideerde omzet) 18% 11% 11% Personeelsbestand (in fte s) BRZO-bedrijfslocaties Extrapolatie KPI geheel VHCP 2014 Totaal vervoerde vrachten (in aantallen facturen) Totaal vervoerde tonnage Totale inhoud van tankopslag (m3) Totale grootte van magazijn (m2) Aantal LTI s (Lost Time Injury) Aantal LOPC s (Loss of Primary Containment) Top 3 Exportlanden Beeld gelijk in 2013 en 2014 Top 5 Toelevering Ten opzichte van 2013 zijn bouw en waterbehandeling in 2014 van plek geruild Top 5 Activiteiten Beeld gelijk in 2013 en 2014

7 7 4. De sector in perspectief Om het aandeel van het VHCP op de chemische handelsmarkt in perspectief te plaatsen, worden hieronder voornoemde aandelen van het VHCP op enkele KPI s afgezet tegen de hele chemische handelsmarkt, waaraan het VHCP zich spiegelt. Voor deze analyse heeft het VHCP zich, onder andere, gebaseerd op de gegevens van het CBS. Het CBS heeft namelijk een programma, Statline geheten, waarmee de statistische gegevens van het CBS kunnen worden geraadpleegd. Om de benchmark chemische handelsmarkt, waaraan het VHCP zich spiegelt te kunnen bepalen heeft het VHCP gebruik gemaakt van de Statline categorie Deze categorie omvat de gehele chemie handel- en distributie sector en sluit daarmee het nauwst aan bij de chemische handelsmarkt waaraan het VHCP zich spiegelt. Echter, deze categorie omvat veel meer dan alleen de markt waaraan het VHCP zich spiegelt. Het VHCP heeft hierbij dus enkele aannames moeten doen. Onderstaande resultaten moeten daarom ook worden gezien als indicatieve best estimates en zijn vooral bedoeld om gevoel te krijgen bij de verhoudingen op het krachtenveld waarop het VHCP zich begeeft. Personeelsbestand Van de Nederlandse chemische Argumentatie: handelsmarkt, waaraan het VHCP zich spiegelt, biedt het VHCP met ruim 65% van de werkgelegenheid. CBS Dat is statline bijna twee 4675 derde. is nauwste categorie: totaal aantal banen 9600/ 3 Aantallen bedrijven Van de ongeveer 105 bedrijven die actief zijn op de Nederlandse chemische handelsmarkt, waaraan het VHCP zich spiegelt (bedrijven op zelfde markt met drie fte of meer) zijn er 34 lid. Dat is 32% dus bijna één derde. 4. De sector in perspectief Geconsolideerde omzet Argumentatie: Van de Nederlandse chemische handelsmarkt, waaraan het CBS VHCP statline zich spiegelt, 4675 is nauwste nemen de categorie: VHCP-leden het merendeel van totale de omzet netto voor omzet hun rekening, met maar liefst een percentage mio / 6 omdat van ruim dit ruime 60%. Uit categorie bovenstaande is inventarisatie, kan ook worden geconcludeerd dat de grotere bedrijven in de sector, lid zijn van het VHCP.

8 5. Stakeholders 8 5. Stakeholders Naast de ontwikkelingen die het VHCP intern doormaakt op het gebied van Responsible Care, die in dit jaarverslag uitgebreid worden beschreven, worden hieronder de ontwikkelingen per stakeholder over het afgelopen jaar besproken. Daarin wordt de relatie toegelicht die deze ontwikkelingen met Responsible Care hebben. Per stakeholder wordt steeds aangegeven welke uitgangspunten van Responsible Care hierin hun beslag vinden. 5a. Chemische Industrie De onderlinge banden in de chemie sector zijn van oudsher sterk. Dat geldt met name voor de relatie tussen de distributie en, upstream in de keten, de chemische industrie. Dit komt, onder meer, door de gedachte dat men in de keten samen verantwoordelijk is voor de veiligheid in de keten. Het Responsible Care programma is hierin een belangrijke facilitator. Het geldt in de chemieketen steeds meer als een baken van een gedegen veiligheidscultuur bij een ketenpartner, of die nu up- of downstream in de chemieketen staat. VNCI en VHCP hebben over de uitvoering van het Responsible Care programma, beide hun opvattingen maar toch is een gedeeld normenkader het uitgangspunt. Daarom zitten van beide brancheorganisaties ook afgezanten in elkaars Responsible Care werkgroepen. Het belang van ketenverantwoordelijkheid en de signaalfunctie van Responsible Care daarin is verder versterkt door het actieplan Veiligheid Voorop dat VNO- NCW samen met VNCI, VNPI, VOTOB en VHCP heeft gelanceerd. Veiligheid Voorop steunt op 4 inhoudelijke pijlers om de veiligheidscultuur te verbeteren, waaronder ketenverantwoordelijkheid. Die ketenverantwoordelijkheid verplicht ons om alleen zaken te doen met een verantwoord ketenpartner. En verantwoord ben je als je algehele veiligheidscultuur optimaal is. Dat is typisch materie die zich niet laat inkaderen door wetten en regels. Integendeel, het is vooral een zaak van hearts and minds van de betrokken partners. Responsible Care is daarin dan ook weer direct van nut. Hiermee is aan alle 8 RC uitgangspunten voldaan Het VHCP heeft deze gedachte verder uitgewerkt in een 2-pager en een daarop volgende position paper Veiligheid in de keten en bijbehorende checklist die ketenpartners eenvoudig in staat stelt bij elkaar een beeld te krijgen van het veiligheidsniveau. De checklist bestaat veelal uit bestaande instrumenten, waarvan Responsible Care (en het voeren van het logo) één van de belangrijkste is. Onderdeel van Veiligheid Voorop is daarnaast ook nog de jaarlijkse Veiligheidsdag, waarin de SHEQ-medewerkers van alle lid-bedrijven en het management gratis worden bijgeschoold over alles dat met veiligheid te maken heeft. De 2014 editie was wederom een groot succes.

9 9 5b. Klanten/afnemers De onderlinge banden in de chemie sector zijn dus sterk. Zoals aangegeven, geldt dit niet alleen voor de schakels upstream maar ook downstream; klanten en afnemers. Het verkrijgen van inzicht in het complete veiligheidsniveau van een opvolgend ketenpartner is een belangrijke voorwaarde voor het nemen van ketenverantwoordelijkheid. Ook hiervoor is in de position paper Veiligheid in de keten en bijbehorende checklist door het VHCP aangeraden om gebruik te maken van één van de systemen die al bestaan voor het vaststellen van de complete veiligheidsprestatie van een bedrijf, zoals daar is: het kwaliteitsprogramma Responsible Care. In het kader van Veiligheid Voorop moet het gebruik hiervan ook in de gehele sector worden gestimuleerd en Ketenpartners moeten zich vergewissen van de scores, dan wel relevante prestaties bij een dergelijk assessment. Aangaande dat laatste ziet het VHCP raising the bar als één van de voornaamste uitdagingen. Het Responsible Care programma valt en staat bij geloofwaardigheid. Daarom is het van belang VHCP-leden te stimuleren om elk jaar beter te scoren op de Responsible Care barometer (zie hoofdstuk 6). Het openbaar maken van de scores op deze barometer zal dit verder stimuleren. 5c. Overheid en bevoegd gezag Het VHCP zorgt voor goed contact met overheid, inclusief bevoegd gezag door ze regelmatig uit te nodigen op Responsible care klankbordbijeenkomsten en lunchlezingen maar ook door de inspectieresultaten en programma's te communiceren met de leden, te helpen bij het opstellen van nieuwe (PGS-)richtlijnen en andere normen maar ook bij het opstellen van nieuwe wetgeving (zoals explosieven precursoren) en Goede praktijken. Het VHCP opereert daarbij zo transparant mogelijk en weegt de belangen van de diverse leden zo goed mogelijk af. Afgelopen jaren is het VHCP op dit gebied actief geweest bij PGS 14, 15 en 31, het Werkteam kwaliteitsborging UPD, overleg structuren met CCV en brandweer, explosieven precursoren, Veiligheid Voorop, Project impact REACh op MKB, safety deal aanvragen etc., etc. Hiermee is aan alle 8 RC uitgangspunten voldaan 5. Stakeholders Toch is het soms lastig de meest fundamentele issues voor de sector te adresseren. Bijvoorbeeld de gedachte van een integrale veiligheidsbenadering uit de SE- VESO richtlijn, komt in Nederland door versnippering in het toezichtsysteem niet tot zijn recht. Het bedrijfsleven, waaronder VHCP heeft daarom een aantal voorstellen gedaan voor een betere Brzo-aanpak met als eindbeeld een bundeling van het Brzo-recht (WABO, Wet op de Veiligheidsregio s, Arbeidsomstandighedenwet) in de omgevingswet onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van I&M. Met de Wet verbetering vergunningverlening, toezicht en handhaving wordt hiermee een goed begin gemaakt. Hiermee worden ook de zogenaamde Brzo-RUD s verantwoordelijk voor alle veiligheidsregels. Ook met de ILT is goed contact opgebouwd in de opstelling van de Goede Praktijk Melding Incidenten. Hiermee is aan alle 8 RC uitgangspunten voldaan

10 5. Stakeholders 5d. Maatschappij 10 De beeldvorming over chemie en de chemiedistributie bij het grote publiek is niet onverdeeld positief. Dit terwijl chemie onmisbaar is in de maatschappij en het een van de sectoren is waarin de minste incidenten plaatsvinden. Hiermee is voldaan aan RC uitgangspunten: - Bewustzijn verhogen - Communicatie samenleving Bekendheid met en kennis over chemie leidt tot meer begrip voor chemie distributie en daarmee tot verbetering van het imago van de sector bij het grote publiek. De Dag van de Chemie is daarom een goed initiatief. Op die dag kan de omgeving kennis maken met chemie, wat bijdraagt aan een algemeen veiligheidsgevoel. Het VHCP heeft haar leden aangeraden deel te nemen door activiteiten op het gebied van de veiligheid, zoals een bezoek aan de controlekamer, een demonstratie van de persoonlijke beschermingsmiddelen, blussen met de brandweer, etc. Responsible Care en de waarde daarvan voor de samenleving, zouden nog beter over het voetlicht gebracht kunnen worden en beter door de beleidsmakers herkend en erkend moeten worden. Dit is een uitdaging voor de komende jaren. Immers, elk incident, waar ook in de keten, straalt negatief af op alle partners. 5e. Het Europese speelveld en de FECC Het VHCP is natuurlijk ook op Europees niveau hard bezig de belangen van het VHCP te dienen. Bijvoorbeeld via de Fecc. Daarin neemt het zitting in de SHE commissie en de logistieke commissie. Maar bovenal doordat het verantwoordelijkheid neemt voor de ESAD Steering committee en de Responsible Care commissie. Hiermee is voldaan aan RC uitgangspunten: - Bewustzijn verhogen - Beleid en documentatie - Communicatie samenleving Responsible Care is en blijft een top prioriteit voor FECC. Daarbij gaat het zowel om het RC/RD-programma als ook om het FECC EU RC-programma. Deze FECC Responsible Care committee organiseerde in 2014 vier meetings met als doel een platform op te zetten voor RC coördinatoren om ervaringen en best practices uit te wisselen. Dat is gerealiseerd. Ook heeft FECC ingezet op het verder uitwerken van de Third Party Verification requirements, die bij het VHCP al standaard zijn. Ook is een complete revisie van het Fecc EU RC programme gerealiseerd. Er moet wel voor worden gewaakt dat dit programma even ambitieus blijft als de VHCP standaard. 6. Bijeenkomsten Om de interne stand van zaken over Responsible Care op te maken, volgt hieronder een samenvatting van de klankborgroepbijeenkomsten in Per klankborgroepbijeenkomst wordt steeds aangegeven welke uitgangspunten van Responsible Care hierin hun beslag vinden. 6a. Klankbordgroepbijeenkomst 11 februari 2014 Op 11 februari 2014 vond de klankbordgroepbijeenkomst plaats in Gouda. Er werd echt geklankbord. Mevrouw Schalk gaf aan hoe RC bij Azelis is geïmplementeerd en de heer Den Adel focuste vooral op de opleidingseisen bij Brenntag. Na de pauze werd de groep in vieren gedeeld voor de groepsopdracht. Het doel was om per sub-groep de opleidingsvereisten te inventariseren van een bepaald beroep. De resultaten werden na afloop gepresenteerd. Het resultaat van deze inventarisaties is samengevat in de matrix op de volgende bladzijde.

11 11 Directeur Als eerste wordt geconcludeerd: voor het zijn van directeur is geen echte opleiding. Leiderschap kan je niet leren. Er zijn wel enkele praktische suggesties: Basiskennis: Basisopleiding chemie, bijv. Chemie for dummies Voorbeeldfunctie: Iedereen aanspreken. Want: Een goed voorbeeld doet volgen! Commitment. Uitstralen en belijden. Voldoen aan wet- en regelgeving: Goed laten inlichten door afdeling regelgeving/ compliance Put your money where your mouth is Media-kennis/ publiciteit: Hoe ga je daarmee om. Eventueel media training Zelf een actieve rol spelen in de branchevereniging om essentialia op te pikken Inherent verantwoordelijk gedrag Heftruckchauffeur Als heftruckchauffeur, moet men idealiter beschikken over: Inherent verantwoordelijk gedrag Opleiding als Heftruck chauffeur, aantoonbaardoor certificaat Standaard/ REACh (extern: vooraf geldig) Nederlands kunnen spreken en lezen Een verklaring omtrent gedrag (VOG) Kennis van noodprocedures/ calamiteitenplannen Verkoper binnendienst Eerste vraag: wat moet deze persoon idealiter hebben bij binnenkomst: Commercieel inzicht, talenkennis en in elk geval een MBO opleiding. Vraag naar diploma s. Welke opleidingen/trainingen kunnen worden geboden? Dat kan zowel intern (soms zelfs zo simpel als via een nieuwsbrief) als extern en moet eventueel ook worden herhaald. Welke onderwerpen? Training op het computersysteem, telefoonverkoop training en proceduretraining Kennis van precursoren, douane-problematiek, basis gevaarlijke stoffen (MSDS), REACh Specificatie: foodgrade, feedgrade, pharma, meststoffen, biodciden: alle systeem-geregeld Arbo werkplek inrichting Operator/magazijn medewerker + productie/opslag Voor het afvullen van gevaarlijke stoffen, moet men idealiter beschikken over: Kennis/ bewustwording van gevaarlijke stoffen zelf Kennis van labelling en verpakking Kennen van werkinstructies en procedures Machines kunnen bedienen Kennis van noodprocedures/ calamiteitenplannen Kennis van risico s bedrijf (door introductietraining PBZO) Hebben van een karakter dat past bij veilig omgaan met gevaarlijke stoffen 6. Bijeenkomsten Trainingen die zouden moeten worden aangeboden en afgerond: Voor de opslag van gevaarlijke stoffen, moet men idealiter beschikken over: Kennis van opgeslagen product en basistraining intern. ADR training GHS in basisopleiding PPE gebruik IBO en VAPRO opleiding Kennis van het gebruik van de stellingen Kennis van noodprocedures/ calamiteitenplannen Kennis over hygiëne/ housekeeping Aanwezigheid van een begeleider (naar Belgisch model) Een verklaring omtrent gedrag (VOG) Diploma s specifieke trainingen Kennis omtrent ADR Hiermee is voldaan aan RC uitgangspunten: - Wettelijke eisen - Beleid en documentatie - Opleiding en training - Bewustzijn verhogen

12 6. Bijeenkomsten 12 6b. Stoffen en Arbodag 2014 De jaarlijkse Voorlichtingsdag Stoffen en Arbo vond op woensdag 14 mei 2014 plaats in het Conferentiecentrum Woudschoten, Zeist. De opkomst was hoog. Hiermee is voldaan aan RC uitgangspunten: - Wettelijke eisen - Beleid en documentatie - Opleiding en training - Bewustzijn verhogen - Communicatie samenleving REACH en CLP zijn niet bedoeld als administratieve exercitie, maar om de veiligheid voor mens en milieu te verbeteren. "REACH-informatie moet daarom nuttig worden gebruikt." Dit stelde Dirk van Well, senior Beleidsmedewerker Stoffen en Arbeidshygiëne bij de VNCI. Jochem van der Waals van het ministerie van I&M lichtte het onderzoek naar de REACH-lasten voor het MKB toe en het project dat gestart is om de kosten aan te pakken. Met name het opstellen, distribueren en het gebruik van veiligheidsinformatiebladen brengt grote uitdagingen met zich mee, vooral voor gebruikers downstream. Daarnaast is de registratie van 'kleine producten voor zowel grote als kleine bedrijven een grote uitdaging. Over de recente ontwikkelingen op het gebied van REACH en CLP vertelde Tine Cattoor van Essenscia. Zij benadrukte het belang van goede planning en tijdige voorbereiding op de 2018-registratie en wees erop dat bedrijven alert moeten zijn: de gelegenheid om te reageren op bevindingen uit de evaluaties is kort en bedrijven in een SIEF zullen efficiënt moeten communiceren. Stephan Segboer en Nathan Kuper van de Inspectie SZW rapporteerden over de uitkomsten van het toezicht op de naleving van regels rond blootstelling gevaarlijke stoffen. Duidelijk is dat de naleving op dit moment nog tekort schiet. Met drie workshops in de middag, over GEIS (instrument om REACH-informatie op een praktische manier te vertalen naar de werkplek), het vaststellen van Substance identity en kansen en beperkingen van het gebruik van Read across, kijkt het VHCP terug op een zeer geslaagde Voorlichtingsdag Stoffen en Arbo. 6c. Bijeenkomst Klankbordgroep 11 november 2014 De tweede klankbordgroepbijeenkomst vond plaats op dinsdag 11 november op een herfstachtig Groot Kievitsdal te Baarn. Met dank aan de JIDC, was er zelfs een aantal nieuwe gezichten van geïnteresseerde bedrijven. Hiermee is voldaan aan RC uitgangspunten: - Wettelijke eisen - Beleid en documentatie - Opleiding en training - Bewustzijn verhogen - Communicatie samenleving Accountmanager team POSS van de Douane, Dennis Leenman, opende de bijeenkomst. Hij gaf inzicht in totstandkoming van sanctiemaatregelen en gaf praktische tips over hoe je op de hoogte blijft. Daarna nam Fedor Meerts, Projectleider Afdeling Risicoaanpak van NCTV, het stokje over. Hij gaf een toelichting bij de Wet Precursoren voor Explosieven die er in het eerste kwartaal 2015 aankomt. Hans Hendriks beleidsadviseur van de FIOD sloot het externe gedeelte af met een rijk geïllustreerde presentatie over precursoren voor drugs. Met zijn Centraal Punt Precursoren probeert hij aan de voorkant drugscriminaliteit tegen te houden. Samenwerking met VHCP leden is hiervoor onontbeerlijk. Hij riep elk bedrijf op een verantwoordelijke voor dit gebied aan te stellen. Meld elke verdachte transactie, gaf hij aan, op precursoren@belastingdienst.nl. Dat kost maximaal een kwartier!

13 13 7a. Responsible Care barometer Zoals aangegeven, is ieder bedrijf door middel van zijn VHCP lidmaatschap een commitment aangegaan op het gebied van Responsible Care. Het VHCP heeft het over een commitment omdat het Responsible Care programma niet vrijblijvend is. Op verschillende onderdelen van het programma kan en moet worden gescoord. Is het mogelijk om naast het mogen dragen van het Responsible Care symbool bijvoorbeeld een certificaat af te geven? Het VHCP is geen certificerende instelling en kan helaas geen certificaat afgeven. Als bewijs van deelname aan het Responsible Care programma kan natuurlijk wel de ondertekende beleidsverklaring gelden. Wel zijn er andere mogelijkheden voorhanden waarmee VHCP leden hun mate van deelname aan het Responsible Care programma kunnen aantonen. Ieder lid van het VHCP mag zijn eigen score op de Responsible Care barometer extern gebruiken. De score is vanaf 2014 dan ook gemaximeerd op 100%. Deze barometer is het instrument om de prestaties van de leden op het gebied van Responsible Care inzichtelijk te maken. Daarmee kunnen de deelnemers hun eigen prestaties terugzien en benchmarken tegen de gemiddelde score van andere VHCP leden. Om tot deze scores te komen, wordt de leden aan het begin van het jaar gevraagd om over het voorgaande jaar bepaalde gegevens aan te leveren, de kengetallen. Ieders individuele score, in de vorm van een barometer, wordt niet openbaar gemaakt en slechts aan het betreffende lid toegestuurd. Zo kunnen deze leden controleren aan welke Responsible Care onderdelen er meer aandacht moet worden besteed. Naast het feit dat veel VHCP leden de KPI s te laat hebben ingeleverd, kan over 2014 worden geconcludeerd dat vooral de TPV nog een uitdaging is. Niet alle leden hebben hierin aantoonbaar voorzien terwijl dit wel een verplichting is. Er zal hierop vanuit het bestuur nauwlettender op worden toegezien. De beleidsverklaring speelt daarbij ook een belangrijke rol. 7. Responsible Care barometer Over de Responsible Care barometer: in zijn algemeenheid geldt dat de huidige RC barometer een proces-barometer is. De score zegt niets over de inhoud van iemands RC prestaties. Deze proces-barometer is een goed begin en dient de komende jaren te worden vervolmaakt. Echter, ook de inhoudelijke prestaties moeten inzichtelijk worden gemaakt en waardoor verbetering kan worden gemonitord en gestimuleerd ( raising the bar ). Hiervoor wordt een tweede barometer overwogen. De KPI s uit de FECC-enquête kunnen hiervoor worden gebruikt. Voor dit proces geeft de werkgroep Responsible Care zich de tijd tot 2021.

14 7. Responsible Care barometer 14 7b. Resultaten Responsible Care barometer 2014 Te behalen punten Responsible Care barometer Gedeelte van totaalscore Wegingspercentage Score per onderdeel Third Party Verification ESAD II 100 % 50 6 TPV op basis van zelfanalysechecklist 100 % Logistieke dienstverleners met SQAS of gelijkwaardig 100 % 50 0 Ontheffing o.b.v. brief bestuur i.v.m. lid VNCI o.i.d (1) 100 % 50 1 Aantal leden per score Tijdelijke ontheffing in verband met type bezigheid (2) 75 % 38 4 Niets 0% 0 13 Invullen KPI s KPI s ingevuld (3) 100 % Geen KPI s ingevuld 0 % 0 7 Bijwonen RC klankbordgroep bijeenkomst of meer bijgewoonde bijeenkomsten (4) 100 % bijgewoonde bijeenkomst 25 % 5 6 Geen bijgewoonde bijeenkomst 0 % 0 5 Overig: Actief lid Actief lid VHCP (5) 100 % Niet actief lid VHCP 0 % 0 10 Voetnoten 1. Dit geldt alleen voor chemische industrie. 2. Dit geldt alleen voor pure handelsbedrijven. 3. In het kader van invoering van een nieuw systeem voor het aanleveren van de kengetallen, is dit jaar bij wijze van uitzondering, coulance betracht ten opzichte van (te) late aanleveringen. 4. Hiervoor telt de Stoffendag ook mee of een ander alternatief, ter beoordeling van WG RC, bijvoorbeeld bijeenkomsten van CEFIC, VNCI of Fecc. 5. Dit geldt voor deelname aan werkgroepen, het houden van een presentaties, het aanwezig zijn als linking pin, etc. Gemiddelde VHCP score in beeld en grafiek In de Algemene leden vergadering van het VHCP in 2015 (en dus eigenlijk buiten de scope van dit jaarverslag vallend) is besloten dat elk lid zijn score op de Responsible Care barometer openbaar mag maken. Ook kan elk lid bekijken hoe hij scoort ten opzichte van het VHCP-gemiddelde, vervat in de benchmark. Deze is op de volgende pagina opgenomen. De bedoeling is dat zogenaamde peer pressure de leden stimuleert tot verdere verbetering van hun score. Het streven van raising the bar wordt hiermee gediend.

15 15 Verdeling van het VHCP ledenbestand per score categorie in Tendens van de gemiddelde score per score categorie van 2011 tot en met Responsible Care barometer

16 8. Conclusies Responsible Care barometer 16 7c. Conclusies op basis van de KPI s en de Responsible Care barometer De score is dit jaar minder goed dan andere jaren. Dat is een trendbreuk. Hier is wel een verklaring voor. Responsible Care is steeds belangrijker, ook als baken van ketenverantwoordelijkheid (zie position paper veiligheid in de keten van Veiligheid Voorop dat door staatssecretaris Mansveld van I&M is omarmd). Dit jaar is bij het opstellen van de barometer daarom strak de hand gehouden aan de TPV -eis. Resultaat: niet alle leden blijken een up to date bewijs te hebben van TPV. Dat betekent ook dat de score bij sommige leden lager is dan andere jaren. Zoals aangegeven, heeft het VHCP voor 2014 de ambitie uitgesproken van een 75% score voor alle leden. Deze lat is te hoog gebleken. Deze lat wordt daardoor niet lager gelegd. Integendeel, het is nu de volle ambitie dat alle VHCP leden over 2015 een score van 75% halen. Op basis van de barometer-score als ook op basis van de uitvraag kengetallen, is een aantal specifieke conclusies te trekken over de naleving van de Responsible Care uitgangspunten. Die worden in dit hoofdstuk uiteengezet. Daarbij wordt wel opgemerkt dat deze conclusie zijn gebaseerd op de vrijwillig en dus niet door alle leden ingevulde informatie: 1. Wettelijke eisen: Voldoen aan wet- en regelgeving Het voldoen aan wettelijke eisen wordt, onder andere, gemeten door middel van veroordelingen en boetes. In 2012 waren dit er onder de respondenten 7, in 2013 waren dat er 5 en in Hierin is dus niet echt een trend te ontdekken. 2. Risicomanagement: Geen onacceptabele risico s voor de omgeving Dit uitgangspunt valt uiteen in 2 subgroepen, Incidenten en Afval: Incidenten Over het algemeen blijkt dat vooral binnen BRZO locaties goed wordt gemeld van zowel incidenten als near misses. De LTI rate van het VHCP blijkt in 2014 met 0,21 ongevallen met verzuim (inclusief contractors) per 100 fte, zo goed als gelijk te zijn aan het gemiddelde van de gehele Nederlandse chemische sector (0,23 ongevallen met verzuim (inclusief contractors) per 100 fte). VHCP leden hebben veiliger gewerkt dan in 2013, waarin nog 0,56 ongevallen met verzuim (inclusief contractors) per 100 fte werden opgetekend tegen een gemiddelde van de gehele Nederlandse chemische sector à 0,35. Dat is dus maar liefst twee keer zo veilig. Een andere parameter voor het bijhouden van incidenten is LoPC (Loss of Primairy Containment). De LOPC rate toont het aantal lekkages (spills) per 100 fte. Zowel in 2013 als in 2014 ligt het VHCP gemiddelde op 1,7 lekkages per 100 fte. Dit is iets hoger dan het gemiddelde van de Nederlandse chemische sector dat staat op 1,22 lekkages per 100 fte en in 2013 stond op 1,62 lekkages per 100 fte. Afval De hoeveelheid gevaarlijk afval dat de VHCP leden afvoeren, is bijna verdubbeld ten opzichte van 2013 van 529 ton naar 994 ton. Dezelfde trend (hoewel minder flagrant) is te zien met betrekking tot ongevaarlijk afval dat toenam van 1408 tot 1925 ton. Het is zeer positief om te zien dat er in één jaar sprake is een verdubbeling is van de hoeveelheid afval die wordt hergebruikt van 815 ton in 2013 naar 1630 ton in In 2014 wordt meer dan de helft van het afval hergebruikt!

17 3. Beleid en Documentatie Het aantal bedrijven met minimaal 1 management certificaat blijft ongeveer gelijk, rond de 93%. Tevens is er ook een stuk meer bedrijven bezig met het beoordelen van de veiligheidskwaliteit van logistieke dienstverleners. Dit is omhoog gegaan van 9 bedrijven (33%) in 2013 naar 14 bedrijven (52%) in Productinformatie: Veiligheidsetikettering en informatie Onder dit uitgangspunt vallen zaken als veiligheidsinformatiebladen, etikettering van producten en de transportpapieren. Het is moeilijk voor de VHCP dit direct te meten bij de leden omdat VHCP dan een kwalitatieve beoordeling vraagt van hun eigen verstuurde documentatie etc. De VHCP heeft daarom beoordeeld om dit te doen op basis van een beoordeling door de overheid, in het bijzonder IL&T. Over het verslag jaar is een rapport verschenen genaamd Resultaten Nalevingsmeting Oplosmiddelen in de Transportketen d.d. 4 juni De belangrijkste resultaten zijn dat van de 172 bedrijven die de ILT heeft gecontroleerd uit het rapport, slechts bij 30 (17%) geen tekortkomingen blijken. Van de overige 142 bedrijven heeft meer dan de helft 3 of meer VIB s met een of meer tekortkomingen. Echter, een belangrijk deel van het transport van gevaarlijke stoffen betreft oplosmiddelen. In de keten van oplosmiddelen (van productie en import via distributie tot eindgebruiker) blijken deze stoffen in circa 70% van de onderzochte gevallen ingedeeld, geëtiketteerd en verpakt conform de vervoerseisen. Dat is, indirect, een compliment aan de VHCP leden. Opvallend is ook dat de transportdocumenten van beduidend betere kwaliteit zijn dan de overige veiligheidsinformatie. 5. Opleiding/training: werknemers informeren Het gemiddeld aantal trainingsdagen per medewerker is in de periode van 2011 tot 2014 toegenomen van 0,74 tot bijna 2 (1,93). Dit is zeer verheugend. Waar dat in 2011 nog niet zo was, zijn in 2014 RC trainingen bijna bij elk lid standard practice! 6. Calamiteitenplan Driekwart van de leden heeft een 24-uurs alarmnummer. Dat is meer dan in 2013 waarin nog maar 70% zo n nummer had. Net als in 2013, blijkt ook in 2014 dat 25% hun systeem nooit test. Het VHCP zal dit onder de aandacht brengen. 7. Doorlopende verbeteringen: Bewustzijn verhogen 22 van de 28 respondenten heeft een verbeterplan, oftewel 79%. Belangrijk uitgangspunt voor RC is continue verbetering. Dit percentage zou dus eigenlijk 100 moeten zijn. Dit verslag zal hopelijk meer leden aanzetten tot opstellen van een verbeterplan. 9. Plan van aanpak 8. Communicatie met de samenleving Dit blijft een probleem voor de chemische distributie sector. Slechts een zeer beperkt aantal leden (36%) heeft hier afgelopen jaar iets aan gedaan. Het VHCP zal onderzoeken hoe de leden hierbij kunnen worden geholpen. Mogelijk dat Veiligheid Voorop hiervoor aanknopingspunten biedt.

18 8. Conclusies Responsible Care barometer Plan van aanpak VHCP is hard bezig op het gebied van Responsible Care! Toch is er een deel van de leden dat achterblijft bij de 75%-ambitie. De meeste zijn door het secretariaat bezocht. Het belang is nogmaals uitgelegd en er is hulp aangeboden. De Responsible Care barometer 2014 leert dat er 12 VHCP leden zijn met een score <50% (in 2013 waren dat er 10). De Werkgroep Responsible Care vindt dat te veel. VHCP leden moeten de verantwoordelijkheid nemen om als betrouwbare ketenpartners niet alleen de intentie te hebben om te voldoen aan Responsible Care, maar dit in de dagelijkse praktijk ook waar te maken. TPV is hierin een hoeksteen en daar zal in de klankbord aandacht aan worden besteed. De positionering van Responsible Care als baken van ketenverantwoordelijkheid is goed. Het zal bijdragen aan veiliger zaken doen in de keten maar leidt ook tot een toenemende vraag naar Responsible Care door ketenpartners. Vanuit de heersende ketenbenadering van de chemie is het voorstelbaar dat ook bepaalde andere toeleveranciers en afnemers van VHCP leden in de chemieketen kunnen worden gezien als potentiele buitengewone leden van het VHCP. Het VHCP zal hier prioriteit van maken! Naast de actiepunten, voortkomend uit de conclusies geformuleerd in hoofdstuk 7, zal het VHCP komend jaar aandacht besteden aan de Third Party Verification, het verbeteren van de kwaliteit van de VIB s en communicatie met de maatschappij dat in vele verschillende vormen zijn beslag kan krijgen. Kortom, er is nog veel te doen. Veiligheid is immers nooit af en Responsible Care vereist continue verbetering! Het bestuur van het VHCP rekent daarbij op u!