Leniency met een persoonlijke touch

Transcriptie

1 Leniency met een persoonlijke touch ANNICK VRONINKS ASHURST Contrast law seminars 7 december 2017

2 I. CONTEXT Artikelen 101 en 102 VWEU enkel van toepassing op ondernemingen en (tot nu toe) geen inbreuk zonder tussenkomst van werknemers. Belgisch mededingingsrecht ook van toepassing op natuurlijke personen mogelijke veroordeling en boete. Risico (belangen)conflict tussen werkgever en werknemer. 2

3 II. JURIDISCH MEDEDINGINGSKADER NATUURLIJKE PERSONEN Mogelijkheid tot immuniteit van vervolging (ongeacht de rang): In het kader van een clementieverzoek door de werkgever "kan" (de facto, "zal") immuniteit worden toegekend indien de werknemer meewerkt aan het clementieverzoek (verzoek vermelden in clementieverzoek) (Art. IV.46, 2, 3 de al. WER) OF Op eigen initiatief : Indien betrokken [was] bij één of meerdere inbreuken die vermeld zijn onder artikel IV.1, 4 WER en "bijdra[agt] tot het bewijzen van een [mededingingsinbreuk] door [i] inlichtingen te verstrekken waarover de [BMA] voorheen niet beschikte, [ii] door het bewijs te leveren van een door artikel IV.1. 1 verboden praktijk waarvan het bestaan nog niet vaststond, of [iii] een door artikel IV.1. 4, verboden praktijk te erkennen. (Art. IV.46, 2, 2de al. WER en Clementierichtsnoeren, punt 23) 3

4 III. JURIDISCH MEDEDINGINGSKADER ONDERNEMINGEN Ondernemingen zijn aansprakelijk voor inbreuken op het mededingingsrecht begaan door hun werknemers. Mogelijkheid tot immuniteit (of vermindering) van boetes : Op eigen initiatief : "( ) door inlichtingen te verstrekken waarover de [BMA] voorheen niet beschikte, door het bewijs te leveren van een door artikel IV.1. 1 verboden praktijk waarvan het bestaan nog niet vaststond, of door de verboden praktijk te erkennen". (Art. IV.46, 1 WER jo. Clementierichtsnoeren, punt 12 ev.) Niet in het kader van een immuniteitsverzoek van een natuurlijke persoon MAAR "[dergelijk verzoek] staat niet in de weg aan het toekennen van een volledige of gedeeltelijke vrijstelling van geldboeten aan de onderneming ( )". (Art. IV.46, 5 WER en Clementierichtsnoeren, punt 25) 4

5 III. JURIDISCH MEDEDINGINGSKADER ONDERNEMINGEN Onderneming kan de facto geen clementieverzoek indienen zonder hulp van de werknemer. De werkgever moet inter alia "ervoor zorg[en] dat huidige en, in de mate van het mogelijke, voormalige werknemers en directeurs/bestuurders beschikbaar zijn voor de BMA. Dit omvat onder meer het verzamelen van alle informatie en bewijs dat de betrokken feiten kan helpen vaststellen en in het bezit kan zijn van een medewerker of directeur/bestuurder vóór zijn ontslag of vrijwillig vertrek". (Clementierichtsnoeren, punt 29, iv) 5

6 IV. SNAPSHOT VAN MOGELIJKE CONFLICTEN TUSSEN WERKGEVER EN WERKNEMER Is de werknemer verplicht mee te werken aan het intern of extern onderzoek? Zwijgrecht versus loyauteitsplicht (artikel 17 AOW)? Wat na einde AO? Mogelijk om beperkte samenwerkingsverplichting te voorzien in AO en/of beëindigingsovereenkomst? Risico ontslag (om dringende redenen). 6

7 IV. SNAPSHOT VAN MOGELIJKE CONFLICTEN TUSSEN WERKGEVER EN WERKNEMER De werknemer die om immuniteit verzoekt, brengt de aansprakelijkheid van de onderneming in het gedrang. Mag/kan de werknemer om immuniteit vragen zonder zijn werkgever in te lichten? Wat indien hij in tussentijd werd ontslagen? Kan de werkgever schadevergoeding eisen? 7

8 IV. SNAPSHOT VAN MOGELIJKE CONFLICTEN TUSSEN WERKGEVER EN WERKNEMER Kan de werkgever de positie van de werknemer in gevaar brengen? Wat indien clementieverzoek niet mede namens de werknemer gebeurt? Tekortkoming van de werkgever? Eerder hypothetische situatie BMA-verzoek Wat indien de werkgever geen clementieverzoek indient? Mogelijke veroordeling 8

9 V. HOE BEST CONFLICTEN VERMIJDEN? Preventief : Expliciete medewerkingsbepaling in de AO (inclusief voor de periode post-ao). Nodige toestemmingen inzake controle s en computer. Compliance-training en verklaring. Whistle-blowing program (al dan niet met in de tijd beperkte amnestie voor specifieke gevallen). 9

10 V. HOE BEST CONFLICTEN VERMIJDEN? In het geval van een mededingingsonderzoek : Gelet op mogelijks tegengestelde belangen, best dat werknemer afzonderlijke advocaat neemt. Mogelijke samenwerkingsovereenkomst teneinde rechtszekerheid te creëren : Verbintenis van de (ex-)werknemer tot volledige medewerking. Verbintenis van de werkgever om een eventuele boete te betalen en mogelijks andere kosten (gedeeltelijk) te dekken, de reputatie van de werknemer niet te schenden, etc. Wederkerige transparantieverplichting. 10

11 These materials are for training purposes only and are not intended to be a comprehensive review of all developments in the law and practice, or to cover all aspects of those referred to. Please take legal advice before applying anything contained in these materials to specific issues or transactions. For more information please contact the presenters or your usual contact. Leniency natuurlijke personen Ashurst 2017