Transitiekaart Binnensingelgebied Enschede

Transcriptie

1 Transitiekaart Binnensingelgebied Enschede van leegstand naar mogelijkheden in opdracht van

2 Inventarisatie Analyse Concept Realisatie

3 Inventarisatie 11 deelgebieden Boddenkamp Lasonder- Zeggelt Laares Schuttersveld Stadsweide Centrum De Bothoven Horstlanden- Veldkamp Janninkkwartier Centrum Zuid Getfert Hogeland Noord

4 Centrum Omgeving Stadscentrum tussen spoorlijn, De Ruyterlaan/ Ripperdastraat, Boulevard 1945 en Oldenzaalsestraat Oude centrum van de stad met oorspronkelijk stratenpatroon Kernwinkelgebied van Enschede; sterke menging van een grote variatie aan functies Leegstand 99 leegstaande gebouwen 1 braakliggend terrein (Walstraat/Zuiderhagen) Grote variatie in duur leegstand Hoofdzakelijk winkels, enkele horecapanden, veel kantoren aan westzijde Concentratie in Noorderhagen, De Heurne, Piet Heinstraat/Nijverheidslaan/Tromplaan Veel leegstaande appartementen/ woningen boven winkels en horeca Opvallende locaties Telefooncentrale PTT Kruispunt de Graaff Kantoorgebouw Kalanderplein Schouwburg Langestraat vm. SLO-kantoor Beltstraat Zuidmolen Irenepromenade en Hofstraatpassage Voormalige bankvilla s Tromplaan Café de Poort van Kleef Oude Markt Lunatic Oude Markt Toekomstige leegstand De Maere de Ruyterlaan Openbare Bibliotheek Pijpenstraat

5 Centrum Zuid Omgeving Gebied met grootschalige stedelijke voorzieningen, hoofdzakelijk gebouwd tussen jaren 60 en 90 van de vorige eeuw Wijkvoorzieningen langs Kuipersdijk Leegstand 19 leegstaande gebouwen 1 braakliggend terrein (Ledeboerstraat) Gemiddeld langer dan 3 jaar leeg Hoofdzakelijk kantoren, enkele winkels, een groot restaurant Concentratie aan uiteinden Kuipersdijk en Brinkstraat Opvallende locaties Braakliggend terrein Mooienhof/Spelbergsweg Winkel-/kantoorruimte onder nevengebouw Alphatoren: nog nooit verhuurd geweest Restaurant Seasons Toekomstige leegstand Huidig hoofdkantoor Domijn/ voormalig Postkantoor Boulevard 1945

6 Schuttersveld Omgeving Voormalige locatie textielfabriek Schuttersveld (van Heek); villa en park nog aanwezig Meubelboulevard (begin jaren 90)tussen spoorlijn, Hengelosestraat en Tubantiasingel Grote winklelloodsen/showrooms, twee verdiepingen Verouderde architectuur en inrichting openbare ruimte Leegstand 12 leegstaande gebouwen Gemiddeld langer dan 3 jaar leeg 11 winkelloodsen/bedrijfsruimtes en een voormalig schoolgebouw Concentratie aan de achterzijde van het terrein, verder weg van de Hengelosestraat Opvallende locaties Voormalig gebouw ROC

7 Boddenkamp Omgeving Wijk gelegen tussen spoorlijn, Hengelosestraat, Deurningerstraat en Boddenkampsingel Gemengde wijk uit begin 20 ste eeuw: wonen, industrie, stedelijke voorzieningen Gevarieerde en bijzondere architectuur Veel industrie is gesloopt, om plaats te maken voor woningbouw of nieuwe bedrijvigheid Wijkvoorzieningen langs Deurningerstraat Leegstand 18 leegstaande gebouwen 4 braakliggende terreinen Gemiddeld langer dan 3 jaar leeg Voormalig industrieterrein: veel braakliggend terrein, grote en kleine gebouwen Concentratie aan Boddenkampstraat, Hengelosestraat en Kottendijk Opvallende locaties Ambachtsschool Boddenkampstraat Melkhal Kottendijk Garagebedrijf tussen Kottendijk en Deurningerstraat voormalig Connexxion-terrein Toekomstige leegstand Rabobank Raiffeisenstraat

8 Lasonder-Zeggelt Omgeving Woonwijk (eerste decennia twintigste eeuw) tussen spoorlijn, Deurningerstraat, Oldenzaalsestraat en Lasondersingel Privéwoningen, aaneengesloten of vrijstaand, gebouwd in particulier opdrachtgeverschap Appartementencomplexen aan zuidzijde wijk Verscheidenheid in architectuur Voorzieningen (winkels e.d.) aan radialen De Cultuurmijl (Blijdensteinlaan) loopt door het hart van de wijk Leegstand 24 leegstaande gebouwen, verschillende categorieën 6 braakliggende terreinen Meestal langer dan 3 jaar leeg Concentratie aan Molenstraat en Deurningerstraat Opvallende locaties Voormalig Arkegebouw Deurningerstraat Garage en winkels Deurningerstraat Detakerk Blijdensteinlaan Voormalige bloemenwinkel Eeuwige Lente Molenstraat Fabriekshallen Visserstraat/Niermansgang Toekomstige leegstand ITC-appartementengebouw Benthemstraat Flatgebouwen Molenstraat

9 Laares Omgeving Woonwijk (eerste decennia twintigste eeuw) tussen spoorlijn, Oldenzaalsestraat en Laaressingel Kleinere privéwoningen, meestal aaneengesloten en gebouwd door coöperaties Grootschalige sloop en nieuwbouw (recent) Voorzieningen (winkels e.d.) aan Oldenzaalsestraat, vroeger ook Leliestraat en Rozenstraat; buurtvoorzieningen zijn grotendeels verdwenen Veel kamerverhuur in voormalige eengezinswoningen en winkels Leegstand 8 leegstaande gebouwen winkels 8 braakliggende terreinen ontwikkeling woningbouw Gebouwen meestal langer dan 3 jaar leeg, terreinen langer dan 3 jaar braak Opvallende locaties Grote braakliggende terreinen Laaresstraat, Korenbloemstraat en Rozenstraat voormalige school, in gebruik als ateliers Minkmaatstraat

10 De Bothoven Omgeving Woonwijk tussen spoorlijn, Oldenzaalsestraat, Gronausestraat en Oliemolensingel Deels privéwoningen, gebouwd in beginjaren 20 ste eeuw Tattersall en Transburg: sociale woningbouw uit jaren 80, op voormalige fabrieksterreinen Grootschalige bouw appartementencomplexen voor ouderen, doorlopend vanaf jaren 60, in zuidelijk deel van de wijk Voorzieningen (winkels e.d.) aan Oldenzaalsestraat, Lipperkerkstraat/de Klomp, Gronausevoetpad en Oliemolensingel Leegstand 32 leegstaande gebouwen verschillende categorieën Gebouwen meestal langer dan 3 jaar leeg Opvallende locaties Watertoren Hoog & Droog Voormalige ABN-AMRO Oldenzaalsestraat Kantoorruimtes en winkels aan Lipperkerkstraat (oud en nieuw) Kunsthuis van het Oosten Gronausevoetpad Polaroidfabriek, in herontwikkeling als Polaroid Performance Factory Bothofschool, in gebruik als ateliers B93 TheeHuis Enschede Gronausevoetpad Toekomstige leegstand Drinkwaterzuivering Hoog & Droog

11 Hogeland Noord Omgeving Woonwijk tussen Gronausestraat, Mooienhof, Kuipersdijk en Hogelandsingel Privéwoningen, aaneengesloten of vrijstaand, gebouwd in particulier opdrachtgeverschap Voorzieningen (winkels e.d.) aan Brinkstraat en Kuipersdijk Goed functionerende, welvarende wijk Leegstand 12 leegstaande gebouwen winkelruimte en restaurant Zeer weinig leegstand; gebouwen staan in het algemeen kort leeg Concentratie aan Kuipersdijk en Brinkstraat Toekomstige leegstand Gebouw Nationale Reisopera Perikweg

12 Getfert Omgeving Woonwijk tussen Zuiderval, Haaksbergerstraat, MST, Celebesstraat, Kuipersdijk en Getfertsingel Arbeiderswoningen, gebouwd in beginjaren 20 ste eeuw Grootschalige woningbouw op voormalig industrieterrein tussen Getfertweg en Zuiderval Voorzieningen (winkels e.d.) aan Wooldriksweg en Kuipersdijk Leegstand 40 leegstaande gebouwen/ruimtes winkels en bedrijfsruimtes 8 braakliggende terreinen Duur leegstand wisselend Concentratie aan Haaksbergerstraat, Getfertweg en Wooldriksweg Ontwikkeling Hardick & Seckel gestagneerd grootschalige braakligging Opvallende locaties Kantoorcomplex Getfertstraat/ Zuiderspoorstraat Hardick & Seckelterrein Kalimantanstraat De Hofwachter (kantoor b.g.) hoek Zuiderval- Getfertsingel

13 Janninkkwartier Omgeving Oud industrieterrein (Jannink)tussen Zuiderval, Haaksbergerstraat en Varviksingel Bouw van grote bedrijfshallen op deel van voormalig industrieterrein (Gamma, autoshowrooms, e.d.), deels alweer gesloopt Voormalige Janninkfabriek grotendeels getransformeerd tot wooncomplex met startersappartementen Leegstand 4 leegstaande gebouwen/ruimtes fabriekshal en bedrijfsgebouwen 5 braakliggende terreinen Langdurige leegstand en braakligging >3 jaar; in afwachting van planontwikkeling Janninkkwartier (woningbouw, bedrijven, onderwijs, kantoren, winkels, horeca) Concentratie aan Zuiderval Opvallende locaties Janninkfabriek hoek Haaksbergerstraat- Zuiderval Braakliggende terreinen tussen Zuiderval en Cromhoffsbleekweg

14 Horstlanden-Veldkamp Omgeving Woonwijk voor arbeiders, rondom de fabrieken waar deze werkten, tussen Emmastraat, Haaksbergerstraat en Pathmossingel Woningen voor beter gesitueerden en voorzieningen aan de randen Veel van de fabrieken zijn inmiddels gesloopt, o.a. voor de nieuwe woonwijk Groene Bogen De overgebleven fabriekshallen staan nu leeg of leiden een marginaal bestaan Voorzieningen vanouds aan Emmastraat, Blekerstraat en Haaksbergerstraat steeds verder teruglopend Leegstand 15 leegstaande gebouwen/ruimtes fabriekshal en bedrijfsgebouwen 4 braakliggende terreinen Langdurige leegstand en braakligging >3 jaar Concentratie aan Haaksbergerstraat en Blekerstraat Opvallende locaties Robitexfabriek Blekerstraat Machinefabriek Blekerstraat

15 Stadsweide Omgeving Oude villawijk rond Volkspark, tussen spoorlijn, De Ruyterlaan/Ripperdastraat, Emmastraat en Volksparksingel Grootschalige voorzieningen (ziekenhuis/saxion hogeschool en Stadsmatenziekenhuis) en omvangrijke appartementencomplexen zijn later toegevoegd Wijkvoorzieningen langs Emmstraat Leegstand 19 leegstaande gebouwen/ruimtes fabriekshal en bedrijfsgebouwen 1 braakliggend terrein in gebruik als parkeerterrein van Saxion Langdurige leegstand en braakligging >3 jaar Concentratie aan Ripperdastraat en Volksparksingel Opvallende locaties Winkels Volksparksingel Villa s Ripperdastraat Slachthuisvilla Volksparksingel Toekomstige leegstand Stadsmatenziekenhuis Ariënsplein Ledeboervilla Kortenaerstraat

16 >350 leegstaande gebouwen en braakliggende terreinen

17 Uitgelicht Leegstaand gebouw Ambachtsschool Melkhal Brandweerkazerne Meubelplein (meerdere) ROC Schuttersveld Arke Deurningerstraat Lunatic Hofpassage Irenepromenade Kantoor Kalanderplein ABN-AMRO Kunsthuis v/h Oosten Schouwburg Telefooncentrale SLO Zuidmolen De Maere Restaurant Seasons Machinefabriek Robitexfabriek Janninkfabriek De Hofwachter Braakliggend terrein Snuverink Twepa Connexxionterrein Laares Mooienhof Cromhoffsbleekweg Zuiderspoor Hardick & Seckel Toekomstige leegstand Rabobank Raiffeisenstraat Openbare Bibliotheek Stadsmatenziekenhuis Voormalig Postkantoor (nu hoofdkantoor Domijn) (Tijdelijk) hergebruik Polaroid Performance Factory Fabrieksschool Robsonterrein Langestraat 43 Speelterreinen + hondenrenvelden Detakerk Ambachtsschool vm. Arke Bedrijfspand Schuttersveld Laares Irenepromenade Janninkfabriek

18 Beperkte inventarisatie De inventarisatie beperkt zich tot de commerciële gebouwen en de braakliggende terreinen binnen de singel De leegstand en de daarmee verbonden problemen beslaan echter de gehele gemeente en meer categorieën bebouwing Voor een succesvolle transitie in de gemeente Enschede is verdere inventarisatie noodzakelijk: Woningen binnen de singel Bebouwde kom buiten de singel Landelijk gebied Redenen/factoren hergebruik vastgoedeigenaren

19 Analyse Concentraties Lijnen Radialen Hoofdstraten wijken en buurten Straten centrum Opvallend Zeer weinig leegstand langs de Singel, Oldenzaalsestraat, Gronausestraat en in Hogeland Gebieden Industrie- en bedrijventerreinen (incl. voormalige) Herontwikkelingsgebieden woningbouw Conclusies Leegstand in het gebied komt hoofdzakelijk geclusterd voor Leegstand is veel te vinden in oude voorzieningenstraten en verouderde bedrijventerreinen In de directe omgeving van leegstand bevinden zich veel standaardisatie, outletwinkels en kamerverhuur Rondom de leegstand gaan ook de leefbaarheid, de staat van onderhoud en de kwaliteit van de voorzieningen in de omgeving achteruit Oorzaken van leegstand en braakligging zijn verplaatsing van voorzieningen naar de periferie en overaanbod van ruimte

20 Geschiktheid voor hergebruik van kansloos tot kansrijk Kansloos Geen Kansarm Volledig hergebruik van een aaneengesloten braakliggend terrein Gebouwen en ruimtes in zeer slechte staat van onderhoud Gebouwen en terreinen waarvoor de veiligheid niet gegarandeerd kan worden in geval van een calamiteit Gebouwen en terreinen in de periferie, niet omringd door woonbuurten of bedrijvigheid Veel gebouwen voor een groot aantal vormen van gebruik of standaardoplossingen Goede kans Groot deel van de gebouwen en terreinen, ingeval van maatwerk, initiatiefnemers en vruchtbare coalities Kansrijk Grote, flexibel indeelbare gebouwen op centrale locaties meerdere functies Kleine, centraal gelegen gebouwen of ruimtes klein aantal functies Individuele braakliggende kavels

21 Koers053 Minder ruimtelijke en economische ontwikkeling Meer en langduriger leegstaande gebouwen en braakliggende terreinen Meer behoefte aan alternatieve vormen van ontwikkeling Meer mogelijkheden voor andere vormen van ruimtegebruik

22 Nieuwe vormen van gebruik selectie van resultaten totnogtoe gebouw terrein Tijdelijk hotel De Kracht van Vlas 2011 Recitalpaviljoen Tetem kunstruimte Kunst in het Volkspark Polaroid Performance Factory Enschede aan Zee Galerie Quinta Bies TheeHuis Enschede Abondantus gigantus SHOW Service2Media + PIT Fabrieksschool Stadscamping

23 Concept Leegstaande gebouwen en braakliggende terreinen gebruiken om De maatschappij en de bedrijvigheid op een andere manier te organiseren Ruimte te bieden aan nieuwe ondernemingen, culturele activiteiten en wijkeconomie Nieuwe vormen van ruimtegebruik en economie te ontwikkelen Voorwaarden Interactie tussen verschillende bedrijven en instellingen Participatie van en co-creatie met bewoners en ondernemers Matching tussen eigenaren en initiatiefnemers Maatwerk Economische en/of maatschappelijke opbrengsten

24 Kansen grootschalig hergebruik Toepassen van nieuwe vormen van gebruik op verschillende zones in de stad en verschillende categorieën van gebouwen en terreinen Innovatie + productie + werkgelegenheid Combinatie van ontwikkeling van innovatieve technologie en ondernemerschap met (hoogwaardige) productie, werkgelegenheid en leerlingstelsels/onderwijs UT en Saxion verbinden met buurten, bevolking en ondernemers Technologieshowroom + duurzaamheidscentrum Innovatiepark bouwmethoden Ingenieursbureau Twente Stadslandbouw grootschalig en intensief Wonen + zorg Nieuwe combinaties van wonen en zorg Collectief particulier opdrachtgeverschap wonen en ondernemen Studentenhuisvesting + innovatieve bedrijvigheid Woonwerkgemeenschappen

25 Winkels + horeca Culinair cluster Kleine hotels en hostels geïntegreerd in andere voorzieningen Combinaties van winkels met horeca en (live) kunst Internetwinkelshowroom Kunst Cultureel centrum kunst, welzijn en samenleving Depotexpositieruimte Productie van kunstwerken samen met buurtbewoners Kunstreproductie Street Art Centrum Art Brut Centrum Buurtvorming + maatschappij Buurtuinen, moestuinen en tijdelijke parken Jeugdcultuur In allerlei vruchtbare combinaties

26 Initiatiefnemers + (her)gebruikers Ondernemers Startende ondernemers nieuwe ideeën + interactie Ervaren ondernemers voortzetting bedrijf/verbreding/samenwerking Bedrijven nieuwe formules winkels + horeca Bedrijven onderzoeks- en productiecentra nieuwe technologie Recreatie- en toerismeondernemers Kunstenaars Individuele kunstenaars Kunstenaarscollectieven Hobbykunstenaars Bewoners Buurtvoorzieningen Wijkeconomie Buurtuinen + moestuinen Maatschappelijke instellingen Ruimte(s) voor samenwerking Onderzoeks-/onderwijsinstellingen Onderzoekscentra Studentenhuisvesting Spin-offbedrijven als testcentra en inkomstengenerators

27 Aanpak Afstemmen mogelijkheden gebied en nieuwe vormen van gebruik Matchen initiatiefnemers met gebouwen en terreinen Betrekken buurt bewoners, ondernemers, instellingen Bouwen van een wijdvertakt netwerk dat de initiatieven ondersteunt en ervan profiteert Combineren van gebruik maatwerk Financiering d.m.v. een breed spectrum aan sponsoren en crowdfunding Klein beginnen en toepassen groeimodel Combineren van meerdere locaties t.b.v. buurtontwikkeling

28 Bijvoorbeeld culturele/commerciële/sociale centra Garage Notweg Amsterdam Pakhuis de Zwijger Amsterdam Sectie C Eindhoven Schieblock Rotterdam

29 NUtrecht Utrecht Le Lieu Unique Nantes SESC Pompéia São Paulo Rote Fabrik Zürich

30 Perspectief tijdelijk gebruik multifunctioneel + tijdelijk hergebruik als startmotor voor herontwikkeling en nieuwe vormen van organisatie ideastore + interactie ondernemers voorzieningen winkelhart cultureel centrum tijdelijk openbaar groen: moestuinen, lanen, parken, natuur

31 De mogelijke gevolgen van tijdelijk gebruik Havengebied Rotterdam Eindhoven IJ-oevers Amsterdam Arnhem Meatpacking District New York

32 Realisatie PIT Langestraat 43 Verschillende ondernemers en ontwerpers Walstraat in ontwikkeling Verschillende ondernemers Langestraat 43A In ontwikkeling Arkegebouw Deurningerstraat in overleg