Projectplan buurtbemiddeling Midden-Limburg

Transcriptie

1 Projectplan buurtbemiddeling Midden-Limburg Midden-Limburg, 27 april 2009

2 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Aanleiding Besluitvorming Van start 3 2. HET PROJECT BUURTBEMIDDELING Wat is buurtbemiddeling? Werkwijze buurtbemiddeling Vrijwilligers en coördinator buurtbemiddeling Doelen en uitgangspunten Samenwerkingspartners Doelgroep en belanghebbenden Evaluatie 6 3. BEGROTING PROJECT BUURTBEMIDDELING Kosten opstarten project Begroting project buurtbemiddeling 7 2

3 1. INLEIDING 1.1 Aanleiding In elke buurt komt het voor dat buren zich ergeren aan het gedrag van een ander. Het begint als ergernis, maar als men het niet met elkaar kan uitpraten, worden irritaties opgekropt. En soms kan het zelfs behoorlijk uit de hand lopen. Burenconflicten veroorzaken onveilige gevoelens en overlast bij bewoners. De conflicten hebben een negatieve invloed op de sociale cohesie, leefbaarheid en veiligheid in woonwijken. Burgers voelen zich minder veilig en conflicten kunnen verder escaleren (zelfs tot strafbare feiten). Ook worden verschillende organisaties, zoals de politie en woningcorporaties, getroffen door de bovengenoemde ontwikkeling. Zij worden belast met het oplossen van de vaak tijdrovende conflicten, die in feite niet tot hun kerntaken behoren. De aanpak van conflicten tussen buren en de daarmee samenhangende negatieve consequenties dienen daarom vroegtijdig te worden aangepakt. Uit landelijk onderzoek is gebleken dat buurtbemiddeling een zeer effectieve methode is om problemen tussen buren vroegtijdig te signaleren en aan te pakken, waardoor verdere escalatie kan worden voorkomen. In 90% van de gevallen blijken de lokale betrokkenen tevreden tot zeer tevreden te zijn over buurtbemiddeling 1. Er zijn momenteel meer dan 90 buurtbemiddelingsprojecten in Nederland en dit aantal blijft stijgen. Limburg bleef met hooguit drie projecten (Landgraaf, Maastricht, Venlo) opvallend achter bij deze succesvolle methodiek. 1.2 Besluitvorming Na goed geïnformeerd te zijn over het project buurtbemiddeling, is tijdens de vergadering van de agendacommissie Midden-Limburg 2 op 12 juni 2008 deelname aan het project besproken. Geïnventariseerd is welke gemeenten (vanaf eind 2008) wilden participeren in het project buurtbemiddeling. Een advies van de agendacommissie is vervolgens voorgelegd aan de leden van de Districtelijke Driehoek Midden-Limburg 3 op 25 juni In de Driehoek Midden-Limburg is besproken, dat de drie gemeenten Echt-Susteren, Leudal en Weert gezamenlijk, met ondersteuning van een extern bureau, het project buurtbemiddeling opstarten. Binnen de drie gemeenten afzonderlijk is het project buurtbemiddeling opgenomen in het, door de gemeenteraad vastgestelde, Integraal Veiligheidsbeleid. In 2009 zal het project buurtbemiddeling in deze drie gemeenten worden geëvalueerd en is het zeer waarschijnlijk dat andere gemeenten in Midden-Limburg aansluiten bij het project. 1.3 Van start In september 2008 zijn de gemeenten Echt-Susteren, Leudal en Weert, met ondersteuning van een extern bureau (Buro Civix) gestart met het opzetten van het project buurtbemiddeling. Vanaf december 2008 is het project operationeel. Er is een eigen coördinator buurtbemiddeling aangesteld, zo n 15 vrijwilligers zijn geworven en getraind en het project is via media en huis-aan-huis bezorgde folders onder de aandacht gebracht van alle inwoners van de drie gemeenten. Bewoners kunnen dus vanaf 1 december 2008 daadwerkelijk een beroep doen op de inzet van (vrijwillige) buurtbemiddelaars. Het project is een samenwerkingsverband tussen gemeenten, woningcorporaties en politie. 1 Berenschot, Het succes van Buurtbemiddeling (2004) 2 In de agendacommissie Midden-Limburg zijn vertegenwoordigd: beleidsmedewerkers van de gemeenten in Midden-Limburg, de Politie Limburg-Noord en het Openbaar Ministerie Roermond. De agendacommissie bereidt de vergaderingen van de districtelijke driehoek voor en wisselt ervaringen met elkaar uit. 3 In de Driehoek Midden-Limburg zijn vertegenwoordigd: de burgemeesters van de gemeenten in Midden- Limburg, de (gebieds)officier van justitie en de districtschef van de politie. 3

4 2. HET PROJECT BUURTBEMIDDELING 2.1 Wat is buurtbemiddeling? Buurtbemiddeling is een manier van conflicten oplossen, die kan worden ingezet als er problemen zijn tussen personen uit een buurt of wijk. Conflicten die in bemiddeling genomen kunnen worden door buurtbemiddelaars kunnen via betrokken buren, buurtgenoten of professionals (politie, woningbouwcorporatie, gemeentelijke dienst, hulpverleningsorganisaties) aan het licht komen. De bemiddelaars trachten een klimaat te scheppen waarin de ruziënde partijen samen nadenken over mogelijke oplossingen, die voor beide conflicterende partijen aanvaardbaar zijn. De bemiddeling houdt in dat er een luisterend oor en onafhankelijke gespreksleiding voor de betreffende buren, met als doel dat de conflicterende partijen zelf samen hun conflicten oplossen. Een belangrijk kenmerk van buurtbemiddeling is dat die altijd op vrijwillige basis plaatsvindt en gratis is. Daarmee wordt de laagdrempeligheid vergroot. Conflicten die zich met name lenen voor buurtbemiddeling zijn bijvoorbeeld zaken als geluidsoverlast, rommel in trappenhuis of plantsoen, overhangende takken, huisdierenleed, vernieling, stank, parkeeroverlast en pesterijen. In het geval van relationele conflicten, conflicten tussen huurder en verhuurder, conflicten waarbij verslavingsproblematiek speelt, conflicten waar geweld aan te pas komt, psychiatrische problematiek, een lopende rechtsprocedure en slepende conflicten zijn in beginsel niet geschikt voor buurtbemiddeling. Dit soort omstandigheden vraagt om de inzet van professionals van politie, woningcorporaties of hulpverleninginstanties. Buurtbemiddeling verwijst in deze situaties naar instanties of lokale netwerken die deze professionele hulp kunnen bieden. 2.2 Werkwijze buurtbemiddeling Buurtbemiddeling start met een intake. Als een burger of een professionele organisatie Buurtbemiddeling belt, zal de coördinator allereerst beoordelen of de melding in aanmerking komt voor buurtbemiddeling of dat de melding wordt doorverwezen naar een andere instantie en/of lokaal netwerk (bijvoorbeeld het vangnetoverleg). Na de intake kan de bemiddeling plaatsvinden. Er worden in de meeste situaties twee vrijwillige buurtbemiddelaars ingezet. Deze zijn getraind in conflictbemiddeling, ze hebben een onpartijdige houding en respecteren mensen van verschillende leefwijzen en/of culturen. De buurtbemiddelaars laten beide partijen hun verhaal vertellen, proberen de partijen met elkaar aan de praat te krijgen en hen zelf een oplossing te laten bedenken. Ze spelen dus niet voor rechter. Na verloop van tijd neemt een van de bemiddelaars contact op met beide partijen om te vragen of gemaakte afspraken worden nagekomen. Afhankelijk daarvan wordt het contact afgesloten of wordt er opnieuw een afspraak gemaakt. 2.3 Vrijwilligers en coördinator buurtbemiddeling De vrijwilligers binnen het project moeten zoveel mogelijk een afspiegeling vormen van de samenleving. Er wordt gestreefd naar diversiteit in leeftijd, geslacht, culturele achtergrond, maatschappelijke status en persoonlijke kwaliteiten. De vrijwilligers worden getraind in het bemiddelen bij conflicten. Bij een burenconflict worden altijd twee vrijwilligers ingezet. De projectcoördinator is direct verantwoordelijk voor de coördinatie van activiteiten en de controle op de voortgang van het project. De projectcoördinator heeft de volgende kerntaken: het werven, selecteren en coachen van vrijwilligers (inventarisatie van mogelijkheden voor het werven van vrijwilligers en het kwalitatief en kwantitatief op peil houden van het team); het organiseren van trainingen voor vrijwilligers en eventueel verwijzers (woningcorporaties, politie, gemeente en welzijnsorganisatie); het zorgen voor bereikbaarheid van buurtbemiddeling, onder meer voor aanmeldingen; het zorgen voor publiciteit, voorlichting en informatie; het onderhouden en uitbreiden van een functioneel netwerk van verwijzers; het bijhouden van de registratie buurtbemiddeling. het controleren van de voortgang van het project; het opstellen van voortgangsrapportage en evaluaties. 4

5 De coördinator buurtbemiddeling Midden-Limburg is ondergebracht bij Stichting Proteion Welzijn en te bereiken van maandag t/m vrijdag tussen en uur op telefoonnummer: of via 2.4 Doelen en uitgangspunten Het doel van het project buurtbemiddeling is enerzijds het oplossen van conflicten, waardoor strafbaar gedrag tussen buren of buurtgenoten kan worden voorkomen, anderzijds het leveren van een bijdrage aan het bevorderen van de leefbaarheid en veiligheid in wijken. Deze doelstellingen kunnen worden gerealiseerd door middel van de laagdrempelige, kostenloze manier van conflictoplossing in de vorm van bemiddeling door (vrijwillige) medeburgers. De volgende uitgangspunten liggen daaraan ten grondslag: zelfredzaamheid, betrokkenheid en participatie van bewoners en instellingen; het integraal benaderen van veiligheid- en leefbaarheidproblemen; het terugdringen van gevoelens van onveiligheid; bewoners nemen zelf verantwoordelijkheid voor de vormgeving van de samenleving en ondernemen daartoe zelf activiteiten. Het project buurtbemiddeling past naadloos in de ontwikkeling van de terugtredende overheid en de activering van burgerschap. Politie en gemeenten houden zich niet meer bezig met het interveniëren in burenconflicten maar scheppen wel de randvoorwaarden voor de zelfredzaamheid op dit vlak. Door middel van buurtbemiddeling kan vroegtijdig worden geanticipeerd op escalerende conflicten, die in de bestaande systemen moeilijk of niet tot bevredigende oplossingen kunnen worden gebracht. Er gaat daarom een preventieve werking vanuit. Een belangrijk neveneffect dat door middel van buurtbemiddeling wordt nagestreefd is het feit dat buurtbemiddeling bijdraagt aan sociale integratie, leefbaarheid in de wijk en samenlevingsopbouw. De operationele doelstelling luidt: ten minste 60% van de aangemelde en voor buurtbemiddeling in aanmerking komende zaken leidt tot een positief resultaat. 2.5 Samenwerkingspartners Het functioneren en daarmee de kans op succes van het project buurtbemiddeling is in hoge mate afhankelijk van het netwerk dat rond het project wordt georganiseerd. De samenwerkingspartners in dit verband zijn: gemeenten Echt-Susteren, Leudal en Weert; politie Midden-Limburg; woningcorporaties in Midden-Limburg. Door een scala van werkzaamheden en activiteiten zijn intensieve en goed functionerende netwerken ontstaan met vertegenwoordigers vanuit deze organisaties en andere instanties die betrokken zijn binnen de wijken (zoals algemeen maatschappelijk werk, bemoeizorg, welzijnsinstellingen). Door de multidisciplinaire en integrale aanpak kunnen de in de vorige paragraaf genoemde doelstellingen ook daadwerkelijk worden gerealiseerd. 2.6 Doelgroep en belanghebbenden Er zijn diverse personen en organisaties die belang hebben bij een goed functionerende buurtbemiddeling. De buurtbemiddeling levert voor diverse partijen concrete voordelen op. Betrokken burgers: er worden voorwaarden geschept voor relatieherstel tussen buren en buurtgenoten. Ook verbetert de kwaliteit van de leef- en woonomgeving. Vrijwilligers: de vrijwilligers vinden een nieuwe, bevredigende manier om bij te dragen aan de leefbaarheid van hun wijk of gemeente. Woningcorporaties: tijdrovende conflictbemiddeling kan worden voorkomen via buurtbemiddeling. Gemeente: de zelfredzaamheid van burgers wordt vergroot. Ook neemt de sociale cohesie en sociale integratie toe in buurten en wijken. Bovendien draagt het preventieve karakter bij aan de veiligheid en leefbaarheid van de buurt, door het vroegtijdig aanpakken van problemen, waardoor escalaties voorkomen worden. Welzijnsorganisaties: van buurtbemiddeling gaat een preventieve werking uit ten opzichte van de inzet van maatschappelijk werkers en opbouwwerkers. 5

6 Politie: buurtbemiddeling neemt de vaak tijdrovende conflictbehandeling voor een deel over. Dit sluit goed aan bij de ontwikkeling dat politie zich steeds meer gaat richten op haar kerntaken. Rechterlijke macht en justitie: buurtbemiddeling is een alternatief voor de afhandeling van voor hen vaak oneigenlijke zaken. 2.7 Evaluatie De drie gemeenten Echt-Susteren, Leudal en Weert voeren het project minimaal 3 jaar uit. Per kwartaal stelt de coördinator buurtbemiddeling een rapportage op met de resultaten van het project. Deze kwartaalrapportages worden besproken in de ambtelijke stuurgroep buurtbemiddeling. Eind 2009 zal een eerste evaluatie van het project buurtbemiddeling plaatsvinden. Daarna vindt jaarlijks een evaluatie plaats. In de evaluatie is aandacht voor zowel de resultaten als de effecten van het project. De (jaarlijkse) evaluatierapporten worden besproken in de Districtelijke Driehoek Midden-Limburg. Binnen elke gemeente zelf zal de evaluatie van het project, als onderdeel van het Integraal Veiligheidsbeleid, worden besproken in het college van B&W en de raad(scommissie). Andere gemeenten in Midden-Limburg krijgen, naar aanleiding van de evaluatie(s), de mogelijkheid om in 2009 of 2010 aan te sluiten bij het project. De resultaten van het project worden gemeten aan de hand van de volgende indicatoren: - aantal meldingen bij coördinator buurtbemiddeling (vanuit bewoners, woningcorporaties, politie en andere organisaties); - aantal geschikte en ongeschikte meldingen voor het project buurtbemiddeling; - aantal keer dat vrijwilligers zijn ingezet voor een bemiddeling; - aantal succesvol en niet succesvol afgehandelde buurtconflicten door bemiddelaars; - aantal casussen dat is doorverwezen naar een professionele organisatie en/of netwerk. Bij het overzicht van de resultaten wordt inzichtelijk gemaakt welk aandeel koopwoningen en huurwoningen is. De effecten van het project worden gemeten aan de hand van de volgende indicatoren: - aantal meldingen van burenruzies bij de politie (politieregistratie); - aantal gemelde bedreigingen bij de politie (politieregistratie); - aantal meldingen/klachten die binnenkomen bij woningcorporaties (registratie woningcorporaties); - elementen uit de Veiligheidsmonitor (bijv. onveiligheidsgevoelens, sociale cohesie, leefbaarheid in de wijk; dit nog nader te bepalen). Bij zowel de resultaatindicatoren als effectindicatoren wordt onderscheid gemaakt naar de drie gemeenten (Echt-Susteren, Leudal, Weert). Bovendien worden de effect-indicatoren ook vergeleken met de andere gemeenten in Midden-Limburg en het regionale/landelijk gemiddelde. 6

7 3. BEGROTING PROJECT BUURTBEMIDDELING Bij het project kan een onderscheid worden gemaakt tussen de kosten van de opstart van het project en de kosten van de operationele fase van het project. Voor de kosten van de operationele fase van het project wordt een subsidieaanvraag ingediend bij de Provincie Limburg door de gemeenten Echt-Susteren, Leudal en Weert. Om een volledig overzicht te geven van de totale kosten, zijn ook de kosten van het opstarten van het project weergegeven. Het betreft hier de kosten, die door Buro Civix zijn gemaakt voor het opstarten van het project. 3.1 Kosten opstarten project De kosten van de ondersteuning door een extern bureau voor de opstart van het project buurtbemiddeling ( ,-), de kosten voor de trainingslocatie ( 1.022,-) en de kosten voor ontwikkelen, drukken en verspeiden van de folder ( 9.556,-) zijn in 2008 voor rekening gekomen van de gemeenten Echt-Susteren, Leudal en Weert. Deze kosten voor de opstart van het project ( in totaal ,-) zijn verdeeld over de participerende gemeenten, naar rato van het aantal inwoners. 3.2 Begroting project buurtbemiddeling De kosten voor de uitvoering van het project bestaan uit de loonkosten van de coördinator buurtbemiddeling, organisatiekosten, PR en communicatie, trainingskosten vrijwilligers en overige (administratieve) kosten. In totaal komt dit neer op een bedrag van ,- per jaar voor de drie gemeenten. Een deel van kosten ( 9.141,-) wordt gedekt door woningcorporaties in de desbetreffende gemeenten. Deze woningcorporaties betalen mee naar rato van het aandeel huurwoningen in de gemeente. De kosten van de drie gemeenten komt in totaal neer op per jaar. Deze gemeentelijke kosten worden verdeeld naar rato van het aandeel inwoners van de gemeente per 1 januari 2008 (Echt-Susteren: 27,5%, Leudal: 31,3% en Weert: 41,2%). Tabel 1: Kosten lopend project buurtbemiddeling in de drie gemeenten. Kostenverdeling Bedrag per jaar Loonkosten projectcoördinator Organisatiekosten PR en communicatie Scholingskosten Kosten vrijwilligers Overige kosten (financiële administratie e.d.) Totaal Bijdrage woningcorporaties Totaalbedrag gemeenten