Verslag informatiebijeenkomst Cacao d.d. 13 januari 2011

Transcriptie

1 Verslag informatiebijeenkomst Cacao d.d. 13 januari Welkomstwoord en voorstelronde De dagvoorzitter Marcel de Vreeze (NEN Landbouw & Levensmiddelen) heet de aanwezigen welkom bij de informatiebijeenkomst over cacao. Het doel van deze bijeenkomst is: 1. Informeren Nederlandse marktpartijen over status herziening ISO norm 2451 Cacaobonen - specificaties'. 2. Discussie over behoeften van de Nederlandse markt omtrent cacaobonen specificaties en kwaliteit en de evt. relatie met duurzaamheid. 3. Bepalen of de Nederlandse markt behoefte/belang heeft en actief wil deelnemen aan deze normontwikkeling. Er volgt een voorstelronde waarin de aanwezigen een korte toelichting geven op hun organisatie en welk belang zij hebben/zien bij de herziening van de ISO norm voor cacaobonen. De deelnemers zijn deels gekomen vanwege de cacaobonen specificaties en kwaliteitsaspecten en deels vanwege duurzaamheidsaspecten. In de bijlage is een overzicht opgenomen van organisaties die vertegenwoordigd waren dan wel hebben laten weten verhinderd te zijn. 2. Status herziening ISO norm Cacaobonen Emiel Verhoeff (NEN Business Development) behandelt in zijn presentatie de volgende punten: - proces herziening ISO norm - het resultaat van de stemming binnen ISO en het commentaar dat diverse landen hebben ingediend - relatie NEN-CEN-ISO - voorstel ISO norm: o motivatie initiatiefnemer o inhoud huidige ISO-norm - positie van (elektronische) werkgroep binnen mondiale ISO-structuur - beleidsterrein van NEN Landbouw & Levensmiddelen, waar de evt. toekomstige normcommissie Cacao ondergebracht wordt. Naar aanleiding van de presentatie komen de volgende vragen/opmerkingen aan de orde: - Landen die abstain hebben gestemd kunnen wel zitting nemen in de e-werkgroep, zoals in dit geval: Zwitserland. - Er zijn opvallend weinig cacao producerende landen die hebben gestemd. Zo heeft Ivoorkust helemaal niet gestemd en Indonesië heeft abstain gestemd. Zuid-Afrika heeft wel gestemd. NEN zal het secretariaat van de ISO werkgroep hierop wijzen en verzoeken om deze landen te benaderen met de vraag of zij zitting willen nemen in de e-werkgroep. Zie de presentatie voor de lijst met stemresultaten. - Waarom is gekozen voor een e-werkgroep en bestaat er geen Sub Committee (SC) voor cacao? De dagvoorzitter licht toe dat er op het gebied van cacao slechts 3 normen zijn, te weinig om een SC op te richten. Vandaar dat ISO ervoor kiest om een e-werkgroep in te stellen rechtstreeks onder de Technical Committee ISO/TC 34 Food products. Deze werkgroep zal dan opgeheven worden zodra de herziening van de ISO norm is afgerond. Mocht het onderwerp cacao groter groeien (bijvoorbeeld wegens toevoeging van duurzaamheidsaspecten dan zou ISO alsnog kunnen beslissen voor een SC) 3. Bevindingen NEN verkenning Emiel Verhoeff (NEN Business Development) behandelt in zijn presentatie de volgende punten: - aanpak NEN (taken, activiteiten) - stakeholders (te onderscheiden groepen, wijze van informeren) 1

2 - marktonderzoek: o overzicht van stakeholders met wie NEN gesprekken heeft gevoerd en van wie NEN een (schriftelijke) reactie heeft ontvangen o inhoudelijke marktschets op basis van meningen uit de markt t.a.v. de punten: hoofdlijnen ISO norm Cacaobonen ketensamenwerking realisatie keurmerken/certificering verschillende spelers en verschillende spelregels handel o meningen van marktpartijen opgedaan tijdens International Supply Management Congres (3 december 2010) o bevindingen uit duurzaamheidsonderzoek onder ISO/TC 34 Food products o overzicht van relevante normen - toegevoegde waarde van inzet van ISO en NEN Op basis van het marktonderzoek concludeert NEN dat: er belangstelling lijkt te zijn voor inzet normalisatie voor zowel cacao specificaties als duurzaamheidsaspecten verder onderzoek en afstemming van behoeften nodig is er een strategie bepaald moet worden hoe nu verder het feit dat originelanden deelnemen aan de ISO e-werkgroep en bovenliggende ISO/TC 34 biedt mogelijkheden voor gezamenlijke betrokkenheid/initiatie. Het advies van NEN is een Nederlandse normcommissie te starten om: 1. deel te kunnen nemen aan (en invloed uit te kunnen oefenen op de inhoud van) de herziening van de ISO norm voor wat betreft specificaties en kwaliteit; 2. de behoeften en strategie voor inzet van normalisatie van duurzaamheidsaspecten te inventariseren en deze af te stemmen tussen belanghebbenden. Naar aanleiding van de presentatie komt de volgende vraag aan de orde: - Naar aanleiding van het duurzaamheidsonderzoek dat ISO heeft uitgevoerd: welke duurzaamheidsaspecten worden binnen ISO/TC 34 meegenomen? Op dit moment gaat de belangstelling enkel uit naar het milieuaspect en zijn de activiteiten binnen ISO/TC 34 op dit gebied nog erg beperkt. 4. Uitleg over deelname aan normontwikkeling en financiering Nederlandse normcommissie Emiel Verhoeff (NEN Business Development) behandelt in zijn presentatie de volgende punten: - vertegenwoordiging van belanghebbende partijen binnen NEN en ISO - deelname en financiering - tijdsbesteding en taken - indicatie van financiering (nationaal, internationaal). 5. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen ISO Ingeborg Boon (NEN Managementsystemen) gaat in haar presentatie in op de inhoud en opzet van ISO en de mogelijkheden voor een relatie tussen ISO en duurzaamheidsaspecten voor cacao. Naar aanleiding van de presentatie komen de volgende vragen/opmerkingen aan de orde: - Hoe verhoudt de nationale NPR 9026 zich tot de mondiale ISO 26000? Het plan van NEN is om NPR 9026 'Handleiding zelfverklaring NEN-ISO 26000' in het Engels te (laten) vertalen en deze praktijkrichtlijn vervolgens op internationaal ISO niveau in te brengen. 2

3 - Antonie Fountain (Stop The Traffik) merkt op dat er binnen de levensmiddelenindustrie al een wildgroei aan labels is. Met deze zelfverklaring uit de NPR 9026 komt er nog eentje bij. Is dat wel zo handig? Ingeborg Boon (NEN) legt uit dat dit iets anders is. Met een zelfverklaring wordt een structuur geboden om als organisatie aan te geven wat deze doet aan duurzaamheid. Het is niet als label/keurmerk bedoeld. - Het blijkt dat veel organisaties uit de cacaosector niet bekend zijn met het bestaan van ISO Er is interesse om hier meer over te weten. 6. Verduurzaming in cacaomarkt Gijs Verbraak (TCC Tropical Commodity Coalition) licht toe dat de cacao markt veel problemen (van loon tot kinderarbeid) kent. Een van de belangrijkste symptomen van de problemen in de cacao markt is de groeiende onbalans in vraag en aanbod. De vraag naar cacao is namelijk stijgende, mede doordat de verwerkende industrie en de chocolade bedrijven sterk investeren in het ontwikkelen van bestaande en nieuwe markten (opkomende economieën). Door de hoge vraag naar cacao zou je verwachten dat de cacaoboeren floreren maar helaas is dit vaak niet het geval. De cacao sector kent namelijk vooral kleine boeren die veelal niet goed zijn getraind in cacao productie en vaak geen geld hebben om broodnodige investeringen in hun bedrijf te plegen. Hierdoor is de situatie ontstaan dat ondanks dat de markt floreert veel boeren steeds minder interesse hebben in het verbouwen van cacao. De industrie merkt deze situatie ook bijvoorbeeld in de prijsontwikkeling van de steeds schaarsere cacao. Mede hierdoor richten bedrijven zich steeds meer op het verduurzamen, ze zetten in op certificering van hun producten en op training van de boeren. Er is echter nog een lange weg te gaan als we naar certificering kijken; uit cijfers van 2009 blijkt dat destijds slechts 3% van de wereldwijde cacao productie gecertificeerd was. De huidige vier keurmerkorganisaties (UTZ, Rainforest Alliance, Fair Trade, Organic) hebben ambitieuze plannen om te groeien en het aantal gecertificeerde boeren en cacao toe te laten nemen. Ze zijn zelfs zo ambitieus dat het maar zeer de vraag is of ze hun doelstellingen kunnen behalen temeer vanwege het ontbreken van structurele samenwerking tussen de organisaties. De standaardisatie en keurmerkorganisaties zullen om de groei waar te kunnen maken moeten samenwerken op precompetitieve zaken. Bovendien zal het steeds moeilijker worden om de groei van het aanbod van duurzame gecertificeerde cacao te realiseren zoals in hun toekomstplannen staat. Een van de redenen is dat tot nu toe vanzelfsprekend gefocust is op certificering van georganiseerde/makkelijk te bereiken boeren ( laaghangend fruit ). Hierdoor zullen de inspanningen en investeringen steeds groter moeten zijn om de gewenste groei te realiseren. Naast certificering hebben bedrijven zich gericht op het trainen van boeren, om ze beter in staat te stellen hun boerderij te managen en de productie/kwaliteit te vergroten. Bedrijven hebben individueel maar ook via sectorprogramma s ingezet op het trainen van boeren. Uit een benadering is gebleken dat ondanks hun individuele en collectieve inspanningen tezamen met inspanningen van de locale overheden, circa 10% van de boeren is getraind. Er zal veel meer moeten worden geïnvesteerd om de boeren gedegen te trainen en om het aandeel gecertificeerde cacao te laten groeien. Maar deze investeringen blijven uit doordat er knelpunten zijn waardoor zulke investeringen risicovol zijn. De mogelijkheid van alle partijen in de markt om opportunistisch gedrag te vertonen zorgt voor dit hoge risico. Deze impasse is alleen te doorbreken als er sectorbreed wordt gewerkt aan het verduurzamen van de keten, bijvoorbeeld door het trainen van boeren. De TCC stelt daarom voor om een fonds op te richten door middel van een geringe heffing per ton verwerkte cacao, een heffing die in samengestelde producten niet merkbaar zal zijn voor consumenten. Een berekening laat zien dat bij dergelijke eindproducten de heffing de uiteindelijke verkoopprijs maar met 2 promille beïnvloedt. 3

4 Daarnaast is het zaak dat alle organisaties waaronder standaardisatie / keurmerkorganisaties in de keten meer met elkaar samen gaan werken op het gebied van precompetitieve zaken om inefficiëntie tegen te gaan en de groei te bevorderen. Hierbij kan ISO een duidelijke rol spelen, namelijk in het opstellen van een uniforme procedure en eenduidige definities/termen. Hierdoor kunnen de organisaties beter met elkaar communiceren wat de samenwerking vergemakkelijkt. Een andere wijze waarop het ISO-proces verduurzaming kan bevorderen is dat het boeren kan voorbereiden door het opstellen van productierichtlijnen die als een soort van basisnorm kunnen fungeren voor cacao productie. Met deze voor iedereen te gebruiken richtlijnen kunnen boeren gemakkelijker door toepassing ervan de stap maken naar certificering. Hierbij moet nadrukkelijk aangegeven worden dat dit als een opstap kan fungeren niet als een volwaardige vervanger van de huidige vier standaarden. Gijs Verbraak (TCC) behandelt in zijn presentatie verder nog de volgende punten: - productie en groeiwensen vanuit standaard organisaties v.w.b. gecertificeerde cacao - aantal gecertificeerde boeren: realiteit 2010 t.o.v. wensen voor hoeveelheid gecertificeerde cacao gekocht in 2009 door de 5 grootste chocoladefabrikanten t.o.v. hun toezeggingen in investeringen die nodig zijn om wereldwijd boeren te trainen - knelpunten voor verduurzaming (t.a.v. boeren, bedrijven, certificatie-instellingen, overheden) - oplossing: een precompetitieve sector benadering is noodzakelijk, waarbij te denken valt aan: o mondiale basisnorm voor duurzaamheidsaspecten o samenwerking van alle belanghebbende organisaties o trainingsfonds - aspecten die volgens TCC in een basisnorm opgenomen moeten worden. - het instrument normalisatie evenals de mondiale onafhankelijke begeleiding en platformfunctie van NEN en ISO biedt mogelijkheden voor de sector. De herziening van de ISO norm lijkt een goede aanleiding om hiermee te starten. Naar aanleiding van de presentatie komen de volgende vragen/opmerkingen aan de orde: - Albertine de Lange (UTZ Certified) meldt dat in West-Afrika door Certification Capacity Enhancement (CCE) het initiatief genomen is om te komen tot een gezamenlijk trainingsprogramma en checklisten. Hiervoor is nu een eerste conceptdocument beschikbaar. Deelnemers zijn onder andere: IDH/MVO, Solidaridad, UTZ CERTIFIED, GTZ, FLO (Fair Trade), RFA (Rainforest Alliance), ADM, Barry Callebaut, MARS en Toms.. - Albertine de Lange (UTZ Certified) vindt dat het aspect good agricultural practices meegenomen kan worden in een basisnorm. 7. Discussie tussen marktpartijen De discussie wordt gevoerd aan de hand van de volgende discussiepunten. Cacaobonen specificaties en kwaliteit Grootte van de bonen Dick de Graaf (FNV Bondgenoten Projectgroep Cacao Duurzaam) vraagt zich af hoe de andere belanghebbende partijen het voorstel van Ghana zien. Is het nuttig/handig voor de markt als de grootte van de bonen onderscheidbaar wordt. Michiel Hendriksz (ADM International) en Willem Zwaan (Cargill) antwoorden hierop dat in de FCC standaard - waarop handelsovereenkomsten worden gebaseerd - de kwaliteitsgraad wordt bepaald aan de hand van aspecten zoals: de mate van fermentatie, besmette bonen, gebroken bonen, residuen, homogeniteit, clusters, etc. Deze aspecten zijn veel belangrijker dan het aspect grootte van de bonen. Michiel Hendriksz (ADM International) licht toe dat het voorstel over de grootte van de bonen vooral toepasbaar is voor Ghana zelf. Bonen uit Indonesië zijn namelijk van een kleiner formaat. Deze partijen vallen dan buiten de grootte indeling van Ghana. De Ghana Cocoa Board heeft een sterke invloed in haar eigen land en Ghana is één van de weinige originelanden die goed is georganiseerd. Een aantal partijen vinden het opmerkelijk dat het mondiale stemmingsresultaat op het voorstel 4

5 positief is, gezien de voordelen voor Ghana ten opzichte van andere originelanden. Bij het normalisatiewerk moeten de belangen van de andere originelanden goed afgewogen worden. Homogeniteit Peter Barnhoorn (Sitos Commodities & Logistics), Willem Zwaan (Cargill) en Michiel Hendriksz (ADM International) brengen in dat de homogeniteit van de bonen op dit moment al gehanteerd wordt als een belangrijk kwaliteitscriterium in andere richtlijnen, zoals die van de Federation of Cocoa Commerce Ltd (FCC). Echter in ISO 2451:1973 is het aspect homogeniteit nog niet voldoende afgedekt. Ook zou harmonisatie van diverse nationale normen en richtlijnen in originelanden t.a.v. homogeniteit welkom zijn. Definities Willem Zwaan (Cargill) merkt op dat de definities in de cacaowereld nu niet eenduidig zijn. Zo bestaat er bijvoorbeeld verwarring over het begrip waste en is er nog geen eenduidige definitie van wat onder homogeniteit wordt verstaan. Niveau van fermentatie Michiel Hendriksz (ADM International) merkt op dat het niveau van fermentatie van belang is in Europese, Afrikaanse en Japanse context. Dit kan nog als extra aspect ingebracht worden in de te herziene ISO norm. Afstemming ISO norm met FCC en CMA standaarden De aanwezigen zien er voordelen in om de herziening van de ISO norm aan te grijpen om deze tegelijkertijd in lijn te brengen met en af te stemmen op de FCC (Europees) en CMA (VS) standaarden. Vanuit Engeland neemt FCC ook deel aan het project. Het zou op zich ideaal zijn om de FCC en CMA afspraken te harmoniseren, echter dat is erg lastig. Eén van de redenen is dat de Amerikaanse cacaobehoefte echt anders is dan de West-Europese. Duurzaamheid en inzet van normalisatie Dick de Graaf (FNV Bondgenoten) informeert of er al ISO normen zijn waarin duurzaamheid geïntegreerd is. Dick Hortensius (NEN Managementsystemen) zegt hierop dat dit nog niet het geval is, wel zijn er enkele nationale NEN-normen in ontwikkeling. Deze normen gaan over: het organiseren van duurzame evenementen, NPR 6070 Sturen op duurzame inzetbaarheid van medewerkers en NTA 8080 Duurzaamheidscriteria voor biomassa ten behoeve van energiedoeleinden. Antonie Fountain (Stop The Traffik) ziet duurzaamheid als een belangrijk aspect om in ISO 2451 (cacaospecificaties) op te nemen. In de praktijk blijkt bijvoorbeeld dat de traceerbaarheid in de keten te wensen over laat. De cacaoverwerkende industrie weet vaak niet meer de herkomst van de partijen cacaobonen te achterhalen, terwijl het in het handelskanaal daarvoor nog wel bekend was. Andere interessante aspecten voor een mondiale standaard zijn milieu en sociale aspecten en mensenrechten (ILO richtlijnen). Volgens Albertine de Lange (UTZ Certified) wekt het verwarring in de hand als er straks een apart label voor de herkomst bij zou komen. Aangezien ca. 90% van de basiseisen van de keurmerken overlappen is interessant als er common afspraken gemaakt zouden worden, maar er moet wel een goede strategie zijn om duurzaamheid via ISO normen te regelen om meer complexiteit te voorkomen. Dick Hortensius (NEN Managementsystemen) zegt dat een dergelijke situatie in de praktijk al aan de orde is voor hout. Zo stelt de bouwwereld kwaliteitscriteria aan hardhout, terwijl er ook een FSC-keur wordt uitgegeven die te maken heeft met eisen die gesteld worden aan het bosbeheer (herkomst van het hardhout). In de discussie wordt genoemd dat juist het maken van een standaard met de gemeenschappelijke taal/criteria/definities goed zou passen bij de pre-competitieve benadering van de sector. De ISO norm komt hiermee niet in plaats van bestaande keurmerken maar juist als ondersteuning en erkenning van de gemeenschappelijke basiscriteria. Deze standaarden (maar ook richtlijnen en best practices zijn mogelijk) kunnen door originelanden tevens als breed gedragen knowhow gehanteerd worden om een basis te leggen voor duurzame en kwalitatieve cacaoproductie zonder (nog) verbonden te zijn aan certificering. De mogelijke vervolgstap naar certificering wordt hiermee eveneens vergemakkelijkt. Bovendien biedt het voor de handel en verwerking een mogelijkheid om meer verantwoord duurzaam 5

6 in te kopen; de grootste hoeveelheid cacao (ruim 90%) is immers niet gecertificeerd of als duurzaam erkend. Herman van Beek (Wereldwinkels, Fair Trade en Max Havelaar en lid NEN-normcommissie MVO) merkt op dat het van belang is qua terminologie aan te sluiten bij wat er al op dit gebied gedaan wordt/is. Hij verwijst hierbij naar ISEAL. Daarnaast waarschuwt hij om niet apart voor cacao duurzaamheidseisen op te stellen, maar om aansluiting te zoeken bij ISO Deze richtlijn helpt ook kleine(re) ondernemers op weg voor wat betreft Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO). Een aspect als duurzaamheid moet volgens hem niet per product, maar op algemeen niveau geregeld worden. Er zit een praktische annex in ISO die verwijzingen naar andere normen bevat. Ingeborg Boon (NEN Managementsystemen en secretaris NEN-normcommissie MVO) zegt echter wel mogelijkheden te zien om MVO toe te spitsen op cacao en verwijst hierbij naar de laatste sheet van haar presentatie. In de ISO norm voor cacaobonen kan bijvoorbeeld aangesloten worden bij zowel de termen & definities als bij de principes en het gedachtegoed van ISO Willem Zwaan (Cargill) sluit zich hierbij aan. Volgens hem gaat het erom dat in de ISO norm voor cacaobonen duidelijk wordt opgenomen wat onder duurzaamheid wordt verstaan. Tevens wordt er gemeld dat bij de ontwikkeling van de ISO met name veel ontwikkelingslanden betrokken zijn geweest wat duidt op erkenning en draagvlak voor gebruik bij originelanden. Participatie aan ISO herziening Cacaobonen Michiel Hendriksz (ADM International) ziet een neutrale wereldwijd bekende organisatie als ISO, als een interessant startpunt om te komen tot een basisnorm waarin 80 tot 90% van de huidige certificeringschema s zijn geïntegreerd. Veel van de originelanden zijn nu niet blij met de huidige certificeringsinstanties. Wanneer er zo n ISO basisnorm is, hebben ze de keuze om deze toe te passen. Daarna kan er altijd nog gekozen worden voor een extra label of certificering. Emiel Verhoeff (NEN Business Development) inventariseert de interesse voor participatie m.b.t. het herzien van de specificaties resp. het inbrengen van het aspect duurzaamheid. Organisatie Specificaties Duurzaamheid Opmerking ADM Cocoa / ja ja ADM International Cargill ja? Willem Zwaan wil deelnemen v.w.b. specificaties, voor het aspect duurzaamheid zal een andere collega gezocht moeten worden. TCC - ja Interesse, maar het is afhankelijk van de lidorganisaties van de coalitie in hoeverre TCC mee kan doen; dit zal voorgelegd worden. Financiering zal lastig zijn vanwege minder subsidie voor NGO s. Stop The Traffik - evt. Positief en wil nog over deelname nadenken. Is lidorganisatie van TCC. Sitos Commodities ja evt. & Logistics Ministerie van EL&I - evt. Duurzaamheid is interessant voor EL&I, maar participatie is de vraag; wordt meegenomen en intern voorgelegd. Continaf ja ja Zeer geïnteresseerd in beide aspecten 6

7 Organisatie Specificaties Duurzaamheid Opmerking UTZ Certified evt. evt. Bepaalde aspecten zijn wel interessant om deel te nemen, echter staat kritisch t.a.v. een nieuwe norm op het gebied van duurzaamheid van cacao; weet niet of actieve deelname mogelijk is, gaat het intern voorleggen. FNV Bondgenoten evt. Is lidorganisatie van TCC, de financiering speelt ook een rol of deelname wel mogelijk is. Wereldwinkels, Fair Trade en Max Havelaar - evt. Als er een normcommissie voor cacao komt, zal de vraag om deel te nemen voorgelegd worden, echter financiering is hier een probleem. Emiel Verhoeff (NEN Business Development) voegt hier nog aan toe dat de heer Baas (Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie) die vandaag verhinderd is, tijdens gesprekken heeft aangegeven geïnteresseerd te zijn in deelname aan de normcommissie voor cacao. 8. Besluit participatie De dagvoorzitter concludeert op basis van de discussie dat er behoefte is aan de oprichting van een Nederlandse normcommissie voor enerzijds participatie in de herziening van de ISO norm voor cacaobonen en anderzijds het bespreken van de inhoud en strategie voor het inbrengen van duurzaamheidaspecten. De kosten voor het eerste jaar zijn indicatief begroot op Euro excl. BTW. Bij deelname van 8 tot 11 partijen komt dit op neer op ca tot 2000 Euro per partij voor De toekomstige normcommissie beslist zelf hoe de bijdrage verdeeld wordt over de deelnemende belanghebbende partijen. Het kan een gelijk bedrag zijn per partij (hoofdelijke omslag) of een variërend bedrag al naar gelang de draagkracht en het belang van de deelnemende partij. Deelname van aanvullende stakeholders is gewenst om de normcommissie compleet te maken. Er is afgesproken dat de deelnemers hun netwerk inschakelen en contacten aan NEN doorgeven. Ook deelnemers vanuit België kunnen, indien gewenst, deelnemen aan de NEN commissie. NEN zal hierover dan overleggen met het Belgische normalisatie-instituut NBN. Gevraagd wordt of de vergaderingen bij NEN in het vervolg in het Engels kunnen plaatsvinden vanwege de vele Engelstalige collega s onder de stakeholders. Dit is ongebruikelijk, maar niet uitgesloten. 9. Samenvatting en vervolgafspraken - NEN stuurt het verslag en de presentaties aan alle deelnemers en verhinderden. - NEN stuurt een deelnameformulier toe aan alle deelnemers en verhinderden. - De aanwezigen zoeken in hun netwerk naar belanghebbende partijen en brengen NEN op de hoogte van de contactgegevens van deze partijen. - NEN informeert de aangedragen contactpersonen over de mogelijkheid tot deelname. - Belanghebbende partijen hebben tot uiterlijk vrijdag 4 februari a.s. (N.B. deadline is gewijzigd, was eerst 31 januari) de tijd om intern de deelname van hun organisatie te bespreken en het deelnameformulier aan NEN toe te zenden. - NEN informeert over het vervolg van het ISO traject enkel de partijen die zich aanmelden voor deelname aan de NEN normcommissie Cacao. - NEN stuurt een datumenquête voor de eerste vergadering aan alle aanwezigen en verhinderden van de informatiebijeenkomst. - NEN gaat over tot de oprichting van een NEN normcommissie Cacao indien voldoende deelnameformulieren ontvangen zijn en deze uitzicht bieden op voldoende financiering. 7

8 10. Rondvraag en sluiting De aanwezigen spreken uit dat zij het een interessante discussie vonden. Alex Bruijnis (Ministerie van EL&I) vraagt wat de haalbaarheid is als er zoals in dit geval een nieuw onderwerp bij ISO wordt ingebracht. Emiel Verhoeff (NEN Business Development) antwoordt dat het moeilijk is om hier een uitspraak over te doen omdat elk onderwerp uniek is en afhangt van meerdere factoren. De normcommissieleden kunnen, naast motivatie en peiling in de internationale ISO werkgroepen, tevens hun eigen internationale netwerk gebruiken om richting en draagvlak te peilen. De dagvoorzitter bedankt de deelnemers voor hun komst en inbreng. 8

9 Deelnemerslijst BIJLAGE Informatiebijeenkomst Cacao 13 januari 2011, NEN Organisatie ADM International ADM Cocoa BV Cargill BV Continaf BV FNV Bondgenoten - Projectgroep Cacao Duurzaam Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie, cluster Verduurzaming internationale grondstofketens Sitos Commodities & Logistics BV STOP THE TRAFFIK Tropical Commodity Coalition UTZ Certified Wereldwinkels, Fair Trade en Max Havelaar en lid NEN-normcommissie MVO NEN Managementsystemen NEN Managementsystemen NEN Business Development NEN Landbouw & Levensmiddelen Contactpersoon Michiel Hendriksz Ron Heistek Willem Zwaan Herma Mulder Dick de Graaf Alex Bruijnis Peter Barnhoorn Antonie Fountain Gijs Verbraak Albertine de Lange Herman van Beek Ingeborg Boon Dick Hortensius Emiel Verhoeff Marcel de Vreeze Bericht van verhindering Organisatie Cargill BV Contactpersoon Philippe Huet Dutch Cocao BV Paul Bontenbal / Jan Giling Goede Waar & Co Eelco Fortuijn IDH Initiatief Duurzame Handel Jonas MvaMva / Viola van Waaij Mars Incorporated Unilever Benelux VBZ - Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie VNO-NCW Peter van Grinsven Anniek Mauser Ton Baas / Boukje van der Pant Hubert van Breemen 9