Overgewicht jeugd: gedrag of omgeving?
|
|
- Roeland Mertens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Overgewicht jeugd: gedrag of omgeving?
2 Sociale ongelijkheid en overgewicht bij kinderen Jaap Seidell VU University Amsterdam
3 Levensverwachting bij geboorte naar opleidingsniveau
4 Levensverwachting van 65-jarigen naar opleidingsniveau
5 Ervaren gezondheid naar opleidingsniveau
6 Dahlgren and Whitehead 1991
7
8 Huang TT et al, CDC, 2009
9 Childhood obesity in Amsterdam cijfers: 2013
10 Overgewicht en obesitas in zuid-oost Brabant
11 Obesitas in Noord-Oost Nederland
12 Andere criteria bij kinderen Zuid Aziatische afkomst
13 Tibet studie (van Eijsden et al, Br J Nutr 2015)
14 Tibet studie
15
16
17 Source: Kling et al, Soc Study of Ingestive Behavior, 2014 Lunch items were either lower-ed or higher-ed versions of chicken, macaroni & cheese, green vegetables, applesauce, ketchup, and milk; n = 48, 3 5 y Lowe r ED (100% ) 100% Portion Size 150% Portion Size 200% Portion Size Highe r ED (142% )
18 Increasing the portion size of all foods increased the total amount consumed 500 Lower-ED Meals Higher-ED Meals 400 Intake (g) Milk Ketchup Applesauce Vegetable Mac & cheese Chicken 0 100% 150% 200% 100% 150% 200% Portion Size The effect of portion size on the weight consumed did not differ between the lower-ed and higher-ed meals
19 Increasing portion size of all foods increased energy intake Lower-ED Meals 70 ± 9 kcal Higher-ED Meals Energy Intake (kcal) Milk Ketchup Applesauce Vegetable Mac & cheese Chicken 0 100% 150% 200% 100% 150% 200% Portion Size
20 Portion size and energy density combined to affect energy intake 500 Lower-ED Meals Higher-ED Meals Energy Intake (kcal) ± 13 kcal Milk Ketchup Applesauce Vegetable Mac & cheese Chicken 0 100% 150% 200% 100% 150% 200% Portion Size The effects of higher ED and larger portion size combined to increase lunch intake by 78%
21 Urban gardens and farms: linking children to food
22 Potentiële effecten Meer kennis, andere attitude tov voeding Andere voorkeuren voedselpatroon Meer lichaamsbeweging Sociale integratie Betere schoolprestaties
23 Students who are involved in gardening are more likely to eat fruits and vegetables
24 Conclusies Obesitas is een probleem dat sterk gerelateerd is aan lage SES en etniciteit Het hangt onder meer samen met sociale, culturele en economische factoren die voedingsinname bepalan. Integrale aanpak is nodig voor duurzame gedragsverandering
25 Overgewicht jeugd: gedrag of omgeving?
26 Overgewicht Jeugd: Gedrag EN Omgeving! Grootstedelijke voorbeeld: Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht Karen den Hertog, plv. programmamanager AAGG Debat Pharos, 26 oktober 2015
27 Overgewicht Jeugd: Gedrag EN Omgeving! Amsterdamse Facts & figures Missie, Visie & Strategie Amsterdams Regenboogmodel Flitsen van de Clusters hoe werken we aan gezonder gedrag en gezonde omgeving
28 Amsterdam is het zwaarst
29 Daling overgewicht
30 Risicofactoren
31 Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht Missie: Alle Amsterdamse Kinderen op Gezond Gewicht in 2033 Visie: Gezond gewicht is een collectieve verantwoordelijkheid & de gezonde keuze is de makkelijke keuze Strategie: Gezonder gedrag in een gezondere omgeving
32 Ambitie 2018 de vijfduizend meter-missie: Amsterdamse Jeugd van 0-5 jaar op gezond gewicht 2023 de halve marathon-missie: Amsterdamse jeugd van 0-10 jaar op gezond gewicht 2033 de marathon-missie: Amsterdamse jeugd op gezond gewicht
33 Amsterdam Regenboogmodel
34 Strategie Bestuurlijke prioriteit Start mei 2013 Nieuw programma Zowel preventief als curatief Paradigma verandering: gezond = vanzelfsprekend Al doende leren, al lerende doen! Lange adem
35 Scholenaanpak Gezonde Scholen
36 8 doelen Gezond Gewicht school 1. Gezondheid staat permanent op de agenda 2. School en ouders zetten zich samen in voor gezond gedrag van kinderen 3. De school brengt een gezond voedingsbeleid consequent in de praktijk 4. Er is voldoende goede gymles 5. De school stimuleert actief buitenspelen 6. School stimuleert sport- en beweegdeelname 7. Kinderen met motorische achterstanden worden tijdig gesignaleerd en krijgen passende begeleiding 8. Er is adequate zorgstructuur en toeleiding naar passend aanbod voor kinderen met over- of ondergewicht
37 Gezonde omgeving Aanpak Gezonde Omgeving Bewegende stad Actieplan bewegen Inactieve jeugd Sociaal domein
38 Buurtaanpak Gezond Gewicht Gezonde Buurten
39 Aanpak kinderen met overgewicht en obesitas
40 Lerende Aanpak > Excellente Professionals
41 Meer weten? Lees het programmaplan en Uitvoeringsplan 2015 op: Amsterdam.nl/aanpakgezondgewicht Bekijk de uitvoeringsmonitor (resultaten per kwartaal) uitvoeringgezondgewicht.nl Mail via: Volg ons op
42 Overgewicht jeugd: gedrag of omgeving?
43 Rotterdam Lekker Fit! Naam Functie : Cornelis Krul : Projectleider Datum : Oktober 2015
44 Rotterdam Lekker Fit! In 2005 gestart, aanleiding, bijna 1 op de 4 kinderen overgewicht (landelijk 1 op de 7). Basisonderwijs, groep 3 t/m 8. O.m. terugkeer vakleerkracht, schooldiëtiste, lespakket. 2010: Bewezen effectief. Overgewicht steeg minder snel op Lekker Fit scholen. 2011: Uitbreiding programma naar ouders, introductie sociale marketing Stabilisering. Uitbreiding programma naar kleuters en peuters Lekker Fit Gebied (JOGG Wijk) 2015 daling overgewicht (óók risicogroepen). Project Rotterdam Lekker Fit! Zwanger, baby en dreumes.
45 Sociale marketing Verschillen in aanpak Expertise gedreven boodschap ontwikkelen accuraat, helder, relevant boodschap communiceren creatief, slim, grappig, Indrukwekkend, attractief, etc. Klant gedreven klant begrijpen wat motiveert inzicht verwerven marketing mix Begin bij de klant en wat voor hem van belang is
46 Interviews experts Wie: o.m. diëtisten, ouderconsulenten, vz Turks Cultureel centrum, fysiotherapeut, Mona Lisa, interculturele communicatie-expert, imam etc, etc. Enkele opvallende citaten: - Met name in de Turkse cultuur staat eten gelijk aan liefde> liefde voor je kind, liefde voor je gezin, liefde voor je familie. Hoe kan je je kind liefde onthouden? (vz Turks Cultureel centrum) -Wat werkt? Als ze minder snoepen en zoete drankjes drinken en daarbij extra sporten (schooldiëtist) -Naar wie luisteren traditionele Marokkaanse ouders? School, de huisarts en de imam (imam Essalam moskee) - Veel Nederlandse ouders nemen voorlichting over voedsel niet serieus. Worden lacherig, vinden dat ze het zelf beter weten (ouderconsulente) - Een goede toekomst voor hun kinderen is alles voor hen. Een goede toekomst betekent goed onderwijs en niet op het verkeerde pad raken (experts over Turkse en Marokkaanse ouders)
47 Keuze doelgroepen In Rotterdam het grootse risico (+ grootste groepen)? Kinderen in gezinnen met een Turkse en Marokkaanse culturele achtergrond. Dragen 60% bij aan overgewicht van kinderen in Rotterdam. Ook bij laag opgeleide autochtonen risico. Maar: bij autochtone groep veel weerstand tegen bemoeienis van overheid met leefstijl en de Turkse en Marokkaanse groep dragen het meest bij aan overgewicht. Voorbeeld uit de Utrechtse praktijk: fruitbeleid goed ontvangen door allochtone ouders. Veel weerstand bij autochtone ouders. Social Marketing = maken keuzes Maar: de Gezinsaanpak is beschikbaar voor alle ouders van kinderen op Lekker Fit! Scholen
48 Citaten uit focusgroep gesprekken Hoe doe jij dat dan? Mijn man! Snickers, andere chocola enzo Een ongezond kind ligt in het ziekenhui s Diabetes is toch erfelijk? Een beetje fors, maar dat gaat later wel weg Dat vind ik zielig. Dan maak ik nog een tosti. Mijn pakjes staan in de schuur Mijn kind gaat op tijd naar bed. Om negen uur. Ik kook. Dat eten we Mijn kind wil het niet (ontbijten, water drinken, groente eten etc.) Waarom geef je het dan?
49 Traditionele moeders
50 Moderne moeders
51 De insights (motivatoren/behoeften naar verschillende leefgebieden) Traditionele moeders Moderne moeders Zelf Ondersteuning bij alledaagse zaken Psychische ondersteuning (óók gezelligheid) Zelfontplooing, emancipatie. Eigen rol zoeken. Kind Rustig kind Kind geven wat jezelf niet had Kind opvoeden in de traditie Kind niet op het verkeerde pad Kind goed presteren (school/werk) Liefde geven aan je kind Concrete handvaten voor opvoeding Gelukkig kind, maar liefst in de traditie Sociale omgeving Culturele vereniging Groepsgezelligheid Lol trappen met vriendinnen Erkenning rol goede moeder/(huis)vrouw)
52 Te beïnvloeden gedrag bepaalt Probleemgedrag kinderen: Drinken van met suiker gezoete dranken Probleemgedrag ouders: Aanbieden/ meegeven met suiker gezoete dranken Doelgedrag: het drinken van suikervrije alternatieven voor zoete drankjes en het volhouden van dit gedrag Doelgedrag: het aanbieden van suikervrije alternatieven voor zoete drankjes en het volhouden van dit gedrag Stimuleren water drinken: 1. Positieve boodschap, niet verbieden. 2. Geen verwarring over bijv. thee met suiker, zoete yoghurtdrankjes, kunstmatige zoetmiddellen 3. Gezondste dorstlesser
53 Wateractie toegelicht ( traditionele moeder) Eenvoudige waterkan = duidelijk Lieve moeder Sterke moeder Turks geknoopt Moeder en kind géén overgewicht Kleding traditioneel, maar wel vlot Eenduidige boodschap: minstens 2x water per dag Koppeling toekomst kind water drinken Lief kind (tegen het zoete aan) Betrouwbare afzender voor deze doelgroep
54 Watercampagne als inspiratie Een case-studie van social marketing technieken binnen de Gezinsaanpak is geaccepteerd op het Social Marketing wereldcongres 2013 in Toronto. Hogeschool Rotterdam gebruikt Gezinsaanpak als tentamenstof voor het nieuwe vak sociale marketing
55 Pimp up mijn waterkaraf Workshop voor moeders interventiescholen Social marketing technieken toegepast: Gezellige bijeenkomst, laagdrempelig, zelf iets concreets presteren (waterkaraf versieren) Moeder vonden de workshop erg leuk. En pikten de boodschap op. Deelname van zowel traditionele als moderne moeders. School: nog nooit zoveel ouders op een bijeenkomst Ouderconsulenten in Delfshaven werden getraind om de workshop te geven, wat ze met veel succes deden.
56 Watermagazine Met name gericht op moderne moeders Inspelen op gebrekkige kennis bij moeders over (kraan)water Gevaar zoete drankjes Armoedige imago water bij stellen
57 Watersketch: Mama jij bent de liefste! Met name gericht op traditionele moeders Inspelen op gebrekkige kennis bij moeders over (kraan)water Gevaar zoete drankjes Armoedige imago water bij stellen
58 Resultaten (maart 2013) Twee significante verschillen gevonden Kinderen op de twee interventiescholen drinken 100 ml minder zoete drankjes per dag. Dit kan je vergelijken met zo n 250 pakjes minder per dag voor de grofweg 500 kinderen. Uit een nameting blijkt dit gedrag duurzaam
59 Resultaten: Updates Update 1: Meting november 2013 (1 jaar na effectmeting) Kinderen op de twee interventiescholen drinken nog steeds 100 ml minder zoete drankjes per dag. Stabilisering gedrag Update 2: IJsselmonde Zuid (o.m. Mr van Eijckschool) schooljaar 2013/2014 ten opzichte van 2011/2012 daling van het overgewicht van minimaal 1,8% - 11,6% Update 3: Uit de Gezondheidsmonitor Rotterdam-Rijnmond blijkt dat in de hele regio 60% van de kinderen tussen de 1 en 11 minstens 1x per dag water drinkt. In Rotterdam is dit 70%. Meestal scoort Rotterdam op gezond gedrag lager dan de regio Update 4: Gezondheidsatlas Stabilisering overgewicht Rotterdamse jeugd t.o.v Voor gebieden en interventiewijken zijn meetaantallen te klein in Gezondheidsatlas voor betrouwbare cijfers. Maar trends duiden op een daling Update 5: in 2015 daling overgewicht Rotterdam
60 Debat aan de hand van stellingen Overgewicht jeugd: gedrag of omgeving?
61 Stelling 1 De belangrijkste reden dat de overgewichtcijfers onder kinderen met een migranten- en lage ses-achtergrond niet dalen is dat wij ons als - doorgaans witte en hoogopgeleide gezondheidsprofessionals en beleidsmedewerkers - niet kunnen verplaatsen in deze groepen.
62 Stelling 2 Mensen zijn minder rationeel dan we denken. We moeten toewerken naar een gezonde omgeving waarin gezonde keuzes automatisch gaan. Alle campagnes gericht op rationeel gedrag kunnen worden afgeschaft.
63 Stelling 3 Bij hoogopgeleiden hebben we ons doel bereikt. Een aantal doelgroepen vertoont na vele inspanningen geen gedragsverandering. We moeten al onze energie en middelen daarom juist op die groepen richten.
64 Stelling 4 Met publiek-private-samenwerking gaan we het niet redden. Alleen met een suikertax, een verbod op kindermarketing en andere harde regels voor de voedselindustrie kan overgewicht echt worden teruggedrongen.
65 Stelling 5 Uiteindelijk is het aan de ouders of een kind te dik is.
66 Afsluiting Overgewicht jeugd: gedrag of omgeving?
NIMA ZORGMARKETING CONGRES 6 maart 2014. Evelyne Meynen Schuttelaar & Partners
NIMA ZORGMARKETING CONGRES 6 maart 2014 Evelyne Meynen Schuttelaar & Partners JONGEREN OP GEZOND GEWICHT (JOGG) 2 Overgewicht grootste kostenpost zorg (Mc Kinsey, feb 2011) Overgewicht in NL: 1:7 jongens,
Nadere informatieLokale integrale aanpak overgewicht. Jaap Seidell Universiteitshoogleraar VU
Lokale integrale aanpak overgewicht Jaap Seidell Universiteitshoogleraar VU Huang TT et al, CDC, 2009 Food marketing to children: the evidence kindermarketing Sarphati Instituut Samuel Sarphati 1813-1866
Nadere informatieDe ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs. Nurture? Oktober 2014, Kees de Graaf
De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs. Nurture? Oktober 2014, Kees de Graaf Ontwikkeling smaakvoorkeuren en eetgedrag Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd
Nadere informatieBevorderen gezond gedrag: betuttelen moet. Jaap Seidell Universiteitshoogleraar VU
Bevorderen gezond gedrag: betuttelen moet Jaap Seidell Universiteitshoogleraar VU Dahlgren and Whitehead 1991 Food marketing to children: the evidence kindermarketing Geschiedenis 1874, English Parliament:
Nadere informatieAmsterdammers en gezond gedrag: een ware uitdaging!
Amsterdammers en gezond gedrag: een ware uitdaging! Arnoud Verhoeff Hoofd afdeling Epidemiologie, Gezondheidsbevordering & Zorginnovatie, GGD Amsterdam Bijzonder hoogleraar Grote Stad en Gezondheidszorg,
Nadere informatieLekker Fit. Werken aan een gezonde leefstijl voor Rotterdamse jeugd
01 Lekker Fit! Inhoudsopgave Lekker Fit 1 Tien pijlers 2 01 Extra bewegingsonderwijs tijdens en na schooltijd 3 02 De komst van de gymleraar nieuwe stijl 4 03 Lespakket Lekker Fit! 5 04 Sportlessen als
Nadere informatieRotterdam Lekker Fit! Gezinsaanpak draagt bij aan vermindering consumptie gezoete dranken door kinderen.
Februari 2013 Rotterdam Lekker Fit! Gezinsaanpak draagt bij aan vermindering consumptie gezoete dranken door kinderen. In Rotterdam heeft een kwart van de basisschoolkinderen overgewicht, met alle gezondheidsrisico
Nadere informatieJOGG. sociale marketing best practices
JOGG sociale marketing best practices JOGG In dit document zijn inspirerende voorbeelden van sociale marketing in JOGG-gemeenten verzameld. Als uitgangspunt zijn de acht basiselementen* van het National
Nadere informatieOutcome monitor Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht 2016 DEEL 2: BUURTAANPAK
Outcome monitor Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht 2016 DEEL 2: BUURTAANPAK Colofon Gemeente Amsterdam Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht Ilona Steenkamer isteenkamer@ggd.amsterdam.nl Sanne Franssen sfranssen@ggd.amsterdam.nl
Nadere informatieWie doet wat? Inzet Ouder & Kind-Team Amsterdam en Samen Doen tbv het Pact Gezond Gewicht
Wie doet wat? Inzet Ouder & Kind-Team Amsterdam en Samen Doen tbv het Pact Gezond Gewicht Opstellers: Marleen Johannes (OKT A), Hayat Elbouk (SD), Carlo van der Linde (Jeugd), Jane Edeling (AAGG, cluster
Nadere informatieHierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Wolbert (PvdA) over kinderen van allochtone afkomst die overgewicht hebben (2014Z07817).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
Nadere informatieKinderen in Zuid gezond en wel?
GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in Zuid gezond en wel? 1 Wat valt op in Zuid? Voor Zuid zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor van schooljaar
Nadere informatieKinderen in Centrum gezond en wel?
GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in Centrum gezond en wel? 1 Wat valt op in Centrum? Voor Centrum zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor van
Nadere informatieKinderen in West gezond en wel?
GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in West gezond en wel? 1 Wat valt op in West? Voor West zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor van schooljaar
Nadere informatieMichelle Stoel Evelien Joosten-van Zwanenburg
0 Michelle Stoel Evelien Joosten-van Zwanenburg 26 januari 2015 Programma JOGG en Doe ff Gezond Vindplaatsen & samenwerkingspartners Doe ff Gezond in de praktijk Resultaten na 3 jaar DoeffGezond Even een
Nadere informatieMet het hele gezin gezond het nieuwe jaar in
Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.
Nadere informatieSamenvatting Jong; dus gezond!?
Samenvatting Jong; dus gezond!? Deel III Gezondheidsprofiel regio Nieuwe Waterweg Noord, 2005-2008 Samenvatting rapport Jong; dus gezond!? Gezondheidssituatie van de Jeugd (2004-2006) Regio Nieuwe Waterweg
Nadere informatieResultaten vragenlijst ouders basisschool (4-12 jarigen) Nulmeting (T0) voorjaar 2017
Resultaten vragenlijst ouders basisschool (4-12 jarigen) Nulmeting (T0) voorjaar 2017 Inleiding In mei 2016 is in Nieuw-Lekkerland het project 'Gezond Nieuw-Lekkerland' (GNL) gestart: met subsidie van
Nadere informatieBeweegprogramma kinderen met overgewicht Carlijn Groenen
Beweegprogramma kinderen met overgewicht Carlijn Groenen Aanleiding beweegprogramma Voor een goede gezondheid is een gezond gewicht belangrijk, zowel op jonge als op latere leeftijd. Het percentage mensen
Nadere informatieWorkshop 3 e nationaal congres Opvoedingsondersteuning. Opvoedingsondersteuning. Kenniswerkplaats Tienplus
Kenniswerkplaats Tienplus Laagdrempelige ondersteuning aan ouders met tieners in Amsterdam Pauline Naber, Hogeschool INHolland Marjan de Gruijter, Verwey-Jonker Instituut http://www.kenniswerkplaats-tienplus.nl/
Nadere informatieSugar Addiction Test
Sugar Addiction Test Hoe is het gesteld met jouw suikerverslaving? Ontdek het met deze test. SUGARCHALLENGE Is een initiatief van Food & Lifestylecoach Carola van Bemmelen Doe de Sugar Addiction test Ben
Nadere informatieOvergewicht (incl. obesitas)
Inleiding Het aantal kinderen dat te weinig beweegt en/of overgewicht heeft neemt al een aantal jaren toe. Dit is een belangrijk element van zorg. De gemeente heeft daarom in 2011 besloten zich actief
Nadere informatieGewoon opvoeden in Groningen
Gewoon opvoeden in Groningen Voorbeeld : gewoon opvoeden, alledaags opvoeden, alledaagse opvoedvragen Wat is dit? Start: Eigen voorbeeld geven. Voor iedereen verschillend, afhankelijk van de situatie van
Nadere informatieNCVGZ 2014. Resultaten effect onderzoek Watercampagne Lekker Fit! Rotterdam. Vivian van de Gaar. Consortium Integrale Aanpak Overgewicht
NCVGZ 2014 Resultaten effect onderzoek Watercampagne Lekker Fit! Rotterdam Vivian van de Gaar Probleemstelling Overgewichtpreventie bij kinderen aanpakken! Lekker Fit! Rotterdam (controle) Regulier school
Nadere informatieCheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in Zwolle
Onderzoekscentrum Preventie Overgewicht CheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in ZWOLLE Een onderzoek naar het eet- en beweeggedrag van leerlingen van de 2 e klas
Nadere informatieTipsheet Ouderbetrokkenheid. Tips en trucs om ouders te betrekken bij voedings- en beweegactiviteiten. Op school én thuis!
Tipsheet Ouderbetrokkenheid Tips en trucs om ouders te betrekken bij voedings- en beweegactiviteiten. Op school én thuis! Tipsheet Ouderbetrok kenheid Jong geleerd is oud gedaan. Juist daarom is het belangrijk
Nadere informatieHierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Leijten (SP) over het bericht Toename overgewicht in achterstandswijken (2015Z08832).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78
Nadere informatieGezond eten: Daar heb je een leven lang lol van!
Gezond eten: Daar heb je een leven lang lol van! Opgedragen aan Julia, Floris en Maurits. Gezond eten: Daar heb je een leven lang lol van! EEN VROLIJK BOEK VOOR KINDEREN WAARMEE ZIJ HUN OUDERS KUNNEN LEREN
Nadere informatieIn paars de gegevens van de 13 tot 17-jarigen. Dus: Rosmolenwijk Zaandam Zuid: RZz, Zaanstad: Z, Zaanstreek-Waterland:ZW
Feb 2018. 1 2 In paars de gegevens van de 13 tot 17-jarigen. Dus: Rosmolenwijk Zaandam Zuid: RZz, Zaanstad: Z, Zaanstreek-Waterland:ZW 3 KM W/K: 433 deelnemers geven informatie over 3450 kinderen in de
Nadere informatieVoorwoord. JONG Nieuwsbrief Opvoedpraktijk Jong - November 2015. 1. Voorwoord 2. Nieuwsberichten 3. Thema 4. Aan het Woord 5. Agenda.
JONG Nieuwsbrief Opvoedpraktijk Jong - November 2015 1. Voorwoord 2. Nieuwsberichten 3. Thema 4. Aan het Woord 5. Agenda Voorwoord Beste Lezers, We naderen al weer de laatste maand van het jaar, de maand
Nadere informatieK I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R
VOEDING, BEWEGING EN GEWICHT K I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R Jeugd 2010 6 Kinderenonderzoek 2010 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD
Nadere informatievoor Maatschappelijk Werkers en Ouderconsulenten
voor Maatschappelijk Werkers en Ouderconsulenten Maatschappelijk werkers en ouderconsulenten kunnen aan de hand van TOLK praten met je kind!: Ouders bewust maken van het belang van veel praten. Ouders
Nadere informatieKinderen en een gezond gewicht
Kinderen en een gezond gewicht Gezond eten en bewegen Met de tips in deze folder werk je aan een gezond gewicht voor je kind. Onze adviezen richten zich op gezond eten en drinken, de juiste (eet)opvoeding
Nadere informatieOpvoeden in andere culturen
Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552
Nadere informatieRESULTATEN 2 JAAR JOGG
RESULTATEN 2 JAAR JOGG Met plezier naar een gezonde leefstijl! Een groot aantal partijen werkte de afgelopen jaren hard aan het stimuleren van een gezonde leefstijl voor de jeugd in s-hertogenbosch. Zij
Nadere informatieRESULTATEN ZWOLLE GEZONDE STAD
RESULTATEN ZWOLLE GEZONDE STAD 2010-2013 Inhoudsopgave Inleiding 2 1. Overgewicht gedaald 2. Gezonde leefstijl: 4 een wisselend beeld 3. Samenwerking versterkt 5 en geborgd 4. Landelijke uitstraling 6
Nadere informatieSamenvatting. Opvoeding en thuis omgeving als aangrijpingspunten in de preventie van overgewicht bij kinderen: resultaten van de ChecKid studie
Opvoeding en thuis omgeving als aangrijpingspunten in de preventie van overgewicht bij kinderen: resultaten van de ChecKid studie Overgewicht is een snel groeiend wereldwijd probleem en is geassocieerd
Nadere informatieKindermonitor 2013. Gemeentelijke Factsheet. Zwolle
[Geef tekst op] Kindermonitor 2013 Gemeentelijke Factsheet [Geef tekst op] Kindermonitor 2013: Gemeente 420 ouders van kinderen van ½- tot twaalf jaar gaven inzicht in de gezondheid, leefstijl en opvoeding
Nadere informatiePROGRAMMABEGROTING
PROGRAMMABEGROTING 2016-2019 Programma 1 : Zorg, Welzijn, Jeugd en Onderwijs 1A Lokale gezondheidszorg Inleiding Op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg) heeft de gemeente de taak door middel van
Nadere informatieBevorderen gezonde leefstijl en ouderbetrokkenheid. Hilde Kalthoff
Bevorderen gezonde leefstijl en ouderbetrokkenheid Hilde Kalthoff Het Nederlands Jeugdinstituut Landelijke kenniscentrum voor de jeugdsector Databank Effectieve Jeugdinterventies: www.nji.nl/jeugdinterventies
Nadere informatieHET GOEDE VOORBEELD GEVEN
HET GOEDE VOORBEELD GEVEN 11 adviezen voor een gezonde opvoeding Aan ouders van kinderen tussen de 4-12 jaar ter preventie van overgewicht en obesitas WAAROM Je kind leert door jou na te doen. Geef daarom
Nadere informatieKinderen in Zuidoost gezond en wel?
GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in Zuidoost gezond en wel? 1 Wat valt op in Zuidoost? Voor Zuidoost zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor
Nadere informatieResultaten vragenlijst leerlingen en meten & wegen Drie scholen, nulmeting (T0) voorjaar 2017
Resultaten vragenlijst leerlingen en meten & wegen Drie scholen, nulmeting () voorjaar 2017 Inleiding In mei 2016 is in Nieuw-Lekkerland het project 'Gezond Nieuw-Lekkerland' gestart: met subsidie van
Nadere informatieWorkshop: Voedingsgewoontes van jongeren
Workshop: Voedingsgewoontes van jongeren Opinies van jongeren mbt voeding (Carine Vereecken) Kieskeurig : Dranken en tussendoortjes op school (Olaf Moens & Loes Neven) Opinies van jongeren mbt voeding
Nadere informatieKindermonitor 2013. Gemeentelijke Factsheet. Raalte
[Geef tekst op] Kindermonitor 2013 Gemeentelijke Factsheet [Geef tekst op] Kindermonitor 2013: Gemeente 460 ouders van kinderen van ½- tot twaalf jaar gaven inzicht in de gezondheid, leefstijl en opvoeding
Nadere informatieKinderen in Noord gezond en wel?
GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in Noord gezond en wel? 1 Wat valt op in Noord? Voor Noord zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor van schooljaar
Nadere informatieGezond en duurzaam voedsel. Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten
Gezond en duurzaam voedsel Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten Aan de slag met gezond en duurzaam voedsel in het mbo Werken aan gezondheid op school loont. Het draagt bij aan betere schoolprestaties,
Nadere informatieEvaluatie JOGG Roosendaal Basisschool de Vlindertuin. Resultaten evaluatie JOGG December 2017
Evaluatie JOGG Roosendaal Basisschool de Vlindertuin Resultaten evaluatie JOGG December 2017 Inleiding Achtergrond In het kader van de JOGG aanpak in de gemeente Roosendaal heeft op basisschool de Vlindertuin
Nadere informatieGezond en duurzaam eten Een inspiratiefolder voor mbo-docenten
Gezond en duurzaam eten Een inspiratiefolder voor mbo-docenten Aan de slag met gezond en duurzaam eten in het MBO De school is dé plek om jongeren bewust te maken van gezond en duurzaam eten. Gezonde
Nadere informatieKindermonitor 2013. Gemeentelijke Factsheet. Ommen
[Geef tekst op] Kindermonitor 2013 Gemeentelijke Factsheet [Geef tekst op] Kindermonitor 2013: Gemeente In de gemeente gaven 478 ouders van ½- tot 12 jaar inzicht in de gezondheid, leefstijl en opvoeding
Nadere informatieRotterdam Lekker Fit! werpt vruchten af
Rotterdam Lekker Fit! werpt vruchten af Het percentage kinderen met overgewicht is in Rotterdam hoger dan in andere grote steden in Nederland. Daarom is de gemeente Rotterdam in 2005 gestart met het actieprogramma
Nadere informatieHoe verklein ik mijn kans op kanker? Volg de kleuren!
Hoe verklein ik mijn kans op kanker? Volg de kleuren! KAN KANKER VOORKOMEN WORDEN? Kanker is in Nederland doodsoorzaak nummer één. Preventie is daarom van groot belang. Er zijn helaas geen garanties op
Nadere informatieWAAROM EEN GEZONDERE SPORTKANTINE
WAAROM DOEN WE DIT? WAAROM EEN GEZONDERE SPORTKANTINE 1 op de 8 kinderen is te zwaar Obesitas en diabetes neemt enorm toe Ongezonde voeding heeft effect op de ontwikkeling en prestaties van kinderen en
Nadere informatieVoedselverspilling in huis
Voedselverspilling in huis 13 november 2014 Karin Bemelmans Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze 1942 2014 Rapport Gezondheidsraad,
Nadere informatieDe lokale verbinding JOGG en GIDS
De lokale verbinding JOGG en GIDS Studiedag Gezond in 3 november 2016 Wat is ook alweer het verschil tussen JOGG en GIDS? Wat doen gemeenten die zowel JOGG als GIDS zijn? Voorbeelden: Nuth, Weststellingwerf,
Nadere informatieOPGROEIEN IN OVERVECHT EN KANALENEILAND
. OPGROEIEN IN OVERVECHT EN KANALENEILAND Martinique Potharst, manager JGZ Utrecht 30 oktober 2018 EVEN VOORSTELLEN Jeugdgezondheidszorg (JGZ) 0-18 jaar 2 HET GAAT OVER Cijfers en uitspraken over opvoeden
Nadere informatieGezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar
Gezond gewicht: BOFT Gezonde eet- en beweegadviezen voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Van gezond eten blijf je fit en van bewegen word je vrolijk Kinderen moeten goed eten om te groeien, leren,
Nadere informatieDe Zegge s. Nieuwsbrief 23 Jaargang 9 13-02-2015. Agenda
De Zegge s Nieuwsbrief 23 Jaargang 9 13-02-2015 Agenda Donderdag 19 februari Groep 5 en 6 gaan om 9.15 naar de Voorveghter Donderdag 19 februari Grote schoolavond groep 3 en 4, aanvang 19:00 Maandag 23
Nadere informatieResultaten vragenlijst leerlingen
Resultaten vragenlijst leerlingen Drie scholen, tweede meting (T1) voorjaar 2018 Inleiding In mei 2016 is in Nieuw-Lekkerland het project 'Gezond Nieuw-Lekkerland' gestart. Met subsidie van Fonds Nuts
Nadere informatieVoedingsbeleid School met de Bijbel Zuilichem Ingaande op 25 januari 2016
Voedingsbeleid School met de Bijbel Zuilichem Ingaande op 25 januari 2016 Gezonde voeding en gezond eetgedrag Wij, leraren en ouders, vinden gezonde voeding en gezond eetgedrag belangrijk voor kinderen.
Nadere informatieGewicht en leefstijl van kinderen in Nieuw-West
Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht juni 2017 Gewicht en leefstijl van kinderen in Nieuw- Minder overgewicht Het percentage kinderen * met overgewicht (inclusief obesitas) in Nieuw- is tussen en significant
Nadere informatieAanleiding CheckTeen. Zwolle gezonde stad ( ) JOGG: Jongeren op Gezond Gewicht (2010) ChecKid: kinderen basisonderwijs 2006 en 2009 (en 2012)
Aanleiding CheckTeen Zwolle gezonde stad (2010 2013) JOGG: Jongeren op Gezond Gewicht (2010) ChecKid: kinderen basisonderwijs 2006 en 2009 (en 2012) CheckTeen: kinderen voortgezet onderwijs (2010/2011)
Nadere informatiePre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.
Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het
Nadere informatieJONGEREN OP GEZOND GEWICHT
JONGEREN OP GEZOND GEWICHT JOGG, DE BEWEGING VOOR EEN GEZONDE JOGG IS DE OMGEVING BEWEGING EN VOOR EEN GEZONDE EEN GEZONDE JEUGD OMGEVING EN EEN JOGG GEZONDE IS BEWEGING JEUGD VOOR EEN GEZONDE OMGEVING
Nadere informatieZelfmanagement. Project. Filmpje IZP 24-2-2014
Zelfmanagement Agenda: - Ervaring van 1 vd kartrekkers in het project, door Annelies - Filmpje IZP - Casus en zelfmanagement tools, door Ruth Project Ervaringen van Annelies Filmpje IZP Wat gaat goed,
Nadere informatieVoeding voor je kind na zes maanden:
Voeding voor je kind na zes maanden: Wat, Waarom en Hoe Gill Rapley, MSc Borstvoeding, waarom eigenlijk? Bescherming van baby s gezondheid Bescherming van moeders gezondheid Bevordert de band tussen moeder
Nadere informatieIRun2BFit. Mijn lijfstijl, mijn keuze.
IRun2BFit Informatie bijeenkomst ouders 27 november 2013 Presentatie IRun2BFit Praktische gang van zaken op school Vragen en discussie IRun2BFit Actief sinds 2006, idee Gerard Nijboer 2012/2013: deelname
Nadere informatieVoorbeeldadvies Cijfers
Voorbeeldadvies GGD Twente heeft de taak de gezondheid van de Twentse jeugd, volwassenen en ouderen in kaart te brengen. In dit kader worden diverse gezondheidsmonitoren afgenomen om inzicht te verkrijgen
Nadere informatieDe eerste hapjes van baby Adam Dit is Layla
De eerste hapjes van baby Adam Dit is Layla met haar kindje Adam. Adam is 4 maanden oud. Layla mag hem nu oefenhapjes geven. In dit verhaal lees je hoe Layla het aanpakt. 1 Dit zijn Layla en haar baby
Nadere informatieEen gezonde snack. School: Bedrijf: Titel project:
School: Bedrijf: Titel project: 1. De opdracht Opdrachtgever Sportprojectmanager Alida Pasveer en sportconsulent Britt Tjalma, werkzaam voor JOGG Meppel Situatie Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) is de
Nadere informatieKinderen in beweging 9 t/m 12 jaar. Een groepsprogramma voor kinderen met overgewicht
Kinderen in beweging 9 t/m 12 jaar Een groepsprogramma voor kinderen met overgewicht Vind je jezelf te dik? Wil je op je gewicht gaan letten, maar weet je niet zo goed hoe je dat kunt doen? Wij kunnen
Nadere informatieKindermonitor 2013. Gemeentelijke Factsheet. Kampen
[Geef tekst op] Kindermonitor 2013 Gemeentelijke Factsheet [Geef tekst op] Kindermonitor 2013: Gemeente 424 ouders van kinderen van ½- tot twaalf jaar gaven inzicht in de gezondheid, leefstijl en opvoeding
Nadere informatieWanneer té dik? Wat is gezonde voeding en wat niet?
Wanneer té dik? Iedereen weet dat je gezond moet eten om te leren, te sporten en gezond volwassen te worden. Sommige jongeren worden echter te dik. Dit kan een probleem zijn als je moeite hebt met sporten,
Nadere informatieConferentie Aanpak armoede en schulden in Leiden Relatie met gezondheid: wat staat ons te doen? Irene Lottman GGD HM, 18 september 2018
Conferentie Aanpak armoede en schulden in Leiden Relatie met gezondheid: wat staat ons te doen? Irene Lottman GGD HM, 18 september 2018 Opzet Introductie GGD Hollands Midden Relatie tussen armoede, schulden
Nadere informatieJump-in scan. Naam school en schooljaar
Jump-in scan school en schooljaar Toelichting Jump-in doelen Gezondheid staat structureel op de agenda De school heeft de visie en afspraken rond gezonde leefstijl in het beleid opgenomen. Het schoolteam
Nadere informatie2. Overgewicht. allochtone kinderen. autochtone kinderen. eenouder ouder+stiefouder. beide ouders. % kinderen met overgewicht. laag.
2. Overgewicht De gevolgen van overgewicht op de kinderleeftijd zijn uiteenlopend van psychosociale problemen, zoals gepest worden, negatief zelfbeeld en depressiviteit, tot lichamelijke problemen zoals
Nadere informatieBasisschool De Tovercirkel
Resultaten leefstijlonderzoek onder basisschoolleerlingen Overbos nulmeting (2014) en 1-meting (2015) Basisschool De Tovercirkel Uw school werkt mee aan de JOGG-aanpak in Haarlemmermeer. De JOGG-aanpak
Nadere informatieLekker fit! is goed voor het hele gezin. Jong geleerd is oud gedaan!
Lekker fit! is goed voor het hele gezin. Jong geleerd is oud gedaan! Ontbijt broodnodig! Veel kinderen slaan s ochtends het ontbijt over. Terwijl het ontbijt juist voor hen misschien wel de belangrijkste
Nadere informatieSport op Basisscholen in uw gemeente? Waarom? Omdat kinderen de toekomst zijn
Sport op Basisscholen in uw gemeente? Waarom? Omdat kinderen de toekomst zijn Sport op Basisscholen is een initiatief van De Friesland Zorgverzekeraar en Sport Fryslân. Samen met de Friese gemeenten, onderwijs
Nadere informatiePoster "Water drinken is cool!" hangt in Wageningen
Voor u ligt alweer de vijfde nieuwsbrief van JOGG-Wageningen! U krijgt deze nieuwsbrief omdat u betrokken bent bij Jongeren Op Gezond Gewicht in Wageningen. Deze nieuwsbrief verschijnt meerdere keren per
Nadere informatieNieuwsbrief JOGG Wageningen
Nieuwsbrief JOGG december 2015 Voor u ligt de eerste nieuwsbrief van JOGG-! U krijgt deze nieuwsbrief omdat u betrokken bent bij Jongeren Op Gezond Gewicht in. Deze nieuwsbrief verschijnt meerdere keren
Nadere informatieCephir Seminar Overgewicht bij kinderen: Resultaten uit de wetenschap en praktijk
Cephir Seminar Overgewicht bij kinderen: Resultaten uit de wetenschap en praktijk 26 januari 2015 Opening Selma Bouthoorn: 3 Maart 15.30 uur (woe) Anne Wijtzes: 13 Mei 11.30 uur (woe) Programma van vandaag
Nadere informatieVoedingsbeleid ASKA. Inhoudsopgave: 1 Inleiding blz 2. 2 Doel blz 2. 3 Uitgangspunten: Wat vinden we belangrijk? blz 3
Voedingsbeleid ASKA Inhoudsopgave: 1 Inleiding blz 2 2 Doel blz 2 3 Uitgangspunten: Wat vinden we belangrijk? blz 3 4 Pedagogische basisdoelen en onze uitgangspunten blz 5 A018 Voedingsbeleid 030812 1/5
Nadere informatieGezond eten. Tips voor een gezonde
Gezond eten Tips voor een gezonde leefstijl Gezond eten door kleine veranderingen Inleiding In dit boekje lees je meer over hoe je met kleine veranderingen gezonder kunt eten. Tips die weinig moeite
Nadere informatieResultaten vragenlijst ouders 2-3 jarigen voorjaar 2018
Resultaten vragenlijst ouders 2-3 jarigen voorjaar 2018 Inleiding In mei 2016 is in Nieuw-Lekkerland het project 'Gezond Nieuw-Lekkerland' (GNL) gestart. Met subsidie van Fonds Nuts Ohra (FNO) werkt GGD
Nadere informatieVoedingsbeleid Kindcentrum De Klimboom
Voedingsbeleid Kindcentrum De Klimboom Het motto van onze school wordt omschreven als: Zin in onderwijs. Uitgangspunt in de uitwerking op school is het Koersplan van de Stichting Best Onderwijs. We willen
Nadere informatieKindermonitor Gemeentelijke Factsheet. Deventer
[Geef tekst op] Kindermonitor 2013 Gemeentelijke Factsheet [Geef tekst op] Kindermonitor 2013: Gemeente 448 ouders van kinderen van ½- tot twaalf jaar gaven inzicht in de gezondheid, leefstijl en opvoeding
Nadere informatieKinderen in Oost gezond en wel?
GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in Oost gezond en wel? 1 Wat valt op in Oost? Voor Oost zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor van schooljaar
Nadere informatieVoorkom Zwangerschapsdiabetes
Voorkom Zwangerschapsdiabetes Steeds meer zwangere vrouwen krijgen zwangerschapsdiabetes (zwangerschapssuiker). Deze folder geeft informatie over gezond eten en bewegen tijdens zwangerschap. Wat is zwangerschapsdiabetes?
Nadere informatieHet koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.
Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14
Nadere informatieJongeren Op Gezond Gewicht Roermond
2017-2019 Jongeren Op Gezond Gewicht Roermond JOGG Landelijk JOGG staat voor Jongeren op Gezond Gewicht. Het is een intersectorale aanpak die bewezen effectief is om de stijging van overgewicht bij jongeren
Nadere informatieLeeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen
Leeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen In de volgende werkblad(en) staan tabellen behorend bij een bepaald thema. De tabellen zijn toegespitst op de door u opgevraagde leeftijdscategorie. In
Nadere informatieRisico op type 2 diabetes?
Risico op type 2 diabetes? Wat is diabetes? Je hebt diabetes wanneer het suikergehalte in je bloed te hoog is. Als diabetes niet tijdig ontdekt wordt, kan dat tot ernstige verwikkelingen leiden. Type 1,
Nadere informatieLEFF Fitter, gezonder en blijer
LEFF Fitter, gezonder en blijer informatie voor gemeenten mei 2017 LEFF (lifestyle, energy, fun & friends) GLI voor kinderen boven een gezond gewicht van 7 tot 13 jaar en hun ouders Door de Vrije Universiteit
Nadere informatieVan een smalle blik naar een brede basis.
Inspiratiesessie 2 Van een smalle blik naar een brede basis. Ketenaanpak voor kinderen met overwicht en obesitas Marian Sijben Care for Obesity 1 #zoblijvenwijgezond Van smalle blik naar brede basis; ketenaanpak
Nadere informatieSociale kaart preventie en behandeling van overgewicht bij kinderen Zwolle
Sociale kaart preventie en behandeling van bij kinderen Zwolle eerste uitgave, oktober 2009 Toelichting bij de gegevens op de sociale kaart. Op deze sociale kaart staan interventies die gericht zijn op
Nadere informatiePubliciteit en werving OSA
Publiciteit en werving OSA Bereik de ouders persoonlijk Het is belangrijk om veel aandacht aan werving en publiciteit te besteden. In het bijzonder als u met open inschrijving werkt. Denkt u hierbij aan
Nadere informatieKinderen in Nieuw-West gezond en wel?
GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in Nieuw-West gezond en wel? 1 Wat valt op in Nieuw-West? Voor Nieuw-West zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor
Nadere informatieVerandering van leefstijl begint toch echt bij jezelf!
Verandering van leefstijl begint toch echt bij jezelf! Peter Dona Er is en er wordt steeds meer geschreven, onderzocht en nieuwe methoden bedacht om de leefstijl van werknemers positief te veranderen.
Nadere informatieEen voorbeeld van een schoolprogramma gericht op preventie van overgewicht in Nederland: het DOiT programma
7 Samenvatting 8 Dit proefschrift beschrijft de voorbereiding op de landelijke implementatie van het Dutch Obesity Intervention in Teenagers (DOiT) programma. Daarnaast wordt de evaluatie beschreven die
Nadere informatie