Kleine onderzoekers in de zandbak van een aardwetenschapper

Transcriptie

1 Faculty of Geosciences River and delta morphodynamics Kleine onderzoekers in de zandbak van een aardwetenschapper Maarten G. Kleinhans

2 Dit verhaal rivieren en delta s op Aarde en Mars aanpak van onderzoek praktijk in de klas wat te doen op de pabo?

3

4 De meeste jonge kinderen zijn nieuwsgierig. Maar al te vaak, oudere kinderen niet.

5 Essentie: ruimte voor vragen! wwwwhw wie wat waar wanneer hoe waarom diagnose Aard, Localisatie, Tijdsverloop, Intensiteit, Samenhang wetenschap en technologie: onderzoek: wat is het effect van x op y? hoe kan ik y begrijpen met theorie z? ontwerp: doet het wat het moet doen? wat kan ik er (nog meer) mee doen?

6 Kan met alles: Dagelijkse dingen: speeltuin, zandbak, eten Constructie (blokken, kapla) Electro (dozen, multimeters) Atelier (materialen, afval, lijm) natuur taal wetenschappelijk laboratorium

7 Wetenschapper in de klas eten wrijving water & zand zoek: youtube Klokbeker rivieren

8 vlechtend overgangsvorm meanderend

9

10 Context: rivier in Oostenrijk in actie (2005) web

11 Nederland zinkt

12 Kleinhans et al Geomorphology Biesbosch 1639 AD

13 Overstroming! Natuurramp! (o ja?)

14 1751 AD

15 vlechtend overgangsvorm meanderend

16 Onderzoekscyclus Huh?? Verklaring verzinnen Test ontwerpen Testen, gegevens verzamelen Verklaring evalueren Rapporteren Nieuwe vragen kortom: vragen stellen en kritisch testen

17 Trekken aan de staart van de leeuw

18 Eurotank stroomgoot (= zandbak)

19 Vlechtend vs. meanderend

20

21 experiment - mars delta

22

23 Wetenschap: gezond verstand onderzoeken: controle-experiment (positief-) kritisch toevalligheden leiden tot nieuwe ontdekkingen verklaren en voorspellen: funderen op mechanisme / natuurwet breder toepasbaar voorkennis en groei van kennis rapportage herhaalbaarheid

24 Te moeilijk voor de pabo?

25 Wat wil je weten? Is het wat je had verwacht? Faculty of Geosciences River and delta morphodynamics Hoe denk je dat het zit? Wat komt er uit? Hoe ga je het onderzoeken? Uitvoeren

26 Kinderen leren (net als wetenschappers) van spelen/fouten/experimenten, en van anderen studenten dus ook. SCIENCE VOL SEPTEMBER 2012

27 Spelen met zand: kinderspel met gevoel aanwijzen van verschijnselen zelf voelen begrip! (belichaamde kennis) intrinsieke motivatie!! motivatie door wauw/getsie aha motivatie door toepassing en relevantie

28

29

30 Vragen leren stellen: Expeditie Moendoes bij ALLE pabo s

31 Filmpje: oer-experiment

32 bs de Klokbeker in Ermelo

33 Eerste experiment Kijken en tekenen wat je ziet. Stroomsnelheid meten Debiet meten (hoeveelheid)

34 Hypothesen testen

35 Het gaat veel beter met een centimeter (en eerlijker)

36

37 Moendoes Intro rivieren Pannekoeken Google earth: Camel nose tactics: eigen achtertuin Enkele rivieren en delta s, ook op Mars Vragen bedenken en gezamenlijk experiment Eigen experimenten Uitwerken en op poster presenteren

38 Mechanismen als basis voor verklaring mechanistisch verklaren: terugbrengen tot werking van onderliggend mechanisme voorbeeld: waarom bederft voedsel? microben! waarom bederft voedsel niet/langzamer als we het pekelen confituren bevriezen / koelen... wat hebben microben nodig!!??

39 Het onderzoek werkt! als: enkelvoudige uitgepelde vraag Niet: Hoe is het zonnestelsel ontstaan? Maar: Waar kwam het materiaal vandaan? Hoe blijven de planeten om de Zon draaien? één variabele verandert (controle) Niet: welke gaat het hardste? Maar: glijdt een blok met een vilten onderkant sneller op schuurpapier of op een gladde plank.

40 Hulp bij vragen uitpellen

41 Tips en Trucs GEEN recepten, geen proefjes.nl start met klassikale les onderzoekscyclus pannekoeken bakken (voorbeeld, virtueel) glijbaan (met heel kort practicum) doe eerst zelf met docententeam (bak gekke cakes?) start simpel: eigen belevingswereld docent Eén lesuur is te kort voor afgeronde w&t les met eigen onderzoek door kinderen Neem langer de tijd Splits de les op (bv. tussen stap 3&4) Focus op een aantal stappen en benoem dit Nabespreken is essentieel

42 Didactiek: wetenschapper in de klas voor wetenschappers

43 + = activiteiten professionalisering betrokken wetenschappers

44 Kennisbasis? Basishouding!

45 Aan de einder

46

47 Delta s op Mars: er stroomde ooit water ~30

48 mechanisme: wrijving in korrelstromen

49 verklaart vaak meer: beestenboel Mierenleeuwen (bron: Wikipedia)

50 Andere: bouwstenen van een verhaal Vijf fasen in Aristoteles (Poetica) 1. Exposé: Er was eens Motorisch moment: Toen, op een dag Climax: Hij hakte de wolf Afloop: Roodkapje sprong eruit 5. Einde: Ze leefden nog lang...

51 Pure deduction, my dear Watson inductie, statistiek, generalisatie extrapolatie oorzaak, beginsituatie, actie deductie, wetmatige verklaring, (model-)voorspelling effect, eindsituatie, reactie abduc tie afleiding naar de beste verklaring hypothetisevorming natuurwet, generalisatie, statistische relatie