Uitwerking intensief en integraal traject kwetsbare jongeren

Transcriptie

1 Uitwerking intensief en integraal traject kwetsbare jongeren Aanleiding Jongeren zonder startkwalificatie hebben verhoogde risico s op werkloosheid, gezondheids-, financiële problemen en criminaliteit. De afstand tot de arbeidsmarkt van jongeren zonder startkwalificatie is groter dan van jongeren met het diploma havo, vwo of mbo niveau 2 op zak: het risico op werkloosheid is ruim twee keer groter. Ook worden jongeren zonder startkwalificatie vaker verdacht van een misdrijf en hebben zij gedurende hun leven hogere zorgkosten. Met de aanpassing van de VSV-regeling hebben gemeenten de opdracht gekregen om aandacht te besteden aan (maatschappelijke) uitval van jongeren in een kwetsbare positie. Dit betreft oa jongeren uit VSO, Pro. VMBO-bb, Entree en oud-vsv ers. De inzet is in eerste plaats bedoeld om ervoor te zorgen dat jongeren niet uitvallen binnen het onderwijs. Mocht behoud binnen het onderwijs voor deze groep niet lukken, dan is een samenwerking met de partners op het arbeidsmarktdomein noodzakelijk, omdat een deel van deze jongeren ondersteuning nodig heeft bij het vinden en behouden van werk. Ook binnen participatiebeleid en arbeidsmarkt/ aanpak jeugdwerkeloosheid zijn kwetsbare jongeren tussen 18 en 27 jaar een belangrijke doelgroep. Het maken van afspraken over de aansluiting van het onderwijs naar de arbeidsmarkt van jongeren in een kwetsbare positie maakt het vangnet voor hen meer sluitend. Om zicht te krijgen op de jongeren buiten beeld heeft RMC voor de subregio Venray 1, een plan van aanpak opgesteld met als doel: in beeld brengen en benaderen van jongeren tot 23 jaar die in de afgelopen schooljaren zonder startkwalificatie het onderwijs hebben verlaten (oud vsv ers) en die niet op school zitten, niet werken (inkomen < 300) en geen uitkering ontvangen. deze jongeren actief benaderen en hen motiveren en begeleiden weer naar school te gaan om een startkwalificatie te behalen. Eind 2016 zijn oud-vsv ers in de leeftijd 18 tot 23 jaar gescreend aan de hand van informatie van het inlichtingenbureau. Circa 100 jongeren in de subregio Venray hebben geen startkwalificatie, gaan niet naar school en werken niet of onvoldoende. Uit deze screening komt in ieder geval naar voren dat voor de subregio Venray mogelijk circa 40 jongeren nog zoekende zijn naar hun toekomstperspectief. Een deel van deze jongeren heeft een RMC traject, maar ook een deel van deze jongeren heeft geen behoefte aan verdere ondersteuning. Op basis van de opbrengsten van de huisbezoeken is geconcludeerd dat een intensiever traject gericht op motivatie, benutten van mogelijkheden en inzet van expertise bij een deel van de oudvsv ers een pre is. In de regio Noord Limburg kennen wij het convenant BAANWIJS, welke staat voor een regionale sluitende aanpak voor kwetsbare jongeren afkomstig van Vso, Pro en Entree richting vervolgonderwijs, dagbesteding en werk. BAANWIJS is een netwerkorganisatie waar gemeenten, UWV en onderwijspartijen samenwerken in de regio. De partijen hebben de hoofdlijnen van de samenwerking met elkaar geformaliseerd d.d. 25 juni 2015 middels het ondertekenen van het convenant BAANWIJS. Berenschot heeft de samenwerking BAANWIJS onderzocht op 7 1 Bergen, Gennep, Horst aan de Maas en Venray

2 Pagina 2 van 6 succesfactoren. De volgende aandachtspunten c.q. acties zijn geformuleerd die gerelateerd zijn aan het opstarten van een intensief en integraal traject: Eigen regie van de jongeren stimuleren; Duurzaamheid bij oplossingen centraal stellen; Het in beeld houden van onzichtbare jongeren ; Ondersteuning bij de overgang naar volwassenheid; Bereik van jongeren die het moeilijkst en slechts bereikbaar zijn, ook bij de overgang naar leeftijd van 18 jaar. Bovenstaande aandachtspunten c.q. acties borgen wij in deze aanpak. Investeren in deze jongeren zorgt ervoor dat zij zichzelf kunnen ontwikkelen en kunnen voorzien in hun eigen levensonderhoud. Via een intensief en integraal traject biedt gemeente Venray aan kwetsbare jongeren de kans weer in beweging te komen, zich verder te ontwikkelen, zinvol de dag door te komen, voorbereiding op onderwijs en/of werk. Dit aan de hand van een concreet plan van aanpak, met zowel individuele als groepsgewijze aanpak. Doel Doel van dit traject is dat kwetsbare jongeren tussen de 16 en 27 jaar duurzaam en legaal in hun eigen onderhoud kunnen voorzien, zich verder ontwikkelen en toekomstperspectief hebben. Oftewel een sluitende aanpak voor kwetsbare jongeren van school naar vervolgonderwijs, passende dagbesteding of een werkplek. Concrete ambitie Pilot om ervaring op te doen wat deze jongeren nodig hebben- wat werkt, integrale aanpak 75% van de deelnemende jongeren heeft na afronding van het traject een schoolinschrijving, passende dagbesteding of werk. Doelgroep Dit traject richt zich op kwetsbare jongeren tussen de 16 en 27 jaar: met opleidingsachtergrond Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO), Praktijk Onderwijs (Pro), VBMO bb en Entree onderwijs, die na afronding van school niet betaald aan de slag zijn gekomen. Vanwege cognitieve belemmeringen is een startkwalificatie (nog) niet haalbaar. jongeren zonder startkwalificatie, die geen schoolinschrijving, geen betaald werk/inkomen < 300 per maand en geen uitkering hebben (zogenoemde jongeren buiten beeld ). Vanwege voortijdig schoolverlaten is een startkwalificatie (nog) niet haalbaar. Twee groepen onderscheiden we hierin: overbelaste jongeren en niet-willers. Aanpak van het traject Kwetsbare jongeren krijgen ondersteuning om alsnog een startkwalificatie te behalen. Ook wanneer school op dit moment niet haalbaar is, maar een jongere wel stappen wilt maken om in beweging te komen. Het ondersteuningstraject is een gevarieerd, actief programma dat samen met de jongeren een plan van aanpak maakt en uitvoert richting school of (leerwerk)baan.

3 Pagina 3 van 6 Benadering jongeren Jongeren kunnen zichzelf aanmelden of via anderen, zoals ouders/onderwijs/gezinscoach. Een deel van de aangewezen groep dient thuis bezocht te worden om gemotiveerd te worden deel te nemen aan dit traject. De benadering dient aan te sluiten bij de belevingswereld van de jongeren (outreachend). Inhoud Het traject bestaat uit doelgerichte individuele begeleiding, met groepscomponenten. Na afronding van dit trajecten hebben de jongeren een zinvolle dagbesteding, volgen onderwijs en/of zijn betaald aan de slag. Ingezet wordt op het hoogst haalbare van de betreffende jongere. Jongeren komen in dit traject omdat er meerdere problemen spelen. Begeleiding vindt plaats richting opleiding, dagbesteding en werk, maar betreft ook zorg, wonen, financiën, relaties en vaardigheden. Naast de begeleiding van de jongeren is het betrekken van de ouders van groot belang. Het traject Het dagprogramma is gericht op sociale vaardigheden, talentontwikkeling en voorbereiding op uitstroom naar school, zinvolle dagbesteding en/of werk. Het programma bestaat uit verschillende bouwstenen en is afhankelijk van de behoefte van de jongeren. Inzet is minimaal 6 dagdelen per week gedurende een periode van 8 weken tot een half jaar tot maximaal 1 jaar. Het merendeel gebeurt in een groepssetting, daarnaast is 1 op 1 coaching mogelijk. Het traject bestaat uit verschillende bouwstenen, die afhankelijk van de persoonlijke behoefte van de jongeren, ingezet worden. Hierbij denken we aan onder andere: Werk je eigen plan uit: o wat is je drijfveer/motivatie? o welke kwaliteiten en competenties heb je? o waar liggen je interesses/ talenten? o hoe financieel zelfredzaam kun je worden? Houding en gedrag: o jezelf presenteren en omgang met anderen o zelfsturend vermogen, motievenreflectie, kwaliteiten reflectie, netwerken o leren naar je eigen situatie kijken (incl. sociaal netwerk) School oriëntatie en het behalen van deelcertificaten Inzicht in werk / werkexploiratie (bedrijfsbezoeken, bv soort roefeldag) Ondersteuning op bv taal en sollicitatietraining Wonen / thuissituatie / vrije tijd (ouderbetrokkenheid) Beweeg je fit (viavvv project bewegen naar werk bij sportverenigingen, bedrijven bezoeken, re-integratie) Naast de bouwstenen: arbeidsmatig aan de slag bij een de partners van de pilot arbeidsmatige dagbesteding dan wel stage bij werkgevers.

4 Pagina 4 van 6 Samen eten is onderdeel van het programma. Via informele setting komen vaak allerhande zaken aan de orde die in een gesprek niet gemeld worden. Samen eten is tevens onderdeel van gezonde leefstijl (dagritme, sporten, gezond eten).. 9 formats bouwstenen zijn uitgewerkt: bewegen naar werk, sportmpower, Schakelplein, financiën/ schulddienstverlening, Wmo, jongerencoaches Werkplein, RMC, jeugd. Betrokken partijen 2 rollen en verantwoordelijkheden jongere: ouders/ sociaal netwerk: RMC: jongeren tussen 16 en 23 jaar uit de subregio Venray (leerplicht ivm 16/17 jarigen) jongerencoach Werkplein: jeugdconsulent: wmo-consulent: schulddienstverleningsconsulent: buurtsportcoach: gezinscoach: externen, bv GGZ 3, werkgevers/ uitzendbureaus ivm bedrijfsbezoeken, workshops, taalaanbieder, jongerenwerk/ straathoekwerk, wijkteams, bemoeizorg Gemeenschappelijk kader betrokkenen/ specifieke aspecten van het traject: over je eigen grenzen werken; jongere is leidend niet het systeem geen algemeenheden; maar echt persoonlijke aandacht en benadering; vertrouwensband met één contactpersoon (achterwacht ivm vervangbaarheid) direct een antwoord/beschikbaar, binnen 24 uur intake; aan voorkant aanbod beschikbaar, bv tijdelijke uitkering met begeleidingstraject; verwachtingen bijstellen t.a.v. zelfstandigheid jongere (wel meerderjarig maar niet volwassen); geen maatregelentraject: gedurende traject geen sancties/maatregelen opleggen; bouwstenen en expertise intern en extern zijn complementair aan elkaar; goede relatie tussen partners; borgen nazorg, incl tijd en ruimte; borgen doorzettingsmacht en budget; flexibele instroom; mogelijk vanaf 16 jaar; eerst een periode van welkom en wennen; thuis ophalen indien nodig; neutrale ruimte voor afspraken/inloop/groepsproces etc.; regie Gedurende proces zijn er meerdere regisseursrollen: basis is dat jongere zelf regisseur is regisseur traject wie regisseert per jongere? (procesbewaking/ helikopterview) 2 onderscheid in vooraf afspraken mee maken en informeren over traject 3 GGZ begeleidingsteams vanuit indicatie wmo => naar begeleidingsvraag ivm behandeling

5 Pagina 5 van 6 o o RMC trajectbegeleider wanneer het doel opleiding is en jongerencoach wanneer het doel werk of dagbesteding is. van belang regie voor, tijdens en na/nazorg traject Randvoorwaarden/succesfactoren commitment management ureninzet interne expertise jongeren komen op eigen gelegenheid bij partners flexibele instroom versus groepsproces financiën: uitkering regelen. Van begin af aan benadrukken tijdelijkheid uitkering. Niet direct maatregel opleggen als jongere niet aan alle voorwaarden houdt. budget t.b.v. financiële bijdrage aan jongere bij werkervaringsplek (ivm geen loon) budget t.b.v. sportvereniging(en) ontzorgen werkgevers verbinding met initiatieven, zoals BAANwijs, Wijkleerbedrijf, Horecaleerbedrijf, Talent in Bedrijf afspraken met externe partners zoals GGZ (geen wachtlijst starten behandeling), Wonen Limburg (huisvesting beschikbaar) faciliteiten: huisvesting, sleutelbeheer e.d. samenwerking met cruciale partners aan voorkant regelen, o.a. Wonen Limburg, Vincent van Goghinstituut aansturing; de tijdelijk coördinator krijgt de opdracht om de bouwstenen i.s.m. de betrokkenen verder te concretiseren in de praktijk, taakomschrijving regisseursrollen invullen en rollen verantwoordelijkheden betrokkenen, verbinding leggen met andere partners, intern/extern, sturen op uitvoering binnen gemeenschappelijk kader en monitoring/ evaluatie. Risico s motivatie van jongeren is vaak laag: bijv. wat als jongere niet op komt dagen? => thuis ophalen ouders werken niet mee jongeren hebben meervoudige problematiek en onvoldoende inzicht in eigen kunnen en kwaliteiten en in de behoeften van werkgevers op de arbeidsmarkt. maatwerk bieden binnen een groepsaanpak vraagt om voortdurend alert zijn en bijstellen. Dit vraagt veel van de coaches en partners. Samenwerken intern en extern en over elkaars deeldoelen heen kijken naar het grotere geheel vraagt om inzet en lef. En dus commitment van het management en bestuur. privacywetgeving, delen van informatie tussen verschillende disciplines, organisaties te snel inzetten op doelen/veranderingen en onvoldoende tijd besteden aan het elkaar leren kennen/bieden van veiligheid Financiën De kosten kunnen op voorhand niet exact bepaald worden, omdat deze mede afhankelijk zijn van de inzet van de bouwstenen. We zien in ieder geval kosten in: (tijdelijke) coördinator; extra inzet jongerencoaches/rmc trajectbegeleiders vanwege de regiefunctie;

6 Pagina 6 van 6 inzet externe expertise huur ruimte; De bekostiging van de pilot is mogelijk vanuit het Participatiebudget en budget RMC (mits toegankelijk voor deelnemers < 23 jaar uit de subregio Venray). Met de regiogemeenten is afgesproken dat zij hun participatiebudget (middels inkoop zorgtraject) inzetten wanneer jongeren uit hun gemeente deelnemen. De interne inzet van coaches, consulenten etc. is hierin niet meegenomen en zien we als reguliere inzet. Het betreft namelijk een andere manier van werken. In de aanloopperiode kan dit extra inzet vergen, maar dat levert het aan de achterkant weer op. Evaluatie Dit traject betreft een pilot voor de duur van 1 jaar. De volgende punten nemen we mee in de evaluatie: 1. Behalen ambitie 2. Maatschappelijk rendement 3. Individuele beoordeling van kandidaten (jeugdigen en hun ouders) 4. Individuele beoordeling door partners 5. Individuele beoordeling door coaches, consulenten etc. De jongeren tot 23 jaar worden regulier gevolgd via het JeugdVolgsysteem van leerplicht/rmc. Ingrado (landelijke brancheorganisatie voor leerplicht en RMC) heeft een monitor ontwikkeld jongeren in een kwetsbare positie. Bekeken wordt of deze module door Venray aangeschaft wordt binnen JVS. De kosten komen ten laste van het reguliere RMC-budget.