Vooruit met de Wsw. DB 22 januari 2009/6

Transcriptie

1 Vooruit met de Wsw DB 22 januari 2009/6

2 Vooruit met de Wsw Inleiding Op 10 november 2008 is door het Dagelijks Bestuur van het Werkvoorzieningschap Oostelijk Zuid- Limburg (WOZL) de beleidsnotitie Vooruit met de Wsw, de toekomst is aan ons vastgesteld. Hierin werden, naar aanleiding van de veranderende wetgeving omtrent de Wet sociale werkvoorziening alsmede het advies van de commissie fundamentele herbezinning Wsw (commissie De Vries), de visie en positionering van de gemeenten en het WOZL onder de loep genomen. In lijn met het advies van de commissie De Vries gaat de notitie uit van een meer integrale benadering van arbeidsmarkt-/re-integratiebeleid. Op basis van dit streven zijn drie uitgangspunten geformuleerd: de klant staat centraal, focus op arbeidsontwikkeling en werken op basis van integrale klantregie Dit laatste betekent dat gemeenten en UWV/CWI op het terrein van re-integratiebeleid, en de Wsw in het bijzonder, een sterkere regiefunctie zullen gaan vervullen. Dit zorgt ervoor dat beter maatwerk en een gerichtere sturing op klantniveau mogelijk zijn. Het schap in een nieuwe setting Doel van de beleidsnota en deze uitwerking is de structuur waarbinnen de effectuering van de Wsw totstandkomt zodanig vorm te geven dat tegemoet gekomen wordt aan de gemeentelijke verantwoordelijkheid omtrent de Wsw. In de nota is dan ook een aantal opties voor deze toekomstige structuur uiteengezet. Uit deze drie opties werd door uw bestuur gekozen voor de derde: het schap blijft bestaan, maar in een andere setting. Dit model behelst een nieuwe verdeling van taken en bevoegdheden, zodanig dat de gemeente in staat is haar regierol te gaan vervullen. In deze optie start de verantwoordelijkheid van het schap bij het plaatsen van een geïndiceerde op een Wsw-plaats. De taakverdeling is dan als volgt: Gemeenten: Activering; Regisseren; Visie en beleid; Beleidsvorming m.b.t. tewerkstelling (reïntegratiebeleid) tot aan plaatsing. Schap: Plaatsing Wsw-arbeidsplaatsen; Werkgeverschap; Wachtlijstenbeheer (logistiek/technisch beheer, exclusief activering); Contracten, afspraken met uitvoeringsorganisaties, plaatsing; Integrale overdracht/financieel beheer; Financieel en personeelsoverdracht; Prijsstelling conform uitgangspunten uit het trajectplan. De beleidscommissie van het WOZL heeft de opdracht gekregen de gekozen derde optie verder uit te werken. De volgende aspecten zijn hierbij meegenomen: Op basis van de inhoudelijke aspecten van optie 3 wordt onderzocht welke samenwerkingsstructuur hier het beste bij past (structuur volgt inhoud); Uitwerking van de regierol van de gemeenten, de rol van het schap en de concrete gevolgen die dit met zich meebrengt (opdrachtgever-/opdrachtnemerrelatie; verordende bevoegdheden; rol beleidscommissie en financiële commissie, etc); Inzicht geven in de juridische aspecten van de invulling optie 3. Hiervoor zullen enkele juridische adviseurs van deelnemende gemeenten worden ingeschakeld; Inzicht geven in de concrete gevolgen die het advies van de commissie de Vries met zich mee zal brengen voor de regio.

3 Hieronder zal op bovenstaande punten verder worden ingegaan. Het laatste aspect heeft geleid tot aanpassing van de beleidsnotitie. De voorstellen voor aanpassing van de structuur de andere setting - zijn De Vries proof. De beleidscommissie heeft zich nu geconcentreerd op de drie eerste punten. Voor een nadere analyse van het advies van de commissie De Vries is het van belang het kabinetstandpunt te vernemen. Dat is op dit moment nog niet bekend. Wat gebeurt er met de Gemeenschappelijke Regeling in optie 3? Verandering in bevoegdheden De Wsw wordt voor de 11 aangesloten gemeenten uitgevoerd op basis van de Gemeenschappelijke Regeling WOZL, een vorm van verlengd lokaal bestuur. Alle bevoegdheden omtrent de Wsw zijn momenteel overgedragen aan het werkvoorzieningschap. De gewenste versterking van de gemeentelijke verantwoordelijkheid impliceert dat deze volledige overdracht van bevoegdheden niet langer passend is en dat de beleidsverordenende en -bepalende bevoegdheden bij de afzonderlijke gemeenten zullen worden geplaatst. Ze zullen dus buiten de verantwoordelijkheid van het schap, en buiten de aangegane Gemeenschappelijke Regeling (GR) komen te vallen. Het gevolg is dat de huidige GR niet langer voldoet. Uit het ingewonnen juridisch advies met betrekking tot de nieuwe structuur van de samenwerking blijkt dat gezien het publieke karakter van de taken de voorkeur uitgaat naar een publiekrechtelijke vorm van samenwerking. Dan komt als rechtsvorm eigenlijk alleen een (gewijzigde) Gemeenschappelijke Regeling in beeld. In een nieuwe samenwerkingsvorm (gewijzigde GR) komen de verordenende bevoegdheden bij de afzonderlijke gemeenteraden te liggen, waarmee het kaderstellend karakter van de raad wordt ingevuld, danwel aangescherpt. Het gaat dan om de verordeningen met betrekking tot inspraak (artikel 2 Wsw), subsidies PGB (persoonsgebonden budget, artikel 7 Wsw) en wachtlijstbeheer (artikel 12 Wsw). De uitvoeringspraktijk (het bewaken van wachtlijst en taakstelling, plaatsing, budgetbeheer etc) ten behoeve van de betrokken gemeenten blijft binnen de bevoegdheden van het WOZL vallen, daarom zou in de nieuwe GR vastgelegd moeten worden dat het WOZL zich richt op de feitelijke uitvoering van de Wsw vanaf de plaatsing op een Wsw-plaats. Doordat alleen de operationele bevoegdheden worden overgedragen hoeft de gewijzigde GR niet tussen de gemeenteraden van de partnergemeenten getroffen te worden. Wanneer de raden met 2/3 meerderheid instemmen kan de gewijzigde GR tussen de colleges worden aangegaan. Hierdoor kan indien nodig - ook beter worden ingespeeld op de eventuele wetswijziging volgend uit het advies van de commissie De Vries. Wat zijn de gevolgen voor de totstandkoming van beleid? Model In de kern is de taakafbakening scherp geformuleerd. Beleid en verordende bevoegdheden, de invulling van voortrajecten van sw-geïndiceerden vallen onder de taken en bevoegdheden van de gemeenten. Het schap concentreert zich op de uitvoering vanaf plaatsing. Bewaking taakstelling, wachtlijstbeheer etc. vallen in dit model binnen het takenpakket van het schap. Het schap WOZL blijft in dit model de opdrachtgeversrol vervullen naar de uitvoeringsorganisaties.

4 Gemeenten en schap garanderen een sluitende aanpak en maken heldere afspraken over taken en verantwoordelijkheden bijvoorbeeld bij de invulling van Begeleid werken plekken in relatie tot de activering in het voortraject. In onderstaand model staat schematisch beschreven hoe de nieuwe structuur eruit zou komen te zien. Gemeenten 2 1 G2 3 Beleid FIN GR Uitvoeringsorganisatie Uitgangspunt: gezamenlijkheid in beleid Hoewel het versterken van de regierol van de gemeenten ruimte biedt voor gerichtere sturing op klantniveau in de lokale situatie is het volgens de beleidscommissie voor de uitvoeringspraktijk van belang dat zoveel mogelijk een gezamenlijk beleid wordt geformuleerd. Een keuze voor zowel het instandhouden van het schap als het daaraan onttrekken van beleidsverantwoordelijkheid maakt een constructie noodzakelijk waarbinnen de betrokken gemeenten dit gezamenlijk beleid tot stand kunnen brengen. Het gaat hier met name om binnen de regio de verbinding te leggen, c.q. te behouden met de gezamenlijke uitvoering binnen WOZL. Beleidscommissie Het meest voor de hand ligt een situatie waarbij een beleidscommissie, die als het ware boven de GR geplaatst wordt, deze taken op zich neemt. In de beleidscommissie zullen, net zoals momenteel het geval is, de 11 betrokken gemeenten ambtelijk vertegenwoordigd zijn. Deze commissie streeft naar eenduidigheid op hoofdlijnen, maar laat ruimte voor lokaal beleid zodat het gezamenlijk beleid niet ten koste gaat van de gerichte sturing. Voorwaarde is wel dat de betrokken gemeenten zich in gelijke mate aan een dergelijke constructie committeren. De gemeenten dienen hiervoor de benodigde capaciteit vrij te maken. Voor de invulling van een dergelijk gezamenlijk beleid zou gebruik gemaakt kunnen worden van een dienstverleningsovereenkomst. Onderwerpsgewijs zou één van de partnergemeenten een voortrekkersrol spelen. Deze gemeente neemt de ambtelijke voorbereiding van verordeningen en beleidsregels op zich ten behoeve van de andere verbonden gemeenten. De besluitvorming vindt plaats door de eigen bestuursorganen. De andere gemeenten betalen de trekker een vergoeding voor de geleverde dienst. In de overeenkomst wordt opgenomen wat de te leveren dienst en inzet is. Hoe meer gemeenten aan een dergelijke overeenkomst deelnemen, des te uniformer het vastgestelde beleid. Het laat echter ook ruimte voor het voeren van specifiek beleid, doordat het vaststellen van afwijkende verordeningen mogelijk blijft. Het is een flexibele vorm van samenwerking die per afspraak niet vrijblijvend is. In de regio heeft een aantal gemeenten hier al goede ervaringen mee. Voorbeeldovereenkomsten etc zijn beschikbaar. Het is een oplossingsrichting waar voor de gemeenten zouden kunnen kiezen. Financiële commissie Wat voor de beleidscommissie geldt, gaat in grote lijnen ook op voor de financiële commissie. Voor de praktische uitvoering van de Wsw heeft het schap een aantal uitvoeringsorganisaties aangewezen, waarvan Licom NV de grootste is. De gezamenlijke gemeenten zijn hier aandeelhouders van. De

5 financiële commissie is verantwoordelijk voor advisering aan de aandeelhoudervergadering, maar ook voor de advisering over o.a. de begroting, jaarrekening en taakstellingen van het WOZL. In lijn met het model kan ook deze commissie niet langer onderdeel zijn van de GR. Omdat de financiële commissie niet alleen een adviescommissie voor de aandeelhouders in Licom is, is het aan te raden de bredere, WOZL-gerelateerde taken binnen de beleidscommissie in te bedden. Voor het adviseren van de aandeelhouders kan de financiële commissie gekoppeld worden aan de aandeelhoudersvergadering. In feite wordt het adviestraject ingebed in de normale ambtelijke adviesfunctie. Betrokken medewerkers stemmen - informeel hun advies vooraf af. Wat betekent dit concreet voor WOZL en Licom? Gevolgen voor WOZL Het voorgestelde model betekent een focus op uitvoering van de Wsw. Het schap vervult nu vaak een pro-actieve houding in het zoeken naar verbindingen tussen de uitvoering van Wajong, Wwb en Wsw (voorbeeld jongerenproject). Deze pro-actieve rol behoort straks niet meer tot de taken van het schap, maar van de gemeenten. Dit betekent een versobering van het takenpakket van met name de secretaris van het schap. Hij zal zich op de uitvoering gaan focussen. In vervolg op de besluitvorming over dit model zal nader onderzocht moeten worden welke consequenties dit voor de organisatie heeft. Gevolgen voor Licom Het WOZL blijft de instantie die afspraken met Licom maakt. Deze afspraken vinden plaats op het uitvoeringsniveau en worden dan ook niet geraakt door de nieuwe structuur. Aangezien WOZL de opdracht voor het plaatsen van Wsw-geïndiceerden behoudt, hoeft er voor Licom op dat terrein feitelijk niets te veranderen. Licom verzorgt, naast de uitvoering van de Wsw, ook reïntegratietrajecten in het kader van de Wwb. Een groot deel van de aan het WOZL verbonden gemeenten heeft Licom ook opdrachten voor het uitvoeren van re-integratietrajecten verstrekt. Dit gebeurt veelal door middel van een openbaar aanbestedingstraject. WOZL staat hier volledig buiten. De contractafspraken hieromtrent worden gemaakt tussen Licom Reintegratie en de betreffende gemeente(n). De onderlinge discussie over de mate waarin met name aandeelhoudende gemeenten Licom op dit terrein inschakelen wordt dus niet getackeld door de structuurdiscussie van WOZL. Dit vraagstuk moet worden opgelost binnen de beleidsafspraken tussen betrokken gemeenten op het terrein van arbeidsmarkt- en re-integratiebeleid en de aandeelhoudersvergadering. Gevraagde besluit De beleidscommissie stelt voor: - De Gemeenschappelijke Regeling WOZL te wijzigen in een Gemeenschappelijke Regeling tussen de colleges van de elf betrokken gemeenten; - De gemeenten voor te stellen de organisatie omtrent de herpositionering van het beleid en de financiële advisering in te richten. Geadviseerd wordt hiervoor het hierboven beschreven model van de dienstverleningsovereenkomst aan te houden. - In kaart te brengen welke gevolgen de wijziging van taken heeft voor de organisatie van WOZL.

6 Wanneer uw bestuur hiermee akkoord gaat zal de volgende stap zijn de beleidscommissie opdracht te verlenen om in samenspraak met de betrokken juristen een voorstel voor de nieuwe GR op te stellen. Het volledige voorstel wordt dan via de geëigende weg in gang gezet.