AGENDAPUNT NO. AAN DE RAAD

Transcriptie

1 Voorstel tot overdracht van de Wsw taken aan het ISWI per 1 januari AGENDAPUNT NO. AAN DE RAAD Samenvatting/Advies De Wsw (beleid en uitvoering) wordt door het team Zorg en Inkomen uitgevoerd. Voorgesteld wordt om deze taak per 1 januari 2011 over te dragen aan het ISWI. Het ligt in de lijn van de landelijke ontwikkelingen om de Wsw te koppelen aan de Wwb/Wet Participatiebudget. Deze wetten worden door het ISWI uitgevoerd. Het ISWI heeft een ruime expertise op het gebied van (Wwb)reïntegratie en in het begeleiden van mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Met deze overdracht kan meer aansluiting worden gezocht met de Wwb en het regionale arbeidsmarktbeleid. Aanleiding tot het voorstel In de raadsvergadering van 20 april 2010 heeft de raad ingestemd met de herstructureringsnota 'Hameland fundamenteel anders ' en met de daaruit voortvloeiende financiële consequenties. De raad is een notitie toegezegd over de mogelijkheden van samenvoeging van Wwb- en Wsw-taken. Inhoudelijke toelichting 1.1 Ontwikkelingen binnen de Wsw. Per 1 januari 2008 is de Wsw gewijzigd. Wsw-ers hebben meer rechten gekregen en gemeenten moeten meer de regie voeren. Vanaf 2008 ontvangen de gemeenten zelf de Wsw budgetten. Ook worden gemeenten gestimuleerd om de uitvoering van de Wsw een plaats te geven binnen het gemeentelijk participatiebeleid. In 2008 heeft de 'commissie de Vries' in haar rapport 'werken naar vermogen' voorstellen gedaan om mensen met een beperking deel te laten nemen aan de samenleving (mensontwikkeling staat centraal). In dit rapport staat de participatiedoelstelling voorop. Daarmee biedt het goede aanknopingspunten om verder te gaan op de ingeslagen weg van gemeenten om samen met publieke en private partijen te werken aan een integrale benadering van participatie. In mei 2010 is de Tijdelijke Wet Pilot Loondispensatie ingevoerd. Deze wet moet de kans op werk voor mensen met een arbeidsbeperking vergroten. Werkgevers krijgen de ruimte om mensen met een arbeidsbeperking minder dan het minimumloon te betalen. Gemeenten mogen het loon vervolgens aanvullen tot een bepaald niveau (loondispensatie). 1.2 Brede heroverweging werkgroep sociale zekerheid en arbeidsmarkt. In april 2010 heeft de heroverwegingswerkgroep 'op afstand van de arbeidsmarkt' voorstellen gedaan over hervormingen binnen de sociale zekerheid en de arbeidsmarkt (de bezuinigingsoperatie). In navolging van onder meer de 'commissie de Vries' wordt o.a. gesproken over één regeling voor mensen op afstand van de arbeidsmarkt (met uitzondering van de WIA). Het gaat daarbij om de Wwb, de Wsw, en de Wajong (jonggehandicapten). 1.3 De Gemeenschappelijke Regeling Hameland en positionering Wsw bij gemeenten. Via een gemeenschappelijke regeling voert Hameland de Wsw uit voor de gemeenten Berkelland, Oost Gelre, Winterswijk, Haaksbergen en Aalten (Hof van Twente is uitgetreden). De Wsw subsidie wordt door de gemeenten 100% doorgesluisd naar Hameland. Gemeenten houden geen middelen achter voor de eigen uitvoeringskosten. Tot op heden wordt het Wsw beleid samen met Hameland voorbereid. Afstemming over aanpalende beleidsterreinen (Wwb, Wet investeren in jongeren, sociale zekerheidsregelingen en overige arbeidsmarktaangelegenheden) vindt plaats via de Stuurgroep Werk en Inkomen (vijf gemeenten, ISWI, Hameland en UWV WERKbedrijf). Wsw besluitvorming (incl. verordeningen) vindt binnen de gemeenten plaats. De gemeenten Berkelland, Oost Gelre en Winterswijk vormen een intergemeentelijke sociale dienst (Sociale

2 - 2 - Dienst Oost Achterhoek). De Wsw wordt hier door de SDOA uitgevoerd (besluitvorming via de afzonderlijke gemeenten). In Haaksbergen ligt de Wsw bij Werk en Inkomen en in Aalten bij Zorg en Inkomen. 1.4 Het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Werk en Inkomen (ISWI). Het ISWI voert voor de gemeenten Oude IJsselstreek en Aalten de Wwb, de Wet investeren in jongeren (Wij) en de overige inkomensregelingen (IOAW, IOAZ en Bbz) uit. Daarnaast hebben de gemeenten het ISWI aangewezen als uitvoeringsorganisatie voor het PGB Wsw. Een belangrijk onderdeel binnen het programma werk is de reïntegratie voor uitkeringsgerechtigden en nietuitkeringsgerechtigden (nuggers). Om werkzoekenden te laten uitstromen c.q. te activeren, worden diverse reïntegratieinstrumenten ingezet zoals scholing, loonkostensubsidies en werkprojecten (workfirst). In dit proces vervult de werkgeversbenadering door het ISWI (opzetten van een werkgeversnetwerk) een belangrijke functie. Vanaf 1 januari 2009 maken de financiële middelen voor inburgering en volwasseneneducatie, samen met de Wwb middelen voor reïntegratie, onderdeel uit van het Participatiebudget. De wet Participatiebudget bundelt de rijksbijdragen Wwb (middelen reïntegratie = werkdeel), Wet inburgering en de Wet educatie en beroepsonderwijs tot één ontschot budget voor gemeenten (voor de educatiemiddelen geldt nog t/m 2012 een verplichte besteding bij de ROC's). Doelstellingen van deze wet zijn o.a.: bijdragen aan het vergroten van de arbeidsparticipatie, vergroten van de inburgering, het bevorderen van maatschappelijke participatie door deelname aan educatie (maatwerk leveren) en verhoging van de effectiviteit van de bestedingen. De taken en bevoegdheden voor inburgering en volwasseneneducatie voor de ISWI gemeenten zijn per 1 januari 2010 volledig aan het ISWI overgedragen. Voorgesteld wordt om beleid en uitvoering binnen de Wsw per 1 januari 2011 bij het ISWI onder te brengen. Bij de uitvoering kan gedacht worden aan: uitvoering geven aan de verordeningen wachtlijstbeheer, cliëntenparticipatie en PGB Wsw en deelname aan diverse (arbeidsmarktgerelagerelateerde) overlegstructuren. Argumenten: 1.5 De landelijke ontwikkelingen (één regeling voor de Wwb, Wsw en de Wajong) rondom de hervorming van de sociale zekerheid gaan naar alle waarschijnlijkheid de kant op van verdere bundeling van inkomens- en participatieregelingen (op weg naar één brede participatiewet). Een overdracht van de Wsw naar het ISWI past volledig in deze lijn. 1.6 Het ISWI heeft een ruime expertise op het gebied van (Wwb) reïntegratie en in het begeleiden van mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Het ISWI beschikt, samen met haar ketenpartners binnen het werkplein 'De Molenbeek' in Ulft, over goede reïntegratieinstrumenten waarbij sprake is van geïntegreerde dienstverlening. Er kan meer aansluiting worden gezocht bij de Wwb en het regionale arbeidsmarktbeleid. 1.7 Het ISWI beschikt over een leer-/ werkcentrum. Hier worden eenvoudige (productie-) werkzaamheden verricht en arbeidsvaardigheden aangeleerd/onderhouden. Een gedeelte van de Wsw-geïndiceerden op de wachtlijst kan wellicht een voortraject worden aangeboden in dit leerwerkcentrum. 1.8 Het ISWI beschikt over het Participatiebudget en kan deze middelen breed inzetten voor diverse doelgroepen. Tevens zijn experimenten binnen de Wwb mogelijk (o.a. loondispensatie). 1.9 De structuur van Hameland gaat fors veranderen. Het bedrijf wordt gekanteld van een taakgerichte naar een procesgerichte organisatie. De divisiestructuur vervalt. Dit wil zeggen dat het proces van instroom, doorstroom en uitstroom van gesubsidieerde medewerkers leidend wordt voor alle overige activiteiten van het bedrijf. Meer mensen zullen, onder begeleiding van Hameland, in een zo regulier mogelijke werkomgeving geplaatst worden. Minder mensen zullen binnen de muren van Hameland werken en ook kunnen wijzigingen van functie en werkplek voorkomen. Dit proces is in gang gezet en zal in 2011 geïmplementeerd moeten worden. Het ISWI kan in dit (nieuwe) proces meegroeien en meedenken. In dit verband dient ook gedacht

3 - 3 - te worden aan de inkoop van Wwb reïntegratietrajecten bij Hameland. Verwacht mag worden dat het ISWI in de nabije toekomst (er van uitgaande dat Hameland na de reorganistie een efficiënte, effectieve en marktconforme uitvoeringsorganisatie wordt) kansen ziet om dergelijke reïntegratietrajecten in te kopen. Het ISWI heeft ook aangegeven intensiever met Hameland te willen samenwerken. Kanttekeningen: 1.1 Integrale beleids- en visievorming binnen het totale zorg- en arbeidsmarktbeleid. Steeds meer gemeentelijke beleidsdomeinen (welzijn, onderwijs, zorg, inkomen en wonen) lopen in elkaar over en moeten in samenhang worden bezien. Naast bovengenoemde beleidsterreinen (Wwb inclusief het minimabeleid, inburgering, volwasseneneducatie en Wsw) kan gedacht worden aan de Wmo, het gezondheidsbeleid, het vrijwilligersbeleid, de bedrijfscontacten maar ook het sociaal cultureel werk. Er zal steeds meer gestreefd moeten worden naar een integrale benadering van bovengenoemde vijf beleidsdomeinen. Door de overdracht van de Wsw naar het ISWI zou de indruk kunnen ontstaan dat deze integraliteit voor dit onderdeel onderbelicht gaat worden. De gemeente blijft hier echter zelf een rol in vervullen. Het ISWI bereid het beleid voor, maar definitieve besluitvorming (inclusief vaststelling van de verordeningen) vindt door de gemeente plaats. Tijdens het doorgeleiden zal er, waar nodig, binnen de gemeente aandacht moeten zijn voor een integrale beoordeling met aanpalende beleidsterreinen. Zo is er al een verbinding tussen het ISWI en de gemeente voor wat betreft de Wmo te weten de Wmo- klussendienst. Hierbij doen uitkeringsgerechtigden klussen bij mensen thuis die een Wmo indicatie hebben. Op deze wijze wordt de sociale samenhang en leefbaarheid bevorderd. 1.2 De Wsw in ISWI verband. Met de gemeente Oude IJsselstreek is gesproken over het Aaltense voornemen om de Wsw per 1 januari 2011 onder te brengen bij het ISWI. In 2007 heeft de gemeente Oude IJsselstreek besloten om het beleidsmatige deel van de Wsw bij de gemeente te laten liggen. Het kernargument hiervoor was dat de bedrijfsvoering van het ISWI beïnvloed zou kunnen worden door die van de Wedeo (de Wsw uitvoeringsorganisatie voor de gemeente Oude IJsselstreek) en andersom (bijv. werkgeversbenadering en het binnenhalen van opdrachten). Wellicht wordt er gedoeld op een concurrentiestrijd. Wij zijn echter van mening dat deze partijen (geldt ook voor Hameland en het UWV WERKbedrijf) elkaar alleen maar kunnen versterken door juist intensiever te gaan samenwerken. Alle partijen hebben hetzelfde doel te weten duurzame arbeidsparticipatie te bewerkstelligen voor een kwetsbare groep aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Het ISWI voert wel een aantal Wsw taken uit voor de gemeente Oude IJsselstreek. Gezien alle ontwikkelingen (beleidsmatig maar ook de druk op de budgetten) lijkt het ons zinvol om binnen het DB van het ISWI deze discussie nog eens te voeren. Het uiteindelijke doel zou moeten zijn dat het ISWI de Wsw voor beide gemeenten uitvoert. Relatie met bestaand beleid c.a. Er is een relatie met de Wwb en het (regionale) arbeidsmarktbeleid. Afstemming met externe partijen/communicatie In het voortraject is gesproken met het ISWI en de gemeente Oude IJsselstreek. Na besluitvorming dienen Hameland, de Wsw-raad en de Stuurgroep Werk en Inkomen formeel geïnformeerd te worden (verwachtingen over en weer). Tijdspad Na besluitvorming voert het ISWI per 1 januari 2011 de Wsw uit voor de gemeente Aalten. Financiële consequenties De directeur van het ISWI heeft ingestemd met een budgettair neutrale overdracht van de Wsw (beleid en uitvoering) per 1 januari Het spreekt voor zich dat de volledige exploitatie van Hameland voor rekening van de gemeente komt. Dit geldt ook voor (mogelijk) nieuw beleid of intensivering van bestaand beleid.

4 - 4 - Aalten, 28 september 2010 Burgemeester en Wethouders van de gemeente Aalten, De secretaris, De burgemeester, J. Nobel G. Berghoef

5 DE RAAD DER GEMEENTE A A L T E N ; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 28 september 2010; gelet op het bepaalde in Artikel 5 van de gemeenschappelijke regeling ISWI; B E S L U I T : in te stemmen met de overdracht van beleid en uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening aan het ISWI per 1 januari AALTEN, 16 november 2010 De Griffier, De Raad voornoemd, De Voorzitter, M.A.J.B. Fiering G. Berghoef