Handreiking zelfevaluatie functioneren van het bestuur

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Handreiking zelfevaluatie functioneren van het bestuur"

Transcriptie

1 Handreiking zelfevaluatie functioneren van het bestuur Met onderstaande handreiking wil OPF aangesloten ondernemingspensioenfondsen helpen bij het organiseren van de zelfevaluatie van het functioneren van het bestuur. Deze handreiking is tot stand gekomen in samenwerking met Montae Bestuurscentrum. Met dit document geeft OPF invulling aan de services voor de aangesloten ondernemingspensioenfondsen. De bedoeling van onze Services is om onze aangeslotenen bij de uitvoeringspraktijk op weg te helpen. Allereerst wordt kort ingegaan op de Principes voor goed pensioenfondsbestuur en het achterliggende belang en de voordelen van zelfevaluatie. Vervolgens wordt stapsgewijs uiteen gezet hoe de organisatie van de zelfevaluatie ter hand genomen kan worden. Dit document zal door OPF worden onderhouden. Dit kan ertoe leiden dat dit document na verloop van tijd wordt aangepast. Wij zullen u te zijner tijd hiervan per op de hoogte stellen en in het document aangeven wat de aanpassingen zijn. Mocht u vragen en/of concrete suggesties hebben met betrekking tot dit document, dan kunt u zich richten tot het OPF secretariaat, per telefoon of per info@opf.nl. OPF 5 juni

2 1. Inleiding In de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur is vastgelegd dat het bestuur van een pensioenfonds zijn eigen functioneren dient te evalueren. In hoofdstuk A van de Principes zijn de volgende bepalingen opgenomen: A 13. A 14. Het bestuur stelt een procedure vast voor een periodieke evaluatie van het functioneren van het bestuur als geheel en van de individuele bestuursleden. Indien naar het oordeel van het bestuur sprake is van een bestuurslid dat onvoldoende functioneert, kan het bestuur, conform de statuten, de benoemende partij vragen een ander bestuurslid te benoemen. De nadruk in deze handreiking ligt op het evalueren van het functioneren van het bestuur als geheel, niet op het evalueren van het functioneren van de individuele bestuursleden. Het doel van de handreiking voor de langere termijn is om te bevorderen dat op gestructureerde wijze wordt gewerkt aan het (nog verder) verbeteren van het functioneren van het bestuur. Alleen dan wordt voldaan aan het Principe A Het kader van zelfevaluatie Het achterliggende belang en de voordelen van zelfevaluatie De algemene opdracht aan het bestuur is het verwezenlijken van de doelstelling van het fonds. De manier van besturen en de keuzes die het bestuur maakt zijn bepalend voor de prestaties van het fonds. Tijdens reguliere bestuursvergaderingen houdt het bestuur zich veelal bezig met beleidsmatige, uitvoerende of strategische vraagstukken. Onderwerpen die cruciaal zijn voor het functioneren van het bestuur komen dan niet vaak expliciet aan bod. Tijdens de zelfevaluatie heeft het bestuur de mogelijkheid gezamenlijk stil te staan bij de wijze van besturen. Het bestuur toont aan zijn eigen functioneren serieus te nemen door op een zorgvuldige wijze het functioneren te evalueren. Bestuursleden kennen als geen ander de bestuurscultuur met de bijbehorende sterke en zwakke punten. Zelfevaluatie biedt het bestuur de mogelijkheid deze cultuur op gestructureerde wijze te bespreken en zelf verbeterof actiepunten te formuleren. Dit draagt in hoge mate bij aan de bereidheid om de gewenste verbeteringen daadwerkelijk uit te voeren. Het houden van een zelfevaluatie maakt deel uit van een cyclus die gericht is op het verbeteren van het functioneren van het bestuur. Als de zelfevaluatie goed wordt uitgevoerd, biedt dat de mogelijkheid voor het bestuur om het realiseren van de doelstellingen nog beter te doen. Als de zelfevaluatie niet goed wordt uitgevoerd, zal het lijken op een afvink exercitie die voor het functioneren van het bestuur nauwelijks toegevoegde waarde heeft. Wat wordt eigenlijk geëvalueerd? Uitgangspunt is dat de bestuursleden samenwerken om de doelstellingen van het fonds te kunnen verwezenlijken. Tijdens de zelfevaluatie staan de bestuursleden stil bij de wijze waarop zij besturen en tot besluitvorming komen. Daarbij wordt onder andere aandacht besteed aan factoren als teamwork, deskundigheid, integriteit, het besluitvormingsproces en het uitvoeringsproces. OPF 5 juni

3 3. Het organiseren van de zelfevaluatie Stap 1: Neem een besluit tot zelfevaluatie Allereerst neemt het bestuur het besluit tot het houden van een zelfevaluatie als bedoeld in A13 van de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur. Het succes van de zelfevaluatie staat of valt met de bereidheid van het bestuur om er serieus werk van te maken. Binnen het bestuur kan er weerstand bestaan tegen het evalueren van het functioneren. De zelfevaluatie betreft de wijze van samenwerken van de bestuursleden en raakt daarmee ook het functioneren van personen individueel. Dat kan als nieuw en lastig ervaren worden. Het is te overwegen dat in deze fase afgesproken wordt wie de organisatie en nadere uitwerking van de zelfevaluatie op zich neemt. Dit kan bijvoorbeeld een externe deskundige zijn, het dagelijkse bestuur of een werkgroep die zich al met de invoering van de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur heeft bezig gehouden of bezig houdt. Stap 2: Stel het doel van de zelfevaluatie vast Indien het bestuur voor de eerste keer aan de slag gaat met zelfevaluatie is het aan te raden de zelfevaluatie te beschouwen als een nulmeting. Het bestuur kan met een open blik zijn functioneren onder de loep nemen, zonder vooraf een strak perspectief op de analyse of oplossingen af te spreken. Indien het bestuur eerder een zelfevaluatie heeft doorlopen of zich concrete verbeterpunten aandienen na de gehouden zelfevaluatie, kan het bestuur overwegen de zelfevaluatie met name te focussen op de (eerder geformuleerde) verbeterpunten (zie onder 5. de voorbeelden van verbeterpunten). Stap 3. Stel de onderwerpen die geëvalueerd worden vast Hieronder worden als voorbeeld de onderwerpen (met vragen) genoemd die geëvalueerd kunnen worden. Deze voorbeelden zijn bedoeld ter illustratie en derhalve niet uitputtend. Met betrekking tot Teamwork; 1. Is er sprake van eenduidigheid binnen het bestuur over de taken en verwachtingen die men heeft over het functioneren van het bestuur en de individuele leden? 2. Wat vindt men van de rol van de voorzitter (andere bestuursleden voldoende ruimte geven, vragen om ieders input, duidelijke besluiten nemen) en de rol van de overige bestuursleden (hun bijdrage aan de discussie, voldoende diepte, voldoende constructief) 3. Is er binnen het bestuur een sfeer van vertrouwen of van conflict? Zijn bestuursleden bereid om in het belang van het pensioenfonds de confrontatie aan te gaan met medebestuursleden? 4. Hoe denken de bestuursleden over hun capaciteiten tot het besturen van het fonds (bestuursvaardigheden) en hoe werkt het fonds aan verbetering? OPF 5 juni

4 Met betrekking tot Deskundigheid en Integriteit: 5. Voldoet de deskundigheid van het bestuur aan de vereiste deskundigheid als bedoeld in het deskundigheidsplan van het fonds? 6. Ligt de prioriteit van de individuele bestuursleden bij het besturen van het fonds of bij het behartigen van een specifiek (of eigen) belang? Is er sprake van evenwichtige belangafweging door het bestuur? Handelen bestuursleden zonder last of ruggespraak? 7. Hoe verloopt het afleggen van verantwoording door het bestuur en hoe is de relatie met alle belanghebbenden? Met betrekking tot Besluitvormingsproces: 8. Wordt er effectief vergaderd (denk aan de vergaderfrequentie, de tijdig aanleveren van bestuursstukken en nuttige informatie, de besteding van de beschikbare vergadertijd en het opmaken van de notulen)? 9. Is er sprake van optimale betrokkenheid van de bestuursleden bij de kerntaken van het fonds (denk aan het initiëren van beleid tot het evalueren en bijstellen ervan)? Betrek bij deze vragen het oordeel van het Intern toezicht. Stemt dit oordeel overeen met het eigen beeld van het bestuur? Met betrekking tot Uitvoeringsproces: 10. Worden de genomen bestuursbesluiten daadwerkelijk uitgevoerd? 11. Wordt de financiële situatie van het fonds en het initiëren en uitvoeren van (strategische) beslissingen adequaat gemonitord? 12. Is het bestuur voldoende in staat om (op hoofdlijnen) toezicht te houden op de uitvoering van de pensioenregeling (denk aan toezicht op werkzaamheden van het pensioenbureau, de (externe) uitvoeringsorganisatie en externe adviseurs)? Stap 4: Kies een methode van zelfevaluatie en houd de zelfevaluatie Er zijn verschillende methodes om het functioneren van het bestuur te evalueren. Begeleiding door een extern deskundige verhoogt de objectiviteit van de evaluatie en kan helpen de discussie open en gestructureerd te voeren. De zelfevaluatie behelst ten minste een bijeenkomst met het gehele bestuur (zie stap 5), die vooraf wordt gegaan door het verzamelen van informatie en opinies van ieder bestuurslid over het functioneren van het bestuur (stap 4). De resultaten van de vragen of interviews vormen het startpunt van de te houden bijeenkomst, waarin de vooraf verzamelde opinies het startpunt vormen van de discussie tussen de bestuursleden. OPF 5 juni

5 Om inzicht te krijgen in het functioneren van het bestuur zijn onder meer de volgende drie methodes mogelijk: A) gestructureerde kwalitatieve (online) vragenlijst Ieder bestuurslid beantwoordt vooraf via internet vragen over de onderwerpen genoemd bij 3. Ieder bestuurslid geeft zijn of haar mening over het functioneren van het bestuur als geheel. De uitkomsten worden samengevat in een rapport. Het rapport vormt het startpunt van de nabespreking. Aspecten van de vragenlijst zijn: - Objectivering structurering van gevoelige zaken; - Benchmarking is mogelijk. - Tijdsbesteding is beperkt. Het is aan te raden om de bestuursleden bij het invullen de ruimte te geven voor het maken van opmerkingen en suggesties. Dit geeft iedereen de kans nuances aan te brengen en (met voorbeelden) te verduidelijken wat ze bedoelen. In het bijzonder biedt dit de kans om meteen voorstellen voor verbetering te doen, welke tijdens de bijeenkomst ter direct behandeld kunnen worden. Anonimiteit kan de openheid in de beantwoording positief beïnvloeden. Tijdens de door OPF georganiseerde workshops zelfevaluatie van het functioneren van het bestuur in 2008 en 2009 hadden de meeste deelnemers een voorkeur voor een gestructureerde kwalitatieve (online) vragenlijst. De deelnemers gaven aan dat met de inzet van deze methode het bestuur met een beperkte tijdsbesteding de belangrijkste gespreksonderwerpen kan distilleren en objectief in kaart brengen. B) 1 op 1 interviews Met ieder bestuurslid worden individuele gesprekken gevoerd of interviews gehouden. De interviews worden afgenomen door een externe deskundige. Deze persoon bundelt de uitkomsten in een rapport. Het rapport vormt ook nu weer het startpunt voor de nabespreking. Aspecten van de interviews zijn: - Veel ruimte voor persoonlijke inbreng; - Tijdsbesteding is hoog. C) (180 graden) team assessment Ieder bestuurslid beantwoordt vragen over het functioneren van het bestuur als geheel. Bovendien gaat ieder bestuurslid ook in op hoe hij of zij het individuele functioneren van de overige bestuursleden ziet. Ook niet-bestuursleden kunnen hun zienswijze delen. Niet bestuursleden zijn bijvoorbeeld de directeur van het fonds, of de vaste adviseur(s). Deze antwoorden worden afgezet tegen de mening van het desbetreffende bestuurslid over zijn / haar eigen functioneren. Het rapport erover vormt het startpunt voor de nabespreking. OPF 5 juni

6 Aspecten van de assessment zijn: - Grondige aanpak; - Kan ook een basis zijn voor de evaluatie van het functioneren van de individuele bestuursleden; - Tijdsbesteding is beperkt. Stap 5: Bespreek de uitkomsten van de zelfevaluatie en leg de verbeterpunten vast Het verdient aanbeveling om voor de nabespreking een aparte bestuursbijeenkomst te plannen. Tijdens een reguliere bestuursvergadering kan de tijd ontbreken en is de sfeer er wellicht niet een van reflectie. Zo kan de nabespreking onderdeel zijn van periodieke studiedagen van het bestuur. Alle bestuursleden dienen bij de nabespreking aanwezig te zijn. Het bestuur kan overwegen ook andere personen die nauw betrokken zijn bij het functioneren van het bestuur uit te nodigen. Dit kan bijvoorbeeld de directeur van het pensioenfonds zijn. Het bestuur moet zich vooraf afvragen of de aanwezigheid van niet-bestuursleden bijdraagt tot een goede nabespreking. Als er niet-bestuursleden aanwezig zijn, dient duidelijk vast te staan wat hun rol is. Veelal zal deze beperkt zijn tot toehoorder. Doel van de nabespreking is dat de bestuursleden gezamenlijk stil staan bij de betekenis van de resultaten van de zelfevaluatie. In de praktijk zal het bestuur vooral stil staan bij de onderwerpen waarvan alle bestuursleden vinden dat deze voor verbetering vatbaar zijn en bij de onderwerpen waarbij de meningen van de bestuursleden uiteenlopen. De zelfevaluatie is gericht op het verbeteren van het functioneren van het bestuur. Om de verbeteringen daadwerkelijk te realiseren is het raadzaam verbeterpunten af te spreken. Daarbij is het van belang dit zo concreet mogelijk vast te leggen: wat zijn de verbeterpunten (actiepunten), wie doet wat en wanneer is het gerealiseerd? De aard van de verbeterpunten kan verschillen naar de aard van het onderwerp en de mate van overeenstemming binnen het bestuur. Aan de volgende verbeterpunten kan worden gedacht (voorbeelden): - het doen van een nulmeting of toetsing van deskundigheid bij bestuursleden; - (her)verdeling van aandachtsgebieden van deskundigheid tussen bestuursleden; - instellen van bestuurlijke werkgroepen; - strakkere aansturing van externe adviseurs; - overgaan tot onafhankelijke bestuursondersteuning (ontkoppeling van uitvoering en advies); - strakkere monitoring uitbestede taken; - instellen van een onafhankelijk voorzitter; - aanspreekcultuur binnen het bestuur versterken; - herinrichten van bestuursmodel (bijvoorbeeld het verkleinen van het aantal bestuursleden of het instellen van een dagelijks bestuur); - gebruikmaken van profielschetsen bij het werven en selecteren van nieuwe bestuursleden. OPF 5 juni

7 Stap 6: Monitor de verbeterpunten Het is raadzaam te benoemen wie binnen het bestuur verantwoordelijk is voor het monitoren van het opvolgen van de verbeterpunten. Zo kan de voorzitter of de secretaris deze rol op zich nemen. Verder is het raadzaam vast te leggen wanneer de eerst volgende zelfevaluatie wordt gehouden. De ervaringen met de laatste zelfevaluatie kunnen worden gebruikt voor de volgende zelfevaluatie. OPF 5 juni

VOORBEELD REGLEMENT VERANTWOORDINGSORGAAN. (versie 3 april 2007)

VOORBEELD REGLEMENT VERANTWOORDINGSORGAAN. (versie 3 april 2007) VOORBEELD REGLEMENT VERANTWOORDINGSORGAAN (versie 3 april 2007) Leeswijzer voorbeeld reglement verantwoordingsorgaan Met onder meer dit voorbeeld document geeft OPF invulling aan de Services voor de aangesloten

Nadere informatie

STAPPENPLAN VOOR HET DESKUNDIGHEIDSPLAN VAN HET BESTUUR

STAPPENPLAN VOOR HET DESKUNDIGHEIDSPLAN VAN HET BESTUUR STAPPENPLAN VOOR HET DESKUNDIGHEIDSPLAN VAN HET BESTUUR Inleiding Dit stappenplan is een handreiking voor de besturen van de pensioenfondsen. De Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen (OPF), de Vereniging

Nadere informatie

VOORBEELD REGLEMENT VERANTWOORDINGSORGAAN

VOORBEELD REGLEMENT VERANTWOORDINGSORGAAN VOORBEELD REGLEMENT VERANTWOORDINGSORGAAN Leeswijzer voorbeeld reglement verantwoordingsorgaan Met onder meer dit voorbeeld document geeft OPF invulling aan de Services voor de aangesloten ondernemingspensioenfondsen.

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds SMIT. Bestuursreglement V120620

Stichting Pensioenfonds SMIT. Bestuursreglement V120620 Artikel 1 Inleiding De wijze waarop de Stichting Pensioenfonds SMIT wordt bestuurd ligt op hoofdlijnen vast in de statuten. In dit bestuursreglement wordt hier verder invulling aan gegeven. Het bestuursreglement

Nadere informatie

VITP-visie op visitatie 3 november 2016 (finale versie voor ledenvergadering november 2016)

VITP-visie op visitatie 3 november 2016 (finale versie voor ledenvergadering november 2016) VITP-visie op visitatie 3 november 2016 (finale versie voor ledenvergadering november 2016) 1. Samenvatting In 2017 wordt intern toezicht op pensioenfondsen in de vorm van visitatiecommissies geëvalueerd.

Nadere informatie

VITP Toezichtcode 2019

VITP Toezichtcode 2019 VITP Toezichtcode 2019 Vier principes vormen het fundament van de toezichtcode: 1. De zorg voor het pensioen van de deelnemer is leidend voor het toezichthouden De primaire taak van een pensioenfonds is

Nadere informatie

Functieprofielen Algemeen Bestuur Stichting Pensioenfonds ING. Algemeen functieprofiel Bestuur Stichting Pensioenfonds ING

Functieprofielen Algemeen Bestuur Stichting Pensioenfonds ING. Algemeen functieprofiel Bestuur Stichting Pensioenfonds ING Functieprofielen Algemeen Bestuur Stichting Pensioenfonds ING Algemeen functieprofiel Bestuur Stichting Pensioenfonds ING Kenmerken Fonds Stichting Pensioenfonds ING (hierna: het Fonds) is op 1 januari

Nadere informatie

Reglement bestuur Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot

Reglement bestuur Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot Versie: 2018-09-27 Pagina 1/7 INHOUDSGAVE Artikel 1. Definities... 3 Artikel 2. Kerntaken Bestuur... 3 Artikel 3. Taken voorzitter van het bestuur... 4 Artikel 4. Kerntaken dagelijks bestuur... 4 Artikel

Nadere informatie

Beschrijving Pension Fund Governance Stichting Bedrijfspensioenfonds voor het Bakkersbedrijf

Beschrijving Pension Fund Governance Stichting Bedrijfspensioenfonds voor het Bakkersbedrijf Beschrijving Pension Fund Governance Stichting Bedrijfspensioenfonds voor het Bakkersbedrijf Dit is een uitgave van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Bakkersbedrijf Datum 15 juni 2012 1 Voorwoord

Nadere informatie

PROFIELSCHETS. Philips Pensioenfonds NIET UITVOEREND BESTUURDER 1/5. Stichting Philips Pensioenfonds

PROFIELSCHETS. Philips Pensioenfonds NIET UITVOEREND BESTUURDER 1/5. Stichting Philips Pensioenfonds PROFIELSCHETS NIET UITVOEREND BESTUURDER Stichting Stichting behoort tot de grootste ondernemingspensioenfondsen van Nederland met een belegd vermogen van bijna 18 miljard euro. Het pensioenfonds voert

Nadere informatie

PENSIOENFONDS HORECA & CATERING PROFIELSCHETS VOOR BESTUURSLEDEN

PENSIOENFONDS HORECA & CATERING PROFIELSCHETS VOOR BESTUURSLEDEN PENSIOENFONDS HORECA & CATERING PROFIELSCHETS VOOR BESTUURSLEDEN Zoetermeer, 17 september 2015 Pensioenfonds Horeca & Catering is een verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds voor de bedrijfstakken horeca

Nadere informatie

voor de beleggingscommissie van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (hierna: SPV).

voor de beleggingscommissie van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (hierna: SPV). REGLEMENT BELEGGINGSCOMMISSIE voor de beleggingscommissie van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (hierna: SPV). Artikel 1 Vaststelling en reikwijdte Dit reglement geeft, in aanvulling op de statuten,

Nadere informatie

Graag retour naar de secretaris Paul Verkerk vóór 14 juli a.s. via p.verkerk@rudutrecht.nl

Graag retour naar de secretaris Paul Verkerk vóór 14 juli a.s. via p.verkerk@rudutrecht.nl Zelfevaluatie Aan het Dagelijks Bestuur van de RUD Utrecht Van: Saskia Borgers 7 juli 2015 Betreft: zelfevaluatie Dagelijks Bestuur RUD Utrecht Hierbij de vragenlijst zelfevaluatie Dagelijks Bestuur RUD

Nadere informatie

Bijlage bij bestuursreglement. vastgesteld op 18 juni 2012

Bijlage bij bestuursreglement. vastgesteld op 18 juni 2012 Bijlage bij bestuursreglement vastgesteld op 18 juni 2012 Bijlage bij bestuursreglement vastgesteld op 18 juni 2012 Functieprofiel, werkwijze en werving leden toezichthoudend bestuur Stichting Actief creëert

Nadere informatie

BIJLAGE E: PROCEDURE ZELFEVALUATIE RAAD VAN TOEZICHT

BIJLAGE E: PROCEDURE ZELFEVALUATIE RAAD VAN TOEZICHT BIJLAGE E: PROCEDURE ZELFEVALUATIE RAAD VAN TOEZICHT In de zelfevaluatie Raad van Toezicht worden de volgende onderwerpen besproken, met behulp van een vragenlijst: De mate waarin de Raad van Toezicht

Nadere informatie

Uitbesteding in de pensioensector:

Uitbesteding in de pensioensector: Uitbesteding in de pensioensector: Bevindingen vanuit de toezichtspraktijk Prof. Dr. O.C.H.M. Sleijpen EYe on Pensions 14 januari 2014 Uitbesteding in de Pensioensector Topics: A. Wettelijke bepalingen

Nadere informatie

Competentievisie. lid verantwoordingsorgaan

Competentievisie. lid verantwoordingsorgaan Competentievisie lid verantwoordingsorgaan In dit document worden de vereiste kennis, ervaring en competenties voor de leden van het verantwoordingsorgaan omschreven. De vereiste competenties hebben betrekking

Nadere informatie

A.1 Is het aantal werknemersvertegenwoordigers ten minste gelijk aan het aantal werkgeversvertegenwoordigers in het bestuur?

A.1 Is het aantal werknemersvertegenwoordigers ten minste gelijk aan het aantal werkgeversvertegenwoordigers in het bestuur? Stroomschema medezeggenschap in een ondernemingspensioenfonds De Stichting van de Arbeid (hierna STAR) en het Coördinatieorgaan Samenwerkende Ouderenorganisaties (hierna CSO) hebben een medezeggenschapsconvenant

Nadere informatie

Diversiteitsbeleid. Stichting Pensioenfonds ANWB. Datum: Versie: 1

Diversiteitsbeleid. Stichting Pensioenfonds ANWB. Datum: Versie: 1 Diversiteitsbeleid Stichting Pensioenfonds ANWB Datum: 30-08-2016 Versie: 1 Inhoud 1. Inleiding...3 2. Achtergrond...3 3. Uitwerking van het regelgevend en maatschappelijk kader...3 4. Beleid van het bestuur...5

Nadere informatie

Handleiding 360 feedback. Informatie voor de gebruiker van het 360 feedback instrument bij de Avans gesprekkencyclus

Handleiding 360 feedback. Informatie voor de gebruiker van het 360 feedback instrument bij de Avans gesprekkencyclus Informatie voor de gebruiker van het 360 feedback instrument bij de Avans gesprekkencyclus pagina 2 van 6 Colofon pagina 3 van 6 datum 2-10-2012 auteurs Linda Lemmens status Definitief (geactualiseerd

Nadere informatie

Raadsvoorstel. 3. Inleiding

Raadsvoorstel. 3. Inleiding Raadsvoorstel Agenda nr. 6 Onderwerp: Reactie geven op de onderzoeksvraagstelling en uitwerking daarvan voor de evaluatie van de Metropoolregio Eindhoven Soort: Besluitvormend Opsteller: J. v.d. Kolk Portefeuillehouder:

Nadere informatie

V.O. V.O. VERANTWOORDINGSORGAAN

V.O. V.O. VERANTWOORDINGSORGAAN V.O. V.O. VERANTWOORDINGSORGAAN V.O. V.O. VERANTWOORDINGSORGAAN Wie zijn we, wat doen we Oordeel 2009 Aandacht 2010 V.O. V.O. Pensioenfondsbesturen moeten periodiek verantwoording afleggen aan (vertegenwoordigers

Nadere informatie

BEST PRACTICES VOOR DE ZELFEVALUATIE VAN UW RVC

BEST PRACTICES VOOR DE ZELFEVALUATIE VAN UW RVC Improve your boardroom performance BEST PRACTICES VOOR DE ZELFEVALUATIE VAN UW RVC Als lid van de raad van commissarissen wilt u actief een bijdrage leveren aan het succes van uw organisatie. U en uw collega

Nadere informatie

PENSIOENFONDS HORECA & CATERING PROFIELSCHETS VOOR BESTUURSLEDEN

PENSIOENFONDS HORECA & CATERING PROFIELSCHETS VOOR BESTUURSLEDEN PENSIOENFONDS HORECA & CATERING PROFIELSCHETS VOOR BESTUURSLEDEN Zoetermeer, 1 mei 2014 Pensioenfonds Horeca & Catering is een verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds voor de bedrijfstakken horeca en

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL BESTUUR VOOR LEDEN EN VOORZITTER (BELEGGINGSCOMMISSIE)

FUNCTIEPROFIEL BESTUUR VOOR LEDEN EN VOORZITTER (BELEGGINGSCOMMISSIE) FUNCTIEPROFIEL BESTUUR VOOR LEDEN EN VOORZITTER (BELEGGINGSCOMMISSIE) Stichting Pensioenfonds Mercer 1. Algemene kenmerken Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Mercer (SPM) is een (paritair) bestuur

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Fluor Nederland. Functieprofiel voor leden van het Verantwoordingsorgaan

Stichting Pensioenfonds Fluor Nederland. Functieprofiel voor leden van het Verantwoordingsorgaan Stichting Pensioenfonds Fluor Nederland Functieprofiel voor leden van het Verantwoordingsorgaan Auteur Gecontroleerd Goedgekeurd KPMG KPMG Werkgroep WVBP 27/2 Werkgroep WVBP 13/3 Datum in werking treding

Nadere informatie

Rapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.

Rapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. Samenvatting Rapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. In 2007 is de Vereniging CultuurProfielScholen (VCPS) opgericht, het

Nadere informatie

DESKUNDIGHEIDSPLAN STICHTING PENSIOENFONDS HUNTSMAN ROZENBURG

DESKUNDIGHEIDSPLAN STICHTING PENSIOENFONDS HUNTSMAN ROZENBURG 1 DESKUNDIGHEIDSPLAN STICHTING PENSIOENFONDS HUNTSMAN ROZENBURG Artikel 1 BEGRIPSBEPALINGEN De in dit deskundigheidsplan gebruikte begrippen moeten worden opgevat overeenkomstig de betekenis die daaraan

Nadere informatie

Een praktijkvoorbeeld van competentiemanagement bij een Pensioenfonds

Een praktijkvoorbeeld van competentiemanagement bij een Pensioenfonds Een praktijkvoorbeeld van competentiemanagement bij een Pensioenfonds april 2011 Profiel Royal Haskoning consultants, ingenieurs & architecten 3.900 professionals opgericht in 1881 wij onderscheiden ons

Nadere informatie

V & A s n.a.v. Wet versterking bestuur pensioenfondsen d.d. 24 januari 2014

V & A s n.a.v. Wet versterking bestuur pensioenfondsen d.d. 24 januari 2014 V & A s n.a.v. Wet versterking bestuur pensioenfondsen d.d. 24 januari 2014 Inleiding Zoals bekend treedt de Wet versterking bestuur pensioenfonds op 1 juli 2014 in werking. Deze wet leidt tot aanpassing

Nadere informatie

Zelfevaluatie: samen werken aan een beter bestuur

Zelfevaluatie: samen werken aan een beter bestuur Zelfevaluatie: samen werken aan een beter bestuur De Nederlandsche Bank N.V. Good practice van De Nederlandsche Bank N.V. van 23 mei 2017, met betrekking tot de waarborging van goed bestuur door pensioenfondsen,

Nadere informatie

September 2014. Evaluatie BOB vergaderen.

September 2014. Evaluatie BOB vergaderen. September 2014 Evaluatie BOB vergaderen. Inhoudsopgave 1. Aanleiding 3 2. Evaluatie BOB model 3 3. Evaluaties 3 4. De beeldvormende vergadering 4 5. De oordeelsvormende vergadering 4 6. De besluitvormende

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds. voor. Verloskundigen

Stichting Pensioenfonds. voor. Verloskundigen REGLEMENT BELEGGINGSADVIESCOMMISSIE Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen Datum: 8 oktober 2018 REGLEMENT BELEGGINGSADVIESCOMMISSIE BEGRIPSBEPALINGEN Artikel 1 Waar in dit reglement aanduidingen

Nadere informatie

PROFIELSCHETS LID VERANTWOORDINGSORGAAN Vastgesteld 28 maart 2019.

PROFIELSCHETS LID VERANTWOORDINGSORGAAN Vastgesteld 28 maart 2019. PROFIELSCHETS LID VERANTWOORDINGSORGAAN Vastgesteld 28 maart 2019. 1. Het Pensioenfonds Bpf MITT Bpf MITT is opgericht met het doel de pensioenregelingen van de aangesloten werkgevers uit te voeren. Het

Nadere informatie

1.1 De raad van toezicht kortweg de raad kan dit reglement opstellen en wijzigen, zoals vermeld in artikel 12 van de statuten.

1.1 De raad van toezicht kortweg de raad kan dit reglement opstellen en wijzigen, zoals vermeld in artikel 12 van de statuten. RvT 180326 1.1 De raad van toezicht kortweg de raad kan dit reglement opstellen en wijzigen, zoals vermeld in artikel 12 van de statuten. 1.2 Dit reglement beschrijft de samenstelling en werkwijze van

Nadere informatie

HANDBOEK BESTUUR IN CONTROL PENSIOENFONDS XYZ

HANDBOEK BESTUUR IN CONTROL PENSIOENFONDS XYZ HANDBOEK BESTUUR IN CONTROL PENSIOENFONDS XYZ 16 FEBRUARI 2011 PENSIOEN ASSET MANAGEMENT GOVERNANCE Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Procedures voor beheersing matchings- / renterisico... 6 2.1. Cashmanagement...

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds NEG Nederland Huishoudelijk Reglement

Stichting Pensioenfonds NEG Nederland Huishoudelijk Reglement Stichting Pensioenfonds NEG Nederland Huishoudelijk Reglement In dit huishoudelijk reglement gelden dezelfde begripsbepalingen als in de statuten van het fonds. Daar waar in dit document over statuten

Nadere informatie

Instruerend Bestuur Quickscan en checklist

Instruerend Bestuur Quickscan en checklist Instruerend Bestuur Quickscan en checklist Stade Advies BV Kwaliteit van samenleven Quickscan Instruerend Bestuur (0 = onbekend; 1 = slecht; 2 = onvoldoende; 3 = voldoende; 4 = goed; 5 = uitstekend) 1.

Nadere informatie

BESTUURSREGLEMENT. Stichting Talis

BESTUURSREGLEMENT. Stichting Talis BESTUURSREGLEMENT Stichting Talis Definitieve versie 1.0. d.d. november 2014 Inhoudsopgave van het Bestuursreglement Onderdelen: A. Algemene bepalingen B. Werkwijze, besluitvorming en taakverdeling bestuur

Nadere informatie

WHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER

WHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER WHITEPAPER INRICHTING EN GOVERNANCE VAN VERMOGENSBEHEER 6 juni 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleggingsbeleid... 4 3. Governance bestuur... 4 3.1. Samenhang met de keuze voor een bestuursmodel...

Nadere informatie

Checklist. Informatievoorziening. Grote Projecten

Checklist. Informatievoorziening. Grote Projecten Checklist Informatievoorziening Grote Projecten Najaar 2010 Rekenkamercommissie Berkelland, Bronckhorst, Lochem, Montferland 1. Inleiding De uitvoering van grote projecten in Nederland heeft nogal eens

Nadere informatie

Taakopdracht, bevoegdheden en samenstelling commissies. van het Bedrijfstakpensioenfonds voor het Schilders-, Afwerkings- en Glaszetbedrijf

Taakopdracht, bevoegdheden en samenstelling commissies. van het Bedrijfstakpensioenfonds voor het Schilders-, Afwerkings- en Glaszetbedrijf Taakopdracht, bevoegdheden en samenstelling commissies van het Bedrijfstakpensioenfonds voor het Schilders-, Afwerkings- en Glaszetbedrijf Versie: mei 2013 1 Visitatiecommissie De visitatiecommissie heeft

Nadere informatie

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE DE RANK. BRIN-nummer : 11LX Onderzoeksnummer : 94542

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE DE RANK. BRIN-nummer : 11LX Onderzoeksnummer : 94542 RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE DE RANK School : De Rank Plaats : Schoonhoven BRIN-nummer : 11LX Onderzoeksnummer : 94542 Datum schoolbezoek : 4 en 5 juni 2007 Datum vaststelling : 14 september 2007

Nadere informatie

W erkboek PREVIEW. Op weg naar een. nieuw bestuursmodel. P e r s o o n l i j k. en interactief

W erkboek PREVIEW. Op weg naar een. nieuw bestuursmodel. P e r s o o n l i j k. en interactief Op weg naar een nieuw bestuursmodel W erkboek Zorgvuldige afweging en transparante besluitvorming middels reflecties, vragen en afwegingen Governance werkboek P e r s o o n l i j k en interactief Op weg

Nadere informatie

De kaders in de kadernota Een onderzoek naar de kadernota van de gemeente Súdwest-Fryslân

De kaders in de kadernota Een onderzoek naar de kadernota van de gemeente Súdwest-Fryslân De kaders in de kadernota Een onderzoek naar de kadernota van de gemeente Súdwest-Fryslân Colofon Rekenkamer Súdwest-Fryslân dr. R.J. (Rick) Anderson (lid) drs. J.H. (Jet) Lepage MPA (voorzitter) dr. M.S.

Nadere informatie

Functieprofiel lid bestuur met portefeuille vermogensbeheer en risicomanagement van Stichting Notarieel Pensioenfonds

Functieprofiel lid bestuur met portefeuille vermogensbeheer en risicomanagement van Stichting Notarieel Pensioenfonds Functieprofiel lid bestuur met portefeuille vermogensbeheer en risicomanagement van Stichting Notarieel Pensioenfonds 1. Algemene kenmerken Het bestuur van de Stichting Notarieel Pensioenfonds (SNPF) is

Nadere informatie

We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te

We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te Aanbevelingen Rekenkamer t.a.v. Drukte Amsterdam december 2016 Aanbevelingen We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te verbeteren. Vier aanbevelingen hebben betrekking op

Nadere informatie

Vragenlijst zelfevaluatie RvC

Vragenlijst zelfevaluatie RvC Vragenlijst zelfevaluatie RvC Naam: Datum: 1. Verantwoordelijkheden en samenstelling van de RvC 1.1 Ik heb een duidelijk beeld van het mandaat en de verantwoordelijk heden van de RvC. 1.2 De RvC heeft

Nadere informatie

Aan de slag met de Startwijzer-mbo Handleiding

Aan de slag met de Startwijzer-mbo Handleiding Aan de slag met de Startwijzer-mbo Handleiding Inleiding De Startwijzer-mbo is een digitale scan die in beeld brengt hoe starters op dit moment worden ingewerkt en begeleid en op welke onderdelen er (nog)

Nadere informatie

Het rondetafeloverleg (i.v.m. 1Gezin1Plan)

Het rondetafeloverleg (i.v.m. 1Gezin1Plan) Het rondetafeloverleg (i.v.m. 1Gezin1Plan) Inleiding Tijdens een rondetafeloverleg of -bijeenkomst overlegt een gezin met personen uit het sociale netwerk en betrokken zorg- en dienstverleners over het

Nadere informatie

Werkboek deskundigheidsplan

Werkboek deskundigheidsplan Werkboek deskundigheidsplan UvB-bijlage bij Stappenplan voor het deskundigheidsplan van het bestuur van VB, Opf en UvB Handleiding De wet en de pensioensector hebben de vereiste deskundigheid van pensioenfondsbestuurders

Nadere informatie

Uitbestedingsbeleid 2015

Uitbestedingsbeleid 2015 Uitbestedingsbeleid 2015 versie 16 juni 2015 1 1. Inleiding Stichting Bedrijfstakpensioenfonds TrueBlue (verder: TrueBlue) heeft uit strategische overwegingen delen van haar bedrijfsprocessen en activiteiten

Nadere informatie

ZELFEVALUATIE RvC. Good enough never is. Een moment om kansen voor verbetering te benutten ZELFEVALUATIE RAAD VAN COMMISSARISSEN

ZELFEVALUATIE RvC. Good enough never is. Een moment om kansen voor verbetering te benutten ZELFEVALUATIE RAAD VAN COMMISSARISSEN ZELFEVALUATIE RAAD VAN COMMISSARISSEN Good enough never is ZELFEVALUATIE RvC Een moment om kansen voor verbetering te benutten Auteurs Carla van der Weerdt-Norder Partner Accent Organisatie Advies Frank

Nadere informatie

RESULTATEN ENQUÊTE GOVERNANCE CODE CULTUUR 2014

RESULTATEN ENQUÊTE GOVERNANCE CODE CULTUUR 2014 RESULTATEN ENQUÊTE GOVERNANCE CODE CULTUUR 2014 Inhoud Voorwoord 5 1 Inleiding 6 2 Resultaten 2.1 Wordt de Code toegepast? 2.2 Met welk besturingsmodel wordt gewerkt? 2.3 Welke thema s uit de Code hebben

Nadere informatie

Pensioenfederatie. Handreiking voor het vergroten van diversiteit

Pensioenfederatie. Handreiking voor het vergroten van diversiteit PF x Pensioenfederatie Handreiking voor het vergroten van diversiteit De Pensioenfederatie is de overkoepelende belangenbehartiger van bijna alle Nederlandse pensioenfondsen. Zij vertegenwoordigt namens

Nadere informatie

Versterking bestuur pensioenfondsen: het vervolg

Versterking bestuur pensioenfondsen: het vervolg Versterking bestuur pensioenfondsen: het vervolg De kritiek op het wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen van februari 2012 was niet mals. In de Nota naar aanleiding van het Verslag van juni

Nadere informatie

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2

Nadere informatie

Profiel Bestuur. Taekwondo Bond Nederland. December 2008 A.i. Bestuurscommissie TBN

Profiel Bestuur. Taekwondo Bond Nederland. December 2008 A.i. Bestuurscommissie TBN Profiel Bestuur Taekwondo Bond Nederland December 2008 A.i. Bestuurscommissie TBN INHOUDSOPGAVE: 1. WERKVELD 3 2. HOOFDTAKEN 3 3. BENOEMING LEDEN VAN BESTUUR 3 4. OMVANG VAN HET BESTUUR 3 5. ALGEMENE TAAKOMSCHRIJVING

Nadere informatie

BESTUURSREGLEMENT NOC*NSF. 1.1 In dit Reglement van het Bestuur van NOC*NSF worden de volgende definities gehanteerd:

BESTUURSREGLEMENT NOC*NSF. 1.1 In dit Reglement van het Bestuur van NOC*NSF worden de volgende definities gehanteerd: BESTUURSREGLEMENT NOC*NSF Artikel 1 Definities 1.1 In dit Reglement van het Bestuur van NOC*NSF worden de volgende definities gehanteerd: Algemeen Directeur : de statutair directeur, bedoeld in artikel

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS DEELNEMERS EN LID GOVERNANCECOMMISSIE STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 22 MEI 2015

FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS DEELNEMERS EN LID GOVERNANCECOMMISSIE STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 22 MEI 2015 FUNCTIEPROFIEL VOOR: BESTUURSLID NAMENS DEELNEMERS EN LID GOVERNANCECOMMISSIE STICHTING PENSIOENFONDS GRONTMIJ 22 MEI 2015 Inhoudsopgave 1. Het pensioenfonds... 3 2. Het bestuur... 3 3. Taken van het bestuur...

Nadere informatie

Bestuursreglement Stichting Pensioenfonds Autoriteit Financiële Markten

Bestuursreglement Stichting Pensioenfonds Autoriteit Financiële Markten Bestuursreglement Stichting Pensioenfonds Autoriteit Financiële Markten Dit Bestuursreglement beschrijft de werkwijze van het bestuur van de Stichting Pensioenfonds Autoriteit Financiële Markten (verder

Nadere informatie

Effectief investeren in mens en organisatie. Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers

Effectief investeren in mens en organisatie. Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers Effectief investeren in mens en organisatie Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers Stellingen van Rob Vinke Stelling 1 De kern van de HRM-opdracht is er voor te zorgen dat de ambitie van de organisatie

Nadere informatie

Transparantiedocument

Transparantiedocument Transparantiedocument Stichting Pensioenfonds Ahold (versie: 28 april 2015) Hoofdstuk 1 - Inleiding 1.1 Voorwoord Stichting Pensioenfonds Ahold is de financiële dienstverlener voor Koninklijke Ahold N.V.

Nadere informatie

Resultaten Benchmark - Kwaliteit Intern Toezicht 2013

Resultaten Benchmark - Kwaliteit Intern Toezicht 2013 Resultaten Benchmark - Kwaliteit Intern Toezicht 2013 Een kopgroep van raden van toezicht en raden van commissarissen in de sectoren zorg, onderwijs en corporaties hebben in het afgelopen jaar een online

Nadere informatie

REGLEMENT RAAD VAN BESTUUR ONZE LIEVE VROUWE GASTHUIS (OLVG)

REGLEMENT RAAD VAN BESTUUR ONZE LIEVE VROUWE GASTHUIS (OLVG) REGLEMENT RAAD VAN BESTUUR ONZE LIEVE VROUWE GASTHUIS (OLVG) Dit reglement Raad van Bestuur vervangt het reglement Raad van Bestuur van kracht sinds 01-04-2006, is goedgekeurd en vastgesteld door de Raad

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ecolab. Compliance Charter. Voorwoord

Stichting Pensioenfonds Ecolab. Compliance Charter. Voorwoord Stichting Pensioenfonds Ecolab Compliance Charter Voorwoord Het Compliance Charter beschrijft de definitie, doelstellingen, scope, en taken en verantwoordelijkheden van de betrokkenen in het kader van

Nadere informatie

Profielschets bestuurslid namens vroegpensioengerechtigden VPTech

Profielschets bestuurslid namens vroegpensioengerechtigden VPTech Profielschets bestuurslid namens vroegpensioengerechtigden VPTech Inleiding Het bestuur van het pensioenfonds heeft in het kader van de Wet Versterking Bestuur Pensioenfondsen (WVBP) gekozen voor het paritaire

Nadere informatie

Inleiding. Onze rollen

Inleiding. Onze rollen Toezichtvisie Inleiding Met invoering van de herzieningswet toegelaten instellingen per 1 juli 2015 en de nieuwe governancecode woningcorporaties per 1 mei 2015, is het speelveld voor woningcorporaties

Nadere informatie

onderlinge zeevang-edam VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ

onderlinge zeevang-edam VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ onderlinge zeevang-edam VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ 04. Functieprofiel Raad van Commissarissen In onderstaand profiel worden de kerntaken van de raad van commissarissen beschreven. 1. Omgevingsschets De lokale

Nadere informatie

Diversiteit in Pensioenfondsen

Diversiteit in Pensioenfondsen Diversiteit in Pensioenfondsen VITP Congres 15 september 2014 Geert-Jan Haveman Vice voorzitter Stichting Pensioenfonds Hoogovens Directeur Human Resources Tata Steel Nederland Diversiteit Geschiktheid

Nadere informatie

HANDREIKINGDATA PROTECTION IMPACT ASSESSMENT (DPIA)

HANDREIKINGDATA PROTECTION IMPACT ASSESSMENT (DPIA) HANDREIKINGDATA PROTECTION IMPACT ASSESSMENT (DPIA) Wanneer moet een DPIA worden uitgevoerd? Een Data Protection Impact Assessment (DPIA, ook wel PIA of GEB genoemd) wordt in twee situaties uitgevoerd:

Nadere informatie

10. Goed pensioenfondsbestuur

10. Goed pensioenfondsbestuur 10. Goed pensioenfondsbestuur 10.1 Paritair bestuursmodel SPE kent het paritair bestuursmodel. Intern toezicht Visitatiecommissie Bestuur Werkgever Werknemers Pensioengerechtigden Verantwoordingsorgaan

Nadere informatie

Zelfevaluatie Kwaliteitslabel Sociaal Werk

Zelfevaluatie Kwaliteitslabel Sociaal Werk Zelfevaluatie Kwaliteitslabel Sociaal Werk Kerngegevens Gegevens organisatie Gegevens zelfevaluatie Naam en adres organisatie Zelfevaluatie ingevuld op [Datum] Scope [werkzaamheden, onderdelen en locaties

Nadere informatie

TRAINING AUDIT. Doelen van deze training is: Leden van de auditteams trainen in het uitvoeren van een audit. Voorbereiden van de audit.

TRAINING AUDIT. Doelen van deze training is: Leden van de auditteams trainen in het uitvoeren van een audit. Voorbereiden van de audit. TRAINING Doelen van deze training is: Leden van de auditteams trainen in het uitvoeren van een audit. Voorbereiden van de audit. DAGAGENDA 09.00 09.15 uur: Inloop en koffie 09.15 09.30 uur: Kennismaking

Nadere informatie

Raad van Toezicht Quickscan en checklist

Raad van Toezicht Quickscan en checklist Raad van Toezicht Quickscan en checklist Stade Advies BV Kwaliteit van samenleven Quickscan Raad van Toezicht (0 = onbekend; 1 = slecht; 2 = onvoldoende; 3 = voldoende; 4 = goed; 5 = uitstekend) 1. Hoe

Nadere informatie

Raadslid Jongerenraad

Raadslid Jongerenraad Raadslid Jongerenraad Over de Jongerenraad De Jongerenraad is een adviescommissie die is opgericht om de Raad van Bestuur van het Apostolisch Genootschap te ondersteunen. De jongerenraad brengt advies

Nadere informatie

Vrijwilligersbeleid vereniging X

Vrijwilligersbeleid vereniging X Vrijwilligersbeleid vereniging X Visie t.a.v. Vrijwilligers: Vrijwilligers zijn het kapitaal van onze vereniging: Vrijwilligers zijn een onmisbare schakel binnen onze vereniging Vanuit deze visie willen

Nadere informatie

Functieprofiel bestuurs- en commissielid namens pensioengerechtigden Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot

Functieprofiel bestuurs- en commissielid namens pensioengerechtigden Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot 1. Het Pensioenfonds (verder: het Pensioenfonds) is een ondernemingspensioenfonds dat de pensioenregeling voor de (ex) medewerkers van Van Lanschot Bankiers (en gelieerde ondernemingen) uitvoert. De inhoud

Nadere informatie

1. Beleid, programmeren en evalueren

1. Beleid, programmeren en evalueren en / Pagina 1 van 6 1. Doelstelling: - Het vastleggen en eenduidig toepassen van het. - Het opstellen van een om financiële middelen te verkrijgen voor het beheren en saneren van de bodem. - Het opstellen

Nadere informatie

Handleiding Vergadertechnieken

Handleiding Vergadertechnieken Handleiding Vergadertechnieken Zelfstudie en rapporteren Bij OGO leer je niet alleen via het actief deelnemen aan groepsdiscussies, maar ook via het individueel uitvoeren van zelfstudieopdrachten (ZSO).

Nadere informatie

Profielschets. Het wijzigen van het beleid ten. De vorm, inrichting. verantwoording

Profielschets. Het wijzigen van het beleid ten. De vorm, inrichting. verantwoording Profielschetss leden Verantwoordings Orgaan Pensioenstichting Transport (PST) Algemeen Pensioenstichting Transport (PST) is de uitvoerder van de pensioenregeling voor de deelnemende DHL bedrijven in Nederland.

Nadere informatie

Input KPS-werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen

Input KPS-werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen Input KPS-werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen 16 maart 2012 Input KPS Werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen Pagina 1 Inhoud Inleiding... 3 Verantwoording

Nadere informatie

De geschikte kandidaat is bereid om pensioenopleiding te volgen. SPT organiseert een opleidings- en inwerkprogramma.

De geschikte kandidaat is bereid om pensioenopleiding te volgen. SPT organiseert een opleidings- en inwerkprogramma. Aan: Bestuur BPVT Van: Sako Zeverijn CC: Bestuur SPT Betreft: Functieprofiel bestuurslid met portefeuille communicatie Datum: 13 mei 2014 1. Algemeen Stichting Pensioenfonds Tandartsen en Tandartsspecialisten

Nadere informatie

Plan van aanpak voor een tussentijdse evaluatie beleidsplan Sociaal Domein

Plan van aanpak voor een tussentijdse evaluatie beleidsplan Sociaal Domein Plan van aanpak voor een tussentijdse evaluatie beleidsplan Sociaal Domein Gemeente Bronckhorst, 23 augustus 2016 1. Aanleiding We willen het beleidsplan Sociaal Domein 2015-2018 gemeente Bronckhorst tussentijds

Nadere informatie

Competentievisie Verantwoordingsorgaan Stichting-Telegraafpensioenfonds 1959

Competentievisie Verantwoordingsorgaan Stichting-Telegraafpensioenfonds 1959 Competentievisie Verantwoordingsorgaan Stichting-Telegraafpensioenfonds 1959 blad 1 van 10 Inhoud Inleiding... 3 Algemeen beleid... 3 Diversiteit... 3 Deskundigheidsniveau s... 3 Deskundigheidsverdeling...

Nadere informatie

Handreiking onafhankelijk voorzitter samenwerkingsverband passend onderwijs. Harry Nijkamp

Handreiking onafhankelijk voorzitter samenwerkingsverband passend onderwijs. Harry Nijkamp Handreiking onafhankelijk voorzitter samenwerkingsverband passend onderwijs Harry Nijkamp Handreiking onafhankelijk voorzitter samenwerkingsverband passend onderwijs 2 / 9 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3

Nadere informatie

Huishoudelijk reglement

Huishoudelijk reglement Huishoudelijk reglement van het bestuur en bestuurscommissies Vastgesteld door het bestuur van BPF Schoonmaak op 28 juni 2016. Pagina 1 van 7 Inhoudsopgave Pagina Artikel 1. Procedure bij voordracht van

Nadere informatie

Federatie NVVS FOSS SH-Jong, Huishoudelijk reglement (definitief) d.d

Federatie NVVS FOSS SH-Jong, Huishoudelijk reglement (definitief) d.d HUISHOUDELIJK REGLEMENT Dit huishoudelijk reglement is opgesteld op basis van het gestelde in artikel 16 van de statuten. In dit reglement zijn in aanvulling op de statuten spelregels opgenomen voor een

Nadere informatie

REGLEMENT EN WERKWIJZE COMMISSIE NORMSTELLING ERKENNINGSREGELING GOEDE DOELEN 30 januari 2017

REGLEMENT EN WERKWIJZE COMMISSIE NORMSTELLING ERKENNINGSREGELING GOEDE DOELEN 30 januari 2017 REGLEMENT EN WERKWIJZE COMMISSIE NORMSTELLING ERKENNINGSREGELING GOEDE DOELEN 30 januari 07 Artikel De Commissie Normstelling Erkenningsregeling Goede Doelen a. De Commissie Normstelling is verantwoordelijk

Nadere informatie

Besturen van een stichting of vereniging

Besturen van een stichting of vereniging Besturen van een stichting of vereniging In dit document wordt ingegaan op een aantal aspecten die van belang zijn bij het goed besturen van een stichting of vereniging. De taken en verantwoordelijkheden

Nadere informatie

GOVERNANCE CODE WONINGCORPORATIES

GOVERNANCE CODE WONINGCORPORATIES GOVERNANCE CODE WONINGCORPORATIES November 2006 1 GOVERNANCE CODE WONINGCORPORATIES PRINCIPES I. Naleving en handhaving van de code Het bestuur 1 en de raad van commissarissen zijn verantwoordelijk voor

Nadere informatie

Profiel bestuurslid Pensioenfonds Medewerkers Apotheken voor opvulling vacature per 1 januari Vertegenwoordiger pensioengerechtigden

Profiel bestuurslid Pensioenfonds Medewerkers Apotheken voor opvulling vacature per 1 januari Vertegenwoordiger pensioengerechtigden Profiel bestuurslid Pensioenfonds Medewerkers Apotheken voor opvulling vacature per 1 januari 2018 Vertegenwoordiger pensioengerechtigden Algemeen Van een bestuurslid van PMA wordt in zijn algemeenheid

Nadere informatie

LMD brandweer. Toelatingsprocedure

LMD brandweer. Toelatingsprocedure LMD brandweer Toelatingsprocedure Toelatingsprocedure brandweer van kandidaat naar deelnemer Als leidinggevende bij de brandweer functioneer je in een turbulente omgeving. Het lijkt wel of de veranderingen

Nadere informatie

2.1 Het bestuur is het Stichtingsbestuur en bestaat uit de bestuursleden zoals vastgelegd in de statuten.

2.1 Het bestuur is het Stichtingsbestuur en bestaat uit de bestuursleden zoals vastgelegd in de statuten. Huishoudelijk Reglement Structuur en werkwijze Stichting Fibula In dit huishoudelijke reglement zijn die onderwerpen geregeld, die niet in de statuten vervat zijn, en waarin de belangrijkste afspraken

Nadere informatie

BIJLAGE 5. WAARDERINGSKADER VOORSCHOOLSE EDUCATIE

BIJLAGE 5. WAARDERINGSKADER VOORSCHOOLSE EDUCATIE BIJLAGE 5. WAARDERINGSKADER VOORSCHOOLSE EDUCATIE In deze bijlage is het waarderingskader en de normering voor de voorschoolse educatie opgenomen. De toelichting op de aanpassing van het waarderingskader

Nadere informatie

Interne communicatie. Uitslagen Quick Scan. De Bakelgeert

Interne communicatie. Uitslagen Quick Scan. De Bakelgeert Interne communicatie Uitslagen Quick Scan De Bakelgeert Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 De QuickScan... 2 Gegevens... 4 Schoolgegevens... 4 Periode van afname... 4 Aantal respondenten...

Nadere informatie

Aanbevelingen Rekenkamer Breda in relatie tot nota Verbonden Partijen

Aanbevelingen Rekenkamer Breda in relatie tot nota Verbonden Partijen Bijlage 5 Aanbevelingen Rekenkamer Breda in relatie tot nota Verbonden Partijen Aanbevelingen rapport Rekenkamer Breda 1. Geef als raad opdracht aan het college om samen met de raad een nieuwe Nota Verbonden

Nadere informatie

TRANSPARANTIEDOCUMENT

TRANSPARANTIEDOCUMENT TRANSPARANTIEDOCUMENT Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie en aanverwante Bedrijven (VNPS) Dit is een uitgave van de Vereniging Nederlands Pensioenfonds voor de Sigarenindustrie

Nadere informatie

Plan van aanpak. Taskforce op zoek naar Evenwicht. Achtergrond bij Agendapunt 3 van de AV van NOC*NSF op 18 mei

Plan van aanpak. Taskforce op zoek naar Evenwicht. Achtergrond bij Agendapunt 3 van de AV van NOC*NSF op 18 mei Plan van aanpak Taskforce op zoek naar Evenwicht Achtergrond bij Agendapunt 3 van de AV van NOC*NSF op 18 mei Plan van aanpak; op zoek naar evenwicht Inleiding Na de vorige extra Algemene Vergadering van

Nadere informatie

Dit reglement is opgesteld en vastgesteld ingevolge artikel 5.5. van de statuten van Stichting Vocallis.

Dit reglement is opgesteld en vastgesteld ingevolge artikel 5.5. van de statuten van Stichting Vocallis. BESTUURSREGLEMENT Vastgesteld door het bestuur op 6 mei 2015. Hoofdstuk I. Algemeen. Artikel 1. Begrippen en terminologie. Dit reglement is opgesteld en vastgesteld ingevolge artikel 5.5. van de statuten

Nadere informatie