Passend onderwijs vanuit de leraar bezien
|
|
- Marina van Beek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Passend onderwijs vanuit de leraar bezien Onderzoek vanuit de Algemene Onderwijsbond 30 oktober
2 Inleiding Na aanleiding van de tweede voortgangsrapportage passend onderwijs benoemde staatssecretaris Dekker het belang van het betrekken van leraren bij het invoeren van het passend onderwijs; In de commissie heb ik al toegezegd dat ik bij de volgende voortgangsrapportage graag in kaart breng of leraren bij de uitwerking van dit beleid en bij het opstellen van ontwikkelingsplannen voldoende worden betrokken. Echter werd dit gevolgd met: Het gaat mij echt een stap te ver om nu een heel nieuwe steekproef, een soort enquête onder leraren, te houden. 1 Voor de Algemene Onderwijsbond de aanleiding om hier wél mee aan de slag te gaan. Al in een vroeg stadium hebben wij geconstateerd dat de communicatie naar het personeel en de betrokkenheid van het personeel bij de implementatie van passend onderwijs minimaal is 2. Dit zorgt ervoor dat het voor veel leraren onduidelijk is wat hen te wachten staat. Het gesprek over passend onderwijs wordt gevoerd op bestuurlijk niveau en te weinig in de klas. Het is de hoogste tijd dat passend onderwijs eens vanuit de leraren wordt bezien. Hoe kijkt de leraar tegen passend onderwijs aan? Worden leraren voldoende betrokken bij de invoering van passend onderwijs? Voelen leraren zich bekwaam genoeg om zorgleerlingen in de klas op te nemen? En zijn de leraren er wel klaar voor? De centrale vraag in dit onderzoek is daarom: Hoe schat de leraar de betrokkenheid, de bekwaamheid en het draagvlak van hemzelf in, wanneer hij kijkt naar de intrede van de wet Passend Onderwijs? Het doel van dit verslag is dat het een leesbaardere versie betreft van het grootschalige onderzoek Passend Onderwijs vanuit de Leraar bezien. Voor nadere informatie of specifiekere resultaten en cijfers is het volledige onderzoek te beraadslagen 3. 1 Dekker ( ). Passend Onderwijs. 2 Algemene Onderwijsbond (2013). Passend Onderwijs. Brief naar de Leden Vaste Commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Utrecht. Briefnummer WD/HP. 3 Algemene Onderwijsbond (2013). Passend onderwijs vanuit de leraar bezien. Utrecht. 2
3 Samenvatting Op 1 augustus 2014 treedt de wet Passend onderwijs in werking. Nog steeds lijkt de focus teveel op de bestuurlijke inrichting te liggen en wordt de vertaalslag naar de klas onvoldoende gemaakt. De Algemene Onderwijsbond maakt zich hier ernstige zorgen over. Met dit onderzoek laat de AOb zien hoe de invoering van passend onderwijs door leraren wordt ervaren. Hoe kijkt de leraar tegen passend onderwijs aan? Worden leraren voldoende betrokken bij de invoering van passend onderwijs? Voelen leraren zich bekwaam genoeg om zorgleerlingen in de klas op te nemen? En zijn leraren er wel klaar voor? Kloof tussen management en werkvloer Leraren voelen zich nog steeds onvoldoende betrokken bij de beslissingen rondom passend onderwijs en hebben het gevoel geen tot weinig invloed te hebben op de zorgstructuur binnen de school. De mening en visie van leraren over zaken rondom passend onderwijs wordt te weinig gevraagd en er wordt hen niet gevraagd wat zij haalbaar achten in hun klas. Het management geeft daarentegen aan zich wel betrokken te voelen bij de beslissingen rondom passend onderwijs. Van het management geeft 50 procent aan dat er op school een ondersteuningsprofiel is opgesteld. Onder leraren is er nog veel onbekend. Meer dan de helft van de leraren heeft geen idee of er een ondersteuningsprofiel is opgesteld of opgesteld gaat worden. Slechts 20 procent weet dat er een ondersteuningsprofiel is en 23 procent weet dat deze er (nog) niet is. Dit betekent dat het voor veel leraren onduidelijk is wat er van hen verwacht wordt. De groepsgrootte is bepalend Het lijkt erop dat met de invoering van passend onderwijs de werkdruk alleen maar verder zal toenemen. Leraren verwachten dat door de invoering van de wet er meer zorgleerlingen komen in de klas, er meer verschillende niveaus ontstaan en de administratieve lasten verder toenemen. Hierbij is de grootte van de klassen volgens de leraren bepalend voor de mate waarin zij zorgleerlingen hulp kunnen bieden. Volgens leraren is de ideale groepsgrootte in het basisonderwijs 23 en in het voortgezet onderwijs 22. Dit is een groot verschil met de huidige praktijk: een gemiddelde groepsgrootte van 26, waarbij 28 tot 30 leerlingen het meeste voorkomt. Gemiddeld hebben leraren 5 zorgleerlingen in de klas, terwijl ze aangeven gemiddeld 3 zorgleerlingen in de klas aan te kunnen. De wil is er, maar de tijd en ondersteuning ontbreekt De wil om zich in te zetten is groot, maar op veel scholen ontbreekt het aan tijd en goede ondersteuning. De meeste leraren voelen zich bekwaam genoeg in het omgaan met de problematieken die nu het meest voorkomen, maar door het toenemen van de klassengrootte, de niveaus en de eisen is het steeds moeilijker te managen. Er is behoefte aan steun op maat; ondersteuning en scholing die past bij de leraar en de concrete situatie in de klas. De ondersteuning van leraen door inzet van personen met een specifieke deskundigheid wordt steeds beperkter, vanwege de bezuinigingen van scholen. Leraren hebben behoefte aan extra handen in de klas. Wat te doen? Leraren geven aan meer handen in de klas te willen, betere ondersteuning, kleinere klassen en meer ruimte en tijd om zich te professionaliseren. Daarbij is het van groot belang dat leraren betrokken gaan worden bij de besluiten die genomen worden of al zijn genomen door de schoolbesturen. De vertaalslag naar de praktijk in de klas moet nu toch echt gemaakt worden. 3
4 1. Betrokkenheid van leraren Leraren moeten worden betrokken bij de invoering! Er is nog niet eens met ons besproken wat er in de klas moet en gaat gebeuren. Hoewel duidelijk is dat het passend onderwijs gaat om het gegeven onderwijs binnen de klas, wordt uitgerekend deze professional nog vaak buiten de plannen gehouden. 45 Leraren staan het dichtste bij de leerling en kunnen zien waar een leerling behoefte aan heeft. Leraren kunnen tevens het beste aangeven hoe de groepsresultaten en zorg moeten worden verbeterd in hun klas. De leraar is degene die uiteindelijk de plannen rondom het ondersteuningsprofiel van een samenwerkingsverband in de praktijk uitvoeren. De leraar is verantwoordelijk voor de uiteindelijke resultaten van de leerlingen en de geboden zorg in de klas. Het is daarom van groot belang dat de leraren achter de plannen staan die worden gemaakt door de overheid en het samenwerkingsverband binnen het passend onderwijs. Het draagvlak onder leraren moet groot genoeg zijn om de plannen rondom passend onderwijs te doen slagen. 6 Hierbij is de betrokkenheid van leraren van groot belang. Betrokkenheid in deze context betekent dat de leraar wordt meegenomen in de beslissingen die worden genomen bij de werkgever, het samenwerkingsverband of de overheid. Kloof tussen management en werkvloer Het management voelt zich meer betrokken dan de leraren. Wanneer het gemiddelde cijfer van de betrokkenheid van de leraren wordt vergeleken met dat van het management en ondersteunend personeel, is dat het gemiddelde wel overeenkomt met het ondersteunend personeel, maar niet met het management. Het vragen van de mening van leraren rondom passend onderwijs, het betrokken worden in het proces en het aangeven wat de leraar haalbaar acht binnen de klas met passend onderwijs wordt niet gedaan. Het proces moet vanuit de werkvloer opgetuigd worden. Het is onjuist om er vanuit te gaan dat met het opstellen van procedures alles goed komt. De leraar en de leerling zijn niet in procedures te vangen. Onwetendheid over ondersteuningsprofiel Wanneer wordt gekeken naar de ondersteuningsprofielen die de scholen moeten opstellen, blijkt dat er veel onduidelijkheid is. Leraren worden nog buiten de plannen van de nieuw opgestelde ondersteuningsprofielen gehouden. Veel leraren hebben geen idee of de school al een ondersteuningsprofiel heeft (56,3%), weten niet of de school ermee bezig is (32%), 57% van de leraren weten niet of de school nog van plan is een ondersteuningsplan te maken. Hier is ook de kloof tussen het management en de werkvloer zichtbaar. Van het management zegt 49,8% dat de school een ondersteuningsprofiel heeft, waarvan het grootste deel in het speciaal onderwijs zit. Ik heb nu nog amper een idee wat het allemaal inhoudt en wat de gevolgen zijn voor het onderwijs in het algemeen, maar ook voor de docenten en de leerlingen. 4 Algemene Onderwijsbond (2013). Passend Onderwijs. Brief naar de Leden Vaste Commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Utrecht. Briefnummer WD/HP. 5 Algemene Rekenkamer (2013). Kunnen basisscholen passend onderwijs aan? Den Haag. 6 Brekelmans, F. (2012). Brief aan tweede Kamercommissie betreffende wetsvoorstel passend onderwijs, datum:
5 Invloed op zorgstructuur Leraren geven aan dat zij geen directe invloed hebben op de zorgstructuur. Dit is in strijd met de doelen die zijn opgesteld door OC&W waarin staat genoemd dat de leraren invloed moeten hebben op de zorgstructuur en een adviesrecht hebben bij het opstellen van een ondersteuningsplan 7. Dit punt vergt daarom nog de aandacht. Leraren moeten meer betrokken worden bij het opstellen van deze plannen. Zij moeten in ieder geval kennis hebben van het ondersteuningsplan dat wordt opgesteld in hun eigen school. Aanpak van de werkwijze van onderop en niet van bovenaf. Dat wil zeggen dat je als team samen met het management je profiel opstelt. Op onze school hebben we dit tot nu toe gedaan. Plannen die gemaakt worden, worden dan ook door het hele team gedragen en vorm gegeven en niemand voelt zich van bovenaf onder druk gezet. Het is wel van belang om in alle enthousiasme keuzes te maken en niet teveel zaken tegelijk aan te pakken. Ook hier is de kloof tussen de werkvloer en het management weer zichtbaar. Het management heeft over het algemeen wel het gevoel hier invloed op te hebben. Het ondersteunend personeel reageert vrij neutraal tot negatief. En de leraar geeft aan hier niet direct invloed op uit te oefenen. Dat leraren invloed uitoefenen op de zorgstructuur is van groot belang. Leraren kunnen immers het beste aangeven welke hulp in de klas nodig is. 7 Passend Onderwijs (2013). Veranderingen voor leraren en begeleiders. Gevonden op 9 september 2013 op 5
6 2. Zorgleerlingen Met het passend onderwijs gaat het al gauw over veranderingen voor zorgleerlingen. Volgens de leraren zijn op dit moment ongeveer 23 procent van de leerlingen zorgleerlingen 8. In de laatste jaren is een stijging te zien van zorgleerlingen die worden doorverwezen naar (Voortgezet) Speciaal Onderwijs ((V)SO) en Speciaal Basisonderwijs (SBO). 9 Dit terwijl het aantal leerlingen op het primair onderwijs en voortgezet onderwijs krimpt 10. Eén van de redenen voor het invoeren van Passend Onderwijs is het tegengaan van deze groei. De zorgleerlingen zouden meer in het regulier onderwijs terecht moeten komen. Uit onderzoek is een definitie voor zorgleerlingen ontwikkeld, die in dit onderzoek wordt aangehouden, namelijk: Een zorgleerling is een leerling: - Voor wie een individueel handelingsplan bestaat en/of; - Voor wie een specifieke aanpak of extra hulp nodig is en/of; - Die een specifiek probleem of beperking heeft procent van de leraren heeft een of meerdere zorgleerlingen in de klas. Leraren geven aan dat de dyslexie (66%), ADHD (61%) en een stoornis in het autistisch spectrum (57%) het meest voorkomen. Het minste komen het Syndroom van Down (1,5%) en visuele problemen (1,1%) voor. Gemiddeld hebben leraren in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs 5 zorgleerlingen in de klas, waarbij 3 en 5 leerlingen het meest als antwoord is gegeven (beiden 16,3%). In het speciaal onderwijs zitten gemiddeld 12 zorgleerlingen in de klas. Leraren in het regulier onderwijs geven aan dat zij 3 of minder zorgleerlingen aan denken te kunnen in de klas. Leraren in het speciaal onderwijs geven aan gemiddeld 9 zorgleerlingen aan te kunnen. Visie op zorgleerlingen Aan leraren is gevraagd of hun school een duidelijke visie heeft op de ondersteuning van zorgleerlingen. Deze vraag is neutraal beantwoord. Wanneer dit wordt uitgesplitst over de grootte van de scholen, kan voorzichtig worden gesteld dat hoe groter een school, hoe negatiever de vraag is beantwoord. Tenslotte is nog gekeken naar de verdeling over de sectoren. Dan valt op dat vooral het speciaal onderwijs van mening is een duidelijke visie te hebben, het basisonderwijs hier ook redelijk positief over is, maar dat het voortgezet onderwijs vooral neutraal wordt beoordeeld. 8 Smeets, E., Ledoux, G., Blok, H., Felix, C., Heurter, A., Kuijk, van, J., Vergeer, M. (2013). Op de drempel van passend onderwijs. Beleid en aan bod rond specifieke onderwijsbehoeften in zes samenwerkingsverbanden. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. 9 Algemene Rekenkamer (2013). Kunnen basisscholen passend onderwijs aan? Den Haag. 10 Centraal Bureau voor de Statistiek (2013) Driessen, G., Mulder, L., & Roeleveld, J. (2012). Cohortonderzoek COOL5-18. Technisch rapport basisonderwijs, tweede meting 2010/11. Nijmegen: ITS / Amsterdam: Kohnstamm Instituut 6
7 3. Klassengrootte De ideale klassengrootte De ideale klassengrootte volgens leraren in het basisonderwijs is 23, in het voortgezet onderwijs 22 en in het speciaal onderwijs 12, terwijl de gemiddelde groepsgrootte op dit moment bij deze leraren in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs 26 leerlingen is, waarbij 28 tot 30 leerlingen zelfs het meeste voorkomt, en 13 in het speciaal onderwijs. De klassengrootte neemt toe Ongeacht of het leerlingenaantal groeit of krimpt op een school, de klassengrootte neemt toe. Op het merendeel van de scholen blijft het leerlingaantal stabiel (41,3%), 29,1% maakt een krimp mee en 27,7% van de scholen groeien. Opvallend is dat hoewel het leerlingaantal op scholen daalt, het grote merendeel van de klassen groeit (79,5%). Een reden dat het leerlingenaantal krimpt en tegelijk de klassengrootte toeneemt, kan het herverdelen van kinderen over klassen zijn. Zo kunnen bijvoorbeeld drie kleine klassen worden samengevoegd tot twee grote groepen. Toch is dit geen wenselijke verandering, gezien de meningen van leraren dat zij kleinere groepen willen. Hoewel velen die beleid bepalen ventileren dat groepsgrootte niet van invloed is op de resultaten in de klas, zal elke groepsleerkracht met ervaring aan kunnen geven dat er toch ergens een plafond moet zijn. Groei aantal zorgleerlingen Aansluitend op de groei van klassen verwachten leraren en het management in het primair en voortgezet onderwijs een groei van zorgleerlingen in de klas. Dit is geen verassend gegeven, aangezien dit al in eerder onderzoek is ondervonden 12. Dit is wel een zorgelijke ontwikkeling, aangezien leraren aangeven gemiddeld drie zorgleerlingen aan te kunnen, terwijl zij er nu al vijf hebben. De vraag die deze gegevens automatisch oproepen is natuurlijk of leraren straks de extra zorgleerlingen in de klas wel aankunnen? Klassengrootte bepalend voor zorg in de klas De grootte van de klassen is volgens leraren bepalend voor de mate waarin zij zorgleerlingen hulp kunnen bieden. Het ondersteunend personeel en management kijkt hier iets neutraler tegenaan, maar is het er voor het grootste deel mee eens. Hoe groter de klassen worden, hoe minder bekwaam leraren zich voelen bij het bieden van hulp aan het groeiende aantal zorgleerlingen. Het zal zeker niet slagen met grote klassen. De problemen binnen een groep worden er steeds meer en dat terwijl de groepsgrootte groeit. Ik heb als docent niet de tijd om de zorgleerling de aandacht te geven die hij/zij nodig heeft. 12 Algemene Rekenkamer (2013). Kunnen basisscholen passend onderwijs aan? Den Haag. 7
8 4. Ondersteuning De kwaliteit neemt niet toe Leraren verwachten dat met het passend onderwijs het aantal zorgleerlingen, niveaus, de werkdruk en de administratieve lasten toenemen en dat meer zorgleerlingen in het regulier onderwijs worden opgenomen. Leraren verwachten dan ook dat de kwaliteit van het onderwijs met de invoering van passend onderwijs niet zal toenemen. Leraren geven aan behoefte te hebben naar steun op maat; ondersteuning en scholing die past bij de leraar en de concrete situatie in de klas. 13 Overbelast Eén op de vijf leraren voelt zich nu al overbelast 14. Het nieuwe opbrengstgericht werken vraagt om het bijhouden van extra administratie. Leraren ervaren mede daardoor dat zij onvoldoende tijd hebben om de groep met extra ondersteuningsbehoeften voldoende aandacht te geven. Leraren hebben het idee dat ze onmogelijk tegemoet kunnen komen aan alle leerbehoeften, maar doen wel graag de moeite. Daarnaast komt nog de druk van het leveren van goede prestaties door de leerlingen, om als school hier niet op afgerekend te worden 15. Leraren ervaren een spanningsveld tussen het investeren in leerlingen met een specifieke leerbehoefte en het maximaliseren van de leeropbrengst. Administratieve lasten rondom zorgleerlingen Leraren zijn gemiddeld 3,78 uur per week kwijt aan extra administratieve lasten rondom zorgleerlingen, waarvan 90,8% 8 of minder uur kwijt is en daarvan 51,5% minder dan 3 uur. Opvallend is dat wanneer per sector wordt gekeken de leraren in het voortgezet onderwijs het minst aantal uren kwijt zijn, namelijk 2 uur per week gemiddeld. De leraren in het speciaal onderwijs zijn de meeste uren kwijt met gemiddeld 8 tot 10 uur. Ondersteuning Leraren geven aan behoefte te hebben aan ondersteuning en geven daarbij ook aan dat de ondersteuning op dit moment niet voldoende is. Hierin zijn wel verschillen aan te geven. Zo hebben de leraren in het voortgezet onderwijs minder het idee dat zij worden ondersteund dan leraren in het basisonderwijs en speciaal onderwijs. Vooral de leraren in het speciaal onderwijs zijn hierover positief. Voorzichtig mag hierover ook worden gesteld dat hoe groter de school, hoe minder men het gevoel heeft dat hij wordt ondersteund bij het onderwijs geven aan zorgleerlingen. Leraren hebben behoefte aan extra handen in de klas. Ondersteuning van leraren door inzet van personen met ervaring of specifieke deskundigheid is beperkt, vanwege de bezuinigingen van scholen. De interne begeleiders hebben hiervoor te weinig tijd. Terwijl het afvloeien van onderwijsondersteunend personeel en deskundigen juist met het invoeren van passend onderwijs niet wenselijk is. Passend onderwijs is mogelijk als er meer ondersteuning in de klas aanwezig is. Ik eindig dit schooljaar met 30 leerlingen en dat zou ik zelf niet voor elkaar krijgen zonder mijn onderwijsassistent! 13 Mol Lous, A. (2011). Ex-ante evaluatie Passend Onderwijs. Studie in opdracht van ECPO. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. 14 Smeets, E., Ledoux, G., Blok, H., Felix, C., Heurter, A., Kuijk, van, J., Vergeer, M. (2013). Op de drempel van passend onderwijs. Beleid en aan bod rond specifieke onderwijsbehoeften in zes samenwerkingsverbanden. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. 15 Algemene Rekenkamer (2013). Kunnen basisscholen passend onderwijs aan? Den Haag. 8
9 5. Bekwaamheid en professionalisering Eén van de belangrijkste doelen vanuit de Wet Passend Onderwijs is dat de leraar leert om te gaan met verschillen in de klas. Zoals blijkt is dit bij veel leraren nog een hekelpunt. Niet zozeer omdat zij zich niet willen professionaliseren of kunnen, maar eerder doordat zij hiervoor de tijd niet kunnen vinden. Dit wekt zorgen bij zowel de besturen als de leraren zelf. Pas wanneer de leraar zich bekwaam genoeg voelt om de grotere klassen met meer diversiteit aan te kunnen, kunnen de doelen die worden gesteld rondom passend onderwijs slagen. Bekwaamheid in deze context betekent daarom het vertrouwen in het kennen en kunnen van alle kennis en vaardigheden die nodig zijn bij het vormgeven van het passend onderwijs binnen de klas, school en maatschappij. Bekwaamheid Op de vraag of men zorgleerlingen kan bieden wat zij nodig hebben, geven leraren aan dit niet altijd te kunnen. De wil om zich in te zetten is groot, maar op veel scholen ontbreekt het aan tijd en goede ondersteuning. De meeste leraren voelen zich bekwaam genoeg in het omgaan met de problematieken die nu het meest voorkomen, maar door het toenemen van de klassengrootte, de niveaus en de eisen is het steeds moeilijker te managen. Het is geen onwil om passend onderwijs met scepsis te bekijken, of dat we er niet capabel voor zijn, maar juist een tijdsprobleem. Hoe organiseer je al die verschillende aandacht en behoeftes in je groep gedurende de dag? Leraren voelen zich deskundig genoeg om onderwijs te geven aan zorgleerlingen met de meest voorkomende zorgen (sociaal-emotionele problemen, adhd, dyslexie en faalangst). Minder deskundig voelen leraren zich op het gebied van Syndroom van Down, verstandelijke beperkingen of zeer moeilijk lerend, doof- en slechthorendheid en visuele beperkingen. Dit betreft de zorgleerlingen die op dit moment het minst voorkomen in het regulier onderwijs. Een opvallend punt is dat leraren denken meer moeite te hebben met zorgleerlingen met gedragsproblemen dan zorgleerlingen met een probleem met leertempo/leerniveau. Er moet gekeken worden naar wat voor zorgleerlingen er in de klas zitten. Persoonlijk vind ik 8 dyslecten minderen zwaar dan 3 kinderen met gedragsproblemen. Daarom is het moeilijk te zeggen hoeveel zorgleerlingen je in je klas aan kunt. Dit hangt sterk af van de zorgproblematiek. Professionalisering Een deel van de leraren ziet dat er geïnvesteerd wordt in professionalisering. Dit gebeurt vaak niet op de gewenste manier. Leraren volgen vaak de verplichte teamscholing, maar hebben onvoldoende tijd voor maatwerk. Daarnaast geven leraren aan dat zij onvoldoende tijd krijgen om zich te professionaliseren. Ruimte tot professionaliseren kan nog meer worden geboden, met name op grote scholen en in het voortgezet onderwijs. De leraar is wel een deskundige, maar geen octopus. De focus op professionaliseren is prima, maar we zijn nu ook geen amateurs en zelfs deskundigen weten en kunnen niet alles. 9
Passend onderwijs vanuit de leraar bezien Onderzoek vanuit de Algemene Onderwijsbond. 30 oktober 2013
Passend onderwijs vanuit de leraar bezien Onderzoek vanuit de Algemene Onderwijsbond 30 oktober 2013 1 2 Inhoud Woord vooraf 4 Samenvatting 5 Aanleiding 6 Passend onderwijs 6 Betrokkenheid van leraren
Nadere informatie30 Welke typen zorgleerling komen in uw klas(sen) het meest voor? Meerdere antwoorden mogelijk, maximaal drie.
30 Welke typen zorgleerling komen in uw klas(sen) het meest voor? Meerdere antwoorden mogelijk, maximaal drie. Meerkeuze Vraag / variabele Welke typen zorgleerling komen in uw klas(sen) het meest voor?
Nadere informatieOnderzoek Passend Onderwijs
Rapportage Onderzoek passend onderwijs In samenwerking met: Algemeen Dagblad Contactpersoon: Ellen van Gaalen Utrecht, augustus 2015 DUO Onderwijsonderzoek drs. Liesbeth van der Woud drs. Tanya Beliaeva
Nadere informatieAandachtspunten Leraren passend onderwijs
Aandachtspunten Leraren passend onderwijs Beste leraar, Op 1 augustus 2014 wordt de wet passend onderwijs ingevoerd. Dit betekent dat er een aantal zaken anders geregeld zijn voor leerling, leraar en ouder.
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Primair Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Nadere informatieSamenvatting. Zie hiervoor het werkplan van de Evaluatie- en adviescommissie passend onderwijs 2008-2012. ECPO, oktober 2008.
Rapport 827 Jaap Roeleveld, Guuske Ledoux, Wil Oud en Thea Peetsma. Volgen van zorgleerlingen binnen het speciaal onderwijs en het speciaal basisonderwijs. Verkennende studie in het kader van de evaluatie
Nadere informatieStarters-enquête. 9 september 2014. Een initiatief van AOb-Groene Golf en het NCRV-programma Altijd Wat
Starters-enquête 9 september 2014 Een initiatief van AOb-Groene Golf en het NCRV-programma Altijd Wat 1 EEN STROEVE START Een fantastische baan, maar heel erg zwaar. De Groene Golf de jongerenafdeling
Nadere informatieVragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012
Vragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012 Toelichting Beste leerling, Jij zit in de Eureka!-klas. We zijn benieuwd naar jouw mening. Die kun je geven in deze vragenlijst. Die bestaat
Nadere informatieSchoolportret samenwerkingsverband Roermond. vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en met gymnasium)
Schoolportret samenwerkingsverband Roermond vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en met gymnasium) Schoolportret samenwerkingsverband Roermond vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en
Nadere informatiePrimair Onderwijs Onze referentie
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 AE DEN HAAG.. Primair Onderwijs IPC 2400 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ
Nadere informatieEnquête. vijf jaar passend onderwijs
Enquête vijf jaar passend onderwijs Algemene Onderwijsbond Enquête vijf jaar passend onderwijs Juni 2019 Onderwijsbond van 4 Aanleiding Komend kalenderjaar staat de eindevaluatie van de Wet passend onderwijs
Nadere informatie259 mensen hebben de enquête volledig ingevuld. Dat is bijna een kwart van alle schoolbesturen (22%).
ENQUETE: Groepsgrootte in het basisonderwijs 259 mensen hebben de enquête volledig ingevuld. Dat is bijna een kwart van alle schoolbesturen (22%). 1. Hoeveel scholen vallen er onder uw bestuur? Ingevuld
Nadere informatiePassend Onderwijs in Friesland. hoe zit dat precies
Passend Onderwijs in Friesland hoe zit dat precies Passend Onderwijs is de nieuwe manier waarop in het onderwijs extra ondersteuning aan leerlingen met leer- of ontwikkelingsmoeilijkheden wordt gegeven.
Nadere informatieMeer doen met minder mensen
Meer doen met minder mensen Voor het achtergrondverhaal Meer doen met minder mensen in het Onderwijsblad 14 van 22 september is gebruik gemaakt van verschillende bronnen, cijfers van het ministerie van
Nadere informatieFactsheet ontwikkeling zorgleerlingen. Algemene Onderwijsbond maart 2014
Factsheet ontwikkeling zorgleerlingen Algemene Onderwijsbond maart 2014 1 Meer leerlingen op gewone basisschool Aan de vooravond van de invoering van passend onderwijs is het tijd om de balans op te maken.
Nadere informatieVoor wie is de Week van passend onderwijs bedoeld?
Ongetwijfeld heeft iedereen wel eens de term PASSEND ONDERWIJS voorbij zien komen. Samenwerkingsverbanden, schoolbesturen en scholen zijn al een aantal jaar druk bezig alles vorm te geven zoals het in
Nadere informatieSchool ONDERSTEUNINGSPROFIEL
School ONDERSTEUNINGSPROFIEL VAN basisschool Ondersteuningsprofiel van De Horizon Naam van de school: Basisschool De Horizon Adres: Landtong 8-10 Postcode: 1186 GP Plaats: Amstelveen Datum: juni 2015 Opgesteld
Nadere informatie2.10 Resultaten van het ITS onderzoek naar leerlingen met autisme in het primair en voortgezet onderwijs in het schooljaar
2.10 Resultaten van het ITS onderzoek naar leerlingen met autisme in het primair en voortgezet onderwijs in het schooljaar 2003-2004 Samenvatting, conclusies en aandachtspunten 1 Autisme in het primair
Nadere informatiePassend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders
Passend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders Inhoudsopgave: Inleiding Hoofdstuk 1 Passend onderwijs in een notendop Hoofdstuk 2 Het ondersteuningsprofiel Hoofdstuk 3 Aanmelden Hoofdstuk
Nadere informatiePassend onderwijs. Lid van het dagelijks bestuur, Liesbeth Verheggen
Passend onderwijs De AOb heeft zich uitgesproken vóór het behouden van zoveel mogelijk leerlingen binnen het reguliere onderwijs. Maar de AOb voegde daar altijd aan toe dat passend onderwijs dan wel op
Nadere informatieTweede Kamer der Staten Generaal Vaste Kamercommissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Postbus BJ Den Haag.
Postbus 1223 3500 BE Utrecht Tweede Kamer der Staten Generaal Vaste Kamercommissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Herculesplein 215 3584 AA Utrecht T 030-236 37 29 E info@platformvg.nl
Nadere informatieEen goede leraar is een competente leraar (van Eijkeren, 2005, p.22)
Een goede leraar is een competente leraar (van Eijkeren, 2005, p.22) Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 4 Voorwoord... 6 Aanleiding voor het onderzoek... 7 Inleiding... 9 H5 Korte beschrijving
Nadere informatieDe staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Primair Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Primair Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Nadere informatieSCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016. Bernulphusschool
SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016 Bernulphusschool 1 Voorwoord Voor u ligt het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) van de Bernulphusschool. Iedere school stelt een SOP op, dit is een wettelijke
Nadere informatieOnderzoek Passend Onderwijs
Rapportage Onderzoek passend onderwijs Utrecht, juni 2016 DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent van Grinsven drs. Liesbeth van der Woud Postbus 681 3500 AR Utrecht telefoon: 0302631080 e-mail: info@duo-onderwijsonderzoek.nl
Nadere informatieAannamebeleid Emile Weslyschool Maastricht
Aannamebeleid Emile Weslyschool Maastricht In werking vanaf 1 augustus 2014 Samen aan de slag voor de beste onderwijsplek voor uw kind! Aannamebeleid EWS, J.D. Pagina 1 Inleiding Vanaf 1 augustus 2014
Nadere informatieVragen gesteld op de ouderavond op 11 februari 2014 gehouden in De Boemerang te Naaldwijk
Vragen gesteld op de ouderavond op 11 februari 2014 gehouden in De Boemerang te Naaldwijk 1: En wat kunnen jullie betekenen voor hoogbegaafde kinderen. Het is aan de school om aanbod te hebben voor hoogbegaafde
Nadere informatieMonitor sociaal domein 2017 Aansluiting jeugdhulp en onderwijs
Monitor sociaal domein 2017 Aansluiting jeugdhulp en onderwijs Aansluiting jeugdhulp en onderwijs 1 Gecombineerd aanbod onderwijs en zorg Per 1 augustus 2014 is de Wet passend onderwijs ingegaan. Hiermee
Nadere informatieSCHOOL ONDERSTEUNINGS PROFIEL
VRAGENLIJST (DEEL 2) UITERSTE INLEVERDATUM 21-3-2014 Met het Schoolondersteuningsprofiel worden de volgende onderdelen in beeld gebracht (zie kader): Specifieke kennis en kunde Aantoonbare specifieke deskundigheid
Nadere informatieONDERSTEUNINGSPROFIEL MONTESSORI LYCEUM 2016-2017. www.passendonderwijsgroningen.nl staat aangegeven:
ONDERSTEUNINGSPROFIEL MONTESSORI LYCEUM 2016-2017 INLEIDING Onze school maakt deel uit van het samenwerkingsverband VO 20.01. Samen met alle scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs in de gemeenten
Nadere informatieTrends in passend onderwijs
DEFINITIEF Trends in passend onderwijs 2014-2017 DUO Informatieproducten Susan Borggreve, Daniël van Eck & Thijs Nielen 12 juni 2018 Inhoud 1 SAMENVATTING... 3 2 LEESWIJZER... 5 3 ONTWIKKELINGEN IN LEERLINGAANTALLEN...
Nadere informatieFiguur 1: Leerlingen in basisonderwijs (2010-2011)
Passend onderwijs U heeft er vast al wel over gehoord: passend onderwijs. Maar wat is het nu precies en wat betekent dat voor onze school? Waarom gingen op 6 maart 2012 50.000 mensen uit het onderwijs
Nadere informatieEnquête regeldruk in het Amsterdamse Onderwijs. D66 Amsterdam Januari 2014
Enquête regeldruk in het Amsterdamse Onderwijs D66 Amsterdam Januari 2014 Introductie Afgelopen jaren krijgen wij steeds vaker te horen dat professionals uit het onderwijs werkdruk ervoeren door regels
Nadere informatieOnderwijs en vluchtelingenkinderen
Onderwijs en vluchtelingenkinderen Zijn scholen en onderwijsgevenden voldoende toegerust om vluchtelingenkinderen onderwijs te bieden? Een enquête onder onderwijsgevenden van basisscholen, scholen voor
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG.. Voortgezet Onderwijs IPC 2650 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500
Nadere informatieMEE. Voor ouders. Ondersteuning bij leven met een beperking. Passend onderwijs
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor ouders Passend onderwijs Passend onderwijs Voor ouders Hoe kan ik invloed uitoefenen op de ontwikkeling van mijn kind? Welke ondersteuning heeft mijn
Nadere informatie2017D04668 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG
2017D04668 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Binnen de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben enkele fracties de behoefte om vragen en opmerkingen voor te leggen over de
Nadere informatieMijn kind heeft een LVB
Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar
Nadere informatieDaartoe spreken partijen onderstaand pakket maatregelen af ter bevordering van de mobiliteit van personeel.
Onderhandelaarsakkoord convenant mobiliteit passend onderwijs PARTIJEN Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap PO-Raad VO-raad AOC Raad CNV Onderwijs AVS CMHF OVERWEGENDE: dat er sprake is van
Nadere informatieFactsheet ontwikkelingen zorgleerlingen
Factsheet ontwikkelingen zorgleerlingen Algemene Onderwijsbond juni 2011 Basisonderwijs verwijst steeds minder, bij voortgezet onderwijs groeit uitsluitend zware zorg Passend onderwijs is op de goede weg.
Nadere informatieVerslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING
Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die
Nadere informatieRegeldrukagenda gaat strijd aan met bureaucratie
Illustraties: Susi Bikle Regeldrukagenda gaat strijd aan met bureaucratie Iedereen is het erover eens: er moet een einde komen aan de overbodige papieren rompslomp in het onderwijs. Werkgevers, werknemers
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Nadere informatieStap voor stap naar passend onderwijs. 10 minuten aandacht voor 7 stappen
Stap voor stap naar passend onderwijs 10 minuten aandacht voor 7 stappen ORWOORD De invoering van passend onderwijs moet stapsgewijs en zorgvuldig gebeuren. Daarom wil de Stuurgroep Passend Onderwijs van
Nadere informatieFactsheet ontwikkelingen zorgleerlingen. Algemene Onderwijsbond juni 2011
Factsheet ontwikkelingen zorgleerlingen Algemene Onderwijsbond juni 2011 Basisonderwijs verwijst steeds minder, bij voortgezet onderwijs groeit uitsluitend zware zorg Passend onderwijs is op de goede weg.
Nadere informatieTRIPLE T. Rapportage Passend onderwijs (uitwerking onderdeel Triple T)
TRIPLE T Rapportage Passend onderwijs (uitwerking onderdeel Triple T) Passend onderwijs Een ontwikkeling die parallel loopt aan de transitie Jeugdzorg en die met name vanwege de sterk inhoudelijke samenhang
Nadere informatieBezuinigingen passend onderwijs
Bezuinigingen passend onderwijs Passend onderwijs en speciaal onderwijs worden bijna als synoniemen door elkaar gebruikt, terwijl er principiele verschillen zijn. Passend onderwijs Concept (Nog) niet vastgelegd
Nadere informatieOnderwijs op mijn eigen plek. Naar Passend Onderwijs op Urk
Onderwijs op mijn eigen plek Naar Passend Onderwijs op Urk 1 Rehoboth en Passend Onderwijs op Urk Op Urk werken we aan Passend Onderwijs. Dat betekent dat bijna alle kinderen op Urk naar school moeten
Nadere informatieEigen wijs, wijzer, wijst
Eigen wijs, wijzer, wijst IN DIT NUMMER 7 punten plan onder de aandacht CNVO aanwezig bij Ronde Tafelgesprek Tweede Kamer CNVO AANWEZIG BIJ RONDE TAFEL GESPREK AFSCHEID VOORZITTER STUURGROEP BELEID/POLITIEK
Nadere informatieProfessionaliseringsaanbod. De weg vrij voor talent
Professionaliseringsaanbod De weg vrij voor talent RID Academie Sinds 1989 is het RID (Regionaal Instituut voor Dyslexie) specialist in onderzoek naar en behandeling van dyslexie. Sinds een aantal jaren
Nadere informatieSchoolondersteuningsprofiel. 08PJ00 J.J. Anspachschool
Schoolondersteuningsprofiel 08PJ00 J.J. Anspachschool Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning...
Nadere informatieOuders, schoolondersteuningsprofiel en medezeggenschap
Ouders, schoolondersteuningsprofiel en medezeggenschap Floor Kaspers December 2013 (gevalideerd 1-10-2017) Handreiking Inhoud Inleiding 2 1. Wat is het schoolondersteuningsprofiel? 3 Wat staat er in ieder
Nadere informatiePassend Onderwijs voor de kinderen op school: samen met ouders en leerkracht
Passend Onderwijs voor de kinderen op school: samen met ouders en leerkracht Vanaf 1 augustus is de Wet passend onderwijs van kracht. De school van uw kind/uw school is aangesloten bij het samenwerkingsverband
Nadere informatieSchoolondersteuningsprofiel. 14GF00 De Zeester
Schoolondersteuningsprofiel 14GF00 De Zeester Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning... 8 4 Deskundigheid
Nadere informatie7 Passend onderwijs. 7.1 Algemeen. 7.2 Interne begeleiding. Schoolgids 2012-2013
7 Passend onderwijs 7.1 Algemeen Kinderen zijn nieuwsgierig en willen graag leren. Deze eigenschap hoort bij het kind zijn. Alle kinderen verdienen aandacht en zorg, maar zeker ook diegenen die moeite
Nadere informatieOuders. Alle kinderen naar de juiste school, zodat zij het onderwijs ontvangen dat bij hen past!
Ouders Alle kinderen naar de juiste school, zodat zij het onderwijs ontvangen dat bij hen past! SAMENWERKINGSVERBAND VOOR PRIMAIR ONDERWIJS ELBURG EPE ERMELO HARDERWIJK NIJKERK NUNSPEET PUTTEN ZEEWOLDE
Nadere informatieSamenvatting onderzoek Regeldruk van leraren in het basisonderwijs: Aspecten, Oorzaken en Oplossingen
Samenvatting onderzoek Regeldruk van leraren in het basisonderwijs: Aspecten, Oorzaken en Oplossingen In opdracht van CNV Onderwijs verrichtte Ilona Klerks in het kader van haar studie bestuurs- en organisatiewetenschap
Nadere informatieToelichting ontwikkelingsperspectief
Toelichting ontwikkelingsperspectief Dit document is bedoeld als achtergrond informatie voor de scholen, maar kan ook (in delen, zo gewenst) gebruikt worden als informatie aan ouders, externe partners
Nadere informatieSymposiumvoorstel Onderwijs Research Dagen 2013
Symposiumvoorstel Onderwijs Research Dagen 2013 1. Auteurs Jaap Roeleveld, Kohnstamm Instituut, Universiteit van Amsterdam (jroeleveld@kohnstamm.uva.nl) Ed Smeets, ITS, Radboud Universiteit Nijmegen (e.smeets@its.ru.nl)
Nadere informatieUw brief van Ons kenmerk Contactpersoon Zoetermeer
OC enw De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen Europaweg 4 Postbus 25000 2700 LZ Zoetermeer Telefoon (079)
Nadere informatie2011D23606 LIJST VAN VRAGEN
2011D23606 LIJST VAN VRAGEN De commissie voor de Rijksuitgaven en de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben over het rapport Cultuurkaart in het voortgezet onderwijsvan de Algemene
Nadere informatieKinderen met een handicap op de schoolbanken
Kinderen met een handicap op de schoolbanken Ouders van een kind met een handicap moeten vaak een moeilijke weg bewandelen met veel hindernissen en omwegen om voor hun kind de geschikte onderwijsvorm of
Nadere informatieSchoolondersteuningsprofiel. 00CV00 School Matthijsje
Schoolondersteuningsprofiel 00CV00 School Matthijsje Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning...
Nadere informatieVastgesteld op: Advies MR Looptijd: Schoolondersteuningsprofiel versie 1.2
Vastgesteld op: 11-1-2016 Advies MR 16-4-2016 Looptijd: 2016-2020 Schoolondersteuningsprofiel versie 1.2 Schoolondersteuningsprofiel Wat is een schoolondersteuningsprofiel? Een school is betrokken bij
Nadere informatieSociale leeromgeving. Wie zit er in jouw netwerk? Leeromgeving sociale leeromgeving
Sociale leeromgeving Bij sociale leeromgeving gaat het om de mensen die jij kent en hoe je je bij hen voelt. Hoe voel je je in de klas?, kun je goed omgaan met je klasgenoten?, hoe zijn de docenten op
Nadere informatieSchoolondersteuningsprofiel
Schoolondersteuningsprofiel samenwerkingsverband primair onderwijs Inhoudsopgave Inleiding 3 1. 4 2. Missie en Visie 4 3. ondersteuning 5 4. Wat kan de 6 4.1 Regionale afspraken minimaal te bieden ondersteuning
Nadere informatieBekwaamheidsdossier. februari 2006 O. OC0602_p8_12 Personeelsbeleid2.i8 8 19-01-2006 16:29:26
Bekwaamheidsdossier Laat zien wat je i februari 2006 O OC0602_p8_12 Personeelsbeleid2.i8 8 19-01-2006 16:29:26 Is het bekwaamheidsdossier een nieuwe papieren tijger? Dat hoeft niet. Leraren die zelf verantwoordelijk
Nadere informatieBezuiniging op Passend Onderwijs voor 2013 geschrapt. Houdbaarheid na 2013 Invoering op 1-8-2014
19-6-2012 Geschiedenis: 1998 (WSNS 2 e fase), 2003 (WEC), 2005 (vernieuwing zorgstructuren) Bezuiniging op Passend Onderwijs voor 2013 geschrapt. Houdbaarheid na 2013 Invoering op 1-8-2014 Behandeling
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Primair Onderwijs IPC 2400 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ
Nadere informatieResultaten Peiling lerarenregister
Resultaten Peiling lerarenregister Algemene gegevens: - Verstuurd naar 8000 docenten (aangesloten bij AOb, CNV Onderwijs, Beter Onderwijs Nederland, Platform Vakinhoudelijke Verenigingen Voortgezet Onderwijs
Nadere informatieHet Ondersteuningsprofiel
Het Ondersteuningsprofiel Vanaf 1 augustus 2014 hebben alle schoolbesturen een zorgplicht. Dit betekent dat zij vanaf dat moment ieder leerling die (extra) ondersteuning nodig heeft een passende onderwijsplek
Nadere informatieSCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR Basisschool SamSam. Oosterhout (Gld)
SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016 Basisschool SamSam Oosterhout (Gld) 1 2 Voorwoord Voor u ligt het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) van basisschool SamSam. Iedere school stelt een SOP
Nadere informatieToewijzing ondersteuning
Toewijzing ondersteuning handreiking 2 passend onderwijs handreiking 2: toewijzing ondersteuning Een van de belangrijkste taken van de samenwerkingsverbanden passend onderwijs is het toewijzen van onderwijsondersteuning.
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieDeze toelichting wordt mede gegeven namens de Staatssecretaris van Economische Zaken.
Nota van toelichting De wijzigingen uit deze algemene maatregel van bestuur betreffen twee onderwerpen, namelijk het stellen van nadere voorwaarden aan orthopedagogisch-didactische centra in het primair
Nadere informatieSCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016. Basisschool de Kameleon
SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016 Basisschool de Kameleon 1 Voorwoord Voor u ligt het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) van basisschool de Kameleon. Iedere school stelt een SOP op, dit is
Nadere informatieFORMELE GESPREKKEN, REGELDRUK EN REGELRUIMTE. Analyse op basis van het Personeels- en Mobiliteitsonderzoek mei 2016
ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers FORMELE GESPREKKEN, REGELDRUK EN REGELRUIMTE Analyse op basis van het Personeels- en Mobiliteitsonderzoek 2014 mei 2016 1 Arbeidsmarktplatform
Nadere informatieDe feiten over stille bezuinigingen in het primair onderwijs
De feiten over stille bezuinigingen in het primair onderwijs Het primair onderwijs kampt met de gevolgen van zogenoemde stille bezuinigingen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden. Sinds enkele weken
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 31 497 Passend onderwijs Nr. 113 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieVoor wat betreft de financiën ligt de prioriteit bij de interne begeleiding op de basisscholen.
Zoetermeer, april 2014. NIEUWSBRIEF PASSEND ONDERWIJS NUMMER 10 Met deze nieuwsbrief willen we alle betrokkenen in het kort informeren over actuele ontwikkelingen met betrekking tot Passend Onderwijs.
Nadere informatieSchoolondersteuningsprofiel. 04TL00 Chr Basissch It Twaspan
Schoolondersteuningsprofiel 04TL00 Chr Basissch It Twaspan Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning...
Nadere informatieontwikkelingsperspectief
ontwikkelingsperspectief Leerlijnen OPP uitstroombestemming Thema nieuwsbrief schooljaar 2013-2014 IvOO - VSO Diplomastroom 15-11-2013 In oktober is er een ouderavond geweest met als onderwerp het (document)
Nadere informatieSamenvatting van het projectverslag. Passend onderwijs voor hoogbegaafde leerlingen met sociaal-emotionele problemen en/of een ontwikkelingsstoornis
Samenvatting van het projectverslag Passend onderwijs voor hoogbegaafde leerlingen met sociaal-emotionele problemen en/of een ontwikkelingsstoornis Op basisschool D n Heiakker in Deurne i.s.m. Triade Ambulante
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 21 860 Weer samen naar school Nr. 63 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAPPEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieLeerkrachten en interne begeleiders over onderwijs aan zorgleerlingen
Leerkrachten en interne begeleiders over onderwijs aan zorgleerlingen Het ITS maakt deel uit van de Radboud Universiteit Nijmegen Verslag van onderzoek Ed Smeets Henk Blok Guuske Ledoux LEERKRACHTEN EN
Nadere informatiePASSEND ONDERWIJS IN PRAKTIJK
THEMA TERUGBLIK OP EEN JAAR PASSEND ONDERWIJS NIEUW VAN BALANS: PASSEND ONDERWIJS IN PRAKTIJK Tekst: Anouk van Westerloo Foto s: Thijs Rooimans Om te zorgen dat ouders, onderwijs en zorg hun gezamenlijk
Nadere informatieJ A A R V E R S L A G Landelijke Bezwaaradviescommissie Toelaatbaarheidsverklaring (LBT) Meer informatie op
J A A R V E R S L A G 2 0 1 5 Landelijke Bezwaaradviescommissie Toelaatbaarheidsverklaring (LBT) Meer informatie op www.onderwijsgeschillen.nl Inleiding Het samenwerkingsverband passend onderwijs (swv)
Nadere informatieDe Budget Ster: omgaan met je schulden
De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE
Nadere informatiePassend onderwijs - Op zoek naar een school
Passend onderwijs - Op zoek naar een school Wanneer u op zoek gaat naar een passende school voor uw kind zijn veel factoren van belang. Uiteindelijk gaat het om een match tussen wat het beste bij uw kind
Nadere informatieSchoolondersteuningsprofiel. 12ZQ00 De Bongerd
Schoolondersteuningsprofiel 12ZQ00 De Bongerd Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning... 8 4 Deskundigheid
Nadere informatie1 Wie zijn we en welk onderwijsaanbod is er op onze school?
Ondersteuningsprofiel 2015-2016 Stadslyceum (lyceum, atheneum, havo) Inleiding Onze school maakt deel uit van het Samenwerkingsverband VO 20.01. Samen met alle scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs
Nadere informatieSchoolondersteuningsprofiel. 14QN00 IBS De Twamester
Schoolondersteuningsprofiel 14QN00 IBS De Twamester Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning... 8
Nadere informatieOpbrengstgericht Werken in de praktijk. De leerkracht aan het woord
Opbrengstgericht Werken in de praktijk. De leerkracht aan het woord Schoolpsychologencongres, Amsterdam 15 maart 2013 Drs. Klaartje Kuitenbrouwer kkuitenbrouwer@hetabc.nl Opbrengstgericht Werken (OGW)
Nadere informatieFactsheet Passend Onderwijs
Factsheet Passend Onderwijs November 2010 Inleiding Deze factsheet geeft feiten en cijfers over het passend onderwijs in Nederland. De factsheet is een vervolg op de Factsheet Passend onderwijs van januari
Nadere informatieDoordat bewegen en uitvoeren van activiteiten moeilijker gaat, voelt een kind met DCD zich soms onzeker. Ook kan het activiteiten spannend vinden.
Onlangs is uw kind gezien in het observatieteam en is de diagnose DCD gesteld. In deze folder leest u wat DCD is, wat de behandeling bij Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch inhoudt en hoe
Nadere informatievan: werkgroep werkgebieden; Astrid Ottenheym (directeur Passend primair onderwijs N-K)
memo aan: schoolbesturen en scholen Passend primair onderwijs N-K van: werkgroep werkgebieden; Astrid Ottenheym (directeur Passend primair onderwijs N-K) datum: 10 juni 2015 onderwerp: werkwijze inzet
Nadere informatieSCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR
SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2016-2017 1 Voorwoord Voor u ligt het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) van basisschool De Wieling. Iedere school stelt een SOP op, dit is een wettelijke verplichting.
Nadere informatieSchoolondersteuningsprofiel PCB De Fontein Schooljaar 2015-2016
Schoolondersteuningsprofiel PCB De Fontein Schooljaar 2015-2016 Naam school: De Fontein Leerlingaantal: 270 Klassendeler: 25 Brinnummer: 24 DX De Fontein is een groeiende, moderne, Christelijke basisschool.
Nadere informatieDe Maatwerkplek van basisschool Schinveld.
De Maatwerkplek van basisschool Schinveld. Leren en laten leren Vermunt J. (2006); Het leerproces en leren is ontwikkelen Voorwoord Hoe willen wij dat leerlingen leren? We willen dat ze dingen leren waar
Nadere informatie