WIJKREVITALISATIE. volgens SlimRenoveren en Machiels Building Solutions. inzending conceptenprijsvraag De Voorsprong - oktober 2011

Transcriptie

1 WIJKREVITALISATIE volgens SlimRenoveren en Machiels Building Solutions inzending conceptenprijsvraag De Voorsprong - oktober 2011

2 Dat renovatie de toekomst heeft, is inmiddels alom bekend en geaccepteerd. Dat deze opgave aangepakt moet worden door middel van conceptueel bouwen en ketensamenwerking is ook al tot veel bedrijven doorgedrongen. Echter zijn er slechts een handvol ambitieuze voorbeeldprojecten gerealiseerd. De uitdaging is nu: hoe realiseren we de omslag van traditioneel bouwen naar conceptueel bouwen in de woningbouw en hoe zorgen de aanbieders ervoor dat de capaciteit beschikbaar is wanneer de markt van conceptueel renoveren echt op gang komt. SlimRenoveren bereidt zich hier samen met Machiels Building Solutions op voor en komt met een concept voor de revitalisatie van naoorlogse uitbreidingswijken.

3 WAAROM De naoorlogse woningen moeten klaargemaakt worden voor hun tweede leven, waarbij de uitdaging niet ligt in de techniek maar in de organisatie van opschaalbare concepten. Percentage Innovators Early Adopters Early majority Late Majority Laggards Innovatiecurve Rogers Innovatiecurve Bouw In de bouw bestaat de beslisser, ofwel de Decision Making Unit (DMU) niet uit één individu die zelfstandig beslist over het verloop van een project, maar uit meerdere personen met verschillende achtergronden en belangen. De kans dat de beslissers allen tot de groep van innovators of early adopters behoren is kleiner dan bij één beslisser. De Innovatiecurve van Rogers ziet er voor de bouw daarom anders uit en wordt als het ware vanaf de linker kant ingedeukt, Hierdoor ontstaat er een steilere helling in de overgang van early adopters naar early majority, wat een explosieve toename van de vraag tot gevolg heeft wanneer de groep van early majority is bereikt. Tijd In Nederland zijn in de periode na de Tweede Wereldoorlog veel uitbreidingswijken gebouwd. Anno 2011 zijn deze wijken veertig tot zestig jaar oud en voldoen deze niet meer aan de eisen die op dit moment aan woningen gesteld worden. Hoewel de ruimtelijke kwaliteit van de omgeving en de ligging van de uitbreidingswijken vaak erg goed zijn, zijn de woningen uit dergelijke wijken bouwkundig gezien verouderd. Decennia lang heeft bij ingrepen de nadruk gelegen op behoud van de kwaliteit door onderhoud, maar nu wordt het tijd voor verbetering van het naoorlogse vastgoed. De naoorlogse voorraad staat aan de vooravond van haar tweede leven, maar bevindt zich op dit moment in een midlife crisis. Tweede leven voor de naoorlogse woningvoorraad Gelukkig vertoont de naoorlogse woningvoorraad door heel Nederland grote overeenkomsten. De wijken worden grofweg gekenmerkt door drie woningtypen: grondgebonden doorzonwoningen, gestapelde portieketagewoningen en galerijflats. Voor ieder woningtype ligt er door de grote overeenkomsten tussen de complexen in het land een grote kans voor conceptontwikkeling in de bouwsector. Om een tweede leven voor de naoorlogse voorraad te kunnen waarmaken dienen vooral het wooncomfort en de energieprestatie van deze woningen drastisch verbeterd te worden. Traditioneel gebeurt dit met symptoombestrijding: kleine verbeteringen op bouwdeelniveau die de bouwfysische en energetische prestatie van het desbetreffende bouwdeel verbeteren. Voorbeelden zijn spouwisolatie, kozijnen met dubbelglas en nieuwe verwarmingsketels met een hoger rendement. Zo worden op dit moment de kleine labelstappen gemaakt die door convenanten tussen de corporatiesector en de overheid overeen zijn gekomen. Maar zijn deze stappen genoeg om de verouderde naoorlogse woningvoorraad echt een tweede leven te geven? Nu de woningen nog een levensduurverlenging van veertig tot vijftig jaar aankunnen, wordt het tijd voor een integrale verbeterslag. Niet verbetering op bouwdeelniveau, maar een verbetering van de gehele woning dient centraal te staan. Hierbij moeten de wensen en eisen van nu ten aanzien van energieprestatie en wooncomfort als uitgangspunt worden genomen en moet er voldoende oog zijn voor ontwikkelingen in de toekomst. De uitdaging ligt niet in de techniek De uitdaging voor de nabije toekomst ligt niet in de techniek, maar de manier waarop projecten worden georganiseerd. De bouwkolom handelt vooralsnog te veel volgens ingesleten patronen en dat heeft gevolgen voor het tempo waarmee de vraag naar innovatieve verbeterconcepten voor de bestaande woningvoorraad zich ontwikkelt. De innovatietheorie van Rogers beschrijft de levenscyclus van een innovatie. Rogers onderscheidt hierin vijf stadia met vijf verschillende groepen die het product of het idee accepteren. Acceptatie van een nieuw product begint bij de innovators (ca. 2,5%). Dit zijn de eersten die het product willen hebben en de aanschaf vooral doen op basis van gevoel en emotie. Hierna volgen de early adopters (ca. 13,5%): ook deze groep laat zich bij de aanschaf hoofdzakelijk leiden door emotie. Vooral het erbij horen en het volgen van trends is van groot belang voor deze groep. Na de early adopters volgt de grote massa, verdeeld in de early majority en de late majority. Samen vormen ze ca. 68% van de groep die de innovatie accepteert. Deze groep schaft het product niet meer aan vanuit een gevoel of emotie, maar omdat het product zich in de praktijk heeft bewezen. De early majority en late majority maken dus meer een rationele afweging bij de aanschaf en laten zich minder leiden door emoties. Als laatste groep zijn er de laggards (16%), welke de innovatie alleen accepteren omdat ze niet anders meer kunnen. Innovatie in de bouw: trager dan daarbuiten Bij opdrachtgevers in de bouw zijn ook dezelfde fasen en doelgroepen te onderscheiden, maar ziet de curve er duidelijk anders uit. Het werken met concepten voor nieuwbouw en renovatie komt slechts langzaam van de grond. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het feit dat de beslisser, ofwel de Decision Making Unit (DMU) niet uit één individu bestaat die zelfstandig beslist over het verloop van een project, maar uit meerdere personen met verschillende achtergronden en verschillende belangen. De kans dat al deze personen bij het nemen van een projectbeslissing tot de innovators (slechts 2,5% van de populatie) behoren is zeer klein, waardoor innovatie veel langzamer geaccepteerd wordt dan wanneer slechts één persoon besluit over een project. De curve wordt als het ware vanaf de linker kant ingedeukt en in het midden opgehoogd. De groep van innovators en early adopters wordt kleiner, terwijl de early majority en de late majority procentueel toenemen. In de praktijk betekent dit een afwachtende houding van opdrachtgevers, tot het moment dat er een kritische massa van verbeterprojecten wordt bereikt en de vraag naar verbeterconcepten explosief toeneemt omdat de aanpak meerdere malen bewezen succesvol is geweest. Inmiddels zijn er wel enkele succesvolle voorbeelden van ambitieuze renovaties en nieuwe manieren van uitvragen gerealiseerd. De partijen die deze voorbeelden hebben gerealiseerd/geïnitieerd zijn de innovators. Met de activiteiten van SEV energiesprong worden inmiddels ook de early adopters aangesproken, waardoor meer voorbeelden ontstaan en het aantal geslaagde voorbeelden van ambitieuze woningverbetering toeneemt. Wanneer er een voldoende kritische massa aan voorbeeldprojecten en best practices zijn gerealiseerd, zal er een omslagpunt komen waarop de early majority genoeg informatie heeft om een rationeel besluit tot een ambitieuze aanpak te nemen en er een sneeuwbaleffect op gang komt met een explosieve stijging van de vraag naar duurzame woningverbetering tot gevolg. Gezien de enorme aantallen woningen die in de jaren na de oorlog gebouwd zijn en grotendeels dezelfde bouwwijze kennen, zijn voldoende bouwsnelheid en een uniforme aanpak onontbeerlijk. Dit is het moment waarop standaardisatie van bouwdelen, schaalgrootte, uitvoeringssnelheid en productiecapaciteit belangrijke parameters worden en seriematige en industriële productie noodzakelijk wordt om de vraag bij te kunnen houden. Machiels Building Solutions en SlimRenoveren ontwikkelen nu de kennis, ervaring en capaciteit om op deze grote vraag een passend en economisch aantrekkelijk antwoord te kunnen geven met een concept voor de integrale verbetering van wijken met naoorlogse rijtjeswoningen. 4 5

4 WAT Complete vervanging van de gevels en daken met behulp van kant-en-klare, industrieel geproduceerde componenten die een complete wijkmetamorfose realiseren. Om een complete wijkrevitalisatie aan te kunnen bieden, zijn er verschillende mogelijkheden ter uitbreiding van de standaard schilrenovatiemethode ontwikkeld. Bij de schilrenovatie worden de naoorlogse rijtjeswoningen voorzien van nieuwe gevels en daken met behulp van kant-en-klare industrieel geproduceerde componenten (rechts), waarbij verschillende materialen en gevelindelingen kunnen worden gerealiseerd. Optioneel kunnen daar ruimtetoevoegingen zoals een dakkapel, vergroting van de woonkamer, badkamer, of vergroting over de volle woningbreedte aan worden toegevoegd (links). Om voldoende variatie in de wijk te creëren kunnen ook nieuwbouwwoningen, bijvoorbeeld op de kop van een bouwblok, worden gerealiseerd in houtskeletbouw (onder). Nederland telt ongeveer 1,3 miljoen naoorlogse rijtjeswoningen, waarvan bijna de helft in het bezit is van de Nederlandse corporaties. Machiels Building Solutions en SlimRenoveren hebben de handen ineen geslagen voor de ontwikkeling van een verbeterconcept voor dit veel voorkomende woningtype. Centraal in deze aanpak staat de verbetering van de woningschil. In de schil komen de disciplines architectuur en bouwfysica samen, waardoor de schil een ideaal vertrekpunt is om de woningen op het gebied van energieprestatie, wooncomfort en uitstraling een tweede leven te geven. De basisaanpak: isolatie, ventilatie en uitstraling De basisaanpak bestaat uit een complete vervanging van de gevels en daken met behulp van kant-en-klare, industrieel geproduceerde componenten. Door toepassing van deze methode voldoet de schil weer minimaal aan de eisen die aan de schil van nieuwbouwwoningen worden gesteld, waardoor de woningen wat betreft isolatie, comfort en uitstraling weer minimaal veertig jaar vooruit kunnen. De R c -waarde van een standaard MBS pakketopbouw bedraagt 3,85 m 2 K/W, waarmee een woning gerealiseerd kan worden die ruim aan de isolatie-eisen van het huidige bouwbesluit voldoet. Doordat de gehele schil vervangen wordt, kunnen alle kritische aansluitingen optimaal op elkaar worden aangepast, wordt een goede luchtdichting gerealiseerd en worden vervelende koudebruggen voorkomen. Naast isolatie is ook gezonde ventilatie van het grootste belang. Daarom kunnen verschillende ventilatieconcepten in het systeem worden geïntegreerd, waarbij een zorgvuldige afstemming wordt gemaakt tussen de isolatiewaarde en de toe te passen ventilatiemethode. Het interieur, ofwel het domein van de bewoners, blijft daarbij zo veel mogelijk onaangetast. Dit zorgt ervoor dat de overlast van de ingreep voor de bewoners zoveel mogelijk beperkt blijft en tijdelijk verhuizen dus niet nodig is. Passief of zelfs energieneutraal wonen Een hoger ambitieniveau is natuurlijk ook mogelijk. Met een zorgvuldige detaillering, voldoende isolatie en verantwoord uitgevoerde balansventilatie kan de woning voldoen aan de eisen die aan een passieve woning worden gesteld. De productielijnen van Machiels Building Solutions zijn reeds geschikt voor de productie van wanden, vloeren en dakdelen van voldoende dikte om aan de eisen van passief bouwen te kunnen voldoen, waarbij uiteraard rekening is gehouden met een zorgvuldige kierdichting. Deze passiefhuiselementen zijn voorzien van I-liggers en kunnen een R c -waarde van 8,33 m 2 K/W behalen. De energievraag van een passief gerenoveerde woning is zodanig laag, dat de benodigde energie voor verwarming en het huishoudelijk energieverbruik op te wekken is uit duurzame bronnen, zoals een houtpelletkachel, PV-panelen en zonneboilers. Zo kan met de opgedane kennis en ervaring in de toekomst een geheel energieneutrale woning worden gecreëerd door maatregelen op de juiste wijze te combineren. Een complete wijkmetamorfose Een nieuwe uitstraling voor de verouderde rijtjeswoningen geeft de naoorlogse wijk niet alleen energetisch, maar ook op het gebied van wijkbeleving en vastgoedwaarde een enorme boost. Bewoners kijken weer met trots naar hun straat en hun woning, waardoor het imago van de voorheen sobere wijk verbeterd wordt. Om de uniformiteit van de wijk te doorbreken en tegemoet te kunnen komen aan de individuele wensen van de huidige en nieuwe bewoners, biedt het concept van SlimRenoveren en Machiels Building Solutions ruimte voor individuele woninguitbreidingen en het toevoegen van woningen op de koppen van de bouwblokken. Zowel de ruimtetoevoeging aan bestaande woningen als de nieuwbouwwoningen worden geheel industrieel vervaardigd in de houtskeletbouwfabriek van Machiels Building Solutions en kunnen in zeer korte tijd worden geplaatst. Een complete schilrenovatie met eventuele ruimtetoevoeging kan binnen twee dagen zijn gerealiseerd en ook een nieuwbouwwoning is binnen twee dagen wind- en waterdicht. Zo blijft de overlast voor de bewoners en de buurt binnen de perken en hoeven bewoners niet maandenlang in het bouwpuin te verblijven. Duurzaam en industrieel geproduceerd Group Machiels is gespecialiseerd in vastgoed, logistiek en milieubeheer en werkt wereldwijd aan projecten waarbij ecologie en economie hand in hand gaan. Onder het motto Closing the Circle werkt Machiels aan de valorisatie van afval als materiaal en energiebron. Voor Machiels Building Solutions betekent duurzaam produceren dat de wand-, vloer- en dakelementen niet alleen het energieverbruik van de woning verlagen, maar ook dat ze enkel van Europees FSC- en PEFC-hout worden vervaardigd én dat ze op CO 2 vriendelijke wijze worden geproduceerd in een energieneutrale fabriekshal. Deze fabriekshal is gesitueerd op een oude mijnlocatie in Beringen (B) aan het Albertkanaal. Het complete dak van de productiehal is voorzien van zonnepanelen met een totaal vermogen van 1.1 MWp en er worden volgend jaar twee windmolens op het terrein geplaatst zodat voorzien wordt in de eigen elektriciteitsbehoefte. De verwarming van de gebouwen wordt verzorgd door een biomassacentrale. Naast de fabriekshal en de activiteiten daarbinnen is er ook aandacht voor het transport van de producten. Vanaf de productielocatie is het mogelijk om de elementen per schip of per trein te vervoeren naar hun bestemming. Dit alles om de ecologische voetafdruk zoveel mogelijk te beperken. Ook wordt al vooraf rekening gehouden met de fase waarin de materialen aan het einde van hun leven in het ene product een nieuw leven in een ander product kunnen krijgen, zoals in de Cradle to Cradle filosofie van Braungart en Mc Donough wordt voorgesteld. De productie van de houtskeletbouwelementen verloopt via een geheel geautomatiseerd proces van engineeringsafdeling naar voorbewerkingsstation en uiteindelijke samenstelling op de houtskeletbouwlijn die met een snelheid van m 2 per dag kan produceren, het equivalent van vier complete nieuwbouwwoningen. 6 7

5 HOE De houtskeletbouwelementen worden door Machiels Building Solutions op CO 2 vriendelijke wijze geproduceerd in een energieneutrale fabriekshal. Deze fabriekshal bevindt zich op een oude mijnlocatie in Beringen (B) aan het Albertkanaal. Het complete dak van de productiehal is voorzien van zonnepanelen met een totaal vermogen van 1.1 MWp en er worden volgend jaar twee windmolens op het terrein geplaatst zodat voorzien wordt in de eigen elektriciteitsbehoefte. De verwarming van de gebouwen wordt verzorgd door een biomassacentrale. Machiels Building Solutions en SlimRenoveren ontzorgen in het wijkrevitalisatieproces zowel de bouwer als de opdrachtgever en hebben daarbij een duidelijke taakverdeling. Machiels Building Solutions en SlimRenoveren geloven dat revitalisatie van wijken kwalitatief beter, efficiënter en goedkoper kan wanneer er optimaal gebruik wordt gemaakt van de schaalgrootte en uniformiteit van de verbeteropgave. Om de aankomende vraag naar verbetering van het naoorlogse vastgoed aan te kunnen, is het essentieel om projectoverstijgend samen te werken en kennis te delen met alle partijen in de bouwkolom. Building Solutions worden aanbevolen. Het systeem van Machiels Building Solutions volgt de principes van mass customization en biedt vele variatiemogelijkheden voor gevelindelingen en materiaalgebruik, waardoor zeer verschillende uitstralingen en sferen kunnen worden bereikt. voorbereiding van de uitvoering kan beginnen. Met de oplevering is het proces van bewonersparticipatie echter nog niet ten einde. Evalueren is een belangrijke stap die vaak wordt overgeslagen maar onmisbaar is om het traject goed af te kunnen ronden en leerpunten mee te nemen voor een volgend renovatieproject. SlimRenoveren adviseert en ontzorgt de opdrachtgever Bouwer bewust niet in consortium SlimRenoveren staat in het renovatieproces de opdrachtgever bij in het kiezen van een strategie en aanpak en het begeleiden van het bewonersparticipatieproces. De bewoner speelt een cruciale rol in de voorbereiding van een renovatieproces, het bepalen van de ambitie en het slagen van de uiteindelijke renovatie. Draagvlak bij de bewoners staat daarom vanaf het begin van de planvorming centraal. SlimRenoveren volgt daarbij de volgende stappen: luisteren, overleggen, beslissen en evalueren. Het hierboven geschetste proces is het adviestraject dat door SlimRenoveren ontwikkeld is en De Renovatiemenukaart is genoemd. In dit adviestraject worden de woningen, bewoners, financiële en ecologische aspecten zorgvuldig in kaart gebracht en wordt volgens een vooraf gedefinieerd stappenplan de renovatie voorbereid. De opdrachtgever kan daarbij zelf een ontwerpende en uitvoerende partij kiezen. Machiels Building Solutions en SlimRenoveren pakken het echter anders aan dan normaal bij de ontwikkeling van concepten door consortia het geval is. Ze hebben er bewust voor gekozen om geen bouwbedrijf in de conceptontwikkeling te betrekken en daarmee aan slechts één uitvoerende partij gebonden te zijn. Om aan de vraag van de toekomst te kunnen voldoen en de schaalvoordelen van grootschalige productie te kunnen benutten, zal in de toekomst immers meer dan één bouwer met het schilrenovatieen wijkrevitalisatieconcept van Machiels Building Solutions en SlimRenoveren moeten kunnen werken. De opdrachtgever kan dus zelf een bouwer selecteren waar bijvoorbeeld al positieve ervaringen mee zijn opgedaan of kan zich laten adviseren in de keuze door SlimRenoveren en Machiels Building Solutions. In principe wordt ieder bouwbedrijf in staat gesteld de geprefabriceerde componenten voor de wijkrevitalisatie in te kopen bij Machiels Building Solutions. Daarbij blijft het niet alleen bij levering. De bouwer kan bij Machiels Building Solutions en SlimRenoveren terecht voor een opleiding waarin aandacht is voor de planning, plaatsing, afwerking en controle van de componenten en ook het omgaan met de bewoners gedurende het renovatieproces. 8 Het staat de opdrachtgever vrij zelf de keuze voor een architect te maken. Voor een gevarieerd aanbod over Nederland is creatieve invulling van het gevelbeeld door een architect en het zorgvuldig bepalen van de toe te passen gevelmaterialen van groot belang. Indien gewenst kan een architect door SlimRenoveren of Machiels Het begint met goed luisteren naar de bewoners. Zij zijn immers de ervaringsdeskundigen en kunnen feilloos aangeven wat ze goed en slecht vinden aan hun woning. Dit levert waardevolle input op voor de uiteindelijke plannen. Vervolgens neemt SlimRenoveren de bewoners mee op een reis door de wereld van duurzaamheid en wat de invloed hiervan is op de woonlasten en het wooncomfort. De motivatie van de corporatie om te gaan renoveren wordt uitgelegd en het verloop van het proces omtrent de planvorming en mogelijkheid tot inspraak wordt helder uiteengezet. Vervolgens kunnen bewoners in een brainstorm de mogelijkheden die ze zelf zien voor energiebesparing en hun wensen voor aanpassingen en/of verbeteringen kenbaar maken. Met al deze input helpt SlimRenoveren de corporatie met een globaal programma van eisen en wensen en maakt samen met een architect de eerste schetsontwerpen. Deze worden vervolgens aan de bewoners voorgelegd, waarbij ook de keuzeopties worden gepresenteerd die optioneel kunnen worden meegenomen en het uitvoeringsproces nader wordt toegelicht. De bewoners reageren hierop en alle reacties worden verwerkt in een definitief ontwerp, waarbij ook besluiten worden genomen over de huurverhoging van de verschillende onderdelen. De bewoners maken een keuze en de Machiels Building Solutions adviseert en ontzorgt de bouwketen De aannemer die de renovatie uitvoert, hoeft geen ervaring met het renovatiesysteem te hebben. Machiels Building Solutions draagt zorg en verantwoording over het volledige proces van engineering tot productie en aflevering van de houtskeletbouwelementen. Machiels Building Solutions verzorgt voor aanvang van het project een training voor alle betrokken ketenpartners waarin men leert hoe de industriële productie in zijn werk gaat en welke mogelijkheden het systeem biedt. Zo leert men elkaar voor aanvang van het project goed kennen en kan het renovatieproces zorgvuldig en multidisciplinair worden voorbereid. Machiels Building Solutions staat alle betrokken ketenpartners met advies bij in het proces van ontwerp, engineering en uitvoering. Hierbij wordt opgedane kennis en ervaring uit eerdere projecten doorgegeven aan de ketenpartners in nieuwe projecten. Hierbij is niet alleen aandacht voor de aanvoer, plaatsing en afwerking van de bouwdelen, maar worden ook afspraken gemaakt over de opleveringscontrole en monitoring van de prestaties. Ook wordt er aandacht besteedt aan hoe de overlast voor de bewoners zoveel mogelijk beperkt kan worden en welke gedragsregels in acht genomen dienen te worden tijdens de uitvoering. 9

6 WANNEER Als de grootschalige vraag naar schilrenovatie en wijkrevitalisatie echt op gang komt, zijn SlimRenoveren en Machiels helemaal voorbereid en klaar voor de uitdaging. De wand-, vloer- en dakelementen worden van Europees FSC- en PEFC-hout vervaardigd, waardoor ze niet alleen het energieverbruik van de woning verlagen, maar er ook een duurzaam gebruik van hout wordt gerealiseerd. Wanneer de vraag naar duurzaam renoveren van de bestaande woningvoorraad de groep early majority zal bereiken, is moeilijk te voorspellen. Machiels Building Solutions en SlimRenoveren werken op dit moment hard aan bewustwording bij woningcorporaties en bouwpartijen. E r v a r i n g S l i m R e n o v e r e n SlimRenoveren is als adviseur aangesloten bij het netwerk Slim & Snel van SEV Energiesprong en verzorgt vrijwel wekelijks presentaties bij symposia en netwerkbijeenkomsten over de toekomst van de Nederlandse woningvoorraad en de noodzaak tot een conceptuele aanpak. De meest recente presentatie was voor de serie Bouwlokalen over Het Nieuwe Renoveren. SlimRenoveren adviseert woningcorporaties op het gebied van conceptueel renoveren en verzorgt presentaties op bewonersavonden voor het realiseren van bewustwording en het in kaart brengen van de bewonerswensen. Voor woningcorporatie Woonveste is een Renovatiemenukaart succesvol doorlopen waarvan in oktober met de uitvoering is gestart. Ook is SlimRenoveren vaste partner geworden voor de presentatie van de bewonersavonden van Woonveste. Daarnaast werkt SlimRenoveren ook samen met diverse marktpartijen aan onderzoek, strategievorming en productontwikkeling. In de Toekomsttest voor de Woningvoorraad is de behoefte van de corporatiesector voor de komende twintig jaar in kaart gebracht in opdracht van Staalfederatie Nederland. Hieruit zijn nieuwe productmarktcombinaties voorgesteld die op dit moment verder ontwikkeld worden tot concepten waarbij ook opdrachtgevers betrokken zijn. Zo wordt er continu verbinding gezocht tussen vraag en aanbod, want SlimRenoveren is ervan overtuigd dat conceptueel bouwen en renoveren alleen werkt als vraag en aanbod projectoverstijgend met elkaar samenwerken aan concepten. Voor een uitgebreidere kennismaking met SlimRenoveren en een uitleg van de expertise en praktijkervaring verwijzen wij graag naar onze website: Ervaring Machiels Building Solutions Machiels Building Solutions heeft op 30 september haar productielocatie in Beringen (B) officieel geopend. Hier worden houtskeletbouwdelen vervaardigd voor de Belgische, Nederlandse en Franse renovatie- en nieuwbouwmarkt. Op het terrein van de productielocatie zijn ter demonstratie een drietal modelwoningen en een aantal units voor tijdelijke functies gebouwd, die de mogelijkheden van het houtskeletbouwsysteem laten zien. Een pilotproject in Nederland waarbij de gehele woningschil wordt vervangen door geprefabriceerde componenten is inmiddels in voorbereiding. Daarnaast is Machiels Building Solutions samen met de Confederatie Bouw Limburg in oktober gestart met de Timber Frame Academy, een opleiding voor bouwprofessionals over houtskeletbouw. Alle 450 beschikbare plaatsen waren binnen een week gevuld. Vooral aannemers en architecten tonen grote belangstelling voor de opleiding. Voor een uitgebreidere kennismaking met Machiels Building Solutions en een uitleg van de expertise en praktijkervaring verwijzen wij graag naar Niet bang voor concurrentie Gelukkig zijn SlimRenoveren en Machiels Building Solutions niet de enige partijen die werken aan een concept voor de revitalisatie van naoorlogse wijken. Een volwassen markt heeft immers meerdere aanbieders nodig om goed te kunnen functioneren. Pas wanneer de opdrachtgever kan kiezen uit meerdere aanbieders, komt de vraag voldoende op gang. Diverse aanbieders hebben inmiddels een succesvol revitalisatieproject uitgevoerd of hebben een project in voorbereiding. Hoe meer voorbeelden van verschillende aanbieders er komen, hoe eerder innovatie overgaat in common practice, met een explosieve toename van de vraag tot gevolg. Als we winnen De techniek voor de basisaanpak van de schilrenovatie is inmiddels door SlimRenoveren en Machiels Building Solutions ontwikkeld en beschikbaar. De opbouw van de verschillende uitbreidingsvarianten en integratie van duurzame energieopwekking zijn nog in ontwikkeling. Wanneer dit concept tot één van de winnaars wordt uitgeroepen, ontstaat de mogelijkheid om experts in te huren om de laatste technische vraagstukken op te lossen. Er bestaat echter nog veel meer behoefte aan bekendheid bij opdrachtgevers en bouwbedrijven. Een groot deel van het prijzengeld zal dan ook worden besteed aan het creëren van een pakkende naam, een website, foldermateriaal en een succesvolle marktintroductie van het concept in Nederland

7 Initiatiefnemer: Conceptpartner: SlimRenoveren Postbus BA Eindhoven Nederland Tel.: +31 (0) Tel.: +31 (0) Machiels Building Solutions Olmsesteenweg 55 BE-3583 Paal-Beringen België Tel.: +32 (0) Fax: +32 (0)