Verzenddatum Q 8. MEl 2008 Geheim Nee. Paraaf Provinciesecretaris

Transcriptie

1 P ZinD HoLLAND O 5 -minuten Directie DMB Afdeling Afdeling Samenleving Registratienummer PZH (DOS ) Datum vergadering Gedeputeerde Staten net 2008 Verzenddatum Q 8. MEl 2008 Geheim Nee Portefeuillehouder Engelshoven - Huls, M, van Paraaf Provinciesecretaris Termijn 21 mei 2008 Onderwerp Voortgangsrapportage instandhouding molens in Zuid-Holland Voorstel van GS aan PS: kennisnemen van bijgaande stukken op basis van In oktober 2006 hebben Provinciate Staten de nota "Provincial Molenbeleid Zuid-Holland" vastgesteld. In dat kader hebben Gedeputeerde Staten aan PS toegezegd om hen te te informeren over de voortgang van het molenbeleid. 1, Onderwerp In bestek In de Voortgangsrapportage instandhouding molens in Zuid-Holland wordt ingegaan op het provincial molenbeleid; daarbij wordt verslag gedaan van de stand van zaken met betrekking tot restauratie en instandhouding van de molens in Zuid-Holland alsmede van een aantal andere activiteiten binnen het molenbeleid. Tevens wordt een schets gegeven van relevante toekomstige ontwikkelingen. Essentie van de notitie is dat vanaf 2007 een start is gemaakt met het wegwerken van de geconstateerde restauratieachterstand van de molens. Vanaf medio 2008 wordt uitgegaan van een forse impuls omdat in cofinanciering met het rijk er extra middelen beschikbaar komen voor deze restauraties. Dan zal ook welke resturaties daadwerkelijk kunnen starten en welke financiele consequenties dat voor de provincie zal hebben. Daarnaast is uitvoering gegeven aan de reguliere instandhouding (onderhoud en draaipremie) in afstemming met de rijksregelving. In de paragraaf "Molenvaria" worden tenslotte nog andere molenzaken behandeld. De voortgangsnotitie eindigt met een financiele paragraaf. Hierin wordt op basis van een drietal (restauratie)secenario's inzicht gegeven in de kosten en de baten. 2* van en a. en Neen. Wei is qua subsidising aansluiting gezocht met de rijksregelgeving. b. Niet van toepassing. C B Niet van toepassing. 1/2

2 3* en rol a. fo a Oktober 2006: Vaststelling nota "Provinciaal molenbeleid Zuid-Holland"; 2008: Inwerkingtreding nieuwe regeling voor wegwerken restauratieachterstand van het rijk. we ny? De van beleidsmonitoring en * evaiyatie Ten tijde van de provinciate nota is op basis van een urgentielijst van te restaureren molens extra geld uit de reserve cultuur beschikbaar gesteld voor molenrestauraties. Op dat moment was er van rijkswege hiervoor geen voorziening. Vervolgens heeft ook het rijk extra middelen beschikbaar gesteld en konden moleneigenaar aanvragen indienen voor een rijksbijdrage. Op basis van primair deze (55) aanvragen zal vanaf medio 2008 grootschalig gestart gaan worden met daadwerkelijke molenrestauraties. Over dit zogenaamde Deltaplan zal GS blijven rapporteren, waarbij in eerste instantie rapportage via de cyclus van reguliere rapportages wordt voorzien. c* Vervolgproeedure Over de uitvoering van molenrestauraties, het Deltaplan, blijven rapporteren over de stand van zaken. 4, FinanefiBe (dekking en risico's) Op dit moment zijn de jaarlijkse begrotingsmiddelen ad en de middelen uit de reserve programma 4 ad voor het molenbeleid beschikbaar. Vooralsnog kan hiermee een eerste start gemaakt worden met het wegwerken van de restauratieachterstand. Technische & proces vragen en informatie bij Ambtenaar Telefoon F. Lamboo-Lammers Kamer 2/2

3 Voortgangsrapportage Instandhouding molens Zuid-Holland van Zyld-HoSfand, mm Inhoudsopgave 1, Bnleiding 2* Beieidseontex! 3. Restayratieaehterstand 3.1. Resfayratiebehoefte 3.2. Resyitaten 3.3- in en verdar 4, 4.1. Onderhoyd »3 a In en van de 5»2 B 5*3. 5,4.. * B 8 a 6.

4 1. In oktober 2006 hebben Provineiale Staten de nota "Provinciaal Molenbeleid Zuid-Holland" vastgesteld. Centraal in deze nota stond de onderhoudstoestand van de molens in Zuid-Holland. Om de geconstateerde restauratieachterstand van 20 miljoen weg te werken is ciestijds besloten om, via een inhaalslag - het "Deltaplan"- extra middelen ad 1.3 miljoen uit de reserve Cultuurbehoud vrij te maken voor het aanpakken van de meest urgente gevallen. Daarnaast is besloten om voor de reguliere instandhouding ons beleid af te slemmen op nieuwe regelgeving van het rijk voor de instandhouding van rijksmonumenten. Tot slot zijn in de nota voorstellen vastgesteld voor bijdragen aan het Jaar van de Molens in In deze Voortgangsrapportage gaan wij met name in op de stand van zaken met betrekking tot de restauratie en instandhouding van de molens in Zuid-Holland; daarbij blikken we zowel terug als schetsen we onze toekomstige voornemens.

5 2, De provincie Zuid-Holland voert vanaf 1945 een actief molenbeleid. Molenverordeningen worden vastgesteld, er worden subsidies verstrekt en zelfs molens "geadopteerd". In 1978 wordt het instrument draaipremies ge'introduceerd; via een teller wordt het aantal omwentelingen van de wieken geregistreerd. Ook worden bepalingen voor het "windrecht" vastgesteld; resulterend in de zogenaamde "molenbiotoop" en wordt gestimuleerd dat er vrijwillige molenaars zijn die de molens daadwerkelijk laten draaien. Dit alles vanuit de wens om de molens in Zuid-Holland zo goed mogelijk te behouden en te besehermen omdat zij belangrijk zijn voor de kwaliteit van ons landschap en de identiteit van Zuid-Holland. Ook leveren zij een belangrijke bijdrage aan de vrije tijdssector en daarmee ook aan de Zuid-Hollandse economie. In Zuid-Holland zijn momenteel 224 complete molens en 27 beschermde molenrompen, waarvan 6 de status incompleet. Deze 6 worden beschouwd als molens die nog opnieuw maalvaardig gemaakt kunnen worden. Op 3 na zijn alie Zuid-Hollandse molens rijksmonumenten. Van alie monumenten zijn molens het meest kwetsbaar vanwege de aard van de constructie en vanwege het feit dat een economisch rendabele functie niet tot nauwelijks uitvoerbaar is zonder verlies van monumentale waarden. Ondanks de geconstateerde restauratieachterstand staan de Zuid-Hollandse molens er in vergelijking met andere provincies goed bij. Een actief provinciaal instandhoudingsbeleid, in samenwerking met het particulier initiatief, rijk, gemeenten en waterschappen hebben hieraan bijgedragen. De provinciate bijdrage aan het behoud en de bescherming van deze molens verloopt grotendeels via subsidieverlening en de inzet van de provinciate molenconsulenten. Ten tijde van de opstelling van de molennota was er nog sprake van regelingen voor onderhoud en draaipremie (jaarlijks) en voor restauratie. Door wijziging van het rijksbeleid zijn in de molennota voorstellen vastgesteld voor een aangepast provinciaal subsidiebeleid, waarbij het uitgangspunt is gehanteerd om zoveel mogelijk aan te sluiten op de rijksregelgeving. Dit levert zowel een financiele meerwaarde op als vermindering van bureaucratische lastendruk. Kern van deze regelgeving is dat onderhoud en restauratie worden samengevoegd in een regeling voor instandhouding die meerjarig is. In een later stadium is deze regeling nog uitgebreid met subsidiemogelijkheden voor restauratieachterstanden. Ons provinciaal beleid hebben wij hierop aangepast. -3-

6 3, 3.1. Restayrafiebehoefte In de provinciate molennota is op basis van een grondige inspectie van de Zuid-Hollandse molens een berekening gemaakt van de totale restauratiebehoefte. De restauratieachterstand bedroeg op dat moment ongeveer 18 miljoen. Indien ook het terugrestaureren van 3 incomplete molens tot complete molens wordt meegenomen bedraagt de totale behoefte 20 miljoen. Omdat niet alie restauraties even urgent zijn, is in de nota onderscheid gemaakt naar urgentie van de restauratie. Dat leverde het volgende beeld op: Hoog 9.5 Middelmatig 5.5 Laag 3.0 Alle urgenties 18.0 Vervolgens is op basis van het uitgangspunt dat eerst de urgente restauraties aangepakt zouden worden, het rijk en de eigenaren ook bijdragen zouden leveren, becijferd dat met het bestemmen van 1.3 miljoen uit de reserve Cultuurbehoud een eerste inhaalslag voor de restauraties via het "Deltaplan" zou kunnen worden gemaakt. Ook in de begroting 2008 is in het kader van het versterken van de culturele kwaliteit als speerpunt de instandhouding van de molens opgenomen, waarbij als prestatie(indicatoren) aantallen te restaureren molens zijn opgenomen, waardoor de achterstand geleidelijk wordt ingeiopen: van 39 molens in 2008 naar uiteindelijk 5 molens in In 2006 en 2007 zijn nog op basis van het "oude regime" en met inachtneming van de uitgangspunten van de molennota subsidies voor restauraties verstrekt. Molenrestauraties Aantal subsidieverleningen restauratie Totaal bedracj subsidieveil^ In de bijlage 1 staan de molens vermeld die in 2006 en 2007 een bijdrage in de restauratie hebben ontvangen. Hierdoor is reeds een flinke impuls gegeven aan het wegwerken van de restauratieachterstand. 3*3. in en Zoals hiervoor aangegeven is er bij de opstelling van de molennota vanuit gegaan dat ook het rijk een bijdrage in de restauratie zou leveren. Aanvankelijk had het rijk hierin niet voorzien omdat men ervan uitging dat kon worden volstaan met (extra) subsidiegelden voor instandhouding/onderhoud. Gezien echter de alom geconstateerde restauratieachterstand heeft het rijk mede op ons aandringen moeten erkennen dat tevens extra middelen nodig zijn voor het inhalen van restauratieachterstand. Derhalve heeft het rijk besloten om voor molens (landelijk) 15 miljoen extra uit te trekken. Omdat men wel voorzag dat dit geld onvoldoende was om alie achterstanden in te lopen, zijn er nogal wat voorwaarden verbonden aan deze regeling. Zo zijn deelrestauraties yftgesloten en wordt een totaalplan.4.

7 geeist. Voor de groep molens waarvan de kosten liggen tussen en wordt 5 miljoen uitgetrokken en voor de groep molens waarvan de kosten liggen tussen = en wordt ook 5 miljoen uitgetrokken. Bij het verdelen van dit geld wordt niet naar urgentie gekeken, maar uitsluitend naar de hoogte van het gevraagde bedrag. De laagste indieners worden het eerste geholpen. Tot slot wordt ook een dekkingsplan gevraagd. Nu het rijk ook met een regeling voor de achterstanden is gekomen, ligt het voor de hand om hierop in te spelen. Zonder rijkssubsidie zijn slechts weinig eigenaren in staat om een restauratie te beginnen. Bij de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) konden tot 1 december 2007 aanvragen worden ingediend. De molenconsulenten hebben het in 2007 dan ook druk gehad om de verschiilende moleneigenaren te stimuleren een aanvraag in te dienen en om hen met raad en daad bij te staan. In Zuid-Holland zijn uiteindelijk 55 aanvragen ingediend en hiermee is onze provincie de koploper geworden wat betreft het aantal aanvragen. Deze aanvragen zijn vervolgens gerelateerd aan de provinciate prioriteitenlijst van de molennota waarna vervolgens een rangschikking heeft plaatsgevonden van alie 55 aanvragen naar mate van urgentie. Molens die niet meer kunnen malen of binnenkort stil moeten worden gezet hebben hierbij de hoogste prioriteit gekregen, want stilstand betekent nog meer achteruitgang. De insteek is om de molens boven aan de lijst het eerst af te doen. Deze lijst is ook ter kennis gebracht aan de RACM. Met het rijk wordt momenteel overleg gevoerd over de restauratieaanvragen voor molens in Zuid-Holland. Inzet hierbij is om zoveel mogelijk Zuid-Hollandse aanvragen voor subsidie in aanmerking te laten komen en om daarbij zoveel mogelijk rekening te houden met onze prioritaire lijst. In onderstaande tabel is een berekening gemaakt op basis van de aanname dat alie Zuid-Hollandse aanvragen door de rijksdienst worden gehonoreerd en dat alie eigenaren van deze molens een restauratiesubsidie van 25% bij ons aanvragen. Aantal aanvragen Totale restauratiekosten Bijdrage riik (maximaal)* Bijdrage provincie (25%) (* bijdrage rijk afhankelijk van totaal aantal aanvragen in relatie tot beschikbare budget en afhankelijk van specifieke aangevraagde bedragen.) In de meest optimistische variant, dus wanneer alie Zuid-Hollandse aanvragen worden gehonoreerd, zal dat leiden tot een provinciate subsidie ter grootte van over de gehele restauratieperiode. De restauratieperiode loopt tot en met Voor 15 juli aanstaande zal duidelijk worden welke restauratieaanvragen door het Rijk zullen worden gehonoreerd en wat dat dan betekent voor het Zuid-Hollandse aandeel. Voor molens die bij het rijk afvallen, maar wel in de provinciate urgentielijst staan, kan vervoigens alsnog worden bezien of de provincie hiervoor mogelijk extra geld wil uittrekken om restauratie alsnog van de grond te krijgen. Ook kan dan worden bezien welke bijdrage het rijk uiteindelijk in de totale restauratiekosten van de Zuid-Hollandse aanvragen heeft verstrekt en of een extra financiele impuls nog noodzakelijk is. Wij zullen derhalve na 15 juli terugkoppelen over de besluitvorming van de rijksdienst en de eventuele gevolgen hiervan voor ons provinciaal restauratiebeleid. -5-

8 Overigens volgt in 2009 nog een tweede tranche van de rijksdienst voor het wegwerken van restauratieachterstanden. Ook in het kader van deze tweede tranche zullen wij Zuid-Hollandse moleneigenaren weer stimuleren en adviseren om hiervoor aanvragen in te dienen. Uiteraard heeft de besluitvorming over deze aanvragen ook weer consequenties voor de provinciate bijdrage aan de restauratieachterstand van de Zuid-Hollandse molens. -6-

9 4* 4,'L Onderhoud Zoals hiervoor aangegeven bestond er tot voor kort een aparte regeling voor het onderhoud; zowel bij het rijk als bij de provincie. In de praktijk heeft de oude regeling goed voldaan. Knelpunt hierbij was echter wel dat het maximum subsidie voor veel grote molens in Zuid-Holland onvoldoende was en er daardoor "achterstallig" onderhoud ontstond met op termijn het risico van vervroegde restauratie. Om geen subsidie verloren te laten gaan werden eigenaren gestimuleerd om ieder jaar iets aan hun molen te doen. Na afloop van een kalenderjaar kon de moleneigenaar de eventuele rekeningen van de molenmaker, rietdekker en schilder bij het rijk en de provincie indienen en kreeg daar dus achteraf subsidie over. Het subsidiabele bedrag bij het rijk was gemaximeerd op 6808,00 per molen. Het subsidiepercentage bedroeg 50% zodat een eigenaar van het rijk maximaal 3404,00 per molen per jaar kon binnenhalen. De provincie verstrekte 30% subsidie over dezelfde werkzaamheden. Om bijvoorbeeld bij een schilderbeurt er niet te veel bij in te schieten was men veelal gedwongen de molen in gedeelten te schilderen. Uit de ingediende rekeningen is gebleken dat veel eigenaren opdrachten verstrekken voor het maximale subsidiabele bedrag. Hieruit kan de conclusie worden getrokken dat velen niet het onderhoud pleegden dat nodig is, maar alleen voor dat deel waarvoor er subsidie was. 4,2. Resultaten in 2006 en 2007 is op basis van bovenstaande regelingen uitvoering gegeven aan de subsidieverlening voor onderhoud en de daarbij horende draaipremieregeling. Instandhouding Molens subsidieverlening instandhouding /onderhoud bijdragen voor draaipremie Totaal bedrag instandhouding/draaipremie * * In verband met wijzigingen in de rijksregelgeving zijn in 2007 minder voorschotten verstrekt aan grote molenstichtingen. 4.3 in en verder Met ingang van 2007 is een nieuwe rijksregeling (Besluit Rijkssubsidiering Instandhouding Monumenten) van kracht geworden. Moleneigenaren moeten nu per molen een zesjarenplan opstellen op basis waarvan zij een zes-jarige subsidiebeschikking ontvangen. Omdat deze regeling budget-neutraal moest zijn is het maximaal subsidiabel bedrag gemaximeerd op per molen over zes jaar. Het subsidiepercentage bedraagt maximaal 60%, zodat per molen per jaar 5000,00 subsidie kan worden verkregen. Dit is dus restauratie en onderhoud bij elkaar. Bij de vervallen onderhoudsregeling kon 3403,00 per jaar worden verkregen. De instandhoudingregeling kan dan ook worden gezien als een verruimde onderhoudsregeling, waar evenwel meer bureaucratie tegenover staat. De regeling gaat uit van in goede staat verkerende monumenten en maakt het niet mogeiijk om grotere achterstanden in te lopen. Een ander knelpunt blijft dat de instandhoudingsbijdrage voor veel grote molens in Zuid-Holland ontoereikend zal zijn. Een voordeel van de regeling is overigens wel dat er maar een maal in de zes jaar afgerekend hoeft te worden en dat wat grotere werkzaamheden in een keer uitgevoerd kunnen worden. Verder gaat de regeling -7-

10 er vanuit dat alie werkzaamheden zes jaar van te voren gepland kunnen worden. In de praktijk is gebleken dat dit wel opgaat voor werkzaamheden als schilderwerk e.d., maar dat molens toch meestal gebukt gaan onder verborgen gebreken die vroeg of laat aan de dag treden. Enige soepelheid bij het hanteren van de instandhoudingregeling zou daarom geboden zijn. Het hanteren van twee verschillende regelingen naast elkaar (rijk zesjarenplan vooruit en provincie jaarlijkse afrekening per jaar) is voor een eigenaar erg lastig. Om deze reden is in de molennota 2006 besloten om met het rijk mee te doen en ook uit te gaan van zesjarenplannen. Het provinciate subsidiepercentage is vastgesteld op 30% van maximaal aan subsidiabele kosten over een periode van 6 jaar. Derhalve is de maximale provinciate instandhoudingsbijdrage 2500 per jaar per molen. Ook is het de aanvrager toegestaan om de subsidie flexibel te gebruiken over de termijn van 6 jaar en om de subsidie flexibel te gebruiken over eventuele meerdere molens. Bij het Nationaal Restauratiefonds kan men bij het rijk voor goedgekeurd en reeds uitgevoerd werk direct een voorschot krijgen. Op basis van rekeningen wordt dan eenmaal in de zes jaar afgerekend. Op dit moment wordt onderzocht of het Restauratiefonds ook het provinciate deel van de subsidie zou kunnen verstrekken zodat voor de moleneigenaren en voor de provincie een eenvoudig en efficient systeem van subsidieverstrekking ontstaat. Over het instrument draaipremie is in de molennota besloten dat we deze blijven toepassen omdat het effect van deze subsidie bijzonder groot is. Veel molens in Zuid-Holland draaien veelvuldig. Indien op basis hiervan een prognose wordt gemaakt van de provinciate lasten voor de instandhouding van de molens in Zuid-Holland en hierbij uit wordt gegaan van ervaringsgegevens over het aantal molens waarvoor bijdragen worden aangevraagd, dan ontstaat het volgende beeld. Aantal aanvragen* Gemiddeld bedrag Totaal bedrag

11 Jaar van de MoSen Wij hebben het Erfgoedhuis Zuid-Holland opdracht verleend voor het organiseren van diverse activiteiten in het kader van het Jaar van de Molen. Dit heeft ondermeer geresulteerd in de volgende activiteiten: Uitgave van het Zuid-Hollandse rnolenboek: "Molenrijk Zuid-Holland; 224 molens in beeld" Opvoeringen van de "Klucht van de Molenaar" Reizende tentoonstelling over molens. Voor meer informatie wordt verwezen naar de evaluatie van het Molenjaar zoals die is opgesteld door het Erfgoedhuis Zuid-Holland Inzet moleneonsuaenten De provincie kent de unieke functie van molenconsulent. Deze twee medewerkers voeren de volgende taken uit: inspectie van molens advisering en begeleiding bij uitvoering van onderhoud en restauratiewerkzaamheden advisering bij molenverplaatsingen advisering over financieringsmogelijkheden voor restauratie en instandhouding beoordeling en advisering over molenbiotoop verlening van instandhoudingssubsidies en draaipremie. Specifiek in 2006 en 2007 was de opstelling van de zogenaamde nulmeting/inspectie en op basis daarvan verdere advisering en begeleiding bij de opstelling van meerjarige instandhoudingsplannen. Deze plannen moesten bij de RACM worden ingediend ter verkrijgen van instandhoudingssubsidie. Tevens zijn in het kader van de regeling voor het wegwerken van de restauratieachterstanden veel restauratie-adviezen verstrekt en zijn incidenteel restauratieplannen inclusief bestekken opgesteld. Met de RACM wordt nog steeds samengewerkt in het zogenaamde Molensteunpunt Zuid-Holland. In dit steunpunt werken provincie en rijksdienst samen voor ondermeer de aanpak van restauraties en de uitwisseling van kennis Provinciate molens De provincie is zelf ook nog moleneigenaar. Bij het buiten bedrijf komen van de molendriegang van de Driemanspolder in Leidschendam, de molenviergang in Zevenhuizen en de molens van de Overwaard van Kinderdijk dreigden deze molencomplexen verloren te gaan. Om dit te verhoeden zijn ze destijds overgenomen door de provincie. De molens van de molenviergang en van Kinderdijk zijn inmiddels overgedragen aan stichtingen; de molens van de Driemanspoider zijn nog van de provincie. Voorts zijn wij via een convenant vanwege de bijzonder grote landschappelijke waarde betrokken bij de molenviergang te Aarlanderveen. Deze molenviergang is de laatst werkende molengang ter wereld. Het convenant loopt tot 2015; het Hoogheemraadschap van Rijnland, de gemeente Alphen aan den Rijn en de Stichting Molenviergang zijn daarbij de convenantspartners. 5A Het molencomplex Kinderdijk is zowel vanuit cultuurhistorisch oogpunt van groot belang, als vanuit de toeristische en recreatieve potenties. Met dit werelderfgoed hebben wij een bijzondere relatie; zowel in bestuurlijke, inhoudelijke en financiele zin mede als uitvloeisel van het feit dat de provincie oud-eigenaar is van 8 molens. -9-

12 Restauratie van een aantal molens is zeer wenselijk; de toeristische en recreatieve infrastructuur verdient verbetering alsmede de bereikbaarheid, zowel over de weg als over water. Inmiddels wordt hieraan hard gewerkt; mede met het oog op het Themajaar Cultuur 2011: Werelderfgoed Kinderdijk. 5,5= Moienviergang Zevenhuizen Bij de overdracht van de molenviergang van Zevenhuizen van de provincie naar een zelfstandige stichting is destijds (2004) onderkend dat de fundering van de ondermolen problemen had. Met de stichting is toen afgesproken om een restauratieplan hiervoor op te stellen en om hiervoor bij verschillende instanties en fondsen subsidie aan te vragen. Afhankelijk daarvan zouden provincie en stichting nader overleggen over het uitvoeren van de restauratie. Inmiddels heeft de stichting hieraan invulling gegeven en ligt er nu bij de rijksdienst een aanvraag voor een bijdrage. Indien deze aanvraag gehonoreerd wordt is er nog een tekort op de begroting. Wij overwegen om in dat geval een extra bijdrage van in 2008 en 2009 te verstrekken Restauraftleopleldlng Binnen het Interprovinciaal Overleg (IPO) zijn (opnieuw) afspraken gemaakt over het Restauratieopleidingsproject (ROP) voor de periode Het ROP heeft tot doel om gekwalificeerd personeel op te leiden voor de restauratiesector. Met een geringe financiele bijdrage (circa ) en door inzet van het Erfgoedhuis Zuid-Holland leveren wij ook op die manier een bijdrage aan de instandhouding van Zuid-Hollands erfgoed en dus aan de Zuid-Hollandse molens Onderzoeksprogrannma Mefseiwerk molens In 2001 is samen met de rijksdienst en enkele moleneigenaren een orienterend onderzoek uitgevoerd door TU-Delft naar vochtproblemen bij stenen molens. Het betreft inmiddels een omvangrijk onderzoeksprogramma van in totaal circa 1 miljoen. Door in 2008 uit het molenbudget een bijdrage te verstrekken van maximaal kan het programma uiterlijk medio voorjaar 2009 worden afgerond "Met gen" De jaarlijkse kunstmanifestatie Met Andere Ogen, georganiseerd door Kunstgebouw, was in 2007 gekoppeld aan het Jaar van de Molens. Twee moderne windturbines, geplaatst langs de A4 in Zoeterwoude naast een traditionele molen, kregen een tijdelijke naam in neonletters: Nieuwkomer. Dit moest voorbijgangers wijzen op de windmolens en hun plaats in het landschap in en Zoals hiervoor is aangegeven zijn er binnen het provinciate molenbeleid naast de middelen voor restauratie, instandhouding en premie ook middelen noodzakelijk voor andere activiteiten die het molenbeleid ten goede komen. Naast de kosten voor de vanouds provinciate molens / molencomplexen worden er binnen het molenbeleid opdrachten verstrekt voor onderzoek, opleidingskosten, biotoopaangelegenheden e.d.. Voor deze veelal incidentele lasten wordt op basis van bestedingsoverzichten van de afgelopen jaren een jaarlijks bedrag geraamd van

13 6. In deze paragraaf wordt op basis van berekeningen in de voorgaande paragrafen een drietal scenario's geschetst van de financiele bandbreedte die gemoeid is met de restauratie en instandhouding van de Zuid- Hollandse molens. Ons Deltaplan vormt daarbij een belangrijk uitgangspunt met als doelstelling om een forse impuls te geven aan de instandhouding van de Zuid-Hollandse molens. Daarbij betrekken wij uiteraard het aangepaste rijksbeleid, waarbij alsnog middelen voor restauratie van molens zijn uitgetrokken. Dat leidt tot een drietal scenario's, waarbij als uitgangspunt is gekozen dat alie 55 Zuid-Hollandse molens die momenteel een aanvraag hebben ingediend bij het rijk de komende jaren kunnen worden gerestaureerd. Afhankelijk van de besluitvorming van het rijk zal de provinciate bijdrage varieren. Scenario I gaat ervanuit dat het rijk alie Zuid-Hollandse aanvragen honoreert en dus maximaai 70% van het gevraagde subsidiebedrag verstrekt; de provincie verstrekt vervolgens voor al deze aanvragen de reguliere bijdrage van 25%. Scenario II gaat ervan uit dat het rijk niet alie Zuid-Hollandse aanvragen honoreert maar de helft. De provincie subsidieert deze aanvragen ook regulier met 25% en de afgewezen andere helft met 95% en hiermee de rijksbijdrage van 70% wordt opgevangen. Scenario III gaat ervan uit dat het rijk niet alie Zuid-Hollandse aanvragen honoreert maar slechts een kwart - conform het aandeel Zuid-Hollandse molens op het totale molenbestand in Nederland -; de provincie vult deze aanvragen aan met regulier 25%. De afgewezen aanvragen, zijnde % wordt conform scenario II gehonoreerd met 95%. Uitgaande van de totale restauratiekosten van de Zuid-Hollandse molens (conform aanvragen bij RACM) ad leidt bovenstaande tot de volgende rekenmodellen: Scenario's toekenning door rijk van de Zuid-Hollandse bijdragen Totaal Zuid-Hollandse ZH-aanvragen bijdrage I II allemaal de helft (regulier) (regulier) (deltaplan) III een kwart (regulier) (deltaplan) Daarnaast zijn in de vorige paragrafen ook berekeningen opgevoerd voor de reguliere instandhouding, de draaipremies en molenvaria. Indien die berekeningen gecombineerd worden met scenario II dan ontstaat het voigende totaalbeeld: Restauratie scenario II Instandhouding Totaal Per jaar* Draaipremie Varia Totale kosten Totaal beschikbaar ** * De totale kosten zijn verdeeld over 4 jaarschijven -11 -

14 ** De beschikbare middelen zijn als volgt samengesteld: Reserve programma Jaarlijkse begrotingsmiddelen: Conclusie is derhalve dat bij een voortvarende uitvoering van het Deltaplan op termijn een tekort aan middelen ontstaat. Het moment waarop dit tekort ontstaat en de omvang hiervan is mede afhandelijk van de rijksbijdragen voor de molenrestauraties en provinciate besluitvorming over eventuele extra inzet. De bijdrage van de provincie is afhankelijk van de bijdrage van het Rijk. Wanneer er geen middelen van het Rijk komen, kan een andere afweging van de provincie volgen. Zoals aangegeven komen wij hierop terug. Naar verwachting zal de opgebouwde reserve van in 2008 fors worden benut. Hierop vooruitlopend hebben wij een voorstel tot verhoging van het subsidieplafond voor 2008 in procedure gebracht. -12-

15 Bijlagel: Kalkmolen; Leiderdorp Graaflandse molen; Groot-Ammers Molen nr. 7 Nederwaard; Kinderdijk De Jonge Sophia, Groot-Ammers Korenbloem; Sommelsdijk Molen nr. 1 Nederwaard; Kinderdijk Polderse molen; Maasdam Klaas Heenepoelmolen; Warmond be Arend; Zuidland pe Hoop; Abbenbroek pen Arend; Bergambacht De Liefde; Streefkerk be Arkduif ; Bodegraven iweipoortse molen; Bodegraven De Vier Winden; Monster V/lolen nr. 6 polder Wilde Veenen; Moerkapelle 3eremolen; Rijnwoude Babbersmolen; Schiedam De Vrijheid; Schiedam De Drie Koornbloemen; Schiedam Mallemolen; Gouda ^A/estveensemolen; Nieuwkoop De Zwaan; ;Ouddorp Putmolen; Aarlanderveen Den Arend; Bergambacht De Liefde; Streefkerk De Arkduif; Bodegraven -13-

16