Verloopvandeprocedure

Transcriptie

1 Met deze brief adviseert de Klachtencommissie Wet beëdigde tolken en vertalers (hierna: de commissie) u over een klacht die is ingediend tegen de heer xxx. Verloopvandeprocedure Op 16 oktober 2009 is door mw. mr. xxx, advocate te Amsterdam, namens dhr. xxx (hierna: klager), een klacht ingediend over gedragingen van de heer xxx (hierna: beklaagde), tolk Nederlands? Tigrinya, tijdens het nader gehoor van de IND op 10 juli 2009 te Zevenaar. Het klaagschrift is op 19 oktober 2009 door de commissie ontvangen. Bij brief van 9 november 2009 zijn klager en beklaagde door de commissie op de hoogte gesteld van de ontvangst van de klacht. Zij zijn door de commissie uitgenodigd om in het kader van een hoorzitting op 4 december 2009 een toelichting te geven op de klacht. Deze datum is in overleg met beide partijen vastgesteld. Beklaagde heeft op 17 november 2009 schriftelijk kenbaar gemaakt gebruik te willen maken van het recht om te worden gehoord. Beklaagde heeft voorts op 24 november 2009 per gereageerd op het klaagschrift. De gemachtigde van klager heeft per brief van 16 november 2009 laten weten geen gebruik te willen maken van het recht om te worden gehoord. Daarbij heeft zij aangegeven - naast hetgeen is verwoord in haar brief van 16 oktober niets meer aan de klacht te willen toevoegen. De bij het nader gehoor betrokken hoormedewerker van de IND, mw. xxx, heeft op verzoek van de commissie op 23 november 2009 per gereageerd op de klacht en haar ervaringen met het nader gehoor uiteengezet. Voorafgaand aan de hoorzitting zijn door de commissie op 19 november 2009 tevens enkele vragen over het onderscheid tussen de talen Tigré en Tigrinya voorgelegd aan prof. dr. xxx, verbonden aan het African Studies Centre te Leiden en onder meer gespecialiseerd in Eritrea. Deze vragen zijn op 19 november 2009 per door dhr. xxx beantwoord. De belanghebbenden zijn voorafgaand aan de hoorzitting van de inhoud van de reacties van mw. xxx en dhr. xxx op de hoogte gesteld.

2 De klacht is op 4 december 2009 behandeld door een kamer van de commissie, die als volgt is samengesteld: dhr. mr. R.G.A. Beaujean dhr. mr. R.T.J. van Dartel dhr. S. Kruszynski mw. F. Timmer voorzitter, lid, lid, lid. De commissie heeft zich bij de behandeling van de klacht doen bijstaan door dhr. J.J.L. Link, secretaris van de commissie. Het verslag van de hoorzitting treft u in de bijlage bij dit advies aan. De commissie heeft kennisgenomen van de stukken van de klachtprocedure en van hetgeen door beklaagde tijdens de hoorzitting naar voren is gebracht. De commissie overweegt naar aanleiding daarvan als volgt. Degrondenvoordeklacht De klacht is naar het oordeel van de commissie als volgt samen te vatten. a. Beklaagde is geen native speakerin de Tigrinya taal. Hij is weliswaar afkomstig uit Eritrea, maar is opgegroeid in de Laaglanden van Eritrea, waar men het Tigré spreekt. Klager is daarentegen afkomstig uit de Hooglanden van Eritrea, waar het Tigrit volk het Tigrinya spreekt. Dat klager en beklaagde elkaar niet goed konden verstaan, volgt uit het verslag van nader gehoor. In dat verslag wordt beschreven hoe de hoormedewerker van de IND tijdens het nader gehoor meermalen aan klager vraagt of hij de tolk begrijpt. b. Beklaagde heeft onderdelen van het gehoor niet goed vertaald. Hij spreekt niet vloeiend Tigrinya en gebruikt bij het spreken daarvan veel Arabische woorden en terminologie. Zijn denkwijze is in het Arabisch. Dat volgt uit het feit dat beklaagde van links naar rechts schrijft en getallen in de Arabische vorm noteert. Hij maakt daarbij schrijffouten in getallen en jaartallen. In het bijzonder wordt geklaagd dat beklaagde het onderdeel van het asielrelaas, waarbij klager heeft aangegeven dat hij in 1997 in de zevende lichting naar Sawa is gegaan, in zijn notities heeft aangeduid met de vermelding 7/9/7. c. De antwoorden van klager moesten tijdens het nader gehoor een aantal keer door beklaagde worden herhaald naar de hoormedewerker, waardoor de indruk is gewekt dat beklaagde zich niet adequaat in de Nederlandse taal kan uitdrukken. d. Klager werd regelmatig onderbroken in zijn verhaal en kreeg onvoldoende gelegenheid om rustig antwoord te geven op de door de hoormedewerker gestelde vragen. Klachtonderdeela In een brief van 10 augustus 2009 stelt de gemachtigde van klager dat de door de IND ingeschakelde tolk weliswaar afkomstig is van Eritrea, maar dat hij anders dan klager is opgegroeid in de Laaglanden. Beklaagde behoort daarmee tot het Tigrit volk dat van oorsprong niet het Tigrinya, maar het Tigré spreekt. Het Tigrinya wordt gesproken door het Tigrinyaanse volk in de Hooglanden, waartoe klager behoort. Dat de klager en beklaagde hierdoor moeite hadden om elkaar te begrijpen, kan mede volgen uit het feit dat door de hoormedewerker van de IND tijdens het nader gehoor bij herhaling aan klager is gevraagd of hij de tolk goed verstaat en begrijpt. Beklaagde heeft bij gelegenheid van de hoorzitting van de commissie aangegeven dat zijn moedertaal, de taal die hij thuis in Eritrea sprak, inderdaad het Tigré is. Op straat en met vrienden werd door hem echter het Tigrinya en het Arabisch gesproken. Beklaagde heeft bovendien onderwijs genoten in de Tigrinya taal. Het Arabisch werd voornamelijk gebruikt in officiële documenten. Dat beklaagde het Tigrinya onvoldoende beheerst, wordt door hem weersproken. Beklaagde geeft aan dat klager tijdens het gehoor desgevraagd telkenmale heeft aangegeven dat hij de tolk goed kan verstaan. Er hebben zich geen problemen in de communicatie tijdens het nader gehoor voorgedaan

3 De contactambtenaar van de IND, mw. xxx, geeft in haar van 23 november 2009 aan dat de verklaringen van klager warrig waren. Die omstandigheid - en niet enige twijfel over een mogelijk communicatieprobleem tussen de tolk en de gehoorde - gaf haar aanleiding om op diverse momenten tijdens het nader gehoor de betrokkene te vragen of hij de tolk goed begreep. Mw. xxx geeft in haar reactie aan dat zij niet de indruk had dat van een communicatieprobleem sprake was. Zij heeft de controlevragen gesteld om te voorkomen dat de gehoorde zich in een later stadium van de procedure wel op dergelijke problemen zou beroepen. Klachtonderdeelb In het klaagschrift van 16 oktober 2009 geeft de gemachtigde van klager aan dat beklaagde tijdens het gehoor veel Arabische woorden en terminologie hanteerde. De denkwijze van de tolk is in het Arabisch, hetgeen zou blijken uit het feit dat beklaagde van rechts naar links schrijft. Europese getallen worden door hem in de Arabische vorm geschreven. Beklaagde maakte in zijn notities ook schrijffouten in getallen en jaartallen die door klager werden genoemd. Als voorbeeld wordt in het klaagschrift aangeduid dat beklaagde het onderdeel van het asielrelaas, waarbij klager heeft aangegeven dat hij in 1997 in de zevende lichting naar Sawa is gegaan, in zijn notities heeft aangetekend met de aanduiding 7/9/7. Klager heeft de beklaagde daarop tijdens het gehoor aangesproken. Beklaagde heeft in reactie op dit klachtonderdeel aangegeven dat hij zich hiervan niets herinnert. Hij probeert altijd zoveel mogelijk in de taal van de te horen persoon te spreken. In dit geval is dat het Tigrinya. Beklaagde merkt in zijn brief van 24 november 2009 op dat de Arabische taal in grote delen van Eritrea gesproken wordt. Er zijn dan ook veel Arabische woorden in de Tigrinya taal. Tijdens de hoorzitting heeft beklaagde daaraan toegevoegd dat hij docent Arabisch en Arabist is. Hij sluit niet uit dat hij enkele Arabische woorden heeft gebruikt tijdens het tolken. Klager heeft tijdens het gehoor echter geen enkele keer laten merken dat hij beklaagde niet begreep. Beklaagde geeft daarentegen wel aan dat hij getallen altijd volgens de Europese standaarden schrijft. In het Arabisch worden cijfers op overeenkomstige wijze geschreven. Hij sluit echter niet uit dat hij in zijn notities bij het nader gehoor per ongeluk een getal heeft omgedraaid, maar wijst erop dat in het verslag van het nader gehoor wel op correcte wijze is opgetekend dat de klager in 1997 met de zevende lichting naar Sawa is gegaan. In zoverre is de vertolking van de verklaring die klager heeft afgelegd niet gebrekkig. Klachtonderdeelc In het klaagschrift wordt opgemerkt dat beklaagde de vertaling van het gesprokene een aantal keer heeft moeten herhalen richting de hoormedewerker, waardoor bij klager de indruk is ontstaan dat beklaagde zich onvoldoende adequaat in het Nederlands kan uitdrukken. De betrokken hoormedewerker van de IND, mw. xxx, geeft in haar reactie van 23 november 2009 aan dat haar van een communicatieprobleem, dat te wijten zou zijn aan de tolk, tijdens het nader gehoor niets is gebleken. Klachtonderdeeld In het klaagschrift wordt overwogen dat beklaagde tegen klager heeft gezegd dat hij korte antwoorden moet geven op de aan hem gestelde vragen. Via beklaagde is aan klager meegedeeld dat hij niet met de hoormedewerker in discussie moet treden. Klager is tijdens het nader gehoor niet in de gelegenheid gesteld om rustig antwoord te geven op de gestelde vragen. Beklaagde heeft hem onvoldoende gelegenheid geboden om uit te praten en klager is meermalen onderbroken in zijn verhaal. In reactie op het klaagschrift geeft beklaagde aan dat hij de te horen persoon tijdens een gehoor altijd de gelegenheid geeft om vragen goed te beantwoorden. Teneinde zorgvuldig te kunnen tolken, moet hij echter soms wel eens een verklaring onderbreken. Beklaagde stelt dat het initiatief voor een dergelijke onderbreking vaak ook van de hoormedewerker komt, die daarmee niet alleen de tolk in de gelegenheid stelt om zijn taak naar behoren uit te oefenen, maar daarmee ook zichzelf in staat stelt om de verklaring op te tekenen in het verslag van het gehoor. Beoordelingvandeklachtenadvies Klachtonderdeela De commissie beschouwt klachtonderdeel a als ongegrond. Beklaagde heeft op de hoorzitting bevestigd dat niet het Tigrinya, maar het Tigré zijn moedertaal is. Hoewel dat naar het oordeel - 3 -

4 van de commissie wel (zoveel mogelijk) de voorkeur verdient, wordt de voorwaarde dat een tolk slechts door de IND wordt ingezet als hij ten minste één van de tijdens een gehoor te bezigen talen als moedertaal beheerst, in het vreemdelingenrecht niet gesteld. Dat bij het nader gehoor - al dan niet noodgedwongen - een tolk is opgeroepen die geen nativespeakerin het Tigrinya is, valt de beklaagde dan ook niet te verwijten. Beklaagde heeft hiermee niet in strijd gehandeld met de artikelen 1 en 9 van de Gedragscode tolken IND (versie mei 2009). Beklaagde heeft aangegeven dat hij het Tigrinya van jongs af aan met vrienden sprak en dat hij in die taal ook zijn schoolopleiding in Eritrea heeft gevolgd, zodat een zekere mate van beheersing van die taal mag worden verondersteld. Dat de beklaagde het Tigrinya onvoldoende beheerst om als tolk in die taal te worden ingezet, vindt onvoldoende steun in de aan de commissie ter beschikking gestelde stukken. In het bijzonder blijkt uit het klaagschrift - in samenhang met het rapport van het nader gehoor - niet van grove en structurele fouten in de vertaling van het asielrelaas. Voor zover de twijfel over de tolkvaardigheden van beklaagde is ingegeven door het feit dat de hoormedewerker van de IND gedurende het nader gehoor bij herhaling aan klager heeft gevraagd of hij de tolk goed begreep, is die twijfel ongegrond. De hoormedewerker van de IND heeft immers in een reactie aangegeven dat de door haar gestelde controlevragen op geen enkele wijze verband hielden met een verondersteld communicatieprobleem tussen de tolk en de gehoorde. Overigens heeft klager de vraag van de hoormedewerker van de IND telkens bevestigend beantwoord, zodat ook uit dat antwoord niet kan worden afgeleid dat er sprake is geweest van een aan beklaagde te wijten gebrek in de communicatie. Klachtonderdeelb De commissie beschouwt klachtonderdeel b als ongegronden overweegt in het bijzonder dat er geen aanwijzingen zijn dat beklaagde heeft gehandeld in strijd met de artikelen 1 en 9 van de Gedragscode tolken IND (versie mei 2009). Zoals hiervoor met betrekking tot klachtonderdeel a al is opgemerkt, is uit de inhoud van de stukken en het verhandelde ter hoorzitting niet aannemelijk geworden dat tijdens het gehoor door beklaagde grove vertaalfouten zijn gemaakt. Voor zover beklaagde bij het tolken wel vergissingen heeft gemaakt, heeft klager voldoende gelegenheid gehad deze bij het indienen van de correcties en aanvullingen op het rapport van het nader gehoor aan de orde te stellen. De klager is daardoor niet in zijn belangen geschaad. Overigens heeft het in het klaagschift genoemde voorbeeld, waarbij beklaagde een door klager genoemd jaartal verkeerd heeft opgeschreven in zijn eigen notities, uiteindelijk geen consequenties gehad voor de (correcte) weergave van dat gegeven in het rapport van het nader gehoor, zodat dit onderdeel van de klacht reeds om die reden ongegrond is. Beklaagde heeft weliswaar erkend tijdens het nader gehoor mogelijk een aantal keer Arabische woorden te hebben gebezigd, maar dat het gebruik daarvan voor klager een beletsel heeft gevormd bij het formuleren van zijn asielrelaas vindt geen steun in het klachtdossier. Integendeel, klager heeft tijdens het nader gehoor bij herhaling bevestigd dat hij de tolk goed begrijpt en verstaat. Klachtonderdeelc De commissie beschouwt klachtonderdeel c als ongegrond. Uit het klachtdossier en het verhandelde ter hoorzitting is niet aannemelijk geworden dat beklaagde zich onvoldoende adequaat kan uitdrukken in de Nederlandse taal. Het tegendeel volgt niet alleen uit de reactie van de hoormedewerker van de IND, mw. xxx, die aangeeft dat er van communicatieproblemen met beklaagde geen sprake was, maar is door de commissie ook zelf waargenomen bij gelegenheid van de hoorzitting. Beklaagdes beheersing van het Nederlands is weliswaar niet perfect, maar hij geeft er wel blijk van zich de Nederlandse taal in voldoende mate eigen te hebben gemaakt om zijn werkzaamheden als tolk naar behoren te kunnen verrichten. Klachtonderdeeld De commissie beschouwt klachtonderdeel d als ongegrond. Het is op zichzelf toegestaan en niet ongebruikelijk dat een tolk bij het consecutief tolken de gehoorde (binnen redelijke grenzen) verzoekt zijn verhaal kortstondig te onderbreken, zodat er gelegenheid is het gesprokene te vertalen. Dergelijke onderbrekingen komen de volledigheid en nauwkeurigheid van de vertaling ten goede alsmede de correcte vastlegging van de verklaring in het rapport van gehoor. Noch uit het rapport van nader gehoor, waarin de verklaring van klager uitvoerig en gedetailleerd is weergegeven, noch uit de aanvullende stukken en het verhandelde ter hoorzitting is aannemelijk geworden dat beklaagde de klager tijdens het gehoor frequent heeft onderbroken in zijn asielrelaas of dat hij anderszins de communicatie hinderlijk en verwijtbaar heeft verstoord. Het is overigens niet ondenkbaar dat voor zover het asielrelaas is onderbroken, deze onderbrekingen mede hebben plaatsgehad op initiatief van de hoormedewerker, die de verklaring dient op te tekenen in een rapport van gehoor. De commissie heeft klager vanwege diens afwezigheid op de hoorzitting hierover helaas niet kunnen bevragen

5 Ten overvloede merkt de commissie op dat beklaagde er tijdens de hoorzitting genoegzaam blijk van heeft gegeven zich bewust te zijn van zijn verantwoordelijkheid als tolk en actief te willen investeren in het verbeteren en op peil houden van zijn tolkvaardigheden. Dat beklaagde zijn vak serieus neemt, volgt onder meer uit de inspanningen die hij verricht om als tolk in het Register beëdigde tolken en vertalers te worden ingeschreven. Daartoe neemt hij deel aan de opleiding voor Gerechtstolken in Strafzaken van het SIGV (Stichting Instituut van Gerechtstolken & -Vertalers). Totslot Klager, beklaagde en de vertegenwoordiger van klager zullen van de commissie een afschrift van dit advies ontvangen. De commissie stelt het op prijs te zijner tijd te vernemen op welke wijze de klacht door de IND is, dan wel wordt, afgehandeld. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Voor eventuele nadere informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van de commissie, bereikbaar onder bovengenoemd telefoonnummer en adres. Hoogachtend, de Klachtencommissie Wbtv J.J.L. Link secretaris R.G.A. Beaujean voorzitter - 5 -