De klacht is op 16 juli 2010 behandeld door een kamer van de commissie, die als volgt is samengesteld:

Transcriptie

1 Geachte heer Von den Hoff, Met deze brief adviseert de Klachtencommissie Wet beëdigde tolken en vertalers (hierna: de commissie) u over een klacht die is ingediend over gedragingen van mevrouw (-) (Wbtvnummer (-)). Verloopvandeprocedure Op 26 mei 2010 is door dhr. mr. (-), advocaat te Utrecht, namens mevrouw (-) (hierna: klaagster), een klacht ingediend over gedragingen van mw. (-) (hierna: beklaagde), tolk Nederlands? Farsi (Iran). Het klaagschrift is op 27 mei 2010 door de commissie ontvangen. Bij brief van 3 juni 2010 zijn klaagster en beklaagde door de commissie op de hoogte gesteld van de ontvangst van de klacht. Zij zijn door de commissie uitgenodigd om in het kader van een hoorzitting op 16 juli 2010 een toelichting te geven op de klacht. Deze datum is in overleg met beide partijen vastgesteld. Bij brief van 7 juni 2010 heeft de coördinator tolken van het IND-kantoor te Zwolle, mw. drs. (- ), de commissie de volgende stukken toegezonden: - een notitie van 2 april 2010, waarin zij verslag doet van een gesprek dat zij naar aanleiding van de klacht met beklaagde heeft gevoerd, alsmede - een reactie van de bij het nader gehoor betrokken contactambtenaar, mw. (-). Beklaagde heeft op 29 juni 2010 een verweerschrift ingediend. De klacht is op 16 juli 2010 behandeld door een kamer van de commissie, die als volgt is samengesteld: dhr. mr. R.G.A. Beaujean mw. dr. ir. H. Bot dhr. drs. P.H.M. Keesom, beëdigd tolk voorzitter, lid, lid. De commissie heeft zich bij de behandeling van de klacht doen bijstaan door dhr. J.J.L. Link, secretaris van de commissie, en mw. M.C.M.H. van Lierop, notulist. Aangezien klaagster de Nederlandse taal onvoldoende beheerst, heeft de hoorzitting plaatsgevonden met bijstand van dhr. (-), tolk Nederlands? Farsi (Iran) (als vertaler geregistreerd in het Rbtv onder nummer (-)). Hetgeen ter hoorzitting is besproken of voorgelezen, is door dhr. (-)vertaald. Het verslag van de hoorzitting is als bijlage bij dit advies gevoegd. De commissie heeft kennisgenomen van de stukken van het klachtdossier en van hetgeen door en namens klaagster en door beklaagde tijdens de hoorzitting naar voren is gebracht. De commissie overweegt naar aanleiding daarvan als volgt.

2 Degrondenvoordeklacht Klaagster is op 14 januari 2010 en 22 februari 2010 in het kader van een nader gehoor door de IND gehoord. De klacht heeft betrekking op de wijze waarop beklaagde tijdens het nader gehoor van 22 februari 2010 heeft getolkt. Op 24 maart 2010 heeft mr. (-) correcties en aanvullingen op de rapporten van het eerste en het nader gehoor aan de IND toegezonden. Mr. (-) heeft vervolgens op 2 april 2010 namens klaagster een klacht over beklaagde bij de IND ingediend. De klacht is op 26 mei 2010 doorgezonden naar het Bureau Wet beëdigde tolken en vertalers (hierna: Bureau Wbtv) teneinde deze te laten behandelen door de commissie. De klacht is naar het oordeel van de commissie als volgt samen te vatten: a. Beklaagde heeft de verklaring van klaagster op 22 februari 2010 onjuist en onvolledig getolkt. Het betreft geen verwaarloosbare incidenten. De aard en de frequentie van de door beklaagde gemaakte fouten en omissies zijn hiervoor te ernstig. b. Beklaagde beheerst de Nederlandse taal onvoldoende. Zij maakt grammaticale fouten, met name in de werkwoordsvervoegingen en de zinsbouw. Tijdens het nader gehoor was bovendien niet altijd duidelijk of zij de verklaringen van klaagster in de eerste of in de derde persoon weergaf ( we en ze werden door klaagster geregeld door elkaar gebruikt, waarbij met ze dan doorgaans de Iraanse autoriteiten werden aangeduid). Klachtonderdeela Tijdens de hoorzitting heeft mr. Boelens de kern van de klacht als volgt verwoord: De vertaling van de verklaring van klaagstertijdenshetnadergehoorop 22 februari 2010wijktopessentiëleonderdelenafvandeinhoudvandeverklaring,hetgeendeIND aanleidinghadkunnengevendebetrouwbaarheidvandieverklaringintwijfeltetrekken. Mr. (-) geeft in zijn klaagschrift een overzicht van onjuist en onvolledig vertaalde passages en tekent daarbij aan dat deze onjuistheden en onvolledigheden niet zijn toe te rekenen aan een incorrecte verslaglegging door de contactambtenaar. Dat volgt uit het feit dat de inhoud van het rapport van nader gehoor overeenstemt met de gedetailleerde verslaglegging van mr. (-), die ook zelf bij het nader gehoor van klaagster aanwezig is geweest. Tijdens de hoorzitting heeft mr. (-) het klachtonderdeel nader toegespitst op enkele passages die de IND aanleiding hadden kunnen geven om de betrouwbaarheid van de verklaring van klaagster in twijfel te trekken. Daarbij is door mr. (-) evenwel opgemerkt dat klaagster de asielprocedure inmiddels met voor haar goed gevolg heeft doorlopen. De betrokken contactambtenaar van de IND, mw. (-), geeft in haar reactie op de klacht aan dat beklaagde het verhaal van de vreemdeling tijdens een gehoor meeschrijft in het Farsi. Vervolgens tolkt zij de verklaring naar het Nederlands aan de hand van haar aantekeningen. Klaagster heeft tijdens de hoorzitting opgemerkt dat beklaagde tijdens het gehoor niet alles wat zij verklaarde, noteerde. Het getolkte vormde daardoor geen letterlijke vertaling van de verklaring, maar een eigen interpretatie van beklaagde. Beklaagde geeft in haar verweerschrift op een aantal onderdelen toe dat het door haar getolkte voor verbetering vatbaar is. Dat geldt bijvoorbeeld voor de passage waarin zij heeft getolkt dat iemand door traangas is geraakt. Dat had moeten zijn: dat die persoon door traangas onwel was geworden. Een groot aantal onjuistheden en onvolledigheden wordt door beklaagde in haar verweerschrift weersproken. Ten aanzien van de overige onderdelen geeft beklaagde aan dat zij daarop geen commentaar heeft. Bij gelegenheid van de hoorzitting heeft beklaagde desgevraagd opgemerkt dat zij zich het gehoor niet helemaal kan herinneren. Zij maakt bij elk gehoor aantekeningen. Als zij ten aanzien van bepaalde onderdelen van de klacht uit haar aantekeningen evenmin kon afleiden of het getolkte inhoudelijk overeenstemt met de door klaagster afgelegde verklaring, heeft zij in haar verweerschrift daarop geen commentaar willen geven. Beklaagde licht in haar verweerschrift toe dat zij de verklaringen van klaagster letterlijk heeft vertaald. Als de advocaat van beklaagde zijn cliënte had geadviseerd om begrijpelijk te spreken, was het voor beklaagde misschien eenvoudiger geweest om de verklaringen te vertolken. Beklaagde benadrukt dat het haars inziens niet de taak van de tolk is om tijdens een gehoor - 2 -

3 uitleg te geven. Tijdens de hoorzitting heeft beklaagde aangegeven dat asielzoekers een bepaalde verwachting hebben van het IND-gehoor. Zij verwachten dat ze goed worden begrepen, maar de verklaringen die zij afleggen, zijn vaak niet volledig. Het is de taak van de tolk om de verklaring zo letterlijk mogelijk te tolken en de taak van de contactambtenaar om bij onduidelijkheden uitleg te vragen. Klachtonderdeelb In het klaagschrift geeft mr. (-) namens klaagster aan dat beklaagde in het Nederlands grammaticale fouten maakt, met name in de werkwoordvervoegingen en in de zinsbouw. Tijdens het nader gehoor was bovendien niet altijd duidelijk of zij de verklaringen van klaagster in de eerste of in de derde persoon weergaf ( we en ze werden door klaagster geregeld door elkaar gebruikt, waarbij met ze dan doorgaans de Iraanse autoriteiten werden aangeduid). In een schriftelijke reactie geeft de betrokken contactambtenaar, mw. (-), aan dat de zinsopbouw van beklaagde tekort schiet. Dit lijkt op het eerste gezicht niet aan haar woordkennis te liggen, maar aan de grammatica. Het is voor een contactambtenaar lastig maar niet ondoenlijk om de zinnen om te bouwen naar goed Nederlands. Dit komt de snelheid van het gesprek uiteraard niet ten goede. Daar komt nog eens bij dat beklaagde niet tolkt in de ik-vorm en dus niet letterlijk tolkt wat de betrokken vreemdeling zegt. Dit is vervelend omdat de contactambtenaar dan alles moet omzetten. Beklaagde merkt in haar verweerschrift op dat de gesprekstaal waarin de betrokkenen spreken niet altijd gekenmerkt wordt door een goede zins(op)bouw: het is spreektaal. Soms wordt er onduidelijk gesproken. Klaagster praatte heel zachtjes. Ze gaf niet duidelijk antwoord en soms gaf zij zelfs helemaal geen antwoord op de vraag. Ze leek tekort te schieten in haar zinnen. Beklaagde merkt in haar verweerschrift voorts op dat in het Farsi wij ook kan worden gebruikt om de eerste persoon enkelvoud aan te duiden. Meestal is de betrokken contactambtenaar op de hoogte van dit verschil en vraagt hij de gehoorde zelf of deze daarmee ik of wij bedoelt. Bij gelegenheid van de hoorzitting heeft beklaagde aangegeven de verklaringen tijdens een gehoor zo letterlijk mogelijk te vertolken, met name in die gevallen waarin ze uit de context van de verklaring niet goed kan opmaken wat de gehoorde precies bedoelt. Het is vervolgens, haar inziens, de verantwoordelijkheid van de contactambtenaar en niet van de tolk om door te vragen. Beoordelingvandeklacht Klachtonderdeela De commissie beschouwt klachtonderdeel a als ongegrond. Onvolkomenheden in de verklaring van klaagster, zoals vastgelegd in het verslag van het nader gehoor van 22 februari 2010, hebben de gemachtigde van klaagster aanleiding gegeven tot het indienen van correcties en aanvullingen. Een aantal van de aangebrachte verbeteringen is door beklaagde in haar verweerschrift en bij gelegenheid van de hoorzitting erkend, van een aantal kan zij zich de gang van zaken tijdens het nader gehoor niet meer herinneren en voor het overige spreekt zij tegen dat zij onjuist of onvolledig heeft getolkt. De commissie heeft de fragmenten van het nader gehoor bekeken en deze vergeleken met de correcties en aanvullingen van de gemachtigde van klaagster. De commissie stelt voorop dat aan de complexiteit van de verklaringen tijdens het nader gehoor, de dynamiek van het tolkproces en de vluchtigheid van het gesproken woord inherent is dat zich bij het tolken onvolkomenheden voordoen, waardoor het getolkte kan afwijken van de oorspronkelijke verklaring. Een tolk kan slechts een verwijt worden gemaakt als de aard en/of het aantal van de onjuistheden en onvolkomenheden van dien aard zijn dat moet worden geconcludeerd dat sprake is van ernstige aan de tolk toerekenbare tekortkomingen. Het aantal en de ernst van de onvolkomenheden zijn in het onderhavige geval niet van zodanige aard dat de commissie daaraan consequenties wenst te verbinden. In dit geval had naar het oordeel van de commissie kunnen worden volstaan met het volgen van de gebruikelijke procedure voor het aanbrengen van correcties en aanvullingen op het rapport van het nader gehoor. Die procedure is ook door de advocaat van klaagster gevolgd

4 Klachtonderdeelb De commissie beschouwt klachtonderdeel b als ongegrond. De commissie is van oordeel dat uit de stukken van het klachtdossier en het verhandelde ter hoorzitting niet is komen vast te staan dat beklaagde de Nederlandse taal onvoldoende beheerst om haar werkzaamheden als tolk naar behoren te kunnen uitvoeren. De commissie heeft uit eigen waarneming kunnen vaststellen dat beklaagde zich hoewel voor verbetering vatbaar in voldoende mate weet uit te drukken in de Nederlandse taal. Ten overvloede overweegt de commissie als volgt. Tijdens de behandeling van de klacht ter hoorzitting is aan de orde geweest dat beklaagde bij taalkundige onduidelijkheden in de afgelegde verklaring bijvoorbeeld als een bepaald woord voor meerdere uitleg vatbaar is de verklaring letterlijk naar het Nederlands tolkt. Het is vervolgens aldus beklaagde aan de contactambtenaar van de IND om daarover door te vragen. De commissie merkt op dat het in bepaalde omstandigheden noodzakelijk kan zijn en zelfs tot de verantwoordelijkheid van de tolk moet worden gerekend dat de tolk taalkundige misverstanden voorkomt. Aan deze verantwoordelijkheid kan de tolk tegemoet komen door op te merken dat het getolkte een letterlijke weergave van de verklaring vormt, maar dat daarmee door de gehoorde persoon mogelijk iets anders wordt bedoeld. Van de contactambtenaar kan immers niet worden verwacht dat deze op de hoogte is van de specifieke manier van communiceren in een bepaalde taal (i.c. het Farsi). Zoals uit de door beklaagde als bijlage bij haar verweerschrift gevoegde pagina uit de Syllabus Dagcursus verhoortechnieken blijkt en zoals eveneens volgt uit art van de Gedragscode Wbtv, kan en moet de tolk in dat geval verduidelijking geven. Advies De commissie is van oordeel dat niet kan worden gezegd dat beklaagde met haar gedragingen heeft gehandeld in strijd met de eisen die overeenkomstig de Wet beëdigde tolken en vertalers, de Gedragscode voor tolken en vertalers in het kader van de Wbtv (hierna: de Gedragscode Wbtv) en de Gedragscode voor tolken en vertalers IND aan haar mogen worden gesteld. Uit de stukken van het klachtdossier en het verhandelde ter hoorzitting is evenmin komen vast te staan dat beklaagde onvoldoende bekwaam is om haar werkzaamheden als tolk Farsi naar behoren uit te voeren. De commissie heeft bij haar oordeel gelet op het feit dat haar geen eerdere klachten over beklaagde bekend zijn en dat niet is gebleken dat klaagster door eventueel aan beklaagde te wijten tekortkomingen enig nadeel heeft ondervonden. De commissie adviseert het Bureau Wbtv geen consequenties aan de klacht te verbinden en met een verwijzing naar dit advies te volstaan met het ongegrond verklaren van de klacht. Totslot Klaagster en beklaagde zullen van de commissie een afschrift van dit advies ontvangen. Een afschrift van het advies zal eveneens aan de IND worden toegezonden. De commissie stelt het op prijs te zijner tijd te vernemen op welke wijze de klacht door het Bureau Wbtv en de IND is, dan wel wordt, afgehandeld. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Voor eventuele nadere informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van de commissie, bereikbaar onder bovengenoemd telefoonnummer en adres. Hoogachtend, de Klachtencommissie Wbtv J.J.L. Link secretaris mr. R.G.A. Beaujean voorzitter - 4 -

5 BijlagebijhetadviesvandeKlachtencommissieW btv(klachtnr ) ToepasselijkeartikelenvandeGedragscodevoortolkenenvertalersinhetkadervandeWbtv 4.3.2Tolken Tolken zorgen tijdens het tolken, voor zover redelijkerwijs mogelijk, voor een volledige en doeltreffende communicatie tussen de partijen voor wie zij werken, onder meer door zo nodig actief op te treden om al dan niet cultureel bepaalde misverstanden en onbegrip te voorkomen of op te heffen. Tolken getuigen van respect jegens personen met wie ze beroepsmatig omgaan en onthouden zich daarbij met name van iedere vorm van ongewenste fysieke en verbale intimiteiten. Tolken melden iedere poging tot benadering door derden strekkende tot beïnvloeding van hun optreden onverwijld bij hun opdrachtgever. Tolken voeren geen voorafgaand dan wel opeenvolgend overleg met anderstalige derden