Docentenhandleiding Een ontdekkingstocht door Japan

Transcriptie

1 Docentenhandleiding Een ontdekkingstocht door Japan

2 Inleiding Japanmuseum SieboldHuis is de plek waar Siebold al in 1837 zijn collectie Japanse voorwerpen tentoonstelde aan het publiek. Hij woonde zelf ook een aantal jaar in het monumentale pand aan het Rapenburg. In de periode van 1823 tot 1829 heeft Siebold in opdracht van de Nederlandse regering onderzoek gedaan naar de Japanse cultuur. Tijdens zijn verblijf in Japan verzamelde Siebold planten, dieren, zaden en allerlei gebruiksvoorwerpen. In 2005 is het SieboldHuis weer opengesteld voor publiek als het Japan centrum van Nederland. In verschillende ruimtes zijn de objecten die hij toentertijd heeft verzameld te zien. In Japanmuseum SieboldHuis maken de leerlingen kennis met het Japan uit de 19 e eeuw, doormiddel van verschillende thema s zoals voedsel, samoerai, wonen en handel. Het programma van het SieboldHuis bestaat uit drie onderdelen: Een lessuggestie voor een voorbereidende les op school Een bezoek aan het SieboldHuis Een lessuggestie voor de verwerking van het museumbezoek Heeft u nog vragen of opmerkingen over de reservering, neem dan gerust contact met Anouk van Dijk zij is te bereikbaar op ma, di, do, vrij van 10: uur op telefoon: of via anouk@museumgroep.nlbatjes@sieboldhuis.org

3 Praktische informatie Het lespakket Ter voorbereiding en afsluiting kunt u naast deze lesbrief het volgende downloaden op de website ( Voorbereidende les: film met een introductie over Philipp Franz von Siebold, een kaart van Japan en kaarten met de klassenmaatschappij. Verwerkende les: een quiz in powerpoint. Evaluatieformulier Het museumbezoek In het museum wordt u door een rondleider ontvangen. Deze laat de leerlingen zien waar zij hun jassen en tassen kunnen opbergen. Houd er rekening mee dat grote tassen het museum niet in mogen. In het SieboldHuis zijn een beperkt aantal lockers aanwezig. De rondleider neemt de leerlingen mee naar de Panoramakamer voor een introductie en zal uitleggen wat de leerlingen gaan doen. Begeleiding Per tien leerlingen vragen wij u twee begeleiders mee te nemen. Na de introductie krijgen de begeleiders een antwoordenblad zodat ook zij de leerlingen waar nodig op weg kunnen helpen met de opdrachten. Groepsverdeling De opdrachten in het museum worden in drietallen uitgevoerd. Het is handig om voorafgaand aan het museumbezoek de klas al in groepjes te hebben verdeeld. Tijdsduur van het bezoek Het lesprogramma duurt 1,5 uur. Mobiele telefoon Wij verzoeken iedereen om de mobiele telefoon uit te zetten of op school te laten. Eten en drinken Het is niet toegestaan om in het museum te eten. In het museum is wel een kleine koffieruimte en een tuin waar max. 20 de leerlingen eventueel iets kunnen drinken en eten. Fotograferen Leerlingen mogen in het museum foto s maken zonder hun flits te gebruiken.

4 De museumles Korte inhoud museumles Tijdens het museumbezoek maken de leerlingen een reis door Japan, zoals Siebold dat in 1826 ook heeft gedaan. De leerlingen reizen terug in de tijd en volgen dezelfde route die Siebold heeft afgelegd van Nagasaki naar Edo, het huidige Tokyo. Na een korte inleiding waarin wordt ingegaan op de voorbereidende les en de reis, gaan de leerlingen zelfstandig in groepjes aan hun ontdekking door Japan beginnen. Dit doen zij aan de hand van een dagboek van Siebold en een tas met spullen waarmee zij onderzoek kunnen doen. Het SieboldHuis bestaat uit vier tentoonstellingskamers, deze vertegenwoordigen elk een belangrijke stad in Japan. Dit zijn: Osaka, Kyoto, Edo en Shimonoseki. Elke stad wordt kort door Siebold beschreven. Hierna worden verschillende aspecten van het Japan uit de 19 e eeuw spelenderwijs belicht. De volgende thema s komen aan bod: Voedsel, wonen, handel, kleding, flora&fauna, kunst, religie, taal en samoerai. Aan elk thema is een aantal objecten gekoppeld waarbij de leerlingen opdrachten maken. Het programma wordt met z n allen afgesloten in de stad Nagasaki. Aan de leerlingen wordt verteld waarom Siebold is verbannen uit Japan. Leerdoelen en begrippen Leerdoelen Begrippen Leerlingen leren wie Philipp Franz Von Siebold ( ) is en wat hij heeft gedaan in Japan. Leerlingen krijgen een beeld van de regeringsvorm van Japan in 1800 en weten dat er een klassenmaatschappij bestond. Leerlingen maken kennis met aspecten van het dagelijks leven in de 19 e eeuw in Japan. Thema s: handel, wonen, voedsel, kleding, flora& fauna, religie, taal, kunst en samoerai. leerlingen leren dat Nederland als enige Europese land handel mocht drijven met Japan. Philipp Franz Von Siebold Deshima Shogun Samoerai Kimono Boeddhisme Shinto Hortensia Kalligrafie

5 Aansluiting bij kerndoelen basisonderwijs Kerndoelen 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling en schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema s, tabellen en digitale bronnen. 6. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, en bij systematisch geordende bronnen, waaronder digitale bronnen. 10. De leerlingen leren bij de doelen onder mondeling taalonderwijs en schriftelijk taalonderwijs strategieën te herkennen, te verwoorden, te gebruiken en te beoordelen. 12. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder woordenschat vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38. De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 47. De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die in 2004 lid werden, de Verenigde Staten en een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. In het SieboldHuis wordt aandacht besteed aan : Nederland, Duitsland (geboorteland Siebold) en Japan. 50. De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld. 52. De leerlingen over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. In het SieboldHuis wordt aandacht besteed aan de19e eeuwse ontdekker en hervormer Siebold 53. De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Verdeling van de leergebieden Nederlands Oriëntatie op jezelf en de wereld Kunstzinnige oriëntatie 7 kerndoelen 6 kerndoelen 1 kerndoel

6 Lessuggestie ter voorbereiding museumbezoek Introductie Sieboldhuis Vertel de klas dat ze naar Japanmuseum SieboldHuis gaan. Aan de leerlingen kunnen vragen worden gesteld zoals: weet iemand wat voor soort museum het is? Is iemand er al een keer geweest? Wat was er te zien? Waarom heet het museum het SieboldHuis? Wie was Siebold? Waarom zou er denk je een museum naar hem vernoemd zijn? Kijk daarna samen met de leerlingen de video Siebold de ontdekker. De ontdekkingsreis van Siebold Bekijk samen met de leerlingen de video, Siebold de ontdekker. De leerlingen maken tijdens de film kennis met Siebold en komen te weten waarom hij naar Japan ging en wat hij daar deed. De reis Bekijk met de leerlingen de kaart van Japan en de wereldkaart. Laat de leerlingen op de wereldkaart Japan zoeken. De leerlingen weten dat Siebold naar Japan ging voor een ontdekkingsreis. Vertel de leerlingen dat zij zelf ook een ontdekkingsreis gaan maken door Japan in het SieboldHuis. Geef de leerlingen een kopie van de kaart van Japan en de namen van de volgende steden: Nagasaki, Kokura, Shimonoseki, Muro, Osaka, Kyoto en Edo. Dit zijn een aantal grote steden waarlangs Siebolds reis ging. De dikgedrukte namen zijn steden die de leerlingen zelf tijdens hun reis bezoeken. De hoofdstad van Japan was Edo. Edo heet nu Tokyo. Laat de leerlingen de namen op de kaart opzoeken. De leerlingen weten zo welke route Siebold heeft afgelegd. Japan en zijn bevolking In de tijd dat Siebold in Japan was, werd Japan geregeerd door een shogun, de militaire leider. Na een lange periode van oorlog, wilde de shogun de vrede in Japan blijvend bewaren en voerde hij een klassenmaatschappij in met strenge gedragscodes. Je werd geboren in een klasse en kwam daar niet uit. Per klasse had je verschillende gedragscodes. Zo mocht alleen de eerste klasse kleding van zijde dragen en naar hofmuziek luisteren. Verdeel de leerlingen in 5 groepen en geef ze de kaarten met de verschillende klassen erop. De leerlingen krijgen in totaal vier kaarten 1) Boer, 2) Handwerklieden, 3) Handelaar en 4) Adel. De leerlingen mogen nu zelf met de kaarten een klassenindeling maken. Ze moeten hierbij aangeven waarom ze voor een bepaalde volgorde hebben gekozen. Als de leerlingen klaar zijn kunnen de verschillende indelingen op het bord worden geschreven en kunnen de leerlingen de verschillende argumenten horen. Antwoord: De klassenmaatschappij was ingedeeld aan de hand sociale achtergrond en beroep. 1. Shi, de klasse van de adel. Deze families bezaten de meeste grond. 2. Nô, de klasse van de boeren. Boeren bezaten kleine stukken grond. De boeren komen op de tweede plaats in het klassensysteem omdat zij belangrijk waren voor de productie van voedsel. 3. Kô, de klasse van de handwerklieden. Zij waren belangrijk voor de verwerking van de producten van de boeren. 4. Shô, de klasse van de handelaren. Zij staan vrijwel onderaan omdat zijzelf niets maken of produceren. Misdadigers en bedelaars werden als niet menselijk beschouwd.

7 Leerdoelen Leerlingen maken kennis met het SieboldHuis. Leerlingen leren wie Philipp Franz von Siebold was. De leerlingen komen te weten waarom Siebold naar Japan ging. Leerlingen leren dat er in Japan een klassenmaatschappij was in De leerlingen leren waar Japan ligt. De leerlingen bekijken de route die Siebold in Japan heeft afgelegd. De begrippen shogun en Deshima komen in de film aan bod. Tijdsduur programma De voorbereidende les duurt in totaal 1 uur. Introductie SieboldHuis duur: 10 minuten. De film Ontdekkingsreis door Japan duurt 13 minuten. De reis: 20 minuten. Japan en zijn bevolking: 20 minuten.

8 Lessuggestie ter verwerking van het museumbezoek Quiz Op de website ( vindt u een powerpointpresentatie, waarin de vragen van de quiz verwerkt zijn. Deze kunt u aan de leerlingen laten zien. Verdeel de klas in twee of meer groepen en geef ze de formulieren waarop ze de antwoorden kunnen opschrijven. Aan het eind van de vragen komen de antwoorden op de vragen in beeld en kan worden gekeken welke groep de meeste antwoorden goed heeft. De winnende groep kunt u een echt Japans snoepje geven. Leerdoel Het toepassen van de opgedane kennis in het SieboldHuis. Het behandelen van aantal antwoorden van de opdrachten uit het museum. Het samenwerken binnen een groep. Tijdsduur De quiz duurt ongeveer 20 minuten. Vragen 1. Waarom droegen ongetrouwde meisjes kimono s met lange mouwen? A. Om te laten zien dat de familie rijk was en zo indruk te maken op mannen. B. Om de armen van de meisjes af te dekken, zodat mannen ze niet konden zien. C. Om grote zakken van te maken zodat ze veel mee konden nemen. Antwoord: Om te laten zien dat de familie rijk was en zo indruk te maken op mannen. 2. Hoe heten de twee religies die in Japan het meest voorkwamen? A. Christendom en Boeddhisme B. Shintoïsme en Islam C. Boeddhisme en shintoïsme Antwoord: Boeddhisme en shintoïsme 3. Uit hoeveel verschillende soorten karakters bestaat het Japanse schrift? A. 4 B. 3 C. 2 Antwoord: 3. Japans werd eerst geschreven in kanji, Chinese karakters. Later kwamen daar twee soorten kana bij. Deze worden gebruikt voor woorden uit het Engels en om het geluid van lettergrepen aan te geven. 4. Wat mocht Nederland als enige westers land wel in Japan? A. Handel drijven. B. Het christelijke geloof verspreiden. C. Door Japan reizen. Antwoord: Handel drijven. De Portugezen zijn Japan uitgezet omdat ze het christelijke geloof verspreidden.

9 5. Wat betekent het woord samoerai? A. Hij die dient B. Hij die strijdt C. Hij die rust Antwoord: Hij die dient 6. Waarom werd Siebold uit Japan verbannen? A. Hij wilde kaarten van Japan meenemen naar Nederland. B. Hij had de shogun van Japan beledigd. C. Hij had tijdens zijn reis door Japan op dieren gejaagd om mee naar huis te nemen. Antwoord:Hij wilde kaarten van Japan meenemen naar Nederland 7. Wat voor beroep had Siebold? A. Siebold was arts en onderzoeker. B. Siebold was arts en bioloog. C. Siebold was onderzoeker en bioloog. Antwoord: Siebold was arts en onderzoeker 8. Wat ging Siebold in Japan doen? A. Onderzoek doen naar de Japanse cultuur. B. Handel drijven met Japan. C. Siebold was spion voor de Russen en ging kaarten stelen uit Japan. Antwoord: Onderzoek doen naar de Japanse cultuur 9. Hoe heten de matten die in Japanse huizen liggen? A. Tatamimatten. B. Dadamimatten. C. Sasamimatten. Antwoord: Tatamimatten 10. Wat voor voedsel wordt er in Japan veel gegeten? A. Groente, rijst en vis B. Groente, aardappels en vlees C. Groente, rijst en vlees Antwoord: Groente, rijst en vis

10 Achtergrond informatie voor de docent Algemene informatie over Japan 2013 Naam land De Japanners noemen hun land Nippon of Nihon, wat de oorsprong van de zon betekent. Hoofdstad en belangrijkste steden De hoofdstad van Japan is Tokio. Andere belangrijke steden zijn: Osaka, Kobe, Yokohama, Fukuoka en Sapporo. Aantal inwoners Japan heeft ongeveer inwoners Taal In Japan wordt Japans gesproken. Belangrijke buitenlandse talen die op school worden geleerd zijn: Engels, Frans, Spaans en Duits. Munteenheid In Japan wordt betaald met de Yen. Eén Euro is 163,249 Yen. Etnische groepen Japan bestaat voor 99,2% uit Japanners. Andere belangrijke nationaliteiten zijn: Koreanen, Chinezen en Brazilianen. De eerste bewoners van Japan waren de Ainu. Zij woonden in Noord-Japan en stammen vermoedelijk af van het Siberische vasteland. Geloof Japan heeft geen staatsreligie. Veel Japanners zijn zowel shintoist en boeddhist. 1% van de bevolking hangt het christelijke geloof aan. Regering Japan is net als Nederland een constitutionele parlementaire monarchie. Japan heeft een keizer, grondwet en parlement. Het parlement staat uit een hoger- en een lagerhuis en wordt de Nationale Diet genoemd. Japan heeft 47 prefecturen. Een prefectuur is te vergelijken met een provincie. De prefectuur-gouverneurs en de burgemeesters van de steden en dorpen worden gekozen. Japanners mogen vanaf hun 20 ste stemmen. Geografie Japan bestaat uit vele eilanden, waarvan er vier de grootste en belangrijkste zijn: Honshu, Hokkaido, Kyushu en Shikoku. De eilanden vormen een smalle halve maan, die in de lengte van noord naar zuid 3000 km lang is. Japan heeft een oppervlakte van km2 en is groter dan bijvoorbeeld Engeland. Japan bestaat voor tweederde uit bergen. Dit gebied kan niet gebruikt worden om te wonen en te werken. In de berggebieden komen veel vulkanen voor. Zevenenzeventig vulkanen zijn actief. De mensen wonen voornamelijk in de dalen, waar de meeste steden zijn gebouwd. Doordat er relatief weinig ruimte is om te werken en te wonen is Japan een van de dichtstbevolkte landen ter wereld.

11 Japan ligt in een gevaarlijk seismografisch gebied. Onder Japan komen vier aardschollen bij elkaar, waardoor er aardbevingen ontstaan. Klimaat Japan kent verschillende klimaatsoorten. Dit komt omdat de vier eilanden zich uitstrekken van 31º tot 45º NB. Japan heeft hierdoor te maken met twee verschillende luchtstromingen. De een komt van het Aziatische vasteland en de ander van de Stille Oceaan. De temperatuur is afhankelijk van het gebied. In Tokio ligt in de wintermaanden de gemiddelde temperatuur rond de 4ºC. In de zomer ligt de gemiddelde temperatuur rond de 25 ºC. De luchtvochtigheid is dan zeer hoog. Op het eiland Hokkaido komen wel strenge winters voor. Een korte geschiedenis van Japan Ca v Chr. Jomonperiode Gekenmerkt door aardewerk met koordmotieven 600 v Chr. Mythisch jaar van de troonbestijging van de eerste keizer, Jimmu Tenno Ca. 300 v Chr.-300 n Chr. Yayoiperiode Vervaardiging van sierlijk aardewerk met geometrische patronen en bronzen klokken versierd met graveerwerk. Ca n Chr. Yamatoperiode Ca. 400 De Yamatoclan verenigt centraal Japan Ca. 550 Introductie van het boeddhisme vanuit Korea Regeerperiode prins Shotoku 607 Eerste gezantschap naar China Naraperiode Religieuze en portretsculpturen van brons, klei of lakwerk 752 Inzegening Grote Boeddha van Todaji, Nara Heianperiode 794 Heian wordt de keizerlijke hoofdstad; later Kyoto genoemd 805 Opkomst boeddhistische tendaisekte 838 Twaalfde en laatste gezantschap naar China. 858 De Fuijwaraclan reduceert de keizer tot marionet; de centrale regering verliest haar macht; feitelijke macht in handen van de grootgrondbezitters Kamakuraperiode 1185 De Minamotoclan grijpt de macht onder leiding van Yorimoto, die een militair bewind instelt De keizer verleent Yorimoto de titel Shogun (militair heerser); de shogun regeert in de naam van de keizer. 1274/81 De Mongool Kublai Khan tracht Kyushu binnen te vallen; bij iedere poging echter wordt zijn vloot vernietigd door een door de goden gezonden orkaan, vandaar kamikaze Muromachiperiode 1336 Minamotoshogunaat omvergeworpen door krijgsheer Takauij Ashikaga, wiens shogunaat in 1338 door de keizer wordt erkend Oninoorlog gevolgd door een honderd jaar durende periode van burgelijke onrust. 1542/3 Portugese zeelieden gaan bij Tanegashima in Kyushu aan land; zij worden gevolgd door Spaanse, Nederlandse en Engelse kooplieden; introductie van westerse vuurwapens St. Francis Xavier arriveert in Japan en begint met de verbreiding van het Rooms-Katholieke geloof Edoperiode 1603 Ieyasu verwerft de titel van shogun.

12 Inname kasteel van Osaka, laatste bolwerk van de erfgenamen van Hideyoshi Periode van de hevigste christenvervolgingen Spanjaarden verjaagd Shimabura-opstand Afkondiging sakoku-rei (afzondering). Algeheel verbod op reizen. Buitenlanders mogen, behoudens enkele streng gecontroleerde uitzonderingen, het land niet in Portugezen verjaagd Nederlandse factorij verplaatst naar het eiland Deshima voor de haven van Nagasaki Opening van de Echigoya stoffenwinkel in Edo (het tegenwoordige Mitsukoshi Warenhuis) Gevangenneming Russische kapitein Golownin op Hokkaido Eerste bezoek commandant Perry, haven van Uraga, in de Baai van Edo Keizerlijke ratificatie van verdragen met buitenlandse mogendheden Yoshinobu vijftiende en laatste shogun Opstand isolationistische adel leidt tot omverwerping Tokugawa-shogunaat Inauguratie van Musuhito (keizer Meiji) Meijiperiode januari Handvest eed. Keizer herkrijgt uitvoerende macht Afkondiging grondwet Keizerlijk Edict betreffende het Onderwijs Chinees-Japanse oorlog. Japan verdrijft China uit Korea Herziening van de Ongelijke Verdragen 1902 Eerste Brits-Japanse Alliantie Russisch-Japanse Oorlog. Japan verdrijft de Russen uit Mantsoerije en Korea Annexatie van Korea Taishotijdperk 1914 Japan neemt deel aan de Eerste Wereldoorlog aan de zijde van de Geallieerden; bezetting Duitse bezittingen in het Verre Oosten Eenentwintig Eisen opgelegd aan China Conferentie van Washington Mannenkiesrecht Showatijdperk 1927 Japanse bankcrisis Beurskrach van Wall Street Ondertekening Vlootverdrag van Londen Mantsjoerije-incident. Japan valt de Chinese provincie Mantsjoerije binnen en richt de marionestaat Manchukwo op. Japanse regering beheerst door de strijdkrachten en extreme nationalisten Japan stapt uit de Volkerenbond Oorlog met China hervat Tripartiete Alliantie met Duitsland en Italië. Na de nederlaag van Frankrijk bezet Japan Frans Indochina december: aanval op Pearl Harbor. VS en Groot-Brittannië verklaren Japan de oorlog Japan verovert Thailand, Birma, Maleisië, Nederlands Oost-Indië, de Filippijnen en het noordelijke deel van Nieuw-Guinea augustus: atoombom op Hiroshima; 9 augustus: atoombom op Nagasaki. Op 14 augustus kondigt keizer Hirohito tijdens een radiotoespraak tot het volk de onvoorwaardelijke overgave aan. (Potsdam Verklaring). Bezetting van Japan onder generaal Douglas MacArthur, Opperbevelhebber van de Geallieerde Mogendheden Opstelling van de Vredesgrondwet.

13 1951 Vredesconferentie van San Francisco Einde bezetting van Japan. Herstel volledige soevereiniteit Japan toegelaten tot de Verenigde Naties Olympische Spelen in Tokio en opening van de Shinkansen- de Japanse hogesnelheidsspoorlijn tussen Tokio en Osaka Teruggave Okinawa (door regering VS) Japan wordt lid van de G7-groep Plaza-akkoord om de yen te herwaarderen Heiseitijdperk (troonsaanvaarding keizer Akihito) Japan is een keizerrijk, maar in de tijd dat Siebold in Japan was, werd het land geregeerd door een shogun, (militair leider). De shogun woonde in Edo, nu het huidige Tokio. De keizer had weinig macht. De shogun had de leiding over een groot aantal landheren. De landheren beheerden een deel van het land en hieven bijvoorbeeld belastingen en zorgden voor de verdediging van het landgoed. De landheren hadden weer samoerai in dienst voor de bescherming van hun land. Philipp Franz Balthasar von Siebold ( ) Philipp Franz Balthasar von Siebold, geboren in het Beierse Würzburg, kwam uit een familie van artsen. In 1822 werd hij geneesheermajoor in het Nederlands Oost- Indische leger met als standplaats Batavia. Daar trok hij al snel de aandacht van de Gouverneur-generaal. Siebold leek de ideale persoon om naar Japan te sturen, een land met een centrale plaats in de veranderende wereldpolitiek. Japan was tot dat moment een onbekende mogendheid, met strikt gesloten grenzen. Handel was toegestaan, maar was beperkt tot een handelspost op het speciaal voor dit doel gebouwde kunstmatige eiland Deshima. In 1823 landde Siebold op Deshima met de opdracht informatie te verzamelen over Japan, de handel met Japan en het Japanse politieke systeem. Buitenlanders mochten Deshima niet verlaten, maar als arts stonden hem nog andere kanalen open. Na het genezen van een invloedrijke lokale ambtenaar werd hem toegestaan een kleine kliniek buiten de handelspost te openen en huisbezoeken af te leggen bij Japanse zieken. Siebold richtte zich op het verzamelen van planten, dieren en zaden en allerlei gebruiksvoorwerpen en nam kunstenaars in dienst om dieren, voorwerpen en gebruiken op papier vast te leggen. Siebold verzamelde tijdens zijn uitstapjes ook zoveel mogelijk natuurlijk materiaal. Zijn leerlingen namen voor hem planten, dieren en gesteenten mee en hij huurde drie jagers om bijzondere dieren voor hem te verzamelen. Tijdens zijn hofreis naar de Shogun, de militaire leider van Japan, verzamelde Siebold allerlei objecten die hij onderweg tegenkwam. Deze reis was de enige mogelijkheid om echt iets van Japan te kunnen zien. Deze bijna 1000 km lange reis begon in Nagasaki en eindige in Edo, het huidige Tokyo. Op de reis verzamelde Philipp ook landkaarten. In die periode was dat streng verboden. De landkaarten werden echter ontdekt en Siebold werd ervan beschuldigd te spioneren voor de Russische staat. Na een periode van huisarrest en onderzoeken werd Siebold in oktober 1829 voorgoed uit Japan verbannen.

14 Verklarende woordenlijst Deshima Een kunstmatig eiland aan de kust van Nagasaki (Japan). Shogun Een militair leider. Samoerai Getrainde strijders die in dienst van een keizer, shogun of landheer vochten. Kimono In 1800 was de kimono een veel gedragen kledingstuk. Het is een losse jas of jurk, met wijde mouwen, die met een ceintuur wordt dichtgebonden. De kimono kan door zowel mannen als vrouwen worden gedragen. Boeddhisme Een manier van leven, waarbij het doel is om verlicht te worden. Je kunt verlicht worden door goed te leven en veel te mediteren. Shinto Een Japanse natuurgodsdienst waarbij de natuur wordt aanbeden. Men gelooft dat alles in de natuur een geest heeft. Hortensia Een plantensoort met rode, roze, witte of blauwe bolbloemen. Kalligrafie De kunst van het mooi schrijven. Courtisane Dure prostituees.