H Zwangerschapsdiabetes en voeding

Transcriptie

1 H Zwangerschapsdiabetes en voeding

2

3 Inleiding Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn enkele voedingsaanpassingen voldoende om nadelige gezondheidsgevolgen voor moeder en kind te voorkomen. Hier leest u wat u bij zwangerschapsdiabetes beter kunt vermijden en wat u wel kan eten en drinken. Voedingsstoffen Voeding bestaat uit drie belangrijke energieleverende voedingsstoffen: koolhydraten, vetten en eiwitten. Koolhydraten en vetten zijn de brandstoffen in de voeding, eiwitten zijn vooral van belang als bouwstof. Bij zwangerschapsdiabetes spelen de koolhydraten een grote rol. Koolhydraten zijn een verzamelnaam voor: zetmeel: brood, pasta, rijst, aardappelen, peulvruchten. vruchtensuiker: fruit, vruchtensap. melksuiker: melk, karnemelk, yoghurt, vla, kwark. suiker: koek, snoep, zoet broodbeleg, alle suikersoorten. Glucose en insuline Koolhydraten worden in de maag en darmen afgebroken tot glucose (bloedsuiker). Vanuit de darmen wordt de glucose opgenomen in het bloed. Glucose is de energiebron van alle lichaamscellen. Om glucose in de lichaamscellen op te nemen, is het hormoon insuline nodig. Insuline zorgt ervoor dat de glucose toegang krijgt tot de cellen. Bij zwangerschapsdiabetes werkt het zwangerschapshormoon de insuline tegen. Hierdoor blijft een te groot deel van de glucose in het bloed, waardoor de bloedglucosewaarde te hoog wordt.

4 Doel van het dieet Normaal zorgt uw lichaam ervoor dat de hoeveelheid insuline past bij de hoeveelheid koolhydraten die u binnenkrijgt. Eet u wat meer koolhydraten, dan maakt uw lichaam wat meer insuline. En eet u wat minder koolhydraten, dan maakt uw lichaam minder insuline. Bij zwangerschapsdiabetes heeft uw lichaam hier moeite mee. Door koolhydraten regelmatig en verspreid over de dag te eten, maakt u het uw lichaam makkelijker. Hierdoor lukt het beter de koolhydraten te verwerken. Voedingsadviezen De vijf belangrijkste voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes zijn: 1. Vermijd snelle, vloeibare suikers Snelle, vloeibare suikers zijn bijvoorbeeld frisdrank, limonade, vruchtensappen en suiker in koffie en thee. Deze suikers worden zeer snel opgenomen in het bloed, wat leidt tot een te hoge bloedglucosewaarde. Neem ook geen light vruchtensappen. Omdat vruchtensap van fruit is gemaakt, bevat het altijd nog vruchtensuiker. U kunt wél nemen: water, thee/koffie zonder suiker, suikervrije ranja (bijvoorbeeld Slimpie, Burg limo light, Teissiere), frisdrank light (zoals cola light of sinas light), Crystal Clear en Rivella.

5 2. Zorg voor spreiding van koolhydraten U hoeft niet per se suikervrij te eten. Zorg wel voor regelmaat in de koolhydraten en in de spreiding van koolhydraten over de dag. Heel nauwkeurig rekenen is niet nodig. Vooral belangrijk is dat u op de hoeveelheden koolhydraten let. In de koolhydratenlijst vindt u van diverse producten de hoeveelheid koolhydraten. Bloedglucosewaarde lager dan 7mmol/L Als uw bloedglucosewaarde na de maaltijd onder de 7 mmol/l blijft, is de balans tussen de hoeveelheid koolhydraten in die maaltijd en de hoeveelheid insuline die uw lichaam aanmaakt, goed. Anders gezegd: als de bloedglucosewaarde na de maaltijd onder de 7 mmol/l is, hoeft u uw voeding niet aan te passen. Bloedglucosewaarde hoger dan 7mmol/L Als uw bloedglucosewaarde boven de 7 mmol/l is, kan het helpen de koolhydraten meer te spreiden over de dag. Probeer hierbij te ontdekken bij hoeveel gram koolhydraten de bloedglucosewaarde wel onder de 7 mmol/l blijft. U hoeft dan niet minder te eten, maar u kunt de koolhydraten beter spreiden over de dag. Of u kunt andere producten gebruiken, bijvoorbeeld hartig in plaats van zoet beleg. 3. Eet en drink voldoende Een goede voeding is tijdens de zwangerschap extra belangrijk, want uw baby is hiervan afhankelijk. Ga dus niet steeds minder eten en drinken om de bloedglucosewaarden goed te houden. U heeft een bepaalde hoeveelheid voedingsmiddelen per dag nodig om alle vitamines, mineralen en energie binnen te krijgen.

6 Aanbevolen hoeveelheid per dag Met deze hoeveelheden krijgen u en uw baby voldoende voedingsstoffen binnen. Product/voedingsmiddel Aanbevolen gemiddelde hoeveelheid per dag Brood 4-7sneetjes Aardappelen, rijst, pasta 4-5 aardappelen/opscheplepels of peulvruchten ( gram) Groente 250 gram Fruit 2 porties (200 gram) Zuivel 2-3 porties zuivel en 40 gram (2 plakken) kaas Vlees(waren), vis, ei en gram (gaar gewicht) vleesvervangers Noten 25 gram ongezouten noten Halvarine, margarine, 40 gram smeer en bak- en braadproducten bereidingsvetten. Bakken in vloeibaar bak- en braad- of frituurproducten of olie. Dranken 1,5 tot 2 liter vocht 4. Voedingsvezels Voedingsvezels kunnen de bloedsuikerwaarden positief beïnvloeden. Het is aan te raden voeding te gebruiken die rijk is aan vezels. 5. Let op met pizza, patat en pannenkoeken Pizza, patat en pannenkoeken bevatten naar verhouding meer koolhydraten dan bijvoorbeeld aardappelen, rijst en pasta. Houd daarom goed rekening met de hoeveelheid en bepaal voor uzelf in hoeverre u deze producten kunt gebruiken.

7 Koolhydratenlijst Met de koolhydratenlijst kunt u opzoeken hoeveel koolhydraten in uw voeding/per maaltijdmoment zitten. Voor de exacte hoeveelheid koolhydraten kunt u ook op de verpakking van het product kijken. N.B. De lijst geeft niet aan of een product gezond of ongezond is. Voedingsmiddel Eenheid Koolhydraten (in gram) Brood- en ontbijtproducten Beschuit 1 stuk 7 Bolletje/pistolet 1 stuk 23 Brinta 1 eetlepel (5 gram) 3 Brood (wit/bruin) 1 snee (35 gram) 16 Cornflakes 1 eetlepel (4 gram) 3 Cracottes 1 stuk (5 gram) 3 Creamcracker 1 stuk (10 gram) 7 Croissant 1 stuk 18 Cruesli 1 eetlepel (10 gram) 6 Italiaanse bol 1 bol (100 gram) 52 Knäckebröd 1 stuk 7 Krentenbol 1 stuk 26 Krentenbrood 1 snee 18 Muesli 1 eetlepel (10 gram) 6 Rijstwafel 1 stuk 3 Roggebrood donker 1 snee (45 gram) 16 Roggebrood licht 1 snee (25 gram) 9 Stokbrood 1 sneetje (10 gram) 5 Beleg Alle soorten zoet beleg (bijv. jam/honing/stroop/hagelslag/ muisjes) 1 snee (15 gram) 9 Halvajam 15 gram 5 Kaas/smeerkaas 1 plak (20 gram) 0

8 Pindakaas 15 gram 2 Salade (bijv. kipkerrie, komkommer) 1 snee (30 gram) 2 Sandwichspread 1 snee (15 gram) 2 Vleeswaren 1 plak (15 gram) 0 Vruchtenhagel 15 gram 15 Aardappelen en vervangers Aardappelen gebakken 1 opscheplepel (50 gram) 8 Aardappelen gekookt (ter grootte van een ei) Lasagne (afhankelijk van bereiding) Ovenschotel (afhankelijk van bereiding) 1 stuk (50 gram) 8 per 100 gram (2 opscheplepels) per 100 gram (2 opscheplepels) Pasta (gaar) 1 opscheplepel (50 gram) 10 Patat 1 opscheplepel (50 gram) Patat 1 zak (150 gram) 57 Pannenkoek naturel 1 stuk (70 gram) 20 Peulvruchten (doperwten, linzen, bonen, kapucijners) Pizza (groenten/kaas/tomaat/vlees) 1 opscheplepel (60 gram) 10 1 stuk (350 gram) 90 Rijst (gaar) 1 opscheplepel (50 gram) 18 Wrap 1 stuk (60 gram) 32 Fruit/groenten/moes Aardbeien vers 1 schaaltje (100 gram) 5 Abrikozen gedroogd 1 stuk (3 gram) 2 Abrikozen vers 1 stuk (20 gram) 2 Ananas vers 1 schijf (100 gram) 12 Appel vers 1 stuk (125 gram) 15 Appelmoes (uit pot/blik) 1 schaaltje (200 gram) 34

9 Appelmoes zonder suiker toegevoegd (uit pot/blik) of zelfgemaakte zonder suiker 1 schaaltje (200 gram) 22 Banaan vers 1 kinderbanaantje (75 gram) 16 Bramen vers 1 schaaltje (125 gram) 8 Dadels gekonfijt 1 stuk (5 gram) 4 Dadels vers 1 stuk (5 gram) 2 Druiven vers 1 trosje (125 gram) 19 Frambozen vers 1 schaaltje (100 gram) 7 Fruitcocktail op siroop (uit blik/glas) 1 schaaltje (125 gram) 18 Grapefruit vers 1 stuk (150 gram) 10 Kersen vers 1 schaaltje (200 gram) 26 Kiwi vers 1 stuk (75 gram) 7 Mandarijnen op siroop 100 gram 20 Mandarijnen vers 1 stuk (55 gram) 5 Meloen vers 1 portie (125 gram) 8 Nectarine vers 1 stuk (90 gram) 6 Peer vers 1 stuk (130 gram) 15 Perzik vers 1 stuk (110 gram) 9 Pruim vers 1 stuk (40 gram) 4 Rauwkost/rauwe groenten 1 schaaltje (70 gram) 1 Rode bessen vers 1 schaaltje (100 gram) 5 Rozijnen 1 eetlepel (10 gram) 7 Sinaasappel vers 1 stuk (120 gram) 13 Tuttifrutti gedroogd 1 schaaltje (80 gram) 47 Melkproducten Chocolademelk/fristi/milk&fruit 1 beker (250 ml) 30 IJs, room/soft/sorbet 1 bolletje (50 gram) 15 Melk/karnemelk/optimel drink 1 glas (150 ml) 7 Optimel yoghurt 1 schaaltje (150 ml) 7 Optimel vla 1 schaaltje (150 ml) 14 Pap zonder suiker 1 schaaltje (150 ml) 15

10 Pudding 1 schaaltje (150 ml) 30 Vla (vanille/diverse smaken) 1 schaaltje (150 ml) 21 Vruchtenyoghurt/vruchtenkwar k 1 schaaltje (150 ml) 21 Vlees/vis/kip of vervangers Kroket 1 stuk (65 gram) 11 Vegetarische burger 1 stuk ( gram) 9 Visstick 1 stuk (25 gram) 3 Vlees/vis/kip ongepaneerd 1 portie (100 gram) 0 Soep Bouillon of heldere soep zonder vermicelli Cup-a-soup, diverse smaken Gebonden soep of heldere soep met vermicelli 1 kop (250 ml) 1 1 kop (175 ml) 1 kop (250 ml) Maaltijdsoep 1 kop (250 ml) 15 ±14 (hangt af van smaak) ±7 (afhankelijk van soort) Dranken Thee/koffie/water Crystal Clear (in pak) 1 glas (150 ml) 1 glas (150 ml) Light frisdrank (Cola light, Sinas 1 glas (150 ml) 1 light, Rivella, Crystal Clear, enz.) Suikervrije ranja (Slimpie, Burg limo light, Teissiere 0%, AH 0%, Diaran) glas (150 ml) 1 Vruchtensappen, gewone frisdranken, roosvicee (alle soorten, ook dieet), ranja, ongezoete vruchtensappen, icetea, icetea light, roosvicee 50/50 1 glas (150 ml) bij siroop per 35 ml onverdund Af te raden vanwege snelle vloeibare suikers (4-20 gram) Diversen Biscuitje Maria 1 stuk (5 gram) 4

11 Biscuitje volkoren 1 stuk (10 gram) 7 Blokjes kaas/worst 1 stuk 0 Bonbon 1 stuk (15 gram) 10 Borrelnootjes 1 handje (25 gram) 12 Chips 1 handje (10 gram) 5 Mini zakje chips gram 5-16 Chocolade (puur/melk/wit) 1 stukje (5 gram) 3 Dropje/snoepje/spekje 1 stuk (5 gram) 4 Kruidkoek 1 plak (25 gram) 18 Liga Evergreen 1 pakje (2 stuks, 2x20 gram) 26 Moorkop 1 stuk (65 gram) 12 Ontbijtkoek 1 plak (25 gram) 18 Pepsels/zoute stokjes 10 stuks (10 gram) 7 Pinda's/noten divers 1 eetlepel (20 gram) 2 Snack-a-jacks 1 stuk (10 gram) 8 Snack-a-jacks specials 1 stuk (15 gram) 13 Snelle Jelle (kruidkoek) 1 plak (70 gram) 49 Snelle Jelle (ontbijtkoek) 1 plak (55 gram) 40 Speculaasje 1 stuk (10 gram) 7 Sultana's 1 pakje (2 stuks) 20 Taart: kwark, slagroom, vlaai 1 punt (100 gram) 30 Taart: appel 1 punt (100 gram) 41 Waterijsje 1 stuk (50 gram) 11 Zout biscuitje (Tuc) 1 stuk (4 gram) 3

12 Vragen Heeft u vragen over uw voeding? Neem dan contact op met uw diëtist. Telefonisch bereikbaar op werkdagen van 9.00 tot uur via en via m.brans@sxb.nl of a.harten@sxb.nl Blijven uw bloedsuikerwaarden te hoog (boven de 7 mmol/l, anderhalf uur na de maaltijd)? Neem dan contact op met uw diabetesverpleegkundige. Telefonisch bereikbaar op werkdagen van tot uur via en via diabvpl@sxb.nl