RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. 't Houtwurmpje

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE 't Houtwurmpje Plaats : Huizen LRKP nummer : Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 16 september 2016 Datum vaststelling : 12 januari 2017

2 Pagina 2 van 16

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN CONCLUSIE REACTIE VAN DE HOUDER BIJLAGE 1 OORDELEN Pagina 3 van 16

4 Pagina 4 van 16

5 1 INLEIDING Op 16 september heeft de inspectie Peuterarrangement 't Houtwurmpje onderzocht. Het onderzoek is uitgevoerd vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). 't Houtwurmpje is opgenomen in een steekproef waarbij we gegevens verzamelen over de kwaliteit van de voorschoolse educatie ten behoeve van de jaarlijkse rapportage "De staat van het onderwijs". Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op: De voorwaarden voor vve De ouders De kwaliteit van de educatie Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van vve Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit een vve-locatiebezoek, waarbij: documenten over planning, begeleiding en zorg zijn bestudeerd; een groepsobservatie is uitgevoerd; gesprekken met de locatieleiding, ouders, pedagogisch medewerkers en de intern begeleider/zorgcoördinator en een vertegenwoordiging van de houders: Versa Welzijn en Stichting Kinderopvang Huizen zijn gevoerd. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010 en de werkinstructie toezichtkader voor- en Pagina 5 van 16

6 vroegschoolse educatie, maart Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. In hoofdstuk 4 wordt de houder van de kinderopvanglocatie uitgenodigd om kort te reflecteren op de bevindingen van de inspectie en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 16

7 2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op de meeste aspecten grotendeels op orde is, te weten Condities, Kwaliteit van de uitvoering van vve, Kwaliteitszorg van vve, Doorgaande lijn. Daarnaast zijn meerdere verbeterpunten geconstateerd op de volgende aspecten: Ouders en Ontwikkeling, begeleiding en zorg. Totaalbeeld Peuterarrangement 't Houtwumpje is gevestigd in een al jaren bestaand buurtcentrum, met meerdere scholen en welzijns- en medische voorzieningen en diverse winkels. Kinderen die de voorschool bezoeken, zijn dus vaak al vertrouwd met de plaats waar het Peuterarrangement gevestigd is. 't Houtwurmpje is een gemengde groep, dat wil zeggen dat het gelijktijdig peuters opvangt vanuit de Stichting Kinderopvang Huizen en vanuit Versa Welzijn. Dit initiatief voorziet in de behoefte om in elke wijk van Huizen voorzieningen te kunnen bieden aan alle peuters die daar wonen. Het betekent, dat ten tijde van het onderzoek de afstemming in samenwerking tussen de beide betrokken organsaties in werkwijzen en protocollen nog actueel is. Het is ook een antwoord op de harmonisatie van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk. Het samengaan is na lange tijd van overwegen door de gemeente Huizen als beleid geformuleerd. Ten tijde van het onderzoek waren er 8 peuters aanwezig, waarvan 5 doelgroeppeuters. Toelichting Condities Aan de condities voor vve is voldaan. De voorschool beschikt over een recent GGD-rapport waarin de basisvoorwaarden voor vve zijn beoordeeld. De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen en er zijn twee gekwalificeerde pedagogisch medewerkers op de groep. De doelgroeppeuters volgen in plaats van de wettelijk voorgeschreven 10 uur per week gedurende 12 uur per week het vve-programma. De pedagogisch medewerkers spreken voldoende Nederlands, zijn toereikend geschoold voor vve en worden jaarlijks bijgeschoold. Pagina 7 van 16

8 Ouders De ouders worden, voordat hun kind naar het Peuterarrangement gaat, geïnformeerd over vve. De ouders krijgen te horen dat de peuterspeelzaal werkt met een programma voor vve. Voorafgaande aan elk thema krijgen zij schriftelijk informatie over de inhoud van het thema, de woorden die aangeboden worden en activiteiten die zij thuis kunnen doen met hun kinderen. De ouders worden gestimuleerd om bij het brengen van hun kind activiteiten te doen met hun eigen kind. Tijdens deze activiteiten sluiten de pedagogisch medewerkers soms aan om de ouder te helpen de ontwikkeling te stimuleren, door vragen te stellen of mee te spelen bijvoorbeeld. Het Peuterarrangement organiseert diverse ouderactiviteiten. Zo is er de Speeltrein, in de ruimte van de Speelotheek in de bibliotheek. De Speeltrein is een laagdrempelige manier voor ouders om samen met hun peuters te spelen. Ook zijn er periodiek ouderbijeenkomsten, bijvoorbeeld over zindelijkheid en worden er interactieve theaterbijeenkomsten georganiseerd, waar opvoedthema's centraal staan en de betrokkenheid van ouders als uitgangspunt genomen wordt. Over de volle breedte van dit aanbod participeren voldoende ouders in deze bijeenkomsten. Er liggen daarnaast meerdere ontwikkelpunten op het aspect Ouders. Een eerste punt is het formuleren van ouderbeleid. Daarvoor is het nodig dat er een analyse wordt gemaakt van de populatie om zo te komen tot ouderbeleid dat de ouders, die kiezen voor 't Houtwurmpje, ondersteunt om zelf ook stimulerende activiteiten te doen met hun kinderen (indicator B1). Daarnaast kwam tijdens het gesprek met de ouders naar voren dat zij niet goed weten wat de pedagogisch medewerkers nu specifiek doen om hun (vve-)peuter te ondersteunen bij de ontwikkeling. Het is belangrijk dat het Peuterarrangement de ouders van te voren adequaat informeert over de inhoud en ook over de verwachtingen ten aanzien van elkaar (indicator B2). Dat is ook van toepassing op het intakeformulier: het Peuterarrangement kan zich verbeteren door sterker de focus te leggen op het informeren naar ontwikkelings- en kind- of gedragskenmerken. Ook is het belangrijk om in de intake inzicht te krijgen in de wijze van opvoeden van de ouders en wat het stimuleren van de ontwikkeling van hun kind voor hen betekent, bijvoorbeeld door te vragen naar eet- en slaapritme, voorlezen, samen spelen (indicator B3). Daarmee krijgen de pedagogisch medewerkers beter in beeld waarmee zij de peuters en hun ouders het beste kunnen benaderen. Ook ligt er een ontwikkelpunt waar het gaat over 'voortgezette informatie', namelijk over de ontwikkeling van de peuter. Tenminste drie keer per jaar dienen de ouders in de peuterperiode geïnformeerd te worden over hoe het met Pagina 8 van 16

9 hun kind gaat. Daarmee beperkt het Peuterarrangement het risico, dat zorgpunten niet tijdig gesignaleerd worden en niet tijdig met de ouder besproken worden (indicator B6). Kwaliteit van de uitvoering van vve Het Peuterarrangement werkt met een integraal vve-programma. De thema's worden per jaar gepland en ieder thema wordt uitgewerkt in een weekplanning. In deze planning beschrijven de pedagogisch medewerkers de activiteiten die zij aanbieden aan de kinderen. Wekelijks evalueren zij deze activiteiten en maken zij de planning voor de volgende week. Als peuters extra oefening nodig hebben nemen zij dit op in de planning. De pedagogisch medewerkers zorgen voor een veilig en positief klimaat. Zij stellen op positieve wijze duidelijk grenzen waardoor de kinderen zich prettig voelen in de groep. Zij hebben diverse speelhoeken ingericht om het spel te bevorderen. Zij stimuleren het spel van de kinderen door zelf mee te spelen en door het samenspel tussen de kinderen onderling te stimuleren. De activiteiten die zij organiseren zijn uitdagend voor de kinderen, zo is er bijvoorbeeld tijdens het betreffende thema kleding voorhanden om mee te spelen en om er plezier aan te beleven. Op één punt kan het Peuterarrangement zich nog verbeteren en dat is door ook aandacht te besteden aan ontluikende geletterdheid en gecijferdheid. De pedagogisch medewerkers geven aan zich uitgedaagd te voelen om hiermee op korte termijn aan de slag te gaan. Te denken valt aan letters en cijfers die voor de peuters voorhanden zijn om mee te spelen, labels met de woorden van de voorwerpen waar de peuters mee in aanraking komen enz. Daarmee ondersteunen de pedagogisch medewerkers de taalontwikkeling en verbreden zij de focus van auditieve naar ook de visuele en gevoelsprikkels van letters en cijfers (indicator 2.5). De pedagogisch medewerkers zijn een 'voorbeeld voor anderen' waar het gaat om het respect waarmee zij de peuters bejegenen, de ruimte die zij geven voor zelfstandigheid en de responsieve houding die zij hebben en waarmee zij prima afstemmen op de beleving van de peuters (indicator C2.1, C2.4, C3.6). Ontwikkeling, begeleiding en zorg De peuterspeelzaal volgt de brede ontwikkeling van de peuters met behulp van een observatie-instrument. Als uit de observaties blijkt dat een kind zich onvoldoende ontwikkelt dan bieden de leidsters extra activiteiten aan. Op het punt van planmatigheid van dat aspect van zorg: aanbod en evalutie om te kijken of het effect heeft, kan het Peuterarrangement zich verder ontwikkelen. De structuur van de zorg is voldoende geborgd in de kindbespreking die 2 x per jaar plaatsvindt en de ondersteuning door Pagina 9 van 16

10 bijvoorbeeld de leidinggevende, de vve-coach en/of de ambassadeur van Triple P. Het gaat er nu om, dat de doelen die de pedagogisch medewerkers willen bereiken, concreet zijn en dat zij evalueren in hoeverre hun interventie effectief was (indicator D1.2 en 1.3). Wanneer een kind in een extern zorgtraject zit, bijvoorbeeld van MEE, CJG of peuter- Trappenberg dan doen de pedagogisch medewerkers hun best om daarover geïnformeerd te blijven zodat zij hun begeleiding op deze speciale zorg kunnen afstemmen. Op deze punten is het Peuterarragement een 'voorbeeld voor anderen' (indicator D2.2 en 2.3). Kwaliteitszorg De leidinggevende is samen met de vve-coach verantwoordelijk voor de uitvoering van de kwaliteit van vve. De kwaliteit van het aanbod, de kennis en de vaardigheden van de leidsters, de zorg voor de inrichting van het lokaal en de zorgstructuur worden jaarlijks geëvalueerd. Op basis van de evaluatiegegevens, die bijvoorbeeld tijdens het groepsoverleg worden opgehaald, worden verbeterpunten geformuleerd en werken de leidsters aan verbetering van de eigen kwaliteit. Ook bezoekt de vve-coach de groep om de activiteiten van de leidsters te observeren. Afspraken rondom vve worden vastgelegd en indien nodig bijgesteld. Ook worden verbeteringen planmatig nagestreefd. Met de groepsbezoeken en de vastgelegde afspraken borgt het Peuterarrangement de kwaliteit van vve. Een ontwikkelpunt is het evalueren van de resultaten van vve. Dat betekent dat 't Houtwurmpje moet vaststellen welke ontwikkeling zij wil zien bij de peuters op de betreffende ontwikkelingsgebieden en wanneer zij tevreden is. Het evalueren of dit gehaald is maakt de beleidscyclus op 't Houtwurmpje compleet (indicator E3). Doorgaande lijn Niet alle kinderen stromen door naar dezelfde basisschool. Voor alle vve-peuters is er altijd een warme overdracht. De pedagogisch medewerkers streven naar de zekerheid dat de informatie over de peuter, die zij gedurende een langere periode hebben opgebouwd, ook daadwerkelijk gebruikt kan worden op de ontvangende basisschool. Opbrengsten In de gemeente Huizen zijn geen afspraken gemaakt over de resultaten van de voorschoolse periode. Daarom heeft de inspectie het aspect Opbrengsten op het Peuterarrangement 't Houtwurmpje niet onderzocht. Pagina 10 van 16

11 3 CONCLUSIE De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voorschoolse educatie op Peuterarrangement 't Houtwurmpje grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie enkele tekortkomingen kent. Pagina 11 van 16

12 REACTIE VAN DE HOUDER Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van de educatie op Peuterarrangement 't Houtwurmpje. Daarnaast heeft de inspectie 't Houtwurmpje gevraagd te reflecteren op de uitkomsten van het onderzoek en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden. Hieronder geeft de houder haar reactie: Ten aanzien van het rapport en de diverse punten hebben we de volgende opmerkingen en uitwerkingen van de diverse suggesties geformuleerd en uitgewerkt. Er is een ouderbeleid geformuleerd wat van toepassing is op alle locaties. Per locatie kan er een uitwerking volgen die gebruik maakt van een analyse van de populatie zodat het afgestemd kan worden op de ouders die kiezen voor t Houtwurmpje. Er zal een toelichting geformuleerd gaan worden waarin we uitleggen wat de meerwaarde is van de VVE voor ouders zodat zij weten wat ze kunnen verwachten. De inspectie geeft aan dat bij de intake er meer de focus gelegd kan worden op het informeren naar ontwikkelings-, kind-, of gedragskenmerken. Deze punten staan niet als zodanig op het formulier maar komen altijd aan bod. Om dit te ondersteunen is er een kleine vragenlijst ontwikkeld die meegegeven kan worden aan de ouders om zo de bijzonderheden over het kind te benoemen en de ontwikkeling, volgens de ouder, vast te leggen. Deze vragenlijst is recent geformuleerd en wordt nog besproken met de pedagogisch medewerkers en daarna geïmplementeerd. Verder komen deze zaken uitgebreid aan bod tijdens de wenperiode op de groep. De ouders zijn er iets langer bij en maken van de gelegenheid gebruik om te praten over hun kind, bijzonderheden en verwachtingen uit te spreken en pedagogisch medewerkers weten waar ze aandacht aan dienen te besteden bij de peuter. Het is teveel om alle informatie in één gesprek aan de orde te stellen. Over de wijze van informeren van de ouders over de ontwikkeling van hun peuter zijn we verder in gesprek. In principe worden de ouders halfjaarlijks op Pagina 12 van 16

13 de hoogte gehouden naar aanleiding van het ingevulde kindvolgsysteem. De zogenoemde 10-minuten gesprekken willen we op termijn wel invoeren. Zorgpunten worden wel degelijk gesignaleerd. Naar aanleiding van de ingevulde observaties en bij het pedagogisch kindoverleg, kunnen verdere stappen worden afgesproken met elkaar en vervolgens besproken worden met de ouders. Wat we wel een punt van aandacht en verdere uitwerking vinden, is het concreet maken van de doelen van de pedagogisch medewerkers en het evalueren van de effectiviteit van de interventie (wat de inspectie beschrijft bij ontwikkeling, begeleiding en zorg). Wat betreft de kwaliteit hebben we de opmerking over de inrichting van de groep ter harte genomen en gaan we gericht aandacht besteden aan ontluikende geletterdheid en gecijferdheid. Bij de activiteiten hebben de pedagogisch medewerkers er meteen aandacht aan geschonken. Pagina 13 van 16

14 BIJLAGE 1 OORDELEN In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk. Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende. 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere vooren/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Condities A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende vve-tijd A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan Ouders B1 B2 B3 B4 B5 B6 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Pagina 14 van 16

15 Ouders B7 Rekening houden met thuistaal Kwaliteit van de uitvoering van vve Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Pagina 15 van 16

16 Ontwikkeling, begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool E1 E2 E3 E4 E5 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie Doorgaande lijn F1 F2 F3 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Pagina 16 van 16