DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE ETTEN-LEUR IN 2012

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE ETTEN-LEUR IN 2012 definitief Utrecht, mei 2013 # Pagina 1 van 26

2 Pagina 2 van 26

3 INHOUD Voorwoord 5 1 VVE in de gemeente Etten-Leur Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Etten-Leur Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Het gemeentelijke VVE-beleid 9 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen 15 3 Conclusies 17 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente 19 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor- en de vroegscholen 25 Pagina 3 van 26

4 Pagina 4 van 26

5 Voorwoord In de Memorie van Toelichting bij de wet Onderwijskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE-wet) wordt een zogenoemde bestandsopname Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is 'doorgestart' met de overige gemeenten die onderwijsachterstandmiddelen krijgen van het Rijk. In 2010 is de OKE-wet aangenomen en wordt na de bestandsopname vanuit dat kader het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE 'signaalgestuurd' vorm gegeven in de gemeente Etten-Leur. Dat houdt in dat er in principe periodiek afspraken met de gemeente gemaakt worden over de onderwerpen en de locaties waarop 'VVE-toezicht' zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De hoofdinspecteur primair onderwijs, dr. A. Jonk Pagina 5 van 26

6 Pagina 6 van 26

7 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Etten-Leur. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de Wet op het onderwijstoezicht) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. De inspectie heeft deze zelfevaluatie geverifieerd. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 beschreven waarom de inspectie geen locaties heeft bezocht in de gemeente Etten-Leur. Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over kwaliteit van VVE in deze gemeente. Tot slot staan in bijlage 1 de antwoorden van de zelfevaluatie van de gemeente Etten-Leur. In bijlage 2 staat een overzicht van de antwoorden van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. Iedere bezochte locatie heeft een inspectierapport met de bevindingen ontvangen. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid en de verificatie daarvan door de inspectie. 2. Enkele opmerkingen over de zelfrapportage van de VVE-locaties. 3. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 7 van 26

8 Pagina 8 van 26

9 1 VVE in de gemeente Etten-Leur De gemeente Etten-Leur heeft aan de hand van een digitale vragenlijst haar eigen VVE-beleid beoordeeld tegen de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Het overzicht met de voor- en de vroegscholen. De lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd. De zelfbeoordeling van VVE-context en condities. 1.1 Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Etten-Leur In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu vaak geen betrouwbaar beeld meer hebben van welke vroegscholen er zijn. Daarom kan de onderwijsinspectie, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar) dat overzicht nader invullen. Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Etten-Leur die een digitale vragenlijst hebben gekregen: Peuterspeelzalen: De Zonnehoek, De Turfjes, De Speeldoos, 't Kwetternest, Jip en nneke, 't Beukennest en De Berenboot Kinderdagverblijven: Woelwater, Sjoester, Oberon, Do-Re-Mi en Dikkertje Dap Basisscholen: Het Carillon, De Springplank, De Hasselbraam*, De Hofstee en de Vincent van Goghschool * Basisschool De Hasselbraam heeft aangegeven niet tot de doelgroep te behoren 1.2 Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd De inspectie heeft van de gemeente Etten-Leur de volgende beleidsdocumenten ontvangen: - VVE-beleidsplan Doelgroepbepaling/procesbeschrijving van indicering doelgroepkinderen (september 2011) 1.3 Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage 1 bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid op de twee domeinen VVEbeleidscontext en VVE-condities. Per domein wordt weergegeven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ('3') beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ('2') als met ('1') afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ('4'). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de zelfevaluatie en haar eigen verificatie door middel van documentenanalyse en eventueel gesprekken met betrokkenen. Pagina 9 van 26

10 Waar de bevindingen van de gemeente afwijken van de oordelen van de inspectie wordt dit met een * vermeld en onderbouwd. Elke indicator begint met een verklarende tekst over wat dit onderdeel inhoudt. HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Oordeel 1a1 Definitie doelgroepkind 3 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) 2 1a3 Toeleiding 3 1a4 Ouders 2 1a5 Integraal VVE-programma 3 1a6 Externe zorg 2* 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2 1a8 Doorgaande lijn 3 1a9 Resultaten 1 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 3 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 3 DE VVE-CONDITIES Oordeel 2a GGD-rapport 3 2b Gemeentelijk subsidiekader 3* Algemeen De gemeente Etten-Leur heeft in de nota 'VVE beleid ' het volgende opgenomen: In de afgelopen jaren is fors geïnvesteerd in VVE-activiteiten. Gemeentebreed is het taalstimuleringsprogramma 'n Klaassen gaat op stap' ingevoerd in alle peuterspeelzalen en in de kinderdagverblijven van stichting De Markenlanden en stichting De Zuidwester. Vanaf 2005 is het VVE-programma VVersterkt met Boekenpret en (door het ministerie ontwikkeld) Taallijn VVE. Beide programma's zijn opgenomen in de databank effectieve jeugdinterventies van NJI. Hiermee zijn alle leidsters en leerkrachten in groep 1 en 2 extra geschoold op het gebied van taalondersteuning aan jonge kinderen. De bibliotheek van Etten-Leur heeft een aandeel in de deskundigheidsbevordering van leidsters: zij zijn erkend trainer Taallijn VVE en weten daarmee de verbinding te leggen van voor- naar vroegschools. Daarnaast heeft de bibliotheek een belangrijke rol wat betreft de logistiek/planning en levering van themamaterialen. Daarmee is de bibliotheek een belangrijke partner bij de VVE-taalactiviteiten. Er wordt continu geïnvesteerd in het vergroten van de deelname aan voorschoolse voorzieningen. Ter ondersteuning van de voorschoolse voorzieningen is vanaf de start van het VVE-beleid een Interne Coördinator Peuterzorg (ICP'er) actief voor vroegtijdige signalering van 'zorgleerlingen' en handelingsgerichte begeleiding van leidsters. Oordelen Aan de hand van de ingestuurde documenten, en in voorkomende gevallen ook in gesprekken met de betrokkenen in de gemeente, heeft de inspectie bovenstaande oordelen geverifieerd (zie ook bijlage 1). Dit levert het volgende beeld op. 1. Verbeterpunten met een afspraak 1a9 Resultaten: De gemeente Etten-Leur heeft nog geen afspraken gemaakt met de voor- en vroegscholen over de te behalen resultaten van VVE. De Memorie van Toelichting bij de OKE-wet geeft voorbeelden van mogelijke afspraken, overigens zonder uitputtend te zijn: het aantal kinderen dat een niveau stijgt; het aantal kinderen dat bijvoorbeeld minimaal op niveau C zit; afspraken over de minimale woordenschat aan het einde van groep 2. De inspectie spreekt met de gemeente Etten-Leur af dat in samenspraak met de betrokken partners resultaatafspraken zijn vastgelegd vóór 1 augustus Pagina 10 van 26

11 2. Verbeterpunten Bij het oordeel 2 is sprake van een wettelijke verplichting, maar laat de inspectie het vooralsnog over aan de prioritering van de gemeente wanneer men deze verplichting heeft gerealiseerd. In de toelichting hieronder wordt per indicator beknopt weergegeven wat wordt verwacht en wat bijvoorbeeld kan worden vastgelegd in de gemeentelijke subsidieverordening. 1a2 Het bereik (peuters) (art. 166 WPO) Dit betreft zowel het aantal aangeboden kindplaatsen (voor hoeveel doelgroepkinderen zijn er 'plaatsen' gecreëerd) als het aantal bezette VVE-kindplaatsen (hoeveel VVE-kindplaatsen worden ook daadwerkelijk 'bezet' door doelgroepkinderen). De eisen die aan een VVE-kindplaats gesteld worden zijn zaken als: er wordt gewerkt met een integraal VVE-programma, de leidsters zijn VVE-geschoold, er wordt voldoende VVE per week gegeven, enz. 1a4 Ouders (art. 15i WOT, lid 1b) Het ouderbeleid op gemeentelijk niveau dient betrekking te hebben op: Of er een gericht ouderbeleid is dat aansluit bij de specifieke VVE-behoefte van de ouders in deze gemeente Of ouders vooraf adequaat geïnformeerd zijn over VVE De intakeprocedure Hoe ouders gestimuleerd worden om thuis ontwikkelingsbevorderende activiteiten met hun kinderen te doen Hoe ouders betrokken worden bij VVE op de voorschool Hoe ouders geïnformeerd worden over de ontwikkeling van hun kind Of rekening wordt gehouden met de thuistaal 1a6 Externe zorg (art. 15i WOT, lid 1d) De gemeente dient een overzicht te hebben van zorginstanties waar een beroep op kan worden gedaan door voor- en vroegscholen voor kinderen die deze zorg nodig hebben. Hierbij moet duidelijk zijn welke zorg geboden kan worden en welke afspraken er gemaakt zijn over contactgegevens en werkwijze. 1a7 Interne kwaliteitszorg (art. 15i WOT, lid 1e) Op gemeentelijk niveau dient aangegeven te zijn wat belangrijk is met betrekking tot de kwaliteit van VVE en hoe deze kwaliteit gemeten én geborgd wordt. 3. Geheel of grotendeels van voldoende kwaliteit 1a1 Definitie doelgroepkind (art. 167 WPO, lid 1a,1) Gemeenten krijgen geld van het rijk om de benodigde VVE-voorzieningen in de voorscholen te bekostigen op basis van schoolgewichten in een gemeente. Daarbij wordt de volgende vuistregel gehanteerd om het aantal doelgroepkinderen vast te stellen waarvoor voldoende aanbod moet zijn gerealiseerd: het aantal doelgroeppeuters is driekwart van het aantal kleuters van een gemeente met een leerlinggewicht. Gemeenten hebben nadrukkelijk de ruimte om hun definitie van 'doelgroepkind' nader in te vullen door aanvullende criteria te benoemen en bijvoorbeeld de taalachterstand van kinderen mee te nemen. De gemeente dient helder te verantwoorden welke definitie ze hanteert. 1a3 De toeleiding (art. 167 WPO, lid 1a, 2) Bij de toeleiding wordt beoordeeld of dit op gemeentelijk niveau geregeld is en of daar een verantwoording bij wordt gegeven, met name hoe wordt geprobeerd het non-bereik aan te pakken. Toelichting bij definitie doelgroepkind en toeleiding Het consultatiebureau bespreekt met alle ouders het belang van deelname aan een voorschoolse voorziening en stimuleert het toeleiden van doelgroepkinderen naar een voorschoolse VVEvoorziening. Het consultatiebureau en de ICP'er kunnen aan de hand van de afgesproken werkwijze constateren dat peuters een achterstand hebben op het gebied van taal, sociaalemotioneel, motorisch en/of rekenen of dreigen te gaan hebben. Dit zijn voor de gemeente Etten-Leur doelgroeppeuters. In overleg met de ouders kunnen zij dit kind vervolgens Pagina 11 van 26

12 aanmelden voor een extra VVE-aanbod in een VVE-peuterspeelzaal of VVE-kinderdagverblijf. Het consultatiebureau registreert de VVE-doelgroepkinderen en het ondertekende registratieformulier wordt naar de desbetreffende voorschoolse voorziening gestuurd. Vanaf twee jaar en twee maanden kunnen doelgroepkinderen aangemeld worden. Als aandachtspunt geeft de inspectie mee dat de definitie doelgroepkind ook betrekking moet hebben op de kleuterleeftijd. Werkwijze na registratie In de peuterspeelzaal worden doelgroepkinderen vanaf twee jaar en vier maanden geplaatst voor twee reguliere dagdelen. Binnen een termijn van maximaal tien weken wordt bepaald of er een dusdanige ontwikkelingsachterstand aanwezig is en dus zo spoedig mogelijk een gratis VVE derde en vierde dagdeel aangeboden wordt. Aanmelding voor een peuter die al gebruik maakt van de peuterspeelzaal wordt gehonoreerd met het aanbod van de twee extra VVE-dagdelen, uiterlijk vanaf driejarige leeftijd. In het kinderdagverblijf kunnen kinderen op dezelfde wijze als bij de peuterspeelzalen worden aangemeld als doelgroepkind. Dit zijn over het algemeen kinderen die al gebruik maken van de kinderopvang. Doelgroepkinderen krijgen een mentor toegewezen die op maat een extra VVEaanbod biedt. Ook hier wordt rond de leeftijd van drie jaar bekeken welk extra VVE-aanbod nodig is. Doelgroepkinderen krijgen tien uur VVE-aanbod, uiterlijk vanaf driejarige leeftijd. Er kan in overleg met de ouders ook gekozen worden voor deelname aan de VVE-dagdelen in een peuterspeelzaalgroep of kinderdagverblijf 3+ groep. Het locatiehoofd, de mentor (kinderopvang), de VVE-leidster (peuterspeelzaal) en de groep zullen dit gezamenlijk beoordelen en ook hier waar nodig in overleg met de coördinatrice pedagogische zaken, het consultatiebureau en/of de ICP'er. 1a5 Integraal VVE-programma (Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie art. 5; art. 15i, lid 1c) Voor de voorschoolse educatie wordt een programma gebruikt waarin op gestructureerde en samenhangende wijze de ontwikkeling wordt gestimuleerd op het gebied van taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. De gemeente geeft aan welke VVEprogramma's door de gemeente worden geaccepteerd. Toelichting bij integraal VVE-programma Vanaf 2005 is het VVE-programma VVersterkt met Boekenpret en (door het ministerie ontwikkeld) Taallijn VVE. Beide programma's zijn opgenomen in de databank effectieve jeugdinterventies van NJI. 1a8 Doorgaande lijn (art. 167 WPO, lid 1a, 3; art. 15i WOT, lid 1f) Voor een goede VVE-kwaliteit is een doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool belangrijk. Die doorgaande lijn heeft betrekking op de volgende punten: De VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool Of voldoende doelgroeppeuters doorstromen naar een vroegschool en of voldoende doelgroepkleuters op een voorschool gezeten hebben Of er gewerkt wordt met een overdrachtsformulier en liefst ook met een 'warme overdracht', zeker bij de risicokinderen De afstemming tussen voor- en vroegschool van het aanbod (VVE-programma), het pedagogisch en educatief handelen van de leidsters, de wijze waarop met ouders wordt omgegaan, en de interne begeleiding en zorg Toelichting bij doorgaande lijn In het VVE-beleidsplan heeft de gemeente bovengenoemde zaken voldoende vastgelegd. 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau (art. 1.50a en 2.5 WKo; art 167 WPO) Bij de VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau gaat het zowel om de sturing als om de uitvoerende coördinatie. De sturing zal doorgaans in LEA-kaders (lokale educatieve agenda) Pagina 12 van 26

13 plaatsvinden. Daarnaast zijn er op gemeentelijk niveau allerlei uitvoerende coördinatietaken over het realiseren van het bereik, de certificering van leidsters, enz. Toelichting bij VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Er is een VVE-themagroep met alle betrokken VVE-partners die als themagroep onderdeel is van de LEA. In de LEA vindt halfjaarlijkse, mondelinge verantwoording plaats van de gedane activiteiten en inspanningen in het kader van VVE. 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (art. 1.50a en 2.5 WKo) Sommige gemeenten werken met een VVE-monitor die doorgaans vooral gaat over het bereik van VVE. Een monitor is één van de manieren om VVE op gemeentelijk niveau te evalueren en waar nodig te verbeteren, maar dat kan ook op andere manieren. Toelichting bij systematische evaluatie en verbetering Concrete actiepunten uit onderliggende beleidsplan zijn samen met de VVE-partners vertaald in een uitvoeringsprogramma. Dit uitvoeringsprogramma zal gedurende de volledige planperiode gebruikt worden als sturings- en verantwoordingsdocument. In het 1 e half jaar 2011 zal een concrete lokale VVE-monitor worden opgesteld inclusief meetinstrumenten. Hierbij zal aangesloten worden op de landelijke VVE-beleidsmonitor. 2a GGD-rapport De gemeente moet geregeld hebben dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt en dat er recente GGD-rapporten zijn. Dit betreft de basiskwaliteitseisen uit de Wet Kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen (art en 2.6) en de eisen aan de voorschoolse educatie (art. 1.50b en 2.8 en het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie). Deze eisen zijn uitgewerkt in het model GGD-toetsingskader. Op gemeentelijk niveau speelt allereerst de vraag hoe de gemeente het GGD-toezicht heeft georganiseerd. Alle locaties dienen jaarlijks te worden beoordeeld. De inspectie gaat er hierbij van uit dat op elke VVE-locatie een recent GGD-rapport aanwezig is, waarin tevens het 8 e domein is beoordeeld. Binnen de gemeente Etten-Leur zijn de inspecties inmiddels uitgevoerd. 2b Gemeentelijk subsidiekader Gemeenten hanteren een verordening met VVE-subsidievoorwaarden: voorscholen moeten aan bepaalde eisen voldoen om VVE-subsidie te krijgen. De gemeente Etten-Leur voldoet aan dit criterium. 4. Voorbeelden voor anderen Geen. Pagina 13 van 26

14 Pagina 14 van 26

15 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voorscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het VVEwaarderingskader, met dien verstande dat sociaalwenselijke antwoorden vermeden zijn door ófwel de formulering van de vragen, ófwel bepaalde indicatoren (zoals de beoordeling van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen) niet op te nemen in de vragenlijst. Elke (voor-)school heeft de eigen zelfrapportage terug gekregen. De inspectie heeft in de gemeente Etten-Leur geen locatiebezoeken afgelegd, omdat een duidelijk beeld van het VVE-beleid in deze gemeente ontbrak. In bijlage 2 staan de resultaten van de zelfevaluaties van de VVE-locaties. De inspectie constateert aan de hand van de ingevulde vragenlijsten op locatieniveau een aantal opvallende zaken: - Nog niet alle locaties werken met een dubbele bezetting. - Uit de ingevulde lijsten blijkt dat nog niet alle leraren en leidsters opgeleid zijn voor VVE. - Het gericht ouderbeleid heeft op geen van de locaties vorm gekregen. Ook de participatie van ouders bij de VVE-activiteiten vormt een verbeterpunt. Informatie verschaffen aan ouders over de ontwikkeling van hun kinderen wordt op alle locaties als voldoende beoordeeld en op twee locaties zelfs als een voorbeeld voor anderen. - Hoewel de gemeente aangeeft dat er met een integraal VVE-programma wordt gewerkt, geven nagenoeg alle locaties aan dat dit niet het geval is. - Op bijna alle locaties wordt niet met een doelgerichte planning gewerkt waarin de extra hulpactiviteiten voor zorgkinderen zijn omschreven en op de helft van de locaties ontbreekt het overzicht van de kinderen die externe zorg ontvangen. - Ten aanzien van de kwaliteitszorg binnen de voor- en vroegscholen moet nog het nodige gebeuren. - Binnen de doorgaande lijn verdient de afstemming van aanbod, handelen, ouderbeleid en zorg de nodige aandacht. De doorstroom van voor- naar vroegschool is door de locaties als goed beoordeeld. Pagina 15 van 26

16 Pagina 16 van 26

17 3 Conclusies De inspectie heeft op het niveau van de gemeente gekeken naar de kwaliteit van het VVEbeleid in de gemeente Etten-Leur. De kwaliteit van de uitvoering van voor- en vroegschoolse educatie in de VVE-locaties is niet door de inspectie beoordeeld. Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van documentenanalyse heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. De VVE-locaties in de gemeente Etten-Leur hebben een digitale vragenlijst gekregen waarin ze zelf de kwaliteit van VVE in beeld hebben gebracht. De inspectie heeft geen bezoeken op de VVE-locaties uitgevoerd, omdat een duidelijk beeld van het VVE-beleid in deze gemeente ontbrak. Samenvattend concludeert de inspectie dat er voor het merendeel van de aspecten sprake is van voldoende gemeentelijk beleid; op andere onderdelen is verdere ontwikkeling zeker noodzakelijk. Op gemeentelijk niveau In het kader van de OKE-wet is het van belang dat de gemeente samen met de betrokken VVEpartners nadrukkelijker de beoogde resultaten van VVE gaat benoemen en meten. Op dit moment is niet duidelijk welk (meetbaar) effect wordt verwacht en beoogd van de VVEinspanningen. Het vastleggen van concrete streefdoelen kan de opbrengstgerichtheid binnen de VVE-instellingen versterken en op langere termijn ook inzicht geven in welke onderdelen van de VVE-programma's meer of minder effectief blijken te zijn hierbij. De wijze waarop de gemeente Etten-Leur het VVE-aanbod in de gemeente jaarlijks evalueert en op basis daarvan speerpunten formuleert en verbeterplannen ontwikkelt, is nog niet voldoende vastgelegd. Het verdient aanbeveling om op basis van heldere criteria en meetinstrumenten na te gaan in hoeverre het beleid zich doorzet naar de praktijk. Artikel 166 van de Wet Primair Onderwijs (WPO) schrijft voor dat een gemeente voldoende kindplaatsen op een voorschool realiseert; in artikel 167 is opgenomen dat in het jaarlijkse overleg met schoolbesturen (en houders van voorscholen) afspraken worden gemaakt over: - De definitie van doelgroepkind (lid 1a, 1), als voldoende beoordeeld in deze analyse; - De wijze van toeleiding naar de voor- en vroegschoolse educatie (lid 1a, 2), als voldoende beoordeeld in deze analyse; - De organisatie van de doorlopende leerlijn van voor- naar vroegschoolse educatie (lid 1a, 3), als voldoende beoordeeld in deze analyse; - De resultaten van de vroegschoolse educatie (lid 1b). Deze artikelen zijn van kracht vanaf 1 augustus De inspectie gaat er van uit dat de gemeente Etten-Leur deze afspraken vóór 1 augustus 2013 heeft gemaakt. Pagina 17 van 26

18 Pagina 18 van 26

19 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente Etten-Leur HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Ant- Oordeel woord 1a1 Definitie doelgroepkind Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroeppeuter is? - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Nee - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand heeft (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of de peuter is ingeschreven op een voorschool (een peuterspeelzaal of een kinderdagverblijf dat VVE-geld krijgt van de gemeente) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? - Of de kleuter een leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Nee - Of de kleuter een taal- of ontwikkelingsachterstand heeft (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of tijdens de wenperiode in groep 1 blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is beschreven? Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de onderwijsachterstandgelden van het rijk? Voor hoeveel peuters diende u VVE-plaatsen te creëren per 1 augustus ? Voor hoeveel peuters heeft u VVE-plaatsen gecreëerd per 1 augustus ? Weet u hoeveel doelgroeppeuters er in uw gemeente zijn per 1 augustus 2011, uitgaande van uw eigen doelgroepdefinitie (als u die heeft)? Hoeveel doelgroeppeuters zijn er in uw gemeente per 1 augustus 2011? 91 Hoeveel van deze doelgroeppeuters hebben VVE gehad? 86 Heeft u een document waarin het bereik van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a3 Toeleiding Heeft u een document waarin is beschreven hoe het toeleidingstraject van de doelgroeppeuters naar de voorschool eruit ziet? Kunt u hieronder kort beschrijven uit welke stappen dat traject bestaat? Is er een dekkend bestand van waaruit de doelgroeppeuters kunnen worden geïdentificeerd? (zoals het Integraal Dossier JGZ [ID-JGZ]) Heeft uw gemeente zicht op de aard en de omvang van het non-bereik, d.w.z. welke ouders hun kinderen niet naar VVE laten gaan terwijl het wel doelgroeppeuters zijn? 1a4 Ouders Gericht ouderbeleid: Is er sprake van een analyse van de ouderpopulatie, waardoor duidelijk wordt waar het VVE-ouderbeleid zich op moet richten? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die analyse inhoudt? Wordt in het ouderbeleid expliciet uitgewerkt dat zoveel mogelijk ouders worden bereikt? Nee 2 Nee Pagina 19 van 26

20 Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om zoveel mogelijk ouders te bereiken inhoudt? Worden de ouders vóórdat hun doelgroepkind naar de voorschool gaat adequaat geïnformeerd over het doel en de werkwijze van VVE en de voorschool? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om de ouders te informeren inhoudt? Is onderdeel van het contactmoment 24 maanden bij het consultatiebureau. De gemeente subsidieert een half uur extra per geïndiceerd doelgroepkind aan Thebe om de tijd te nemen om ouders voldoende en volledig te informeren. Is er sprake van een vastgestelde intakeprocedure van de doelgroepkinderen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die intake inhoudt? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren thuis VVE-activiteiten met hun kind te doen? Ouderbetrokkenheid vanuit de voorschoolse instellingen wordt gestimuleerd middels een subsidie. Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren op de voor(- en vroeg)school VVE-activiteiten met hun kind te doen? Ouderbetrokkenheid vanuit de voorschoolse instellingen wordt gestimuleerd middels een subsidie. Is er gemeentelijk beleid om ouders te informeren over de ontwikkeling van het kind? Is er gemeentelijk beleid om rekening te houden met de thuistaal van de doelgroepkinderen? 1a5 Integraal VVE-programma Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren VVE-programma in de voorschool? Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren kind- of leerlingvolgsysteem in de voor- en/of vroegschool? 1a6 Externe zorg Is er gemeentelijk beleid over de (externe) zorg voor peuters die meer nodig hebben dan VVE? 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Zijn er gemeentelijke afspraken over de manier waarop de voor- en vroegscholen hun interne kwaliteitszorg uitvoeren? Nee Nee Nee Nee Nee 2 Nee 2 Nee 2 Pagina 20 van 26

21 1a8 Doorgaande lijn Is er gemeentelijk beleid over de VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool? Is er gemeentelijk beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen van de voorschool naar een vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de zgn. warme overdracht van de voorschool naar de vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van de vooren de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van pedagogisch-educatief handelen van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het ouderbeleid van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van interne begeleiding en de zorg van de voor- en de vroegschool op elkaar? 1a9 Resultaten Zijn er gemeentelijke afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die resultaatafspraken zijn? (Een voorbeeld: Minder dan 25% van de doelgroepkinderen scoort op D- of E- niveau bij de Cito-toetsen Taal voor kleuters en Ordenen) 1a10 Nadere VVE-afspraken op gemeentelijk niveau Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de voorscholen? Dus bovenop de wettelijke eisen. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de voorscholen zijn? Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de vroegscholen? Bijvoorbeeld in LEA-verband. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de vroegscholen zijn? Er is een VVE-themagroep met alle betrokken VVE-partners die als themagroep onderdeel is van de LEA. In de LEA vindt halfjaarlijkse mondeling verantwoording plaats van de gedane activiteiten en inspanningen ihkv VVE. Nee 1 Nee Nee Pagina 21 van 26

22 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de aansturing van VVE? (Stuurgroep, LEA, e.d.) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die VVE-aansturing op gemeentelijk niveau er uit ziet? Themagroep VVE als onderdeel van de LEA. Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de uitvoering van VVE? (bijv. in de werkgroep VVE, of zoiets) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die coördinatie van de VVEuitvoering er uit ziet? 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVEbeleidsplannen, en dergelijke?) Nee Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die systematisch evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau er uit ziet? DE VVE-CONDITIES Ant- Oordeel woord 2a GGD-rapport Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Nee Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Wat is die datum? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Nee Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Wat is die datum b Gemeentelijk subsidiekader Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een verordening, een beschikking, e.d.) Staat daarin dat de maximale groepsgrootte 16 peuters per groep is? Wat is dan de maximale groepsgrootte? Staat daarin dat er voor elke groep sprake moet zijn van een dubbele bezetting? Wat is dat criterium? Staat daarin dat er voor elke groep minimaal 10 uur VVE gegeven wordt? Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten gekwalificeerd moeten zijn, d.w.z. dat ze minimaal MBO-3 niveau zijn? Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten voldoende geschoold moeten Pagina 22 van 26

23 zijn voor VVE? Wat zijn de scholingseisen in uw gemeente? Zie subsidieregel. Staat daarin dat er voor elke leidster/beroepskracht een opleidingsplan moet zijn? (N.B. Het mag ook één plan zijn waarin per leidster het opleidingsplan staat.) Afsluitende toelichting Hier kunt u een toelichting geven. Nee 2 Pagina 23 van 26

24 Pagina 24 van 26

25 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de vooren de vroegscholen CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 12 A0.2 VVE-basisvoorwaarden 3 9 A2 Groepsgrootte 12 A3 'Dubbele bezetting' 10 6 A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 2 10 A5.2 Opgeleide leidsters 12 A5.3 Nederlands spreken 12 A5.4 VVE-geschoolde leidsters A5.5 arlijks opleidingsplan 3 9 OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 16 B2 Vooraf info aan ouders 3 13 B3 Intake 16 B4 Thuis VVE-activiteiten 4 12 B5 VVE-participatie van ouders op school 13 3 B6 Info ouders over ontwikkeling kind 12 4 KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1.1 Integraal programma 13 3 C1.2 Doelgerichte planning 7 9 C1.4a Opklimmende moeilijkheidsgraad 3 1 C1.4b Brede ontwikkeling 9 C1.4c Leeftijddifferentiatie 6 3 C1.4d Differentiatie ontwikkelingsniveau 6 3 C2.5 Inrichting van de ruimte 6 10 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 16 D1.2a Planning hele groep 13 3 D1.2b Planning kleine groep D1.2c Planning (zorg)leerlingen 13 3 D1.3 Evaluatie begeleiding 2 14 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 8 8 D2.2b Overleg ouders over externe zorg D2.3 Volgen van de externe zorg 1 15 Pagina 25 van 26

26 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 VVE-coördinatie binnen school 7 9 E2 VVE evalueren 15 1 E3 Opbrengsten evalueren 1 15 E4 Verbetermaatregelen 10 6 E5 VVE borgen 15 1 E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 4 DOORGAANDE LIJN F1 VVE-coördinatie tussen voor-vroeg 5 11 F2 Doorstroom naar vroegschool 1 11 F3 Warme overdracht 1 9 F4 Afstemming aanbod 10 6 F5 Afstemming ped/educ handelen 14 2 F6 Afstemming over ouders 16 F7 Afstemming begeleiding/zorg 6 10 OPBRENGSTEN VAN VVE G1 VVE-resultaten meten 2 2 G2 Niveau VVE-resultaten 1 1 G3 Verlengde kleuterperiode 1 3 Pagina 26 van 26