Checklist: begeleiding van een jongere in opleiding uit het deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO)

Transcriptie

1 Samen met lokale besturen werken aan een divers personeelsbeleid Checklist: begeleiding van een jongere in opleiding uit het deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO) In het deeltijds onderwijs volgen jongeren vanaf 15 jaar twee dagen per week een opleiding in een Centrum voor Deeltijds Onderwijs (CDO). De jongeren worden sterk gestimuleerd om gedurende de overige drie dagen te gaan werken (of een andere activiteit die in hun traject past uit te voeren). In het CDO zijn veel opleidingen mogelijk. Voor jongeren in deeltijdse leersystemen is het essentieel dat ze op de werkplek de nodige competenties verwerven om van het alternerend leren een volwaardige opleidingsvorm te maken. De jongeren van het Deeltijds Beroepssecundair Onderwijs kunnen bij overheidsdiensten worden tewerkgesteld via de onderstaande tewerkstellingsvormen: een contract voor een brugproject: voor het verwerven van basisattitudes; een contract in het kader van een Individuele Beroepsopleiding bij de VDAB (IBO): voor jobs waarvoor men een werkzoekende gaat opleiden; een deeltijds arbeidscontract; een Beroepsinlevingsovereenkomst (BIO). WIE IS WIE? De jongere: vanaf 15 jaar (voorwaarde: eerste twee jaar secundair gevolgd hebben), of zonder voorwaarden vanaf 16 jaar; De mentor: de werknemer die de leidinggevende van de dienst aanstelt om de jongere op de werkvloer te begeleiden; De tewerkstellingsverantwoordelijke en de trajectbegeleider van het Centrum voor Deeltijds Onderwijs (CDO): de tussenpersonen voor de leidinggevende van de dienst en de jongere. VOORDELEN VOOR DE JONGEREN De praktijkopleiding op de werkvloer is een essentieel deel van de opleiding. De tewerkstellingskansen van de jongeren nemen ook toe. VOORDELEN VOOR DE DIENST De werkplekopleiding in het deeltijds onderwijs biedt mogelijkheden om de capaciteiten van jongeren uit te testen. Als men heel tevreden is over een jongere, kan rekrutering volgens de geëigende kanalen worden overwogen. Tijdens de werkervaring beschikken de stageverstrekkende diensten in ieder geval over een paar extra handen.

2 LEERDOELSTELLINGEN, DUUR, VORM EN FORMALITEITEN Ga na of de leerdoelstellingen van de centrumopleiding aansluiten bij uw activiteiten. Bekijk vooraf de formaliteiten van de tewerkstelling van de jongeren in het deeltijds onderwijs. Ga na of u de nodige mogelijkheden, ruimte en tijd hebt om een jongere in dienst te nemen, te begeleiden en op te leiden in uw dienst. Bespreek dat met uw personeelsdienst. LEERDOELSTELLINGEN De belangrijkste en meest algemene leerdoelstelling van het deeltijds onderwijs bestaat erin de jongere in staat te stellen zich in de maatschappij te integreren. Hiertoe zal de jongere een functie aanleren en werkervaring opdoen. Zo kan de jongere de in het centrum verworven vaardigheden, kennis en attitudes inoefenen en uitbreiden. Het deeltijds onderwijs biedt een heel brede waaier vakopleidingen in verschillende sectoren aan. Ga de inhoud van de specifieke opleiding na. DUUR EN VORM Drie dagen per week op de werkvloer en twee dagen per week in een Centrum voor Deeltijds Onderwijs. Afwijkingen hiervan moeten worden aangevraagd bij het Departement Onderwijs. ALGEMENE FORMALITEITEN U betaalt een leervergoeding (Beroepsinlevingsovereenkomst), opleidingsvergoeding (brugproject), productiviteitspremie (Individuele Beroepsopleiding) of loon (deeltijds arbeidscontract) aan de jongere. Over de werkkledij worden individuele afspraken gemaakt. Een specifiek contract wordt opgesteld. VERPLICHTE FORMALITEITEN Afhankelijk van het contract. VOORBEREIDENDE GESPREKKEN Vaak neemt de tewerkstellingsverantwoordelijke van het Centrum Deeltijds Onderwijs eerst contact met u op en nadien de jongere zelf. U kunt zelf ook rechtstreeks contact opnemen met een Centrum Deeltijds Onderwijs in uw buurt. Vooraf gesprekken voeren met de tewerkstellingsverantwoordelijke, de jongere en de mentor is nuttig.

3 WAT BESPREEKT U MET DE TEWERKSTELLINGSVERANTWOORDELIJKE? Stel uzelf en uw dienst aan de tewerkstellingsverantwoordelijke voor. Bespreek met de tewerkstellingsverantwoordelijke de opleiding en de werking van uw dienst. Overloop met de tewerkstellingsverantwoordelijke het leerprogramma (vaktechnisch, attitudevorming ), de duur en de formaliteiten van de praktijkopleiding of stel dat programma samen met de tewerkstellingsverantwoordelijke op. Peil naar vaardigheden en voorkennis van de jongeren in de bewuste opleiding. Bespreek een voor uw dienst haalbaar takenpakket door rekening te houden met de leerdoelstellingen van de opleiding, de vaardigheden en de voorkennis van de jongeren. U kunt met de tewerkstellingsverantwoordelijke afspreken om een soort sollicitatieprocedure toe te passen op de mogelijke kandidaten. Zo krijgt u alvast een beter beeld van de jongeren die bij u een praktijkopleiding willen volgen: Stel een functieomschrijving op. Spreek met de tewerkstellingsverantwoordelijke af dat hij een aantal kandidaten voorstelt. Nodig die kandidaten uit voor een sollicitatiegesprek. Kies een kandidaat in wie u gelooft. Bespreek met de tewerkstellingsverantwoordelijke hoe de evaluatie van de opleiding zal verlopen en welke evaluatiecriteria er zijn. De leerontwikkeling van de jongere wordt opgetekend in een opleidingsboekje. Overleg met de tewerkstellingsverantwoordelijke wanneer hij een werkbezoek kan brengen op uw werkvloer. Wissel contactgegevens uit met de tewerkstellingsverantwoordelijke. WAT BESPREEKT U MET DE JONGERE? Vaak neemt de jongere zelf contact met u op. Laat u niet leiden door vooroordelen over afkomst, geslacht, handicap of leeftijd als u de keuze hebt uit een aantal jongeren. Peil naar de motivatie van de jongere: Waarom volgt de jongere de bewuste opleiding? Waarom wil hij uitgerekend bij u leren op de werkvloer? Heeft de jongere interesse voor uw activiteiten? Wat wil de jongere leren op uw werkvloer? Wat zijn de vaardigheden en de voorkennis van de jongere? Wat wil de jongere doen na afronding van de opleiding? Geef een korte rondleiding aan de jongere in uw dienst zodat hij een beter idee krijgt van uw dienst. Regel eventueel al een ontmoeting met de mentor.

4 WAT BESPREEKT U MET DE MENTOR? Als u de jongere niet zelf kunt begeleiden, wijs dan iemand van uw personeel aan als mentor. De mentor moet een vertrouwensrelatie opbouwen met de jongere. Wijs daarom een ervaren persoon aan, die kan trainen en coachen en die een expert is in het vakgebied. Overloop met de mentor het afgesproken leerprogramma en de leerontwikkeling. Overleg met de mentor hoe u de jongere kunt inschakelen. Overleg met de mentor hoe hij de begeleiding van de jongere het best kan aanpakken. NA DE GESPREKKEN Als alle gesprekken naar wens zijn verlopen, tekent u het contract. Het is belangrijk dat u enkele voorbereidingen treft op de werkplek: licht uw werknemers vooraf in; maak voor de jongere een ruimte vrij waar hij persoonlijke spullen kan opbergen; leg zo nodig werkkleding en werkmateriaal klaar voor de jongere. ONTHAAL EN START Zorg tijdens het onthaal voor een goede en ongedwongen sfeer, zodat de jongere zich thuis voelt. Zorg ervoor dat de mentor bij het onthaal aanwezig is. Stel uw medewerkers voor aan de jongere en vraag ze hun functie toe te lichten. Bespreek met de jongere het takenpakket en de vaardigheden, kennis en attitudes die hij moet verwerven tijdens de opleiding. Informeer de jongere over veiligheid en geef hem alle nodige materiaal en kleding. Als de stagiair met de pc moet werken, zorg ervoor dat er een toestel ter beschikking is en dat de toegang tot de pc is geregeld. Maak aan de jongere duidelijk dat hij zich moet gedragen net als de andere werknemers en zich aan dezelfde regels moet houden. Een stagiair is er bijvoorbeeld ook toe gehouden om vertrouwelijke of interne informatie waarmee hij in contact komt vertrouwelijk te behandelen. Zorg voor een rondleiding en informeer de jongere over alle aspecten van de organisatie. Bespreek met de jongere het begin en einde van de werktijden, de vergoeding, eventuele premies, het takenpakket, kostenvergoeding Praat zeker ook over praktische aspecten zoals maaltijden, carpooling en parking. Zorg eventueel voor documentatiemateriaal, maar overlaad de jongere niet met informatie.

5 BEGELEIDING DOOR DE MENTOR Elk centrum heeft een trajectbegeleider die samen met de mentor van de organisatie waar de jongere werkervaring opdoet een programma uitwerkt en bespreekt (het trajectbegeleidingsplan wordt zo opgesteld). De begeleider vanuit het centrum heeft de plicht drie keer langs te gaan per schooljaar. Dan kunnen problemen en ontwikkelingen besproken worden. Ondertussen kruist de mentor de vorderingen van de jongere op het trajectbegeleidingsplan aan. Elke jongere heeft ook een werkboekje (een soort agenda) waarin elke dag de werkervaring wordt vermeld, met de activiteiten. Er is ook ruimte om opmerkingen te formuleren, die de begeleider of de leraar op het centrum dan leest. Bewaak over de hele duur van de praktijkopleiding de leerdoelstellingen en het takenpakket. Houd voor uzelf voortdurend korte tussentijdse evaluaties. Beschouw leren op de werkvloer als een dynamisch proces. Zorg tijdig voor nieuwe en uitdagende leeropdrachten. Beschouw leren op de werkvloer als een constant leerproces. Dus niet: de jongere een aantal taken aanleren en hem dan voortdurend die taken laten uitvoeren voor de resterende periode. Motiveer de jongere. Gun de jongere voldoende tijd om zich in te werken en wees geduldig. Verwacht niet dat de jongere binnen de kortste keren zelfstandig kan werken. Geef de jongere toch voldoende kansen om zich zelfstandig te ontplooien. Stimuleer een professionele houding en betrek de jongere bij uw organisatie. Hij moet zich net als iedereen aan de regels houden. Behandel de jongere als een volwaardig personeelslid. Geef de jongere een zekere verantwoordelijkheid. Houd rekening met signalen van de andere werknemers over de jongere en houd contact met de tewerkstellingsverantwoordelijke. Stuur de jongere zo nodig op tijd bij en houd de tewerkstellingsverantwoordelijke op de hoogte. Noteer de leerontwikkeling in het opleidingsboekje. Doe dat nauwkeurig en eerlijk. EVALUATIE VAN DE JONGERE Het Centrum Deeltijds Onderwijs (CDO) bepaalt hoe de jongere wordt geëvalueerd. Informeer daarover bij de tewerkstellingsverantwoordelijke. Het is wel belangrijk dat u ook zelf de jongere beoordeelt. Zijn u en de mentor tevreden over de prestaties en de vorderingen van de jongere? Heeft de jongere de leerdoelstellingen bereikt? Heeft hij het takenpakket afgewerkt?

6 Had de jongere het juiste arbeidsritme? Zijn u en de mentor tevreden over de werkhouding van de jongere? Was de jongere gemotiveerd? Nam de jongere een juiste houding aan tegenover collega's, meerderen, klanten? Was de jongere stipt? Had de jongere voldoende verantwoordelijkheidszin? Was de jongere zelfstandig genoeg? Kon de jongere in team werken? ALGEMENE EVALUATIE Om een goede evaluatie te maken van het leerproces, houdt u rekening met de mening van de jongere, de mentor en de tewerkstellingsverantwoordelijke. Zo kunt u bijleren en de kwaliteit van de volgende opleiding in uw dienst verbeteren. JONGERE Heeft de jongere voldoende geleerd? Wat vond de jongere positief aan zijn taak? Wat vond de jongere minder positief? Wat vond de jongere over de begeleiding door de mentor? MENTOR Vindt u dat de mentor voldoende begeleidingscapaciteiten heeft? Heeft de mentor de leerdoelstellingen en het takenpakket goed gevolgd? Heeft de mentor de vorderingen van de jongere gevolgd? Heeft de mentor voldoende, te veel of te weinig tijd in de begeleiding van de jongere geïnvesteerd? Hoe denkt de mentor over de jongere en zijn of haar leerontwikkeling? Kunt u in de toekomst de begeleiding van de jongere nog beter delegeren aan de mentor? TEWERKSTELLINGSVERANTWOORDELIJKE Werd u voldoende ondersteund door de tewerkstellingsverantwoordelijke? Pols bij de tewerkstellingsverantwoordelijke wat hij vond van de tewerkstelling in uw dienst en de begeleiding van de jongere. Zo kunt u zelf ook bijleren. Breng de tewerkstellingsverantwoordelijke op de hoogte van uw bevindingen over het opleidingsproces en de jongere. Informeer de tewerkstellingsverantwoordelijke over positieve en negatieve aspecten van de schoolopleiding. Zo kunnen de Centra voor Deeltijds Onderwijs hun cursussen up-to-date houden en aanpassen.

7 AFRONDING Formuleer voor uzelf een algemeen besluit: beschouwt u de opleiding als geslaagd? Als u zeer tevreden bent over de opleiding, houd dan geregeld contact met het Centrum voor Deeltijds Onderwijs in kwestie. Het CDO zal een volgende keer misschien opnieuw contact met u opnemen. Bent u tevreden over de jongere? Maak hem dat dan duidelijk. Zorg eventueel voor een kleine attentie als teken van waardering. Als u zeer tevreden bent over de jongere, loont het de moeite een aanwerving te overwegen als de jongere zijn getuigschrift behaalt.