Branchegroep Retail. Bedrijfsvergelijking 2007 Levensmiddelendetailhandel. De ontwikkelingen bij de zelfstandige supermarktondernemers

Transcriptie

1 Branchegroep Retail Bedrijfsvergelijking 2007 Levensmiddelendetailhandel. De ontwikkelingen bij de zelfstandige supermarktondernemers

2 Inhoudsopgave Inleiding 1. Branchegegevens Nederlandse bevolking 1.1 Maatschappelijke ontwikkeling 1.2 Ontwikkelingen Consument 1.3 Branche-ontwikkelingen 2. De uitkomsten van de bedrijfsvergelijking 2.1 Samenvatting 2.2 Uitkomsten van 140 zelfstandige supermarkten 2.3 Uitkomsten van 21 supermarkten in de omzetcategorie minder dan E per week 2.4 Uitkomsten van 27 supermarkten in de omzetcategorie van E tot E per week 2.5 Uitkomsten van 32 supermarkten in de omzetcategorie van E tot E per week 2.6 Uitkomsten van 34 supermarkten in de omzetcategorie van E tot E per week 2.7 Uitkomsten van 27 supermarkten in de omzetcategorie meer dan E per week 2.8 Enkele kerncijfers sinds Wat verwachten onze deelnemende bedrijven? 4. Toelichting en bronvermelding 5. Deloitte en de levensmiddelendetailhandel

3 Inleiding De Branchegroep Retail van Deloitte presenteert met bijzonder veel genoegen haar jaarlijks onderzoek naar de autonome ontwikkelingen in de zelfstandige levensmiddelendetailhandel Bedrijfsvergelijking 2007 Levensmiddelendetailhandel. Voor dat genoegen is ook alle reden. Immers, 2006 was het absolute jaar van herstel in de branche! Eveneens bieden wij u de resultaten van het jaarlijkse Consumentenonderzoek met daarin, als vanzelfsprekend, significante verschuivingen ten gevolge van de positieve economische ontwikkelingen. Voor het eerst sinds twee jaar is sprake van een flinke omzetgroei. Deze omzetgroei ging gepaard met aanzienlijke relatieve kostenreductie. Dit samen heeft geresulteerd in een netto winst over de gehele linie van maar liefst 2%! En dat is de laatste jaren, zoals bekend, niet meer voorgekomen. In het brancheoverzicht, vooraan in dit rapport, treft u relevante branchegegevens zoals de ontwikkelingen op het vlak van consumptieve bestedingen, het aantal huishoudens, marktaandelen en ontwikkelingen per winkelformule et cetera. Ook hebben wij hierin een opsomming van markante gebeurtenissen binnen de branche over het afgelopen jaar opgenomen. In het tweede deel van het rapport vergelijken we het nog magere jaar 2005 en het positieve jaar We gaan hierbij in op de relevante bedrijfsgegevens van de verschillende omzetklassen. Daarin zitten grote verschillen, maar aangezien het om gemiddelde cijfers gaat, volstaan we met algemene conclusies. Het doel is om de autonome ontwikkeling van zelfstandige ondernemers in de levensmiddelendetailhandel in kaart te brengen. Het onderzoek is gehouden onder supermarkten die cliënt zijn van Deloitte, waarbij dit jaar 140 supermarkten in onze selectie zijn opgenomen. Vervolgens sluiten we (deze kant van het rapport) af, met de verwachtingen van onze aan de bedrijfsvergelijking deelnemende ondernemers over het lopende jaar. Contact Wij zijn als branchegroep benieuwd naar uw reactie en bespreken graag de gerapporteerde bevindingen met u. Hiervoor kunt u altijd contact opnemen met mij of de andere branchegroepleden. Op pagina 53 in dit rapport treft u een lijst aan met alle contactgegevens. Als voorzitter van de Branchegroep Retail van Deloitte, wil ik de deelnemende supermarkten van harte bedanken voor hun medewerking. Ik wens u een nuttig en plezierig gebruik van de editie 2007 van de Bedrijfsvergelijking Levensmiddelendetailhandel toe. September 2007 Paul Op Heij Deloitte Branchegroep Retail Consumentenonderzoek Op verzoek van de branchegroep Retail van Deloitte voert Buro Flycatcher Internet Research uit Maastricht jaarlijks een consumentenonderzoek uit. In juni namen meer dan 2000 consumenten aan dit onderzoek deel. Aan de andere kant van dit rapport treft u de belangrijkste uitkomsten en conclusies van dit onderzoek aan. 3

4 4

5 1. Branchegegevens Nederlandse bevolking 1.1 Maatschappelijke ontwikkeling Stagnatie bevolkingsaantallen De bevolkingsteller van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) stond op 1 januari 2007 op inwoners. In 2006 groeide de bevolking met slechts mensen. Het jaar ervoor bedroeg de groei nog mensen, in 2003 zelfs het dubbele ervan. De verwachting is dat de bevolkingsgroei van Nederland de komende jaren verder zal afremmen, met vanaf 2035 zelfs een absolute afname van het aantal inwoners. Bevolking in Nederland (in 1000-en), volgens CBS Waarvan allochtonen In % 8,9 10,4 11,0 14,7 Waarvan ouder dan 60 jaar Aantal in % 18,1 19,1 21,8 30,4 Nederland groeit nauwlijks maar verandert sterk. Vooral het aandeel ouderen neemt sterk toe. Huishoudens, in 1000-en Eenpersoonshuishoudens 33,7 34,8 34,5 42,4 (in%) Personen per huishouden 2,30 2,28 2,27 2,07 Bevolkingssamenstelling Het aantal niet-westerse allochtonen is in 2005 gegroeid van tot per 1 januari 2006, een stijging met Het aandeel van de niet-westerse allochtonen is daarmee op 1% gekomen. In 2010 bedraagt dat aandeel naar verwachting 11% en in 2035 is het aandeel niet westerse allochtonen 14,7%. Turkije is het meest vertegenwoordigde land van herkomst van de niet-westerse allochtonen, met een aandeel van 21,2 procent. Turkije wordt gevolgd door Suriname (19,3%), Marokko (18,9%) en de Nederlandse Antillen en Aruba (7,5%). Het aandeel van de niet-westerse allochtonen zal de komende jaren verder stijgen, prognosticeert het CBS. In die prognoses gaat het CBS uit van een percentage van 12,5 in 2020, en ruim 15 procent in Het totale aantal allochtonen (westerse en niet-westerse) bedraagt momenteel ruim 3,14 miljoen, waarvan 1,6 miljoen zogeheten eerste generatie allochtonen, en 1,54 miljoen tweede generatie allochtonen. Een derde generatie valt niet binnen de definitie van allochtonen. Deze wijzigingen in de samenstelling van de Nederlandse bevolking zullen uiteraard hun uitwerking hebben op de Nederlandse supermarkten. Assortimenten en inrichting zullen moeten worden afgestemd op de consument van morgen en die is in één van de drie gevallen boven de 60 en op één van de zeven gevallen van niet-westerse afkomst. 1.2 Ontwikkelingen Consument Consumptieve bestedingen In Nederland werden op 1 januari inwoners geteld. In 2006 hebben deze inwoners samen 55,7 miljard euro aan voedings- en genotsmiddelen besteed. Dat is E 3.406,52 per inwoner ofwel E 65,51 per week. Een gemiddeld huishouden bestond in 2006 uit 2,28 personen en dat betekent een gemiddelde wekelijkse besteding per huishouden aan voedings- en genotsmiddelen van E 149,36. Hiervan wordt ongeveer 71% in de detailhandel gekocht ofwel E 106,04 en daarvan wordt weer ongeveer 69% ofwel E 73,17 per huishouden in de supermarkt besteed ofwel E 32,10 per inwoner. Het bedrag van E 73,17 aan wekelijkse supermarktbesteding ligt in 2006 ongeveer 4,6% hoger dan de afgelopen jaren. In 2006 bedroeg de volumegroei 3% en de gemiddelde prijsstijging in supermarkten bedroeg 1,6% Al decennia zijn er een aantal tendensen: Het aandeel voedings- en genotsmiddelen in de totale consumptie neemt af. Het marktaandeel voedings- en genotsmiddelen van de detailhandel neemt ieder jaar af ten gunste van een groeiend marktaandeel van overige kanalen zoals benzinestations, horeca, bedrijfsrestaurants, instellingen, scholen, sportkantines, evenementen etc. Binnen de detailhandel winnen de supermarkten ieder jaar van de speciaalzaken. 5

6 Particuliere consumptie In absolute zin blijft er sprake van een stijging. Relatief neemt het belang van de voedings- en genotmiddelen in de totale consumptie af. Totale particuliere consumptie (x 1 mld) Aandeel voedings- en genotmiddelen Detailhandel (x 1 mld) Besteding voedings- en genotmiddelen Overige kanalen (x 1 mld) In absolute 2004 zin blijft er 238 sprake van een 39,2 stijging. Relatief neemt 15,6 het belang 2006 van de voedings- 257 en genotmiddelen 39,7 in de totale 16,0 consumptie af ,3 Totale particuliere consumptie (%) Aandeel voedings- en genotmiddelen Detailhandel (%) Besteding voedings- en genotmiddelen Overige kanalen (%) ,5 6, ,4 6, ,1 6,0 De inflatie van de totale consumptie bedroeg in 2006 gemiddeld 1,1%. Er was sprake van een volumetoename van de consumptie van 1,3% zodat de totale waarde van de consumptie met 2,4% toenam. In de supermarkten was sprake van een volumegroei van 3% en een prijsstijging van 1,6% waardoor de totale omzet met 4,6% toenam. Toename consumptie Consumptie in volume (%) Inflatie (%) Consumptie in waarde (%) gem. 3,2 2,5 5, gem. 1,7 2,3 4, gem. 3,8 2,1 5, gem. 3,2 3,0 6, gem. 1,1 2,8 4, ,0 1,2 1, ,4 1,7 2, ,3 1,1 2,4 (Bron: CBS) 1.3 Branche-ontwikkelingen Aantal winkels en omzetaandelen per categorie Alhoewel het aantal winkels in 2004 voor het eerst sinds jaren weer was toegenomen, is de neerwaartse trend daarna gewoon doorgegaan. Ook voor de komende jaren wordt een verdere daling verwacht, vooral in de kleinere oppervlakteklassen. Omzetaandelen per oppervlakteklasse per jaar Verkoopvloer- Aantal winkels per 1 januari oppervlakte Hypermarkten > 2500 m Grote supermarkten m 2 Supermarkten m Kleine supermarkten m 2 Kleine winkels < 400 m De speciaalzaken zien hun marktaandeel verder dalen tot ca. 20%. Supermarkten en het out- of homekanaal (overige kanalen) zien hun aandeel verder toenemen. voedings- en genotmiddelen Omzet per kanaal (x 1 miljard) Supermarkten 26,6 26,2 27,3 28,3 35,8 Speciaalzaken 12,6 12,3 12,4 12,6 14,3 detailhandel 39,2 38,5 39,7 40,9 5 Overige kanalen 15,8 15,6 16,0 16,7 21,3 voedings- 55,0 54,1 55,7 57,6 71,4 en genotmiddelen Marktaandeel in % Detailhandel 71,3 71,2 71,1 71,0 7 Overige kanalen 28,7 28,8 28,9 29,0 29,8 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Marktaandeel in % Supermarkten 67,8 68,1 68,8 69,1 71,4 Speciaalzaken 32,2 31,9 31,2 30,9 28,6 detailhandel 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Recapitulatie marktaandelen in % Supermarkten 48,4 48,5 48,6 48,9 50,0 Speciaalzaken 22,9 22,7 22,5 22,1 20,0 Overige kanalen 28,7 28,8 28,9 29,0 30,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 6

7 Vloeroppervlakte De gemiddelde vloeroppervlakte is in Nederland fors toegenomen evenals de totale vloeroppervlakte (Bron: vademecum Nielsen aangevuld met gegevens Deloitte): Gemiddelde vloerproductiviteit /m 2 per jaar Gemiddeld VVO Aantal supermarkten aantal m 2 VVO Aantal inwoners x 1000 Aantal m 2 VVO 172,0 211,9 211,3 215,2 192,6 per 1000 inwoners 7

8 Inkoopcentrales, commerciële organisaties en hun formule Winkelformule Aantal Aantal winkels Rijdende Gem. VVO Marktaandeel winkels/filialen zelfstandige ondernemers winkel Filialen Zelfstandigen al of niet franchise ,7 34,3 100,0 Wij maakten gebruik van de Distrifood Retailplanner 2007/2008 en van telefonische informatie van de organisaties. De aantallen zijn de aantallen per 1 mei De marktaandelen betreffen ramingen van Deloitte. Moederorganisatie: AHOLD ALBERT HEIJN AH to Go AH XL SCHUITEMA ,8 C Tref Superunie BOON Beheer BV 0,3 0,8 Agrimarkt MCD Boon niet formule gebonden BONIMARKTEN Boni ,6 0,6 COOPCodis 1,0 1,0 2,0 Coop CoopCompact Supercoop E-markt Volumemarkt DEEN SUPERMARKTEN Deen ,8 1,8 DEKAMARKT Dekamarkt ,2 2,2 SLIGRO Emté ,6 0,6 Prisma: 1,4 1,4 Attent Attent, super op vakantie Meermarkt Golff Eigen naam 35 Attent aan huis en andere ambulante winkels Center Parc Food Stores

9 Winkelformule Aantal Aantal winkels Rijdende Gem. VVO Marktaandeel winkels/filialen zelfstandige ondernemers winkel Filialen Zelfstandigen al of niet franchise HOOGVLIET Hoogvliet ,9 1,9 JAN LINDERS Jan Linders ,0 1,0 JUMBO SUPERMARKTEN Jumbo Conclusies: 1. Ambulant neemt steeds 1089verder af 4,0 1,6 5,6 Pryma 2. aantal vaste vestigingspunten 295 neemt verder af. Hierbij zij aangetekend de 109 door S&S geëxploiteerde vestigingspunten in NETTORAMA DISTRIBUTIE 2006 bij filialen meetellen. Een groot deel van deze winkels zal over Nettorama 27 een jaar geëxploiteerd worden 1150 door een 1,4 franchisenemer. 1,4 3. Het marktaandeel van de zelfstandigen bedroeg in 2005 circa SPERWER Spar: Spar Eurospar %. In 2004 berekenden wij het aandeel op 37% en in 2003 top 38%. Over het gerapporteerde jaar 2006 berekenden 1,4 wij een 1,4 marktaandeel voor de zelfstandigen 275 van 34,3%. Op langere termijn zal - naar verwachting de daling van het aandeel der zelfstandigen Spar Express 2 doorzetten. 260 Spar & Joy Neutrale supermarkten Rijdende winkels o.a. Springer & Partners PLUS Retail PLUS ,7 5,7 POIESZ Supermarkten 0,9 0,9 Poiesz SANDERS Supermarkten 0,3 0,3 Sanders VOMAR Voordeelmarkt 1,6 1,6 Vomar Food Village S&S Nog niet omgebouwde Edah s, 1 mei ,5 1,5 LAURUS NV Super de Boer ,7 3,8 7.5 DISCOUNTERS Aldi ,5 9,5 LIDL ,0 5,0 KOOP-CONSULT 5.0 5,0 Dirk van de Broek Bas van der Heijden Digros

10 Winkelformule Aantal Aantal winkels Rijdende Gem. VVO Marktaandeel winkels/filialen zelfstandige ondernemers winkel Filialen Zelfstandigen al of niet franchise Van Tol BV Troefmarkt Dagwinkel Rijdende winkels van Nederland Springer & Partners Melk & Meer Buurtwinkels 264 Recreatieparken (Bronnen: RBI Supermarktformuleposter/ACNielsen/Information Resources/retailplanner 2007/2008 distrifood Aantal vestigingspunten Zelfstandigen Idem Filiaal- Idem Franchisenemers bedrijven Vast punt Ambulant Conclusies: 1. Ambulant neemt steeds verder af. 2. aantal vaste vestigingspunten neemt verder af. Hierbij zij aangetekend dat we de 109 door S&S geëxploiteerde vestigingspunten in 2006 bij filialen meetellen. Een groot deel van deze winkels zal over een jaar geëxploiteerd worden door een franchisenemer. 3. Het marktaandeel van de zelfstandigen bedroeg in 2005 circa 36%. In 2004 berekenden wij het aandeel op 37% en in 2003 op 38%. Over het gerapporteerde jaar 2006 berekenden wij een marktaandeel voor de zelfstandigen van 34,3%. Op langere termijn zal - naar verwachting - de daling van het aandeel zelfstandigen doorzetten. 10

11 Branche in het nieuws Omzetontwikkeling JUNI 2006 In de eerste week van het wereldkampioenschap voetbal, dat in Duitsland wordt gehouden, hebben supermarkten 25 miljoen euro extra omzet gedraaid. Dat blijkt uit berekeningen van marktonderzoeksbureau GfK. Uiteindelijk komt de extra WK-omzet uit op zo n 40 miljoen euro. JANUARI 2007 Het jaar 2006 gaat de geschiedenisboeken in als een recordjaar voor de supermarkten. De sector heeft 2006 afgesloten met een omzet van 27,2 miljard euro. Dat is één miljard euro meer (+3,9%) dan in 2005, volgens cijfers van GfK. Overnames/fusies JUNI 2006 De combinatie Sligro/Sperwer heeft bij de aankoop van Edah (Laurus) een consortium van andere Superunie-leden (Poiesz, Sanders, Jan Linders, Boon, CoopCodis, Hoogvliet en Deen) afgetroefd. Het consortium had bovendien een overeenkomst met Lidl. Laurus kondigde 29 mei aan overeenstemming te hebben bereikt over de verkoop van haar 223 Edah-filialen aan Sligro en Sperwer voor 221 miljoen euro. Sperwer maakt vervolgens bekend het merendeel van de winkels die het heeft overgenomen uit de Edah-boedel te gaan ombouwen tot Plus. Enkele winkels worden Spar. Sligro verdeelt zijn nieuwe winkels over de ondernemersorganisatie Golff en filialenorganisatie Em-Té. JULI 2006 Laurus wil in anderhalf jaar tijd zestig filialen van Super de Boer overhevelen naar zelfstandige ondernemers. Eind 2007 moet tweederde van de supermarkten van het bedrijf in handen zijn van SdB-franchisers. Dit heeft John Heerschap, voorzitter van de franchisevereniging van Super de Boer-ondernemers gezegd. Medio juli zijn er 361 SdB-vestigingen. Daarvan zijn er 186 in handen van franchisers. De overige 175 worden gerund door Laurus. AUGUSTUS 2006 Plus en Coop zijn als grote winnaars uit de strijd gekomen in het gevecht om de franchisers van Edah. Beide supermarktketens krijgen er elk zo n 20 ondernemers bij. Ook Sligro, Jumbo en Super de Boer nemen een aantal Edah-franchisers over. Albert Heijn en C1000 (Ahold) zijn in de deal buiten de boot gevallen. Ahold was oorspronkelijk wel in de race voor overname, maar trok zich terug vanwege mogelijke problemen met de NMa. Het supermarktconcern vreesde dat de kartelpolitie een overname van zowel 29 Konmar-filialen als een deel van de Edah-franchisers zou blokkeren. SEPTEMBER 2006 Het bestuur van de winkeliersvereniging van Super de Boer, CDO, werkt aan de oprichting van een fonds om eigen ondernemers de kans te bieden SdB-filialen van Laurus over te nemen. De Belgische discounter Colruyt is in Nederland actief op zoek naar supermarkten. Dat bevestigen de ondernemers van de Edah in Made, die werden benaderd door een acquisiteur van het bedrijf. De deal ketste af omdat Colruyt niet werkt met franchisers en uitsluitend geïnteresseerd is in een overname van de winkel. Ahold en het Belgische supermarktbedrijf Delhaize zijn serieuze onderhandelingen begonnen om tot een fusie van beide bedrijven te komen. NOVEMBER 2006 De fusiegesprekken tussen Ahold en Delhaize zijn gestaakt. Dat meldt de Britse krant Financial Times. Jumbo maakt bekend een aantal kleine filialen af te stoten. Het bedrijf heeft een deal gesloten met Sligro, waarin het twee Jumbo s (Vriezenveen en Loon op Zand) en een Pryma (Schijndel) ruilt voor twee voormalige, voorlopig onbekende Edah-filialen. Jumbo maakt bekend alle twaalf van Laurus gekochte Konmars voor eind september om te bouwen tot Jumbo. 11

12 JANUARI 2007 Albert Heijn doet veertien vestigingen van de hand. Door de aankoop van 23 Konmar-vestigingen beschouwt de marktleider veertien vestigingen in hetzelfde marktgebied als overbodig. De verkoop verliep deels gedwongen, omdat de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) het afstoten van vijf winkels als voorwaarde stelde voor de goedkeuring van de Konmar-aankoop. CoopCodis neemt vier vestigingen (Den Haag, Maassluis, Middelburg en Nijmegen) over, Deka twee (Drachten en Hoogeveen), Hoogvliet twee (Den Haag en Zoetermeer) en Plus (Almere) en Schuitema (Winschoten) ieder één. JUNI 2007 Dirk van den Broek en Dekamarkt werken achter de schermen aan een fusie van beide supermarktbedrijven. Dat blijkt uit een intern personeelsbulletin, dat in handen is gekomen van vakblad Distrifood. JULI 2007 De Duitse hypermarktketen Famila jaagt op winkellocaties in Nederland boven de grote rivieren. De retailer mikt op vestigingen met een vvo van 4500 tot 7000 vierkante meter. Dat meldt Distrifood. Famila opende in augustus 2006 in Drachten een kantoor van waaruit het bedrijf naar Nederlandse locaties zoekt. Laurus heeft geen nieuwe eigenaar kunnen vinden voor acht van de 49 Super de Boers die het bedrijf van de hand wilde doen. Drie vestigingen gaan definitief op slot, bij de andere vijf winkels wordt nog bekeken of deze eveneens de deuren sluiten of dat de (verliesgevende) exploitatie wordt voortgezet. Dat bericht Distrifood. Het is de laatste fase in de afronding van het verkoopproces van 49 verliesgevende SdB s. Nieuwe formules SEPTEMBER 2006 De Natuurvoedings Winkel Organisatie (NWO) maakt bekend onder de naam Xummum een nieuwe formule te gaan testen. De eerste Xummum opent 5 oktober rmelo, en moet een laagdrempelige, verrassende winkel met een volledig biologisch assortiment worden. OKTOBER 2006 De Belgische retailgroep Colruyt maakt bekend in 2007 een Bio- Planet-winkel indhoven te openen. Bio-Planet is een biologische supermarkt. De winkel opent uiteindelijk 28 februari. Super de Boer doet afstand van al zijn 27 slijterijen, omdat het zich wil toeleggen op zijn core business. Laurus heeft 20 slijterijen verkocht aan distilleerderij Dirkzwager. De overige zeven slijterijen gaan dicht. FEBRUARI 2007 De twee Food factory s die Nederland rijk is (Alkmaar en Enschede) worden omgebouwd tot stads-plus, een nieuw concept dat in de zomer van 2006 werd gelanceerd in Arnhem. Wim Post wordt de enige eigenaar van Manpro Projectontwikkeling, eigenaar van de Food factory s. Hij heeft de aandelen van mede-eigenaren Lucien Holleman en Hans Manders overgenomen. APRIL 2007 Spar Nederland heeft in Kortgene (Zeeland) onder de nieuwe formulenaam Spar &joy (spreek uit als: Spar Enjoy) de eerste Spar voor recreatieterreinen geopend. Boni experimenteert met de nieuwe formule Budget Supermarkt. De eerste vestiging opende medio april zijn deuren in Harderwijk. De proef met Budget Supermarkt gaat zeker tot 2010 duren. Bedrijfsontwikkelingen JUNI 2006 Van alle zelfstandige supermarktondernemers behoort 59 procent tot de categorie oudere jongeren (31 tot 50 jaar). Dat blijkt uit cijfers van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD). Dat is een flinke stijging (+7 procent) ten opzichte van tien jaar geleden. Zowel de groep jonge als oude supermarktondernemers slinkt, aldus het HBD. JULI 2006 De gemeente Groningen gaat klanten van de plaatselijke Makro controleren op het gebruik van het pasje van de groothandel. De gemeenteraad heeft sterke vermoedens dat de klantenkring voor een groot deel uit particulieren bestaat en heeft het gemeentebestuur opgedragen dit te verifiëren. Het is voor het eerst dat een lokale overheid gaat controleren bij een groothandel op de rechtmatigheid van klantenpassen, al zegt de gemeente nog niet te weten hoe we dit moeten doen. AUGUSTUS 2006 Harry Bruijniks maakt bekend per direct te vertrekken als directievoorzitter bij Laurus. De reden voor zijn vertrek is een conflict met de raad van commissarissen van het bedrijf over de toekomst van Super de Boer. Tonn van de Laar volgt Bruijniks ad interim op. OKTOBER 2006 Bij Laurus verdwijnen bijna 500 arbeidsplaatsen. Het aantal fte s op het hoofdkantoor wordt met 265 verminderd (tot 270), en nog eens 225 arbeidsplaatsen verdwijnen door sluiting van het distributiecentrum in Waddinxveen. Laurus benoemd Jan Brouwer als de nieuwe bestuursvoorzitter. Brouwer volgt Harry Bruijniks op. 12

13 JANUARI 2007 Prisma Food Retail wordt de nieuwe leverancier van de vakantieparken van Center Parcs in Nederland en België. Beide partijen hebben daartoe eind januari een overeenkomst gesloten. Prisma neemt daarmee de plaats in van Jumbo. Met de overeenkomst versterkt Prisma zijn positie in de recreatieve sector aanzienlijk. Het bedrijf exploiteert onder de eigen formulenaam Attent op Vakantie al 65 kleinere supermarkten in Nederland. FEBRUARI 2007 Van alle 4900 supermarkten in Nederland zullen er binnen tien jaar 500 verdwijnen. Dat voorspellen het Erasmus Food Management Instituut (EFMI) en de Rabobank in hun toekomstverkenning Quo Vadis, foodretail in MAART 2007 Deen Supermarkten opende in Zuid-Scharwoude haar 50e winkel. APRIL 2007 Ahold-topman Anders Moberg maakt eind april bekend het supermarktconcern per 1 juli te verlaten. Moberg zette het begin in van een periode van herstel. MEI 2007 S&S, Sligro en Sperwer, de combinatie die Edah overnam, heeft 20 man personeel op het hoofdkantoor van Edah in Helmond en 80 mensen op het dc in Someren ontslag aangezegd. Jumbo opende eind mei haar honderdste vestiging in thuishaven Veghel. JUNI 2007 Albert Heijn erkent logistieke problemen te hebben, onder meer als gevolg van personeelstekorten. De enorme omzetgroei die het bedrijf boekt, alleen al in het eerste kwartaal van ,4 procent, leidt in de winkels tot lege schappen. Ook leveranciers kunnen de vraag niet bijbenen. Supermarktketen Em-Té heeft zijn vijftigste filiaal geopend in winkelcentrum De Bleek in Venray. Bedrijfsomzet JANUARI 2007 Schuitema maakt bekend de dat consumentenomzet van C1000 in 2006 met 2,4 procent is gestegen tot 3,97 miljard euro. Daarmee blijft het concern achter bij de marktgroei. De nettowinst, zo blijkt later, kwam uit op 5 miljoen euro, een daling van 3,6 procent. Jumbo noteerde in 2006 een omzetgroei van 20 procent naar 972 miljoen euro. Het aantal vestigingen van de keten steeg in dat jaar van 76 naar 94. Sperwer zag de omzet in 2006 stijgen met 11 procent naar 1,8 miljard euro. Plus groeide met 21 vestigingen, en scoorde een autonome omzetgroei van 7 procent. Sperwer-dochter Spar boekte 2,6 procent groei. De omzet van Hoogvliet groeide in 2006 met tien procent naar bijna 500 miljoen euro. Het aantal winkels steeg van 48 naar 51. Sligro (Em-Té, Attent en Golff) boekte in 2006 een omzetgroei van 7,4 procent tot 1,66 miljard euro. De overname van een deel van Edah neemt een groot deel van de groei voor zijn rekening. CoopCodis heeft haar omzet in 2006 zien groeien naar 545 miljoen euro (+12,4%). Deen maakte alleen bekend dat haar omzet in 2006 groeide met 11 procent. Uit cijfers die Laurus bekendmaakte, blijkt dat haar formule Super de Boer weer aan de beterende hand is. De identieke consumentenomzet van SdB groeide in 2006 met 2,5 procent, waar in 2005 nog een omzetverlies van bijna 4,8 procent moest worden geïncasseerd. Wel blijkt dat het aantal zelfstandige ondernemers blijft dalen. Eind december 2006 telde de formule 184 zelfstandige ondernemers, 20 procent minder dan vijf jaar ervoor. Discounter Lidl heeft in één klap beslag gelegd op 17 supermarkten. Het Duitse bedrijf koopt 15 Edah-filialen en twee supermarkten van Plus. Lidl sleepte eerder al enkele vestigingspunten van Edah-franchisers in de wacht. Jumbo maakt bekend in 2008 een nieuw distributiecentrum in Veghel te openen. De huidige dc s in Veghel blijven eveneens in gebruik. Groothandel Van Tol (Troefmarkt, Dagwinkel, Springer en Partners) heeft in 2006 een consumentenomzet behaald van 250 miljoen euro. Dat is vergelijkbaar met

14 FEBRUARI 2007 Hoewel Albert Heijn afgelopen jaar de reclamebestedingen met 18 procent heeft teruggebracht, is het bedrijf met bijna 46 miljoen euro nog altijd de grootste adverteerder onder de supermarktketens. Dit blijkt uit cijfers van Nielsen Media Research, gepubliceerd in MarketingTribune. APRIL 2007 Discounter Aldi haalt in supermarkten in Nederland gemiddeld de hoogste omzet per vierkante meter: 263 euro. De hoge score dankt de keten vooral aan de forse verkoop van non-foodartikelen. Dat blijkt uit een studie van Rabo Securities. Assortiment JULI 2006 Supermarkten hebben in 2005 fors meer zelfzorgmedicijnen verkocht 2006 (+7,3% tot 31,2 miljoen euro). Dat blijkt uit het jaarverslag van brancheorganisatie Neprofarm. OKTOBER 2006 Albert Heijn maakt bekend dit najaar 2000 artikelen te zullen toevoegen aan het assortiment, zowel A-merken als huismerken. De marktleider komt hiermee tegemoet aan de kritiek van veel klanten over het aanbod. AH saneerde tijdens de door haar geïnitieerde prijzenslag veel artikelen. Albert Heijn is opnieuw de beste versverkoper van Nederland. Konmar is tweede. NOVEMBER 2006 Albert Heijn zet 1000 nieuwe en gerestylde non-food huismerkartikelen 2006 in de schappen. AH zegt te streven naar een completere winkel. Supermarkten verkopen steeds minder biologische producten. Voor het tweede achtereenvolgende jaar is dit aantal gedaald. Dat blijkt uit de jaarlijkse eko-telling van Milieudefensie. Gemiddeld hebben supermarkten 58 biologische producten in hun assortiment, het laagste aantal in zeven jaar. Het CBL weerspreekt de uitkomsten. Volgens de koepelorganisatie stijgt de biologische verkoop juist. FEBRUARI 2007 De omzet van A-merken in supermarkten groeide in 2006 van 6,209 naar 6,370 miljard euro (+2,6%). Dat blijkt uit de Merken- Top 100, samengesteld door IRI Nederland. Het is voor het eerst sinds het begin van de prijzenoorlog in 2003 dat de honderd grootste A-merken weer groei zien. APRIL 2007 De al anderhalve maand lopende boycot die inkooporganisatie Superunie hanteerde in het conflict met bierbrouwer Heineken, is ten einde. Superunie slikt alsnog de prijsverhoging die Heineken wilde doorvoeren. Ten tijde van het conflict verkochten de Superunie-ketens afwisselend geen Heineken- of Amstelbier. MEI 2007 Het volumeaandeel van huismerken in Nederland is in 2006 gegroeid naar 22 procent. Dat is een groei van één procent ten opzichte van Dat blijkt uit cijfers van de PLMA, de wereldwijde branchevereniging van huismerkfabrikanten. Consument JUNI 2006 Consumenten zijn in toenemende mate tevreden over het prijspeil van supermarkten, maar ergeren zich steeds vaker aan assortimentssaneringen. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit Consumententrends 2006, het jaarlijkse onderzoeksrapport dat door het Erasmus Food Management Instituut (EFMI) en het CBL wordt samengesteld. NOVEMBER 2006 Gezinnen geven bij Dirk van den Broek het meeste geld uit. De gemiddelde besteding per kassabon is bij Dirk het hoogst: 37,52 euro. C1000 haalt 31,16 euro uit de huishoudpot, Albert Heijn 29,56 euro. Dat blijkt uit het Consumer Shopping Habitsonderzoek van GfK Panel Services en Popai. Betalingsverkeer AUGUSTUS 2006 Het aantal pinbetalingen in supermarkten is in vergelijking met 2005 met 12 procent toegenomen. Het aandeel betalingen met de pinpas is daarmee voor het eerst gestegen tot boven de 50 procent (52%). Dat blijkt uit een onderzoek naar het betalingsverkeer van detailhandelsbranches, uitgevoerd door in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD). Technologie AUGUSTUS 2006 Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) wil een publiek debat over Radio Frequency Identification-technologie (RFID). Het college wil dat er regelgeving voor RFID komt die de privacy van consumenten beschermt. Albert Heijn en Schuitema voeren momenteel op dc-niveau testen uit met RFID-chips. 14

15 DECEMBER 2006 Zelfscannen levert de consument geen tijdswinst op. Dat zegt Ralf Hovenga van Pan-Oston, een kassafabrikant die ook zelfscankassa s levert. De enige winst die het de klant oplevert, is het gevoel sneller af te rekenen. Een klant scant grofweg zesmaal langzamer dan een caissière. Zelfscannen kan onder meer bij AH, Hoogvliet en C1000. Openingstijden JUNI 2006 Supermarkten moeten de ruimte krijgen om meer zon- en feestdagen per jaar open te zijn. De huidige Winkeltijdenwet moet op de helling, vindt het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL). Het CBL vindt dat de winkelopeningstijden door Den Haag moeten worden gedelegeerd aan gemeenten. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Consumentenbond willen ook af van de beperking in de wet die bepaalt dat gemeenten jaarlijks maximaal twaalf zon- en feestdagen kunnen aanwijzen waarop winkels hun deuren mogen openen. MAART 2007 De avondomzet in supermarkten is in 2006 gestegen met zes procent tot 2,58 miljard euro. Dat blijkt uit cijfers van GfK. Bas van der Heijden was de keten met de hoogste bestedingen na zes uur s avonds. Personeel AUGUSTUS 2006 Supermarkten dreigen tegen een personeelstekort aan te lopen. Er staan medio augustus 6500 vacatures open bij kruideniers. Dat is een toename van meer dan 50 procent ten opzichte van een jaar eerder. JANUARI 2007 Vakbonden en werkgevers zijn begonnen aan de eerste onderhandelingen over een nieuwe CAO. Er ligt inmiddels een looneis op tafel van drie procent, even hoog als in de geldende CAO. MEI 2007 Het ziekteverzuim in supermarkten is gering. In de eerste helft van 2006 lag het verzuimcijfer in de branche op 1,6 procent. Bij Prisma Food is het cijfer met 1,2 procent het laagst. Dat blijkt uit het supermarktonderzoek De zelfstandige ondernemer onderscheidt zich van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD). Landelijk ligt het gemiddelde ziekteverzuim op 4 procent, bij de overheid ligt het zelfs boven de 6 procent. JULI 2007 De supermarktsector heeft een nieuwe CAO afgesloten. De huidige CAO wordt met een jaar verlengd en loopt van 1 april 2007 tot 1 april De werknemers krijgen op 1 augustus twee procent loon erbij, en per 1 januari één procent. Criminaliteit AUGUSTUS 2006 Het aantal overvallen op supermarkten is in de eerste helft van 2006 gedaald van 71 naar 54 ten opzichte van de eerste zes maanden van Dat blijkt uit cijfers uit het Landelijk Overvallen en Ramkraken Systeem (LORS) van het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD). SEPTEMBER 2006 Supermarkten lijden jaarlijks 200 miljoen euro schade als gevolg van winkelcriminaliteit. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL). FEBRUARI 2007 Personeel heeft in 2006 voor 68 miljoen euro uit supermarkten gestolen. Dat berekende het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) op basis van cijfers, aangereikt door de Stichting Fraude Aanpak Detailhandel (FAD), waarbij het CBL is aangesloten. Het meest populair is sweethearten (niet aanslaan van producten bij vrienden en kennissen). Sterk in opkomst is retourfraude. Daarbij slaan caissières een retour aan, maar komt er in werkelijkheid niets terug. Regelgeving SEPTEMBER De Vereniging Nederlandse gemeenten vindt het een goed idee om in 2006 winkeliers in achterstandswijken vrij te stellen van Onroerend Zaak Belasting (OZB). Een soortgelijke regeling bestaat al in Rotterdam. Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) heeft het ministerie van Verkeer en Waterstaat gevraagd snel de venstertijden voor geld- en waardetransport af te schaffen. Zowel gemeenten, winkeliers als waardetransporteurs zitten nu soms knel in de huidige venstertijden. 15

16 16

17 2. De uitkomsten van de bedrijfsvergelijking 2.1 Samenvatting Algemeen De jaren 2004 en 2005 waren moeilijk voor de zelfstandige levensmiddelendetailhandel. De prijzenoorlog wakkerde het prijsbewustzijn bij de consument dermate aan dat deze consument massaal anders ging shoppen. In 2005 is enigszins een stabilisatie opgetreden. Supermarktondernemers hebben zich verder gericht op margewinst en kostenbewustzijn. Supermarktondernemers hebben hier (noodgedwongen) op ingespeeld door bezuinigingen door te voeren om de schade beperkt te houden. Als gevolg van deze prijzenslag werd er in de hele bedrijfstak minder geïnvesteerd, en werd er een relatieve besparing in de kosten, vooral personeelskosten, gerealiseerd. Deze in voorgaande jaren al ingezette koers heeft in 2006 tot een enorm succes geleid. In 2004 was de gemiddelde winst van de deelnemende ondernemers ten opzichte van 2003 gedaald met 11,8%. In 2005 steeg deze gemiddelde nettowinst ten opzichte van 2004 al met 3,1%. In 2006 is de nettowinst met 98,7% gestegen tot E De totale omzet van onze deelnemende bedrijven steeg met 5,9%, de brutomarge steeg van 19,9% naar 20,0% en de totale kosten daalden met 0,8% naar 18,0% van de netto omzet. Per saldo bedroeg het netto rendement 2,0% van de netto-omzet. De aan deze bedrijfsvergelijking van Deloitte meewerkende bedrijven scoorden in 2006 gemiddeld E bruto omzet per vierkante meter, 4,7% meer dan in Toen bedroeg de gemiddelde consumentenomzet per vierkante meter E per jaar. De personeelskosten stegen met 3,9% tot 9,4% van de nettoomzet. De hoogste gemiddelde besparing werd gerealiseerd in de afschrijvingen en rente. Hier werd merkbaar dat ondernemers investeringen een aantal jaren hebben uitgesteld in verband met de prijzenoorlog. Deze kosten daalde met 7,8%. Omzet De in deze bedrijfsvergelijking gemeten groep scoorde een gemiddelde consumentenweekomzet van E Dit is 5,9% meer dan de gemiddelde consumentenweekomzet van de groep in Toen bedroeg de gemiddelde weekomzet E De omzetstijging is aanzienlijk beter dan die welke het CBS voor 2006 heeft berekend voor de foodretail. Ieder jaar constateren wij dat de door ons gemeten groep van zelfstandige levensmiddelendetaillisten hogere omzetstijgingen realiseert dan dat het CBS voor de hele branche berekent. In ons onderzoek wordt geen rekening gehouden met bedrijven die in een van de gemeten jaren hun bedrijfsactiviteiten hebben beëindigd. Bovendien gaat men er algemeen van uit dat de zelfstandige ondernemer waarschijnlijk een hogere omzetstijging weet te realiseren dan zijn collegabedrijfsleider. In het navolgende vatten wij de belangrijkste uitkomsten van deze bedrijfsvergelijking voor u samen: De omzetontwikkeling in euro s per omzetklasse geeft het volgende beeld: Omzetontwikkeling naar omzetklassen Consumenten omzet Index per week 2005=100 Minder dan 30 K , K , K , K ,9 Meer dan 150 K ,2 Gemiddelde ,9 Brutomarge De brutomargeontwikkeling in de branche is in 2006, zoals reeds in ons vorig rapport voorspeld, zowel in procenten als absoluut gemeten positief ten opzichte van Gemiddeld scoorden de supermarkten een brutomarge van 20,0% t.o.v. 19,9% in De brutomarge in geld is gemiddeld met 6,6% toegenomen. De twee buurtsupercategorieën lopen in 2006 resp. 0,4% en 0,8% (2005: 0,6% en 0,9%) voor op het gemiddelde, de grootste omzetgroep scoort % ( 2005: %) lager. Hieruit blijkt dat de prijzenoorlog weliswaar is gestopt doch dat de prijzen in 2006 relatief laag bleven. De oorlog is beëindigd maar het gevecht om de consument gaat onverminderd voort! De brutomarge in de diverse omzetklassen Consumenten omzet Index per week Bedrag % Bedrag % 2005=100 Minder dan 30 K , , K , ,8 103, K , ,9 106, K ,1 Meer dan 150 K , ,4 107,8 Gemiddelde , ,9 106,6 17

18 Bedrijfskosten De supermarkten hebben in 2006 verder gefocust op procentuele kostenmatigingen. De algehele bedrijfskosten voor de totale zelfstandige levensmiddelendetailhandel dalen relatief met gemiddeld 0,8% (van 18,8% naar 18,0%). In absolute zin stijgen de kosten met 1,5%. De personeelskosten (3,9%), de algemene kosten (3,3%) en de huisvestingskosten (2,3%) stijgen absoluut ten opzichte van 2005, terwijl de verkoopkosten (-5,0%) en de afschrijvingen en rente (-7,8%) in absolute zin dalen. De grootste stijgingspercentages komen voor bij de bedrijven in de omzetcategorie E E In deze categorie bedraagt de kostenstijging 3,2%. Deze categorie heeft de slag in de kostenbezuinigingen nog niet optimaal kunnen maken. Totale bedrijfskosten naar omzetklassen Consumenten omzet Index per week 2005=100 Minder dan 30 K , K , K , K ,2 Meer dan 150 K ,1 Gemiddelde ,5 Huisvestingskosten De kosten voor huisvesting stijgen gemiddeld met 2,3% tot E Aangezien de netto-omzet gemiddeld met 5,9% stijgt, is het relatief belang van de huisvestingskosten in 2006 gedaald tot op 3,7% van de netto omzet. Binnen deze categorie zijn de post energie (9,9%) en huur (2,4%) de stijgers. De stijging van de energiekosten is opvallend maar zet zich helaas ook in 2007 sterk door. De huren bedragen in 2005 en 2006 gemiddeld 2,4% en 2,3% van de netto omzet. Verkoopkosten De verkoopkosten dalen in 2006 met gemiddeld 5,0% en bedragen gemiddeld 1,8% van de netto-omzet tegen 2,0% in In alle categorieën zijn deze kosten afgenomen. In 2005 zijn, meer dan voorheen, extra kosten gemaakt voor extra acties om omzet te genereren. Dit heeft inderdaad in 2006 mede geleid tot een omzetstijging. Rente De rentelast is in deze bedrijfsvergelijking opgenomen door een percentage van 5% te nemen over het gemiddeld geïnvesteerd eigen en vreemd lang vermogen. In 2006 lag dit gemiddeld geïnvesteerd vermogen en de daarbij behorende rente 1,5% boven het bedrag van het jaar Relatief bedraagt deze post, afgerond, in 2006 en ,4% van de netto-omzet. Personeelskosten, servicegraad en openingsuren De personeelskosten stijgen in 2006 met 3,9%. Alle omzetcategorieën worden geconfronteerd met een loonkostenstijging. Procentueel nemen de personele kosten toe naarmate een hogere omzetcategorie wordt bereikt waarbij opvalt dat de hoogste omzetklasse procentueel lagere personeelskosten heeft gerealiseerd dan de voorliggende klasse. De kleinste omzetcategorie noteert een personele lastenpercentage van 7,2%. De hoogste omzetcategorie laat hier een percentage zien van 9,5%. Personeelskosten naar omzetklassen (in euro en procenten) Consumenten omzet Index per week Bedrag % Bedrag % 2005=100 Minder dan 30 K , ,1 101, K , ,0 103, K , ,2 100, K , ,0 Meer dan 150 K , ,8 104,7 Gemiddelde , ,5 103,9 De volgende tabel laat een vergelijking zien van het aantal openingsuren in 2006 en Openingsuren per week naar omzetklassen Consumenten omzet Index per week 2005=100 Minder dan 30 K 57,9 60,0 96, K 65,6 62,9 104, K 67,9 69,5 97, K 71, ,6 Meer dan 150 K 74,0 71,0 104,2 Gemiddelde 67,9 67,2 101,0 Algemene kosten De algemene kosten vertonen een toename met 3,3% en bedragen thans 1,5% van de netto omzet (in 2005 was dat nog 1,6% van de netto omzet). Afschrijvingen De post afschrijvingen van bedrijfsmiddelen daalt met 10,4%. Uitgedrukt in % van de netto omzet bedraagt deze post in ,2% van de netto-omzet en in ,4% van de netto-omzet. Hieruit blijkt opnieuw dat een aantal ondernemers minder afschrijvingen hebben en investeringen gedurende de prijzenoorlog hebben uitgesteld. 18

19 Omzet per openingsuur (in euro s) Consumenten omzet Index per week 2005=100 Minder dan 30 K , K , K , K ,2 Meer dan 150 K ,8 Gemiddelde ,8 Nettowinst De nettowinsten zijn in alle categorieën gestegen ten opzichte van Conclusie Het jaar 2006 is voor de levensmiddelendetailhandel, na het jaar van de stabilisatie 2005, een erg goed jaar geworden: de netto winst bedroeg 198,7% van de winst in Gemiddeld wordt in 2006 een netto winst behaald van 2,0% van de netto omzet of E De gemeten groep realiseerde in 2005 een winst van 1,1% van de netto omzet ofwel E De stijging van de absolute winst wordt veroorzaakt door een winstexplosie in de omzetcategorie met de hoogste omzetten. In 2006 hebben alle andere supermarkten meer winst gemaakt. Met name de categorieën met een omzet tussen E en E laten forse winststijgingen zien met zowel stijgende omzetten en marges als dalende procentuele kosten. Nettobedrijfswinst naar omzetklassen Consumenten omzet per week Bedrag % Bedrag % Minder dan 30 K , , K , , K , , K , Meer dan 150 K , ,3 Gemiddelde , ,1 19

20 20

21 2.2 Uitkomsten van 140 zelfstandige supermarkten Kenmerken gemiddelde vvo 736 m 2 gemiddeld aantal openingsuren 67,9 per week omloopsnelheid van de voorraad 26,06 De 140 aan het onderzoek deelnemende zelfstandige supermarkten beschikken niet alleen over zeer uiteenlopende verkoopvloeroppervlakten maar verschillen ook wat betreft omzet- en winstcijfers, prijsstelling en assortiment. De groep deelnemers van dit jaar is een andere groep deelnemers dan die welke aan de bedrijfsvergelijking van vorig jaar deelnamen. Derhalve zijn de absolute cijfers van dit rapport niet vergelijkbaar met de absolute cijfers van de bedrijfsvergelijkingen van voorgaande jaren. De uitkomsten van de 140 bedrijven geven wel een goede indruk van de relatieve wijzigingen van de uitkomsten 2006 t.o.v Balans De gemiddelde balanstelling bedraagt E waarvan ruim de helft, E , bestaat uit vlottende activa. Het eigen en vreemd lang vermogen stijgt met 12,1% tot E Het eigen en vreemd lang vermogen bedraagt in ,4% van de balanstelling. In 2005 was dit 42,0%. De liquiditeit is beter; de quick ratio stijgt van 0,61 naar 0,65 en de current ratio van 0,94 naar 0,96. De omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad stijgt eveneens: 26,06 in 2006 ten opzichte van 24,72 in Kengetallen De vloerprestatie (netto-omzet per m 2 verkoopvloeroppervlakte) neemt toe met 4,7% tot E (2005: E 6.661). Resultaten De gemiddelde winst van de 140 in het onderzoek betrokken levensmiddelenbedrijven bedraagt in 2006 E of 2,0% van de netto-omzet (2005: E of 1,1% van de netto-omzet), oftewel een stijging van de winst met 98,7%. Er is sprake van een stijgende omzet (+5,9%), een stijgende procentuele (+%) en absolute brutomarge (6,6%). Deze stijgende brutowinstmarge in combinatie met de totale procentuele kostendaling van 0,8% leidt per saldo tot de winststijging met 0,9% tot 2,0%. Opvallend is de daling van de verkoopkosten en de positieve ontwikkeling van de brutowinstmarge. De marge bedraagt in ,0% tegenover 19,9% in het jaar daarvoor. Ondernemers hebben de afgelopen jaren bezuinigd op investeringen hetgeen nu resulteert in de daling van de rente- en afschrijvingskosten. De totale bedrijfskosten stijgen met gemiddeld E (1,5%) tot E , hetgeen neerkomt op 18,0% van de netto-omzet. In 2005 bedroeg het aandeel bedrijfskosten nog 18,8% van de netto-omzet. De personeelskosten stijgen absoluut met 3,9% maar uitgedrukt in een percentage van de netto-omzet dalen de kosten met % naar 9,4%. De huisvestingskosten stijgen met 2,3%, met name door de stijgende energielasten (+9,9%), de verkoopkosten dalen met 5,0%, de algemene kosten stijgen met 3,3% en rente en afschrijvingen dalen met 7,8%. 21

22 Exploitatieoverzicht van 140 levensmiddelenbedrijven totaal Balans van 140 levensmiddelenbedrijven totaal Omschrijving in % in % Index 2005=100 Balans per Index 2005=100 Consumentenomzet , ,4 105,9 Activa Omzetbelasting , ,4 105,4 Materiële vaste activa Netto-omzet , ,0 106,0 Bouwvoorzieningen ,8 Inkoopwaarde ,7 105,8 Inventaris , , ,3 106,8 Vervoermiddelen ,2 Overige opbrengsten ,6 100, ,0 Bruto winst , ,9 106,6 Bedrijfskosten , ,8 101,5 Financiële vaste activa Nettobedrijfswinst , ,1 198,7 Vorderingen op lange termijn ,0 Personeelskosten Lonen en salarissen Sociale lasten Overige personeelskosten Huisvestingskosten ,6 1,5 0,3 9, ,6 1,6 0,3 9,5 105,6 97,5 95,7 103,9 Vlottende activa Voorraden Vorderingen op korte termijn Liquide middelen Activa , ,5 109,3 105,0 Huur pand Afschrijvingen verbouwing huurpanden 2, ,4 0,6 102,4 97,6 Passiva Kortlopende schulden Energiekosten , ,6 109,9 Handelscrediteuren ,8 Verzekeringen ,3 Te betalen posten ,9 Overige huisvestingskosten ,4 passiva , , ,9 102,3 Eigen/vreemd lang vermogen ,1 Verkoopkosten Reclame en winkelverzorging , ,5 95,0 Verpakkingsmateriaal , , , ,0 95,0 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen ,2 Telefoon en porti ,3 Heffingen en vakbelangen ,3 Interne administratie en automatisering ,9 Accountants-en advieskosten , ,3 104,0 Onderhoud en huur inventaris ,7 Diversen , ,3 95, , ,6 103,3 Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,4 89,6 Gecalculeerde rente , ,4 101, , ,8 92,2 Totale bedrijfskosten , ,8 101,5 22

23 Basisgegevens van 140 levensmiddelenbedrijven totaal Kengetallen van 140 levensmiddelenbedrijven totaal Omschrijving Index 2005=100 Omschrijving Index 2005=100 Basisgegevens Kengetallen Consumentenomzet Netto-omzet Inkoopwaarde Bruto winst Personeelskosten Huur pand Energiekosten Vlottende activa ,9 106,0 105,8 106,6 103,9 102,4 109,9 109,3 1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per E personeelskosten Brutowinst per E personeelskosten Personeelskosten in % van de brutowinst Gemiddelde besteding per klant 10,69 2,14 46,78 17,07 10,49 2,08 47,99 16,45 101,9 102,9 97,5 103,8 Kortlopende schulden Beginvoorraad Eindvoorraad BVO VVO Aantal klanten per week Openingsuren per week Crediteuren begin Crediteuren eind Inkoopwaarde incl. BTW ,77 736, , ,39 728, , ,4 98,5 99,7 101,3 101,2 102,1 101,0 94,8 108,8 105,7 2. Vloerprestaties Netto-omzet per m 2 verkoopvloeroppervlakte (VVO) per jaar Bruto-omzet per m 2 VVO per jaar Huur per m 2 bedrijfsvloer-oppervlakte (BVO) per jaar Energie per m 2 BVO per jaar Gemiddelde voorraad per m 2 VVO 6.977, ,71 126,58 35,65 231, , ,15 125,23 32,87 234,00 104,7 104,7 101,6 109,1 98,7 Gemiddelde consumentenweekomzet ,9 3. Financieel Liquiditeit current ratio 0,96 0,94 102,1 Liquiditeit quick ratio 0,65 0,61 106,6 Krediettermijn crediteuren in dagen 21,55 22,84 94,4 4.Overige kengetallen Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad 26,06 24,72 105,4 Opslagduur van de voorraad in dagen 13,81 14,56 94,8 Consumentenomzet per openingsuur 1.561, ,62 104,8 23

24 24

25 2.3 Uitkomsten van 21 supermarkten in de omzetcategorie minder dan E per week Kenmerken gemiddelde vvo 372 m 2 gemiddeld aantal openingsuren 57,9 per week omloopsnelheid van de voorraad 14,99 Resultaten Deze groep supermarkten heeft het traditioneel moeilijk. Toch laat deze groep voor het eerst sinds de prijzenoorlog geen winstdaling zien. De netto-omzet is gelijkgebleven, en de daling in de bedrijfskosten met 0,3% overtreft de daling van de brutowinstmarge van % zodat per saldo % meer netto-winst behaald is. De netto winst is gestegen met E tot 2,3% van de netto-omzet zijnde E (2005: E ). De brutowinstmarge is procentueel gedaald met % van de netto-omzet. Voor de kosten geldt: een procentuele daling van de kosten met 0,3%, absoluut is er sprake van een daling van 1,3%. De grootste kostenstijgers zijn de algemene kosten (5,5%). De personele kosten stijgen absoluut gezien (1,4%) en bedragen 7,2% van de netto omzet. Kostenontwikkeling Deze groep ondernemers probeert door kostenbeheersing het rendement op peil te houden. Procentueel zijn de kosten met 0,3% van de netto-omzet afgenomen. Dit blijkt ook uit een lage investeringsbereidheid waardoor rente en afschrijving worden bespaard. Hiertegenover staan extra uitgaven voor algemene kosten mede als gevolg van allerlei contracten en onderhoudsverplichtingen. Stijging: E % Personeelskosten ,4 Algemene kosten , Daling: Huisvestingskosten 593 1,1 Verkoopkosten ,9 Gecalculeerde rente & afschrijvingen , Per saldo kostendaling: ,3 Kengetallen De brutowinst per E personeelskosten is met 2,1% gedaald. De vloerprestatie (netto-omzet per m 2 verkoopvloeroppervlakte) is met % gestegen en bedraagt nu E De gemiddelde voorraad per m 2 vvo daalt met 2,1% tot E 179. De opslagduur van de voorraad is 24,0 dagen en is met 2,2% gedaald. Vooruitzichten Deze groep behaalt niet langer de hoogste procentuele marge hetgeen erop kan duiden dat in de toekomst de marktomstandigheden deze groep mogelijk verplicht de marge naar beneden aan te passen. Consumenten in deze typische buurtsupers laten mogelijk de prijs toch een steeds belangrijkere rol spelen in de koopoverwegingen. In 2006 zijn verder kostenbezuinigingen doorgevoerd waardoor het rendement nog licht gestegen is. De combinatie van margedruk en maximaal bereikte bezuinigingen kan ertoe leiden dat supermarkten in deze categorie een moeilijke toekomst tegemoet gaan. De supermarkten hebben in het verleden steeds op een inventieve wijze hun brutowinsten weten te verhogen, hierin is in 2006 verandering gekomen. De focus op kostenbeheersing is nog steeds sterk aanwezig, maar bereikt zijn maximale status. Wat resteert is een netto winst van E en een verdere vermogensdaling. De afgelopen 3 jaren waren al moeilijke jaren. De gevolgen van de prijzenoorlog hebben met name tot een blijvende omzetdaling geleid. De kostenbeheersingen zijn nagenoeg geoptimaliseerd. Toch blijven de meeste ondernemers bestaan, niet in de laatste plaats dankzij margesteun van hun organisaties. Het wordt zonder deze steun erg moeilijk om het hoofd boven water te houden, laat staan het verloren gegane terrein terug te winnen. Op basis van loyaliteit van de klant naar de ondernemer zullen veel bedrijven nog weten te overleven totdat de overdracht naar de volgende generatie aan de orde komt. Ook kunnen commerciële organisaties er voor kiezen deze ondernemers financieel te steunen en zo een voldoende positieve exploitatie mogelijk te maken. Traditioneel komen de afvallers in de markt veelal voort uit deze categorie en deze trend zal zich ook voortzetten. Al met al niet zo n goede vooruitzichten, wat echter niet betekent dat diverse supermarkten in deze categorie als echte buurtsupermarkt midden in hun wijk een goede boterham kunnen verdienen. Balans De som van het eigen en lang vreemd vermogen daalt met 44,2% tot E en bedraagt hiermee 2% van de balanstelling ad E Bij de liquiditeitskengetallen daalt de current ratio met 7,6% tot 0,73 en blijft de quick ratio gelijk op 9. De gemiddelde besteding per klant nam toe met 2,7%. 25

26 Exploitatieoverzicht van 21 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E 0 tot E per week Balans van 21 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E 0 tot E per week Omschrijving in % in % Index 2005=100 Balans per Index 2005=100 Consumentenomzet Omzetbelasting Netto-omzet Inkoopwaarde Overige opbrengsten Bruto winst , , , , , , , ,0 7,0 100,0 8 19,5 1, ,0 97, ,4 99,2 102,8 99,4 Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen Inventaris Vervoermiddelen ,9 84,6 78,3 76,1 Bedrijfskosten Nettobedrijfswinst ,1 2, ,4 2,1 98,7 105,3 Financiële vaste activa Vorderingen op lange termijn ,5 Personeelskosten Lonen en salarissen Sociale lasten Overige personeelskosten Huisvestingskosten ,7 1,3 7, ,5 1,4 7,1 103,9 91,5 104,2 101,4 Vlottende activa Voorraden Vorderingen op korte termijn Liquide middelen Activa ,3 119,1 103,5 99,6 90,3 Huur pand Afschrijvingen verbouwing huurpanden Energiekosten Verzekeringen Overige huisvestingskosten ,4 1,3 0, ,5 1,3 0,3 98, ,8 91,0 85,5 Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren Te betalen posten passiva ,0 97,1 107,0 Verkoopkosten , ,8 98,9 Eigen/vreemd lang vermogen ,8 Reclame en winkelverzorging , ,9 87,8 Verpakkingsmateriaal , , ,1 88,1 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen ,9 Telefoon en porti ,7 Heffingen en vakbelangen ,5 Interne administratie en automatisering ,7 Accountants-en advieskosten , ,8 102,6 Onderhoud en huur inventaris , ,7 128,0 Diversen , ,4 63, , ,6 105,5 Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,6 92,7 Gecalculeerde rente , , ,8 90,0 Totale bedrijfskosten , ,4 98,7 26

27 Basisgegevens van 21 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E 0 tot E per week Kengetallen van 21 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E 0 tot E per week Omschrijving Index 2005=100 Omschrijving Index 2005=100 Basisgegevens Kengetallen Consumentenomzet Netto-omzet Inkoopwaarde Bruto winst Personeelskosten Huur pand Energiekosten Vlottende activa , ,4 99,4 101,4 98,6 103,8 99,6 1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per E personeelskosten Brutowinst per E personeelskosten Personeelskosten in % van de brutowinst Gemiddelde besteding per klant 13,92 2,84 35,21 11,08 14,09 2,90 34,53 10,99 98,8 97,9 102,0 100,8 Kortlopende schulden Beginvoorraad Eindvoorraad BVO VVO Aantal klanten per week Openingsuren per week Crediteuren begin Crediteuren eind Inkoopwaarde incl. BTW , , ,0 101,6 94,3 100,0 100,0 99,2 96,5 87,5 117, Vloerprestaties Netto-omzet per m 2 verkoopvloeroppervlakte (VVO) per jaar Bruto-omzet per m 2 VVO per jaar Huur per m 2 bedrijfsvloer-oppervlakte (BVO) per jaar Energie per m 2 BVO per jaar Gemiddelde voorraad per m 2 VVO 3.111, ,81 61,08 32,86 178, , ,73 61,98 31,67 182, ,0 98,5 103,8 97,9 Gemiddelde consumentenweekomzet ,0 3. Financieel Liquiditeit current ratio 0,73 0,79 92,4 Liquiditeit quick ratio ,0 Krediettermijn crediteuren in dagen 26,75 26,46 101,1 4.Overige kengetallen Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad 14,99 14,66 102,3 Opslagduur van de voorraad in dagen 24,02 24,56 97,8 Consumentenomzet per openingsuur ,17 103,6 27

28 28

29 2.4 Uitkomsten van 27 supermarkten in de omzetcategorie E tot E per week Kenmerken gemiddelde vvo 529 m 2 gemiddeld aantal openingsuren 65,6 per week omloopsnelheid van de voorraad 18,60 Resultaten In 2005 neemt het resultaat van de 27 bedrijven met een weekomzet tussen de E en E toe met 40,7% tot E en bedraagt 2,4% van de netto-omzet (2005: 2,1%). Deze stijging is het gevolg van de absolute stijging van zowel de omzet als de brutowinstmarge en de procentuele en absolute daling van de bedrijfskosten. De brutowinst in geld nam toe met E tot E De procentuele bruto-winst is gelijk gebleven (20,8%). De bedrijfskosten daalden met % en bedroegen in 2006 E of 18,4%. (2005: E of 19,0%). Per saldo is de resultaatontwikkeling ruim gestegen (plus 40,7%). Kostenontwikkeling De totale bedrijfskosten uitgedrukt als percentage van de nettoomzet daalden van 18,7% in 2005 naar 18,4% in De totale kosten zijn gedaald met E 865. De verkoopkosten zijn procentueel een grotere daler. Balans In deze omzetcategorie neemt de som van het eigen en lang vreemd vermogen toe met 31,1% naar E Het eigen en lang vreemd vermogen bedraagt in 2006: 50,9% (2005: 45,5% van de balanstelling). De liquiditeit is verbeterd: de quick ratio met 17,5% (0,47 t.o.v. 0,40). De current ratio neemt toe van 0,90 tot 0,97. Kengetallen Over het algemeen zijn de arbeidsprestaties nagenoeg gelijk gebleven. De netto vloerprestatie stijgt met 3,0% naar E De opslagduur van de voorraad daalt naar 19 dagen. Vooruitzichten Deze buurtsupermarkten hebben nog steeds een belangrijke functie en hebben dit waargemaakt door de winst met ruim 40% te laten toenemen tot gemiddeld E en door een vermogensstijging te laten zien. In de laatste rapporten van 2005 en 2006 zat reeds een stijgende lijn. Met name de supermarkten in afgescheiden marktgebieden scoren goed en beter dan de kleinere buurtsupermarkten. Door maatregelen op kostengebied in combinatie met stijgende gemiddelde weekomzetten houden deze ondernemers zich thans voldoende staande. De lage afschrijvingen kunnen duiden op een noodzaak van toekomstige investeringen, hetgeen de uitdaging is voor de komende jaren om omzetstijging en rendement te blijven behalen. E % Stijging: Personeelskosten ,9 Huisvestingskosten ,6 Algemene kosten , Daling: Verkoopkosten ,9 Afschrijvingen en rente , Per saldo kostendaling:

30 Exploitatieoverzicht van 27 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Balans van 27 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Omschrijving in % in % Index 2005=100 Balans per Index 2005=100 Consumentenomzet Omzetbelasting Netto-omzet Inkoopwaarde Overige opbrengsten Bruto winst , , , , , , ,3 7,3 100,0 79,8 2 0,6 20,8 103,0 101,9 103,0 103,0 103,1 108,7 103,3 Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen Inventaris Vervoermiddelen ,9 114,3 124,0 Bedrijfskosten Nettobedrijfswinst ,4 2, ,0 1,8 99,8 140,7 Financiële vaste activa Vorderingen op lange termijn ,2 Personeelskosten Lonen en salarissen Sociale lasten Overige personeelskosten ,5 1,4 8, ,3 1,5 8,0 106,3 96,6 85,5 103,9 Vlottende activa Voorraden Vorderingen op korte termijn Liquide middelen ,4 106,1 136,3 113,0 Huisvestingskosten Activa ,2 Huur pand Afschrijvingen verbouwing huurpanden Energiekosten Verzekeringen Overige huisvestingskosten ,6 0,7 1, ,7 0,6 0,9 0,3 102,0 107,6 114,7 97,3 93,6 Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren Te betalen posten passiva ,3 104,4 105,6 Verkoopkosten , ,7 104,6 Eigen/vreemd lang vermogen ,1 Reclame en winkelverzorging , ,6 90,6 Verpakkingsmateriaal , ,3 99, , ,9 92,1 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen ,3 Telefoon en porti ,6 Heffingen en vakbelangen ,3 Interne administratie en automatisering , ,3 125,5 Accountants-en advieskosten , ,6 Onderhoud en huur inventaris , ,7 94,4 Diversen , , ,1 106,4 Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,8 64,8 Gecalculeerde rente , , ,3 74,8 Totale bedrijfskosten , ,0 99,8 30

31 Basisgegevens van 27 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Kengetallen van 27 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Omschrijving Index 2005=100 Omschrijving Index 2005=100 Basisgegevens Kengetallen Consumentenomzet Netto-omzet Inkoopwaarde Bruto winst Personeelskosten Huur pand Energiekosten Vlottende activa ,0 103,0 103,0 103,3 103,9 102,0 114,7 113,0 1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per E personeelskosten Brutowinst per E personeelskosten Personeelskosten in % van de brutowinst Gemiddelde besteding per klant 12,46 2,59 38,56 12,33 12,57 2,61 38,34 12,28 99,1 99,2 100,6 100,4 Kortlopende schulden Beginvoorraad Eindvoorraad BVO VVO Aantal klanten per week Openingsuren per week Crediteuren begin Crediteuren eind Inkoopwaarde incl. BTW , , ,6 93,6 105,4 100,0 100,0 104,5 104,4 91,5 107,3 102,9 2. Vloerprestaties Netto-omzet per m 2 verkoopvloeroppervlakte (VVO) per jaar Bruto-omzet per m 2 VVO per jaar Huur per m 2 bedrijfsvloer-oppervlakte (BVO) per jaar Energie per m 2 BVO per jaar Gemiddelde voorraad per m 2 VVO 3.947, ,23 81,13 32,25 181, , ,52 79,50 28,11 183,00 103,0 103,0 102,1 114,7 99,3 Gemiddelde consumentenweekomzet ,0 3. Financieel Liquiditeit current ratio 0,97 0,90 107,8 Liquiditeit quick ratio 0,47 0,40 117,5 Krediettermijn crediteuren in dagen 17,00 17,00 100,0 4.Overige kengetallen Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad 18,60 17,94 103,7 Opslagduur van de voorraad in dagen 19,35 20,07 96,4 Consumentenomzet per openingsuur 656,17 665,17 98,6 31

32 32

33 2.5 Uitkomsten van 32 supermarkten in de omzetcategorie E tot E per week Kenmerken gemiddelde vvo 620 m 2 gemiddeld aantal openingsuren 67,9 per week omloopsnelheid van de voorraad 22,86 Resultaten De nettobedrijfswinst in deze groep neemt fors toe van E in 2005 naar E in 2006 en bedraagt nu 2,2% van de netto-omzet, een stijging van 1,4% van de netto-omzet en 186,3% ten opzichte van het winstniveau Deze winststijging is het gevolg van de stijging van de brutowinstmarge met 0,4% en de daling van de totale bedrijfskosten met 1,0% van de nettoomzet. De brutowinst in euro s neemt toe met E tot E De daling van de bedrijfskosten bedraagt E ofwel 1,5% van de netto-omzet. Kostenontwikkeling De totale bedrijfskosten nemen af met E ofwel 1,0% van de netto-omzet. Met name de verkoopkosten en de afschrijving en rente dragen bij aan de daling van de kosten. Stijging: E % Personeelskosten ,6 Huisvestingskosten , Daling: Verkoopkosten ,1 Algemene kosten ,1 Afschrijvingen en rente , Per saldo daling bedrijfskosten ,5 Balans De som van het eigen en lang vreemd vermogen is met E gestegen naar E ofwel 39,0% van de balanstelling. In 2005 lag het percentage van eigen en lang vreemd vermogen op 35,9% van de balanstelling. De balanstelling is gestegen met E Het balanstotaal is met 4,5% toegenomen tot E De liquiditeitskengetallen zijn gestegen: de quick ratio stijgt naar 2 (2005: 0,45) en de current ratio is gestegen van 0,82 tot 0,89. Kengetallen De gemiddelde personeelskosten bedragen nu minder dan 45% van de brutowinst (44,44%) en de netto omzet per E personeelskosten is met 3,3% toegenomen tot 11,07. De netto-vloerprestatie nam toe tot E per jaar, ofwel een stijging van 3,9%. De gemiddelde voorraad per m 2 vvo stijgt met 0,4% tot E 238. De krediettermijn daalt met 1 dag tot 21 dagen. De omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad blijft nagenoeg gelijk en de opslagduur van de voorraad bedraagt 15,75 dagen. Vooruitzichten Deze groep supermarkten scoort een goed rendement. In 2006 is het rendement fors hoger dan voorgaande jaren. Deze groep heeft investeringen uitgesteld in afwachting van de ontwikkelingen. Voor de toekomst geeft het beeld van 2006 een positief beeld aangezien deze groep erin geslaagd is de kosten verder te laten afnemen en meer aandacht heeft voor personeelskosten en productiviteit. Indien de ingezette omzetstijging in combinatie met een mogelijk aantrekkende en stabiele brutowinst in de toekomst gepaard gaat met een groeiende investeringsbereidheid, kan het in 2006 gerealiseerde goede rendement ook in de toekomst worden behaald. 33

34 Exploitatieoverzicht van 32 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Balans van 32 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Omschrijving in % in % Index 2005=100 Balans per Index 2005=100 Consumentenomzet Omzetbelasting Netto-omzet Inkoopwaarde Overige opbrengsten Bruto winst , , , , , ,4 7,4 100,0 80,6 19,4 19,9 103,9 103,7 103,9 103,4 106,2 105,4 106,2 Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen Inventaris Vervoermiddelen ,2 82,8 127,2 89,2 Bedrijfskosten Nettobedrijfswinst ,1 2, ,1 0,8 98,5 286,3 Financiële vaste activa Vorderingen op lange termijn ,8 Personeelskosten Lonen en salarissen Sociale lasten Overige personeelskosten Huisvestingskosten ,2 1,6 9, ,2 1,7 0,3 9,2 102,8 93,7 87,9 100,6 Vlottende activa Voorraden Vorderingen op korte termijn Liquide middelen Activa ,3 107,4 118,9 107,7 104,5 Huur pand Afschrijvingen verbouwing huurpanden Energiekosten Verzekeringen Overige huisvestingskosten ,4 0, ,4 0,8 102, ,7 98,1 86,2 Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren Te betalen posten passiva ,7 95,4 99,4 Verkoopkosten , ,1 101,1 Eigen/vreemd lang vermogen ,6 Reclame en winkelverzorging , ,8 95,1 Verpakkingsmateriaal , , , ,3 92,9 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen ,4 Telefoon en porti ,9 Heffingen en vakbelangen ,7 Interne administratie en automatisering ,3 92,1 Accountants-en advieskosten , ,7 Onderhoud en huur inventaris , ,6 10 Diversen , , ,9 95,9 Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,3 86,9 Gecalculeerde rente , ,3 106, , ,6 90,6 Totale bedrijfskosten , ,1 98,5 34

35 Basisgegevens van 32 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Kengetallen van 32 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Omschrijving Index 2005=100 Omschrijving Index 2005=100 Basisgegevens Consumentenomzet Netto-omzet Inkoopwaarde Bruto winst Personeelskosten Huur pand Energiekosten Vlottende activa ,9 103,9 103,4 106,2 100,6 102,1 102,7 107,7 Kengetallen 1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per E personeelskosten Brutowinst per E personeelskosten Personeelskosten in % van de brutowinst Gemiddelde besteding per klant 11,07 2,25 44,44 18,21 10,72 2,13 46,89 15,09 103,3 105,6 94,8 120,7 Kortlopende schulden Beginvoorraad Eindvoorraad BVO VVO Aantal klanten per week Openingsuren per week Crediteuren begin Crediteuren eind Inkoopwaarde incl. BTW Gemiddelde consumentenweekomzet , , ,4 99,5 101,3 100,0 100,0 86,1 97,7 92,7 103,7 103,3 103,9 2. Vloerprestaties Netto-omzet per m 2 verkoopvloeroppervlakte (VVO) per jaar Bruto-omzet per m 2 VVO per jaar Huur per m 2 bedrijfsvloer-oppervlakte (BVO) per jaar Energie per m 2 BVO per jaar Gemiddelde voorraad per m 2 VVO 3. Financieel 6.332, ,01 113,18 37,04 238, , ,21 110,88 36,08 237,43 103,9 103,9 102,1 102,7 100,4 Liquiditeit current ratio 0,89 0,82 108,5 Liquiditeit quick ratio 2 0,45 115,6 Krediettermijn crediteuren in dagen 20,92 22,05 94,9 4.Overige kengetallen Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad 22,86 22,22 102,9 Opslagduur van de voorraad in dagen 15,75 16,20 97,2 Consumentenomzet per openingsuur 1.193, ,35 106,4 35

36 36

37 2.6 Uitkomsten van 34 supermarkten in de omzetcategorie E tot E per week Kenmerken gemiddelde vvo 838 m 2 gemiddeld aantal openingsuren 71,3 per week omloopsnelheid van de voorraad 26,53 Resultaten Het resultaat in de omzetcategorie E tot E per week bedraagt in 2006 E t.o.v. E in Deze forse stijging van de winst is met name het gevolg van de combinatie van de absolute stijging van de marge in geld met E alsmede een procentuele daling (met 0,7% van 19,7% tot 19,0%) van de overige bedrijfskosten. Kostenontwikkeling De bedrijfskosten zijn procentueel afgenomen met 0,7% van de netto-omzet, absoluut was de stijging 3,2%. De personeelskosten zijn met 5,0% gestegen, de huisvestingskosten zijn gestegen met 3,0% (met name de energiekosten met een stijging van 10,3%). De algemene kosten zijn met 1% gestegen waarbij met name de automatiseringskosten en onderhoudskosten met meer dan 10% zijn toegenomen. Balans De som van het eigen en lang vreemd vermogen neemt met % toe tot E en bedraagt 44,8% (2005: 46,8%) van de balanstelling. De liquiditeitskengetallen zijn gestegen: de current ratio van 0,92 tot 0,93 en de quick ratio van 0,61 tot 0,64. Kengetallen De arbeidsprestaties zijn gemiddeld met ca. 2% toegenomen. De netto-omzet per E personeelskosten bedraagt nu E 12 en de personeelskosten bedragen 48,9% van de bruto winst. De nettoomzet per m 2 vvo steeg met 3,4% naar E (2005: E 7.135). De krediettermijn bleef gelijk met 23 dagen gemiddeld. De opslagduur van de voorraad is gedaald met 1 dag naar 14 dagen. Vooruitzichten Deze groep heeft de rendementsdaling van de afgelopen 2 jaren goed weten te verwerken en omgezet in een winststijging van 157,3%! Het rendement is voldoende voor deze groep, hoewel de vermogensstijging minimaal was. De fors hogere omzet (+6.9%) tezamen met een stabilisatie van de marge op 2% heeft geleid tot de forse rendementsverbetering. De verwachting is dat de marge gelijk kan blijven en de omzetindexen boven de 100,0 zullen zijn. Dit betekent dat de rendementen hierdoor minimaal op hetzelfde niveau kunnen blijven. E % Stijging: Personeelskosten ,0 Huisvestingskosten ,0 Algemene kosten Daling: Verkoopkosten ,7 Afschrijvingen en rente , Per saldo kostendaling:

38 Exploitatieoverzicht van 34 levensmiddelenbedrijven consumentenomzet van E tot E per week Balans van 34 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Omschrijving in % in % Index 2005=100 Balans per Index 2005=100 Consumentenomzet Omzetbelasting Netto-omzet Inkoopwaarde Overige opbrengsten Bruto winst , , , , , ,4 7,4 100,0 80,3 19, ,9 106,5 107,0 106,9 107,1 109,3 107,1 Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen Inventaris Vervoermiddelen ,2 89,5 153,4 94,5 Bedrijfskosten Nettobedrijfswinst ,0 1, ,7 103,2 257,3 Financiële vaste activa Vorderingen op lange termijn ,5 Personeelskosten Lonen en salarissen Sociale lasten Overige personeelskosten ,0 1,4 0,4 9, ,1 1, ,8 103,1 95,7 105,0 Vlottende activa Voorraden Vorderingen op korte termijn Liquide middelen ,6 121,5 105,4 109,5 Huisvestingskosten Activa ,6 Huur pand Afschrijvingen verbouwing huurpanden Energiekosten Verzekeringen Overige huisvestingskosten ,5 0,6 0, ,5 0,6 103,9 96,8 110,3 104,2 86,8 Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren Te betalen posten passiva ,8 116,2 108,5 Verkoopkosten , ,9 103,0 Eigen/vreemd lang vermogen Reclame en winkelverzorging , ,6 92,1 Verpakkingsmateriaal , , ,1 94,3 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen ,3 Telefoon en porti ,2 Heffingen en vakbelangen ,4 Interne administratie en automatisering ,8 Accountants-en advieskosten , ,3 110,7 Onderhoud en huur inventaris ,6 Diversen , ,3 101, ,5 1, Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,6 98,3 Gecalculeerde rente ,4 1, , ,7 Totale bedrijfskosten , ,7 103,2 38

39 Basisgegevens van 34 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Kengetallen van 34 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van E tot E per week Omschrijving Index 2005=100 Omschrijving Index 2005=100 Basisgegevens Consumentenomzet Netto-omzet Inkoopwaarde Bruto winst Personeelskosten Huur pand Energiekosten Vlottende activa ,9 107,0 106,9 107,1 105,0 103,9 110,3 109,5 Kengetallen 1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per E personeelskosten Brutowinst per E personeelskosten Personeelskosten in % van de brutowinst Gemiddelde besteding per klant 12 2,05 48,89 16,59 9,94 2,00 49,88 15,95 101,8 102,5 98,0 104,0 Kortlopende schulden Beginvoorraad Eindvoorraad BVO VVO Aantal klanten per week Openingsuren per week Crediteuren begin Crediteuren eind Inkoopwaarde incl. BTW Gemiddelde consumentenweekomzet , , ,6 104,7 103,5 102,8 101,6 87,7 101,8 106,8 106,9 2. Vloerprestaties Netto-omzet per m 2 verkoopvloeroppervlakte (VVO) per jaar Bruto-omzet per m 2 VVO per jaar Huur per m 2 bedrijfsvloer-oppervlakte (BVO) per jaar Energie per m 2 BVO per jaar Gemiddelde voorraad per m 2 VVO 3. Financieel 7.376, ,88 134,60 33,15 239, , ,39 135,66 31,47 248,17 103,4 103,3 99,2 105,3 96,6 Liquiditeit current ratio 0,93 0,92 101,1 Liquiditeit quick ratio 0,64 0,61 104,9 Krediettermijn crediteuren in dagen 23,01 23,05 99,8 4.Overige kengetallen Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad 26,53 24,80 107,0 Opslagduur van de voorraad in dagen 13,57 14,52 93,5 Consumentenomzet per openingsuur 1.789, ,2 39

40 40

41 2.7 Uitkomsten van 26 supermarkten in de omzetcategorie meer dan E per week Kenmerken gemiddelde vvo m 2 gemiddeld aantal openingsuren 74,0 per week omloopsnelheid van de voorraad 31,68 Resultaten Ook hier is een forse winststijging zichtbaar met 87,6% ten opzichte van De nettowinst bedroeg E ofwel 2,2% van de netto-omzet. De omzet stijgt met 7,2%. De brutowinst in geld stijgt met E door de stijgende procentuele marge van % van de netto-omzet en de absolute stijging van de omzet. De kosten stijgen procentueel met 2,1% ten opzichte van 2005, maar dalen in procenten van de netto-omzet met 0,8%. Kostenontwikkeling De totale bedrijfskosten stijgen met E ofwel met 2,1%. Procentueel nemen de kosten af van 18,1% naar 17,3%. Stijging: E % Personeelskosten ,7 Huisvestingskosten ,1 Algemene kosten , Daling: Verkoopkosten ,9 Afschrijvingen en rente , Per saldo kostendaling: ,1 Balans De som van het eigen en lang vreemd vermogen neemt met % af tot E en bedraagt 39,3% van de balanstelling. In 2005 bedroeg het eigen en lang vreemd vermogen 41,3% van de balanstelling. De stijging van met name de vlottende activa doet het balanstotaal stijgen. In combinatie met aflossingen op leningen, is het saldo van eigen en lang vreemd vermogen gedaald. De liquiditeitskengetallen nemen toe met 2,0% respectievelijk 6,8%. De current ratio bedraagt op 31 december ,06 en de quick ratio 0,79. De krediettermijn is gedaald met 1 dag naar 23 dagen. Kengetallen De vloerprestatie (netto-omzet per jaar per m 2 verkoopvloeroppervlakte) stijgt met 6,4% naar E en de gemiddelde voorraad per m 2 vvo steeg met % naar E 254. De omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad neemt toe met 5,6% naar 31,68 en de opslagduur van de voorraad daalt van 12,00 naar 11,36. Vooruitzichten Deze groep is nog steeds de winnaar van de prijzenoorlog. De omzet is verder gestegen, de daling in de brutowinst is omgezet in een stijging en ook het kostenbewustzijn is goed verzorgd. Daarom is de winst verder toegenomen. Deze groep ondernemers heeft nog genoeg kansen en de toenemende investeringsbereidheid zal de omzet en winst verder kunnen laten stijgen. 41

42 Exploitatieoverzicht van 26 levensmiddelenbedrijven consumentenomzet van meer dan E per week Balans van 26 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van meer dan E per week Omschrijving in % in % Index 2005=100 Balans per Index 2005=100 Consumentenomzet Omzetbelasting Netto-omzet Inkoopwaarde Overige opbrengsten Bruto winst , , , , , , ,5 7,5 100,0 81,2 18,8 0,6 19,4 107,2 106,7 107,2 107,0 108,3 90,8 107,8 Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen Inventaris Vervoermiddelen ,7 94,1 147,9 104,8 Bedrijfskosten Nettobedrijfswinst ,3 2, ,1 1,3 102,1 187,6 Financiële vaste activa Vorderingen op lange termijn ,6 Personeelskosten Lonen en salarissen Sociale lasten Overige personeelskosten ,8 1,5 0,3 9, ,8 1,6 0,4 9,8 106,7 96,3 99,4 104,7 Vlottende activa Voorraden Vorderingen op korte termijn Liquide middelen ,3 104,5 126,9 109,9 Huisvestingskosten Activa ,4 Huur pand Afschrijvingen verbouwing huurpanden Energiekosten Verzekeringen Overige huisvestingskosten , ,2 101,9 94,5 114,1 88,9 103,5 Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren Te betalen posten passiva ,4 100,0 107,9 Verkoopkosten , ,5 102,1 Eigen/vreemd lang vermogen ,5 Reclame en winkelverzorging , ,3 99,4 Verpakkingsmateriaal , , , ,8 98,1 Algemene kosten Kosten vervoermiddelen ,7 Telefoon en porti ,1 Heffingen en vakbelangen ,0 Interne administratie en automatisering ,7 Accountants-en advieskosten ,8 Onderhoud en huur inventaris , ,3 Diversen , ,3 92, , ,3 101,5 Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen , ,3 89,5 Gecalculeerde rente , ,4 99, , ,7 91,8 Totale bedrijfskosten , ,1 102,1 42

43 Basisgegevens van 26 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet meer dan E per week Kengetallen van 26 levensmiddelenbedrijven met een consumentenomzet van meer dan E per week Omschrijving Index 2005=100 Omschrijving Index 2005=100 Basisgegevens Kengetallen Consumentenomzet Netto-omzet Inkoopwaarde Bruto winst Personeelskosten Huur pand Energiekosten Vlottende activa ,2 107,2 107,0 107,8 104,7 101,9 114,1 109,9 1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per E personeelskosten Brutowinst per E personeelskosten Personeelskosten in % van de brutowinst Gemiddelde besteding per klant 10,49 2,05 48,87 19, ,99 50,33 19,67 102,4 103,0 97,1 97,4 Kortlopende schulden Beginvoorraad Eindvoorraad BVO VVO Aantal klanten per week Openingsuren per week Crediteuren begin Crediteuren eind Inkoopwaarde incl. BTW , , ,9 105,3 97,3 100,0 100,7 110,0 104,2 86,8 115,4 106,9 2. Vloerprestaties Netto-omzet per m 2 verkoopvloeroppervlakte (VVO) per jaar Bruto-omzet per m 2 VVO per jaar Huur per m 2 bedrijfsvloer-oppervlakte (BVO) per jaar Energie per m 2 BVO per jaar Gemiddelde voorraad per m 2 VVO 9.268, ,19 165,00 39,51 254, , ,07 161,94 34,62 253,28 106,4 106,4 101,9 114,1 10 Gemiddelde consumentenweekomzet ,2 3. Financieel Liquiditeit current ratio 1,04 1,02 102,0 Liquiditeit quick ratio 0,79 0,74 106,8 Krediettermijn crediteuren in dagen 22,75 24,29 93,7 4.Overige kengetallen Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad 31,68 30,00 105,6 Opslagduur van de voorraad in dagen 11,36 12,00 94,7 Consumentenomzet per openingsuur 3.252, ,30 102,8 43

44 44

45 2.8. Enkele kerncijfers sinds 1990 In de navolgende tabellen en grafieken is in één oogopslag weergegeven de ontwikkeling van: aantal bedrijven omzet brutowinst personeelskosten netto winst Het aantal bedrijven neemt ieder jaar af. De netto-winst is na een goede opleving in de tweede helft van 1990 gedaald tot een relatief laag niveau in In 2006 is de nettowinst weer gestegen met %. Ook absoluut gezien is de inflatie niet goed gemaakt. De personeelskosten zijn niet alleen absoluut, maar ook relatief flink gestegen. Als gevolg van de prijzenoorlog zijn vanaf oktober 2003 de marge maar ook de kosten gaan dalen. Het blijkt dat de ondernemers in staat zijn om het tij ten goede te keren. Jaar* Aantal zelfstandige supermarkten Omzet stijging per week t.o.v. vorig jaar in % Brutomarge in % Totale kosten in % Personeelskosten in % Overige kosten in % Nettowinst in % ,8 17,7 14,1 6,2 7,9 3, ,0 17,8 14,7 6,7 8,0 3, ,7 18,4 15,3 7,5 7,8 3, ,8 19,1 16,5 7,9 8,6 2, ,5 18,6 16,3 7,7 8,5 2, ,5 18,6 16,2 7,8 8,4 2, ,3 19,2 16,8 7,7 9,1 2, ,2 19,3 16,4 8,2 8,2 2, ,3 19,3 16,7 8,5 8,2 2, ,4 2 17,5 8,5 9,0 2, ,1 2 19,3 9,3 10,0 0, ,5 2 19,3 9,2 1 1, ,4 21,7 19,9 9,3 10,6 1, ,1 21,3 19,7 9,5 1 1, ,3 18,8 9,5 9,3 1, ,7 2 18,6 9,3 9,3 1, ,9 20,0 18,0 9,4 8,6 2,0 * op basis van 52 weken 45

46 46