Evolutie van het bacteriële gevoeligheidspatroon van Escherichia coli tussen 1996 en 2006
|
|
- Tessa Vedder
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ongecompliceerde urineweginfecties Evolutie van het bacteriële gevoeligheidspatroon van Escherichia coli tussen 1996 en 2006 D. De Backer, T. Christiaens, S. Heytens, A. De Sutter, E. Stobberingh, G. Verschraegen DOEL Huisartsen steunen voor de behandeling van cystitis dikwijls op de gevoeligheidsgegevens van urinestalen die worden onderzocht in regionale microbiologische laboratoria. Deze gegevens zijn niet representatief voor ongecompliceerde urineweginfecties. Om aangepaste aanbevelingen te kunnen geven werden de distributie- en gevoeligheidspatronen van uropathogenen in ongecompliceerde urineweginfecties bij vrouwen vergeleken met deze die we tien jaar eerder vonden tijdens ons onderzoek naar uropathogenen in een eerstelijnssetting. Methode Aan 66 huisartsen uit de regio Gent werd gevraagd gedurende één jaar bij elke volwassen vrouw met klachten die suggestief waren voor cystitis, een dipslide te inoculeren met midstreamurine. De dipslides werden onderzocht in een centraal microbiologisch laboratorium: de pathogenen werden geteld, geïdentificeerd en hun gevoeligheid werd bepaald. Resultaten Wij verzamelden 300 stalen waarvan 187 (62,3%) een positieve cultuur van 105 cfu/ml opleverden. In de leeftijdscategorie van 18 tot 54 jaar was Escherichia coli de meest frequent geïsoleerde uropathogeen (77,5%), gevolgd door Staphylococcus saprophyticus (13,5%) en Proteus spp. (2,7%). Er waren geen statistisch significante verschillen met de data van In 2006 was de gevoeligheid van E. coli voor nitrofurantoïne 100%, voor quinolones 100%, voor ampicilline 62,8% en voor cotrimoxazol 86%, tegenover respectievelijk 99,3%, 99,3%, 73,2% en 83,3% in 1996 (geen statistisch significante verschillen). Besluit Een systematische controle in de huisartsenpraktijk van uropathogenen bij vrouwelijke patiënten met ongecompliceerde urineweginfecties kon geen significant verschil aantonen in de distributie van uropathogenen, noch in de antimicrobiële gevoeligheid, over een periode van tien jaar. Dit artikel is een bewerkte vertaling van: De Backer D, Christiaens T, Heytens S, De Sutter A, Stobberingh E, Verschraegen G. Evolution of bacterial susceptibility pattern of Escherichia coli in uncomplicated urinary tract infections in a country with high antibiotic consumption: a comparison of two surveys with a 10 year interval. J Antimicrob Chemother 2008;62: De publicatie gebeurt met toestemming van de auteurs en de uitgever. D. De Backer en S. Heytens, Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg, Universiteit Gent; T. Christiaens en A. De Sutter, Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg; Vakgroep Farmacologie - Heymans Instituut, Universiteit Gent; E. Stobberingh, Departement Medische Microbiologie, Universiteit Maastricht; G. Verschraegen, Vakgroep Klinische biologie, microbiologie en immunologie, Universiteit Gent. De Backer D, Christiaens T, Heytens S, De Sutter A, Stobberingh E, Verschraegen G. Ongecompliceerde urineweginfecties. Evolutie van het bacteriële gevoeligheidspatroon van Escherichia coli tussen 1996 en Huisarts Nu 2009;38: Huisarts Nu september 2009; 38(7) 281
2 Inleiding Ongecompliceerde urineweginfecties bij gezonde vrouwen komen frequent voor in de huisartsenpraktijk: hun incidentie is 50/1000/jaar 1. De diagnose is gewoonlijk gebaseerd op het kenmerkende verhaal van dysurie, pollakisurie en sterke mictiedrang, dikwijls gecombineerd met een urinesediment of dipsticktest 2. De empirische keuze van de antimicrobiële therapie gebeurt gewoonlijk op basis van gevoeligheidsdata die door de regionale microbiologische laboratoria worden verstrekt. Omdat stalen van ongecompliceerde urineweginfecties maar zelden voor cultuur worden ingestuurd 3, hebben deze gegevens echter meestal betrekking op gecompliceerde urineweginfecties. De laboratoriumgegevens over distributie van uropathogenen en hun gevoeligheid komen niet overeen met de situatie bij ongecompliceerde urineweginfecties, die meestal voorkomen bij jonge en overigens gezonde vrouwen 4. Om tegemoet te komen aan dit probleem en huisartsen aanbevelingen te kunnen verschaffen gebaseerd op data van ongecompliceerde urineweginfecties, deed onze vakgroep in de regio Gent in 1996 een systematische controle op uropathogenen bij elke vrouw die klaagde over dysurie 4. De gegevens uit dit onderzoek werden gebruikt om de Belgische aanbevelingen te ontwikkelen voor de diagnose en de therapie van cystitis in de eerste lijn 5. Vooral omdat het aantal voorschriften voor antibiotica in België tot de hoogste in Europa behoort (zie figuur), vonden wij het belangrijk om tien jaar later mogelijke veranderingen in het resistentie- en distributiepatroon van de uropathogenen na te gaan 6. Het gebruik van quinolones voor ambulante patiënten ligt ook erg hoog, zowel voor cystitis als voor infecties van de luchtwegen 7. Daarom herhaalden wij de systematische controle op de uropathogenen in dezelfde Belgische regio, zodat Kernpunten De laboratoriumgegevens over de distributie van uropathogenen en hun gevoeligheid komen niet overeen met de situatie bij ongecompliceerde urineweginfecties, die meestal voorkomen bij jonge en overigens gezonde vrouwen. Richtlijnen voor de praktijk zijn hier nodig. In onze twee onderzoeken verricht in twee sterk gelijkende populaties uit dezelfde regio, bleef de gevoeligheid van Escherichia coli plus de algemene gevoeligheid voor cotrimoxazol, quinolones en nitrofurantoïne zeer hoog en quasi onveranderd over een periode van tien jaar. Nitrofurantoïne en trimethoprim blijven de eerstelijnsgeneesmiddelen voor de behandeling van ongecompliceerde urineweginfecties. wij het huidige distributie- en gevoeligheidspatroon van deze uropathogenen in ongecompliceerde urineweginfecties bij vrouwen konden vergelijken met deze van tien jaar ervoor. Materiaal en methodes Deelnemende huisartsen en patiënten Vierenzestig praktijken (97 huisartsen) uit de regio Gent werden gevraagd deel te nemen. Alle opleidingspraktijken voor de Universiteit Gent en in de regio Gent gesitueerd, werden aangeschreven. Dat waren dezelfde praktijken als de praktijken die we in 1996 hadden gecontacteerd. Wie niet antwoordde, kreeg een nieuwe vraag per telefoon en bij nietdeelname werd de reden hiervoor gevraagd. Achtentwintig praktijken (66 huisartsen) wilden deelnemen. In groepspraktijken participeerden alle huisartsen. De karakteristieken van beide onderzoeken staan in tabel 1. Figuur: Totaal antibioticaverbruik in 25 Europese landen in DDD/1000 inwoners/dag Andere Sulfamiden (JO1E) Tetracyclines (JO1A) Quinolones (JO1M) Macroliden (JO1F) Cefalosporines (JO1D) Penicillines (JO1C) 0 Griekenland Frankrijk Luxemburg Portugal Slovakije Italië België Kroatië Polen Spanje Ierland IJsland Israël Finland Slovenië Hongarije Tsjechië Noorwegen Verenigd Koninkrijk Zweden Duitsland Denemarken Oostenrijk Estland Nederland Cefalosporines betreffen monobactams en carbapenems; macroliden betreffen lincosamides en streptogramines; sulfamiden betreffen trimethoprim; andere gaan over JO1B, JO1G, JO1R en JO1X. Voor IJsland werden de totale data gebruikt, voor Polen deze uit Een gekleurde versie van deze figuur kunt u vinden als Supplementary Data op JAC Online ( 282 Huisarts Nu september 2009; 38(7)
3 De geografische spreiding en de rekruteringsmethodes waren dezelfde als in De huisartsen werden verzocht alle vrouwelijke patiënten van 18 jaar en ouder te includeren, die klachten hadden van dysurie, sterke mictiedrang, pollakisurie of een combinatie van deze symptomen. De exclusiecriteria waren symptomen van of voorbestemmende factoren voor gecompliceerde urineweginfecties (zwangerschap, symptomen die langer duurden dan 7 dagen, lichaamstemperatuur boven 38 C, gekende urologische of nefrologische problemen, diabetes mellitus en andere immuniteitsonderdukkende aandoeningen) en uitgesproken gynaecologische klachten (abnormale vaginale afscheiding, irritatie van de labia, intermitterend vaginaal bloedverlies en vaginale jeuk). De inclusieperiode liep van november 2004 tot maart Urinecollectie- en verwerking De urinestalen werden in de praktijk afgenomen, nadat de patiënten instructies hadden gekregen over de midstreamtechniek. Een dipslide (Uriline, BioMrieux. Plainview, NY, USA) werd dan onmiddellijk volgens de richtlijnen van de fabrikant geïnoculeerd en naar het laboratorium voor Bacteriologie en Virologie in het Universitair Ziekenhuis van de Gentse Universiteit gezonden voor incubatie en verdere analyse. De huisartsen vulden een vragenlijst in over het antibioticagebruik en doorgemaakte ongecompliceerde urineweginfecties van de patiënte gedurende de laatste twaalf maanden. Van alle deelnemende vrouwen werd een informed consent verkregen nadat mondelinge en schriftelijke informatie over de studie was gegeven. Het onderzoek kreeg een gunstig advies van het Ethisch Comité van het Universitair Ziekenhuis Gent en het goedkeuringsnummer OG017. Verwerking van de dipslides De dipslides werden in de vers geloosde urine gedompeld, gedurende één nacht op 35 C geïncubeerd en uiteindelijk na nog eens 24 uur incubatie weggegooid indien negatief. De positieve dipslides werden naar het laboratorium gestuurd voor cultuur en nadere identificatie van de micro-organismen. Voor deze identificatie werden standaard laboratoriumtechnieken gebruikt 8, plus API-strips voor gramnegatieve bacillen (biomérieux, Frankrijk). Indien twee stammen werden geïdentificeerd, werd het relatieve aantal van elke soort semikwantitatief gerapporteerd. Gevoeligheid voor antibiotica werd volgens de CLSI-richtlijnen getest met de Kirby-Bauer-diskdiffusiemethode 9,10. Voor gramnegatieve bacillen werden ampicilline, trimethoprim/sulfamethoxazol, cefuroxim, gentamicine, temocilline, ofloxacine, nitrofurantoïne, fosfomycine, amoxicilline-clavulaanzuur en trimethoprim getest. Voor Pseudomonas aeruginosa werden ceftazidim, gentamycine, tobramycine, amikacine, ciprofloxacine, piperacilline-tazobactam en meropenem getest. Voor stafylokokken werden nitrofurantoïne, ampicilline, cefoxitine, vancomycine, ofloxacine, gentamycine, rifampicine, erythromycine en clindamycine getest, en voor Tabel 1: Karakteristieken van de onderzoeken van 1996 en 2006 (subgroep vergelijkbaar met 1996) Duur van het onderzoek 19 maanden 17 maanden Aantal stalen n=279 n=166 Percentage positieve stalen 59,0% 65,0% Verhouding E. coli 78,5% 77,5% enterokokken en streptokokken ampicilline, nitrofurantoïne, vancomycine, tetracycline, ofloxacine, erythromycine en gentamycine. De resistentie van stafylokokken, enterokokken en streptokokken voor vancomycine werd ook geëvalueerd door middel van een vancomycinescreeningstest 9. Voor significante bacteriurie werd het Kasscriterium gebruikt, met als afkapwaarde 10 5 cfu/ml urine. Als er Staphylococcus saprophyticus werd gevonden, werd elke reincultuur als positief beschouwd 11. Intermediair resistente stammen werden als resistent beschouwd. Statistiek Wij gebruikten het statistiekprogramma SPSS 12.0 voor Windows voor alle statistische analyses. Er werd een χ 2 -test uitgevoerd om de verschillen in gevoeligheid en spreiding tussen 1996 en 2006 te kunnen bepalen. Waar een χ 2 -test niet geschikt was, werd een Fisher exacte probabiliteitstest gebruikt. Een p-waarde van 0,05 werd als significant beschouwd. Voor het verschil werden betrouwbaarheidsintervallen berekend. Resultaten De distributie van uropathogenen en hun gevoeligheid Er werden 300 stalen verzameld. Acht stalen bevatten meer dan één stam. Tweeënzestig procent van de culturen was positief (10 5 cfu/ml of meer). Escherichia coli was het meest frequent geïsoleerde uropathogeen, gevolgd door Staphylococcus saprophyticus en Proteus spp. De gemiddelde leeftijd van de vrouwen was 39 jaar (spreiding jaar). Van 33 patiëntes was de leeftijd onbekend. Als we de gehele groep naar leeftijd verdeelden in twee subgroepen, met 50 jaar als afkappunt, zagen we een duidelijke shift in het distributiepatroon van de uropathogenen. In de oudere groep werd S. saprophyticus minder vaak geïsoleerd, maar was de prevalentie van Klebsielle pneumoniae en Proteus spp. hoger (zie tabel 2). E. coli (n=148) vertoonde een bijna totale gevoeligheid voor ofloxacine, nitrofurantoïne en fosfomycine (respectievelijk 99,5%, 99,5% en 98,5%), en lagere gevoeligheidswaarden voor trimethoprim en cotrimoxazol (85,5 en 86%). Gevoeligheid voor ampicilline was het laagst met 62%. De gevoeligheid van S. saprophyticus (n=20) voor ofloxacine, nitrofurantoïne en ampicilline was respectievelijk 100%, 95% en 60%. De afkapwaarde 10 3 cfu/ml had geen weerslag op de gevoeligheid van E. coli of op de distributie van de uropathogenen. Huisarts Nu september 2009; 38(7) 283
4 Vergelijking van de data tussen Honderdzesenzestig patiëntes beantwoordden aan dezelfde inclusie- en exclusiecriteria als deze van de populatie uit 1996, namelijk jonger dan 55 jaar, geen ongecompliceerde urineweginfecties in de voorbije drie maanden en geen recidiverende urineweginfecties in de voorgeschiedenis (drie of meer in het voorbije jaar). In deze subgroep waren 108 (65%) van de culturen positief. In 1996 waren er 164 van de 279 (59%) positief. De distributie van de uropathogenen was heel gelijklopend (zie tabel 3) en er waren geen verschillen in de gevoeligheid voor vier frequent gebruikte antimicrobiële middelen (zie tabel 4). In 1996 werden amoxiclav, trimethoprim en fosfomycine niet getest. Bespreking Geen verandering in gevoeligheid en resistentie In twee onderzoeken verricht in twee sterk gelijkende populaties uit dezelfde regio bleef de gevoeligheid van E. coli, plus de algemene gevoeligheid voor cotrimoxazol, quinolones en nitrofurantoïne zeer hoog en quasi onveranderd over een periode van tien jaar. Dit is een merkwaardige vaststelling, als we rekening houden met het zeer hoge aantal voorschriften in België voor antibiotica in het algemeen en quinolones in het bijzonder, zelfs voor ongecompliceerde urineweginfecties. Gegeven de gekende epidemiologische relatie tussen het gebruik van antimicrobiële middelen en resistentie zijn onze resultaten verrassend 12. Marothra-Kumar et al. toonden zelfs een causaal verband aan tussen blootstelling aan antibiotica en resistentie in de streptokokkenflora van de mondholte 13. Er zijn specifiek over uropathogenen een aantal alarmerende artikels verschenen die stijgende resistentiecijfers aangaven Een recent case-controleonderzoek van Hillier et al. toont evidentie voor het feit dat blootstelling aan antibiotica een ernstige risicofactor is voor een urineweginfecties met resistente E. coli 17. Er kunnen verschillende verklaringen gegeven worden voor het feit dat onze resultaten geen veranderingen in de gevoeligheid aantonen. Ten eerste veroorzaken de korte behandelingen die voor cystitis worden gegeven, mogelijk weinig resistentie. Anderzijds zijn gezonde vrouwen mogelijk minder frequent Tabel 2: Distributie van de uropathogenen in positieve culturen in Alle leeftijden (n=193) Leeftijd jaar (n=127) Leeftijd jaar (n=49) E. coli , , ,5 S. Saprophyticus 20 10, ,8 3 6,1 Proteus spp. 8 4,1 2 1,6* 4 8,2* Klebsiella pneumoniae 7 3,6 1 0,8** 5 0,2** Andere gramnegatieven 6 3,1 6 4,7 0 0,0 Andere grampositieven 4 2,1 3 2,4 1 2,0 * Significant verschil (p=0,05) tussen de jongere en de oudere groep. ** Significant verschil (p 0,01) tussen de jongere en de oudere groep. Tabel 3: Distributie van de uropathogenen geïsoleerd in 1996 en (n=176) 2006 (n=111) E. coli , ,5 S. Saprophyticus 16 9, ,5 Proteus spp. 7 4,0 3 2,7 Klebsiella pneumoniae 0 0,0 1 0,9 Andere gramnegatieven 5 2,8 4 3,6 Andere grampositieven 8 4,5 2 1,8 Geen significante verschillen, p>0,05. blootgesteld geweest aan antibiotica, waardoor er een lager risico is op selectie van resistente kiemen. Dit is merkbaar in de vergelijking van de gevoeligheidsdata: hoewel er geen statistisch significant verschil is, vertonen de ampicillinedata een trend naar significantie door een toename van de resistentie met 10%. Dit mag ons niet verwonderen aangezien ampicilline in België veel wordt gebruikt tegen infecties van de bovenste luchtwegen. Meer systematische lokale controles Wat ook de verklaring voor de status quo in resistentie is, de nood aan systematische lokale controle is duidelijk. Zulke data kunnen dienen om aanbevelingen te geven aan huisartsen. Tabel 4: Gevoeligheid van E.coli en alle uropathogenen in 1996 en 2006 (subgroep vergelijkbaar met 1996). E. coli Alle uropathogenen (n=138) (n=86) Verschil P (n=176) (n=108) (95% BI) Verschil (95% BI) Nitrofurantoïne , ,0 0,5% (-3,5;4) 0,6 NS , ,4 2,5% (-4;7,5) 0,5 NS Cotrimoxazol , ,0 2,5% (-7,5;12) 0,6 NS NT NT NT NT - - Ofloxacine , ,0 0,5% (-3,5;4) 0,6 NS , ,0 1% (-2,5;4) 0,4 NS Ampicilline , ,8-10,5% (-23;1,9) 0,1 NS , ,1-9% (-20;2,5) 0,1 NS NS: geen statistisch significant verschil; NT: niet getest. P 284 Huisarts Nu september 2009; 38(7)
5 De vergelijking van onze data met deze van Mangin et al. illustreert dit ook 18. In hun onderzoek over ongecompliceerde urineweginfecties in Christchurch (Nieuw-Zeeland) vonden zij over een periode van twee jaar een duidelijke toename van de resistentie van E. coli tegenover trimethoprim, het lokaal aanbevolen antibioticum voor ongecompliceerde urineweginfecties. Zoals bij andere onderzoeken was E. coli het voornaamste uropathogeen in ons onderzoek, gevolgd door S. saprophyticus. Het percentage S. saprophyticus lag hoger dan in andere vergelijkbare onderzoeken De lage gemiddelde leeftijd (39 jaar), met 83% van de patiëntes jonger dan 55 jaar, in ons onderzoek kan daarvoor een verklaring zijn. S. saprophyticus is de voornaamste verwekker van ongecompliceerde urineweginfecties bij jonge, gezonde, seksueel actieve vrouwen 22. Het belangrijk aandeel S. saprophyticus toont daarom aan dat ons onderzoek handelt over de verwachte populatie van jonge, gezonde vrouwen, die vatbaar is voor ongecompliceerde urineweginfecties. De gevoeligheid van E. coli voor ampicilline, trimethoprim, ciprofloxacine en nitrofurantoïne in ons onderzoek was zeer vergelijkbaar met deze in andere landen 19,20,23. Wij gebruikten in ons onderzoek een afkapwaarde van 10 5 cfu/ ml. Diverse waarden werden voorgesteld of gebruikt in verschillende richtlijnen en artikels 24,25. Voor dit onderzoek verkozen wij het 10 5 cfu/ml-criterium omwille van de vergelijkbaarheid met het vorige onderzoek. Sterktes en beperkingen van de studie Voor zover wij weten, is dit de eerste studie die prospectief de resultaten van bacteriologische culturen van patiënten met ongecompliceerde urineweginfecties met een interval van tien jaar met elkaar vergelijkt. De gegevens van urinestalen die gewoonlijk in een huisartspraktijksetting niet zouden zijn gekweekt, werden verzameld. Het onderzoek werd uitgevoerd in twee gelijkende populaties in dezelfde regio en voor een groot deel in dezelfde praktijken. Dit is één van de sterktes van de vergelijking en verleent de studie een grote validiteit. Dat het onderzoek werd uitgevoerd in een geografisch afgegrensde regio maakt de resultaten mogelijk minder geschikt voor generalisatie. Dat een relatief beperkt aantal patiëntes werd geïncludeerd kan als het tweede zwakke punt van de studie worden gezien. Gedurende het jaar dat de studie liep, werd duidelijk dat het aantal stalen kleiner was dan op epidemiologische gronden kon worden verwacht. De voornaamste reden voor niet-inclusie die de huisartsen vermeldden, was tijdsdruk. Omdat de studie geen bijkomende inspanning vergde van de patiënte, buiten het leveren van een urinestaal, interfereerde dit echter niet met de normale praktijkvoering. Het lijkt ons daarom weinig waarschijnlijk dat de selectie zou zijn gebeurd volgens de karakteristieken van de patiëntes. De strenge selectiecriteria lieten bovendien geen ruimte voor extra selectie. De extra werkbelasting was voor aangezochte huisartsen ook een reden om niet deel te nemen aan de studie. Dit verklaart waarom slechts 68% van de huisartsen deelnam. Nitrofurantoïne en trimethoprim blijven de eerstelijnsgeneesmiddelen voor de behandeling van ongecompliceerde urineweginfecties. Hoewel de gevoeligheid voor trimethoprim niet werd getest bij S. saprophyticus, gebruikten wij de data voor E. coli als een indicator voor het empirische gebruik van trimethoprim. Besluit Ondanks het overvloedige gebruik van antibiotica in België was er over een periode van tien jaar geen verandering in de antibioticagevoeligheid van E. coli bij vrouwen met klachten van ongecompliceerde urineweginfecties. Er was daarom geen reden om de lokale aanbevelingen voor de behandeling van urineweginfecties met nitrofurantoïne en trimethoprim aan te passen: zij blijven de eerstekeusproducten. Literatuur 1 Trienekens TAM, Stobberingh EE, Winkens RAG, et al. Different lengths of treatment with cotrimoxazole for acute uncomplicated urinary tract infections in women. Br Med J 1989;299: Christiaens T, De Backer D, Burgers J, et al. Guidelines, evidence, and cultural factors. Scand J Prim Health Care 2004;22: Hillier S, Bell J, Heginbothom M, et al. When do general practitioners request urine specimens for microbiology analysis? The applicability of antibiotic resistance surveillance based on routinely collected data. J Antimicrob Chemother 2006;58: Christiaens T, Heytens S, Verschraegen G, et al. Which bacteria are found in Belgian women with uncomplicated urinary tract infections in primary health care, and what is their susceptibility pattern anno 95-96? Acta Clin Belg 1998;53: Christiaens T, Callewaert L, De Sutter A, et al. Aanbevelingen voor goede praktijkvoering. cystitis bij de vrouw. Huisarts Nu 2000;29: Ferech M, Coenen S, Malhotra-Kumar S, et al. European Surveillance of Antimicrobial Consumption (ESAC): outpatient antibiotic use in Europe. J Antimicrob Chemother 2006;58: [vertaald in Huisarts Nu 2006;35: ] 7 Ferech M, Coenen S, Malhotra-Kumar S et al. European Surveillance of Antimicrobial Consumption (ESAC): outpatient quinolone use in Europe. J Antimicrob Chemother 2006;58: [vertaald in Huisarts Nu 2007;36: ] 8 Murray PR, Baron EJ, Jorgerson JH et al. Manual of Clinical Microbiology, 8th edn. Washington: ASM Press, Clinical and Laboratory Standards Institute. Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing: Seventeenth Informational Supplement M100-S17. CLSI, Wayne, PA, USA, Clinical and Laboratory Standards Institute. Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing: Ninth Edition: Approved Standard M2-A9. CLSI, Wayne, PA, USA, Baerheim AL. Urinary tract infections in women. Aspects of pathogenesis and diagnosis. [proefschrift] University of Bergen, Goossens H, Ferech M, Vander Stichele R, et al. Outpatient antibiotic use in Europe and association with resistance: a cross-national database study. Lancet 2005;365: Malhotra-Kumar S, Lammens C, Coenen S et al. Effect of azithromycin and clarithromycin therapy on pharyngeal carriage of macrolide-resistant streptococci in healthy volunteers: a randomised, double-blind, placebo-controlled study. Lancet 2007;369: Goettsch W, Van Pelt W, Nagelkerke N, et al. Increasing resistance to fluoroquinolones in Escherichia coli from urinary tract infections in The Netherlands. J Antimicrob Chemother 2000;46: Gupta K, Scholes D, Stamm WE. Increasing prevalence of antimicrobial resistance among uropathogens causing acute uncomplicated cystitis in women. J Am Med Assoc 1999;281: Garau J, Xercavins M, Rodriguez-Carballeira M, et al. Emergence and dissemination of quinolone-resistant Escherichia coli in the community. Antimicrob Agents Chemother 1999;43: Huisarts Nu september 2009; 38(7) 285
6 17 Hillier S, Roberts Z, Dunstan F, et al. Prior antibiotics and risk of antibiotic-resistant community-acquired urinary tract infection: a case-control study. J Antimicrob Chemother 2007;60: Mangin D, Toop L, Chambers S, et al. Increased rates of trimethoprim resistance in uncomplicated urinary tract infection: cause for concern? NZ Med J 2005;118:U Nys S, Van Merode T, Bartelds A, et al. Urinary tract infections in general practice patients: diagnostic tests versus bacteriological culture. J Antimicrob Chemother 2006;57: Grude N, Tveten Y, Jenkins A, et al. Uncomplicated urinary tract infections. Bacterial findings and efficacy of empirical antibacterial treatment. Scand J Prim Health Care 2005;23: Ferry S, Holm S, Stenlund H, et al. The natural course of uncomplicated lower urinary tract infection in women illustrated by a randomized placebo controlled study. Scand J Infect Dis 2004;36: Raz R, Colodner R, Kulin CM. Who are you - Staphylococcus saprophyticus? Clin Infect Dis 2005;40: Jureen R, Digranes A, Bærheim A. Urinary tract pathogens in uncomplicated urinary tract infections in women in Norway. Tidsskr Nor Lægeforen 2003;123: Kass EH, Finland M. Asymptomatic infections of the urinary tract. Trans Am Assoc Phys 1956;69: Stamm WE, Counts GW, Running KR, et al. Diagnosis of coliform infection in acutely dysuric women. N Engl J Med 1982;307: Dankwoord Wij bedanken alle deelnemende huisartsen voor hun gewaardeerde inspanningen. Het onderzoek werd gefinancierd door een GSK-toelage van de BVIKM/SBIMC (Belgische Vereniging voor Infectiologie en Microbiologie) toegestaan aan D.D.B. Er zijn geen belangenconflicten gemeld. 286 Huisarts Nu september 2009; 38(7)
Antibiotica bij ongecompliceerde urineweginfecties: geen toename van resistentie in de afgelopen 5 jaar
Postprint Version 1.0 Journal website http://www.ntvg.nl/publicatie/antibiotica-bij-ongecompliceerdeurineweginfecties-geen-toename-van-resistentie-de-afgelopen-5-jaar/volledig Pubmed link DOI Antibiotica
Nadere informatieAntibiotica bij ongecompliceerde urineweginfecties: geen toename van resistentie in de afgelopen 5 jaar*
Onderzoek Antibiotica bij ongecompliceerde urineweginfecties: geen toename van resistentie in de afgelopen 5 jaar* Casper D.J. den Heijer, Gé A. Donker, Jacqueline Maes en Ellen E. Stobberingh Doel Opzet
Nadere informatieUrineweginfecties Rubriekhouder: Mw. Dr. E.E. Stobberingh (RIVM)(2014)
Urineweginfecties Rubriekhouder: Mw. Dr. E.E. Stobberingh (RIVM)(2014) Inleiding Urineweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen in de huisartsenpraktijk. De incidentie varieert afhankelijk van de
Nadere informatieUrineweginfecties Rubriekhouder: Mw. Dr. E.E. Stobberingh (RIVM)( )
Urineweginfecties Rubriekhouder: Mw. Dr. E.E. Stobberingh (RIVM)(2014-2015) Inleiding Urineweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen in de huisartsenpraktijk. De incidentie varieert afhankelijk van
Nadere informatieWelke antibiotica horen op de lijst reserve antibiotica? Prof. Dr. Johan W. Mouton MD PhD FIDSA
Welke antibiotica horen op de lijst reserve antibiotica? Prof. Dr. Johan W. Mouton MD PhD FIDSA Welke antibiotica horen op de lijst reserve antibiotica? 1. Wat zijn dat, reserve antibiotica? 2. Wat is
Nadere informatieHet optimaliseren van het (selectief) rapporteren van antibiotica. Van Aelst Sophie Supervisor: Laffut Wim H.-Hartziekenhuis Lier
Het optimaliseren van het (selectief) rapporteren van antibiotica. Van Aelst Sophie Supervisor: Laffut Wim H.-Hartziekenhuis Lier INLEIDING Waarom? toenemende resistentie verminderde output nieuwe antibiotica
Nadere informatieHaemophilus influenzae
Rapport 2011 Referentiecentrum voor DEDISTE Anne Tel: 02 535 45 31 Laboratorium Hallepoort Fax: 02 535 46 56 Hoogstraat 322 E-mail: haemophilus@stpierre-bru.be 1000 Brussel 1. Overzicht van de activiteiten:
Nadere informatieEuropean Antimicrobial Resistance Surveillance Network. Belgische deelname (EARS Net) M. Goossens IPH/EPI REPORTS D/2011/2505/45
European Antimicrobial Resistance Surveillance Network (EARS Net) M. Goossens IPH/EPI REPORTS D/2011/2505/45 1 Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Volksgezondheid en Surveillance Juliette Wytsmanstraat,
Nadere informatieINHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL... 1 LIJST VAN TABELLEN EN FIGUREN... 2
INHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL... 1 LIJST VAN TABELLEN EN FIGUREN... 2 LUIK 1: ENTEROBACTER AEROGENES... 3 1- DEELNAME... 3 2- ENTEROBACTER AEROGENES (E. A.)... 4 3- MULTIRESISTENTE ENTEROBACTER AEROGENES (MREA)...
Nadere informatieOverzicht Aanlevering. Onbekende Codes
10:51 dinsdag, juli 21, 2015 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar Februari-2015 Aanlever ID 7594 Datum ingelezen 27/05/2015 Aantal patiënten 1208 Aantal isolaten 2056 Aantal isolaten
Nadere informatieFrapper fort et frapper vite
Antibacteriële therapie van volwassenen met sepsis Frapper fort et frapper vite Jeroen van der Hilst Internist-infectioloog Frapper fort et frapper vite Paul Ehrlich, address to the 17th International
Nadere informatieKlinische richtlijnen of hoe men PK/PD kan implementeren. Eerste deel: Doel en nut Hoe ontwikkelt men richtlijnen? Beperkingen
Klinische richtlijnen of hoe men PK/PD kan implementeren Eerste deel: Doel en nut Hoe ontwikkelt men richtlijnen? Beperkingen 5A-1 Wat is het doel van de richtlijnen? kwaliteit van de zorg verbeteren kosten-effectiviteit
Nadere informatieWat betekent antibioticaresistentie in de verpleeghuispraktijk
Wat betekent antibioticaresistentie in de verpleeghuispraktijk Paul Geels, arts-adviseur 24 januari 2018 Disclosure relevante belangen Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieAstrid Beckers Specialist ouderengeneeskunde Vivium Naarderheem
Astrid Beckers Specialist ouderengeneeskunde Vivium Naarderheem (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Nadere informatieAntibioticumbeleid in tijden van toenemende resistentie
Antibioticumbeleid in tijden van toenemende resistentie Kees Verduin, arts-microbioloog Laboratorium voor microbiologie en infectiepreventie, Amphia ziekenhuis, Breda Wat is het probleem? Antibioticum
Nadere informatieAntibiotica Resistentie van Uropathogene E. coli. bij huisartsen patiënten in de leeftijd van 1-100 jaar. E.Stobberingh, MINC 29 maart 2011
Antibiotica Resistentie van Uropathogene E. coli bij huisartsen patiënten in de leeftijd van 1-100 jaar E.Stobberingh, MINC 29 maart 2011 Antibiotica resistentie van uropathogene E.coli Is het een probleem?
Nadere informatieANALYSE EN TERUGKOPPELING VAN RESISTENTIECIJFERS. Matthijs Oyaert Supervisie: Apr. W. Laffut 15 mei 2012
ANALYSE EN TERUGKOPPELING VAN RESISTENTIECIJFERS Matthijs Oyaert Supervisie: Apr. W. Laffut 15 mei 2012 Inhoud Inleiding Vraagstelling Literatuur Conclusie n Duplicaat isolaten n Frequentie van analyse
Nadere informatieOverzicht Aanlevering
02:03 donderdag, december 01, 2016 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar April-2016 Aanlever ID 9348 Datum ingelezen 18/10/2016 Aantal patiënten 1188 Aantal isolaten 2025 Aantal
Nadere informatieUrineweginfecties: definitie en diagnostiek
Urineweginfecties: definitie en diagnostiek Isabel Leroux-Roels Klinisch bioloog, coördinator Team Infectiepreventie Informatieavond Urineweginfecties in het ziekenhuis Dinsdag 7 maart 2017 Overzicht Ziektelast
Nadere informatieSurveillance van multiresistente kiemen in Belgische ziekenhuizen:
Surveillance van multiresistente kiemen in Belgische ziekenhuizen: Enterobacter aerogenes en cloacae, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter baumannii en Pseudomonas aeruginosa tweede semester
Nadere informatieAangrijpingspunten van antibiotica in de prokaryoten. - Celwandsynthese - DNA, RNA en eiwitsynthese
Aangrijpingspunten van antibiotica in de prokaryoten - Celwandsynthese - DNA, NA en eiwitsynthese Dwarsdoorsnede celwand micro-organisme Gram-negatief Gram-positief Algemene mechanismen van antibioticum
Nadere informatieOVERZICHT BIJZONDER RESISTENTE MICRO-ORGANISMEN (BRMO)
OVERZICHT BIJZONDER RESISTENTE MICRO-ORGANISMEN (BRMO) 0-07 EEN TOENEMEND PROBLEEM? OVERZICHT BIJZONDER RESISTENTE MICRO-ORGANISMEN (BRMO) 0-07 INTRODUCTIE Doel rapportage Het doel van deze rapportage
Nadere informatieResistentieop uwic. Lennie Derde Internist-intensivist UMC Utrecht
Resistentieop uwic Lennie Derde Internist-intensivist UMC Utrecht lderde@umcutrecht.nl @Lennie333 Resistentie in Nederland Indeling van bacteriën G+ G- Coccen Staphylococcen Streptococcen Enterococcen
Nadere informatieSurveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen
Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2017 Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2017 Gegevens tot en met 2016 AUTEURS Els Duysburgh,
Nadere informatieStreptococcus pneumoniae
Het surveillanceprogramma werd tot en met mei 1993 door twee referentielaboratoria waargenomen. Sinds januari 1994 is alleen nog het Universitair Ziekenhuis van de K.U. Leuven nationaal referentielaboratorium
Nadere informatieampc Wat moet je ermee? Tobias Engel AIOS MMB
ampc Wat moet je ermee? Tobias Engel AIOS MMB S is goed (?) SDD kweek rectum: Enterobacter aerogenes, Piptazo gevoelig Advies MMB: Bij ernstige sepsis à Start meropenem (?????) BRMO MRSA VRE ESBL Carbapenemases
Nadere informatieDe superbacterie verlaat het ziekenhuis en komt naar u toe Wat gaat u doen? Wat kunt u doen?
De superbacterie verlaat het ziekenhuis en komt naar u toe Wat gaat u doen? Wat kunt u doen? Arend-Jan Meinders, internist-intensivist Resistente ziekenhuisbacteriën MRSA = Resistente S. aureus 30-40%
Nadere informatieUrineweginfecties (UWI s): Antibiotica en resistentie bij microorganismen
Urineweginfecties (UWI s): Antibiotica en resistentie bij microorganismen in verpleeghuizen - SNIV 2012 -, De Reehorst, Driebergen Dr. Ine Frénay, arts-microbioloog RLM Dordrecht- Gorinchem 1 Indeling
Nadere informatieDisclosure slide. (potentiële) belangenverstrengeling. Geen
BRMO Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieVerenso richtlijn urineweginfecties. Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog
Verenso richtlijn urineweginfecties Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog Inhoud Aspecifieke ziektepresentatie algoritme Asymptomatische bacteriurie Verwekkers Casus 84-jarige vrouw VG/ DM2, hypertensie,
Nadere informatieResistentie. Toegespitst naar onze regio. Een internationaal probleem
Resistentie Toegespitst naar onze regio Een internationaal probleem 19 e Grande Conférence Verona 2013 Indeling bacteriën Indeling bacteriën Coccen Staven Gram positief Staphylococcen Streptococcen Pneumococ
Nadere informatieOverzicht Aanlevering. Onbekende Codes
01:45 maandag, februari 09, 2015 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar September-2014 Aanlever ID 7337 Datum ingelezen 02/02/2015 Aantal patiënten 1158 Aantal isolaten 2002 Aantal
Nadere informatieRichtlijn: Doelmatig gebruik van antibiotica bij urinaire infecties
Richtlijn: Doelmatig gebruik van antibiotica bij urinaire infecties Cystitis zonder complicaties Gecompliceerde cystitis Acute pyelonefritis Gecompliceerde pyelonefritis Prostatitis 5C-1 Cystitis bij de
Nadere informatieOverzicht Aanlevering. Onbekende Codes
04:43 donderdag, oktober 09, 2014 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar Februari-2014 Aanlever ID 6858 Datum ingelezen 11/07/2014 Aantal patiënten 1202 Aantal isolaten 2194 Aantal
Nadere informatieStreptococcus pneumoniae
Het surveillanceprogramma werd tot en met mei 1993 door twee referentielaboratoria waargenomen. Sinds januari 1994 is alleen nog het Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg te Leuven nationaal referentielaboratorium
Nadere informatieGegeven Onbekende waarde Aantal Soort. AFDELING E_EZG3 2 monsters 1 1 10E081574-1.1 1 1 10E082902-1.2 1 1 10E079812-1.2 1 1 10E084583-1.
Aanlevering Lab-code Maand Juli Jaar Aanlevering-D Datum -- Onbekende sleutelwaarden Gegeven Onbekende waarde Aantal oort AFDELNG E_EZG monsters Totaal Overzichten #solaten #solaten #Patienten #Patienten
Nadere informatieSurveillance septicemieën in Belgische ziekenhuizen
Surveillance septicemieën in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2014 Surveillance gegevens 2000 2014 Minimale ziekenhuis gegevens 2000-2012 OD Volksgezondheid en Surveillance Dienst: Zorginfecties en antimicrobiële
Nadere informatieBijlage B4. Werken aan de start. Freek Bucx
Bijlage B4 Werken aan de start Freek Bucx Inhoud Tabel B4.1... 3 Tabel B4.2... 5 Tabel B4.3... 6 Tabel B4.4... 7 Tabel B4.5... 8 Tabel B4.6... 9 Tabel B4.7... 10 Tabel B4.8... 11 Tabel B4.9... 12 Tabel
Nadere informatieDoorlooptijden voor ontvangst, verzending en reactie lab per bestand
01:09 dinsdag, januari 16, 2018 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar September-2017 Aanlever ID 11242 Datum ingelezen 22/11/2017 Aantal patiënten 1266 Aantal isolaten 2092 Aantal
Nadere informatieOverzicht Aanlevering. Onbekende Codes
01:40 vrijdag, januari 22, 2016 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar Juni-2015 Aanlever ID 8052 Datum ingelezen 18/11/2015 Aantal patiënten 1037 Aantal isolaten 1786 Aantal isolaten
Nadere informatie7 Streptococcen surveillance Rubriekhouder: Mw. dr. E. E. Stobberingh, SWAB ( )
7 Streptococcen surveillance Rubriekhouder: Mw. dr. E. E. Stobberingh, SWAB (2011-2012) Inleiding Streptococcus haemolyticus, ook S, pyogenes genoemd, behoort tot de commensale keelflora, maar is ook de
Nadere informatieBijlage B4. Eerste treden op de arbeidsmarkt. Freek Bucx
Bijlage B4 Eerste treden op de arbeidsmarkt Freek Bucx Inhoud Tabel B4.1... 3 Tabel B4.2... 4 Tabel B4.3... 5 Tabel B4.4... 6 Tabel B4.5... 7 Tabel B4.6... 8 Bijlage B4 Eerste treden op de arbeidsmarkt
Nadere informatieOverzicht Aanlevering. Onbekende Codes
01:37 vrijdag, januari 22, 2016 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar April-2015 Aanlever ID 8050 Datum ingelezen 18/11/2015 Aantal patiënten 1120 Aantal isolaten 1889 Aantal isolaten
Nadere informatieSurveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen
Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2016 Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2016 Gegevens tot en met 2015 AUTEURS Els Duysburgh,
Nadere informatieUrineweginfecties. Suzanne Geerlings internist-infectioloog AMC
Urineweginfecties Suzanne Geerlings internist-infectioloog AMC Inhoud met patiëntvoorbeelden Diagnostiek Resistentie Behandeling Pathogenese Preventie Diagnostiek In ziekenhuis: urinesediment en kweek
Nadere informatieFase 1.3. Lichamelijke en psychische effecten van kortcyclische arbeid op de mens
Fase 1.3. Lichamelijke en psychische effecten van kortcyclische arbeid op de mens 1 Doel Doel van dit instrument is inzicht bieden in de prevalentie (mate van voorkomen) en de effecten van kortcylische
Nadere informatieVolume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg
Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan direct aan. Volume: 0-49 zendingen
Nadere informatieKwaliteitsbeoordeling van antibioticagebruik in de huisartsenpraktijk en in een huisartsenwachtpost
Kwaliteitsbeoordeling van antibioticagebruik in de huisartsenpraktijk en in een huisartsenwachtpost Niels Adriaenssens, 1,3 Stefaan Bartholomeeusen, 2 Philippe Ryckebosch, 1 Samuel Coenen 1,3 1 Centrum
Nadere informatieJacqueline van Diermen Praktijkverpleegkundige Vivium Naarderheem
Jacqueline van Diermen Praktijkverpleegkundige Vivium Naarderheem (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Nadere informatieOverzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018)
Overzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018) Klinische verschijnselen Aspecifieke klachten en symptomen bij kwetsbare ouderen kunnen niet worden toegeschreven aan een
Nadere informatieDoorlooptijden voor ontvangst, verzending en reactie lab per bestand
12:49 donderdag, juli 27, 2017 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar Januari-2017 Aanlever ID 10690 Datum ingelezen 29/06/2017 Aantal patiënten 1156 Aantal isolaten 2026 Aantal
Nadere informatieWoonzorginfecties: praktisch beleid Urineweginfecties in WZC
Woonzorginfecties: praktisch beleid Urineweginfecties in WZC Symposium CRAGT, 15 december 2012 Katrien Latour Rue Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussels Belgium T +32 2 642 51 11 F +32 2 642 50 01 email:
Nadere informatieAanbeveling voor goede. medische praktijkvoering
Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering Cystitis bij de vrouw Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen vzw Berchem, 2000 T. Christiaens L. Callewaert A. De Sutter P. Van Royen De auteurs
Nadere informatieOverzicht Aanlevering. Onbekende Codes
01:45 maandag, februari 09, 2015 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar Oktober-2014 Aanlever ID 7338 Datum ingelezen 02/02/2015 Aantal patiënten 1266 Aantal isolaten 2301 Aantal
Nadere informatieZorginfecties en antibioticagebruik bij kwetsbare ouderen
Zorginfecties en antibioticagebruik bij kwetsbare ouderen 38ste Wintermeeting Oostende 27 Februari 2015 Latour K, Jans B Rue Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussels Belgium T +32 2 642 57 62 email: katrien.latour@wiv-isp.be
Nadere informatieStreptococcus pneumoniae
Referentielaboratorium Gegevens van het Referentielaboratorium Dr. J. VERHAEGEN U.Z. - Leuven - Microbiologie Herestraat, 49 3000 Leuven Tel. : 016/34.70.73 Fax : 016/34.79.31 E-mail : Jan.verhaegen@uz.kuleuven.ac.be
Nadere informatieINHOUDSTAFEL LIJST VAN TABELLEN EN FIGUREN
INHOUDSTAFEL 1. Deelname 2 2. Enterobacter aerogenes 3 3. Multiresistente Enterobacter aerogenes (MREA) 4 3.1. Definitie van MREA 4 3.2. Aantal MREA-stammen per ziekenhuis 4 3.3. Resistentiecijfer 4 3.4.
Nadere informatieDoorlooptijden voor ontvangst, verzending en reactie lab per bestand
01:09 dinsdag, januari 16, 2018 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar Augustus-2017 Aanlever ID 11241 Datum ingelezen 22/11/2017 Aantal patiënten 1149 Aantal isolaten 1904 Aantal
Nadere informatie20 e Grande Conférence Istanbul 2014
Hoezo BMO? dr. N.L.A.. (Niek) Arents, arts-microbioloog, Stichting PAMM 20 e Grande Conférence Istanbul 2014 BMO Bijzonder esistent Micro-Organisme 20 e Grande Conférence Istanbul 2014 bacteriële resistentie
Nadere informatie3 e Post EAUN Meeting
3 e Post EAUN Meeting Carmen Sommers Verpleegkundig Specialist Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Urineweginfecties Urineweginfecties Definitie urineweginfectie Bacteriurie Een bacteriurie is slechts de aanwezigheid
Nadere informatieDe dipslide voor het aantonen van urineweg infecties
De dipslide voor het aantonen van urineweg infecties Wanneer moet er getest worden op urineweg infecties? Kinderen. (altijd) Mannen. (altijd) Alle gehospitaliseerde en recent gehospitaliseerde patiënten.
Nadere informatieURINEWEGINFECTIE ONDER DE LOEP GENOMEN
2 e Post EAUN Meeting URINEWEGINFECTIE ONDER DE LOEP GENOMEN Hanny Cobussen-Boekhorst, RN, M-ANP UMC St Radboud, Nijmegen INHOUD Inleiding Microbiologie Urineweg infecties Ongecompliceerde UWI + behandeling
Nadere informatieAntimicrobiele geneesmiddelen: gevoeligheid en resistentie
Folia veterinaria Antimicrobiele geneesmiddelen: gevoeligheid en resistentie Antibacteriële geneesmiddelen zijn dikwijls onmisbaar in de diergeneeskundige praktijk, maar hun efficaciteit kan ernstig aangetast
Nadere informatieTrichomonas vaginalis, ontmaskering van een onderschatte pathogeen? Philippe Willems Promotor: Dr. R. Cartuyvels
Trichomonas vaginalis, ontmaskering van een onderschatte pathogeen? Philippe Willems Promotor: Dr. R. Cartuyvels Laboratoriumdiagnostiek T. vaginalis Inleiding Literatuurstudie: opties laboratoriumdiagnostiek
Nadere informatieEuropese feestdagen 2019
Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 01-02
Nadere informatieSurveillance van multiresistente kiemen in Belgische ziekenhuizen:
Surveillance van multiresistente kiemen in Belgische ziekenhuizen: Enterobacter aerogenes en cloacae, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter baumannii en Pseudomonas aeruginosa Eerste semester
Nadere informatieAntimicrobial stewardship balans
Franky Buyle, pharmd, phd Apotheek Multidisciplinair Infectie Team Hebben we nood aan een nationale infectiologie-gids? 12 maart 2019 VZA PUO Franky.buyle@uzgent.be Antimicrobial stewardship balans INDIVIDU
Nadere informatieEuropese feestdagen 2018
Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03
Nadere informatieTarieven Europa: staffel 1
Tarieven Europa: staffel 1 Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan
Nadere informatieDoorlooptijden voor ontvangst, verzending en reactie lab per bestand
01:19 vrijdag, maart 23, 2018 1 Overzicht Aanlevering Laboratorium code ISIS005 Maand - Jaar December-2017 Aanlever ID 11650 Datum ingelezen 15/02/2018 Aantal patiënten 1267 Aantal isolaten 2304 Aantal
Nadere informatieANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.9.2018 COM(2018) 651 final ANNEX BIJLAGE bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de werking van Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing
Nadere informatieBeheersen van BRMO in de regio
Beheersen van BMO in de regio Miriam Beerens specialist ouderengeneeskunde Laura van Dommelen arts-microbioloog Danielle van Oudheusden arts infectieziektebestrijding Marjolijn Wegdam- Blans arts-microbioloog
Nadere informatieLOWER RESPIRATORY TRACT INFECTIONS IN ADULTS: A CLINICAL DIAGNOSTIC STUDY GENERAL PRACTICE
LOWER RESPIRATORY TRACT INFECTIONS IN ADULTS: A CLINICAL DIAGNOSTIC STUDY IN GENERAL PRACTICE A.W. Graffelman LOWER RESPIRATORY TRACT INFECTIONS IN ADULTS: A CLINICAL DIAGNOSTIC STUDY IN GENERAL PRACTICE
Nadere informatie1 1 12E E Escherichia coli Klebsiella pneumoniae
Aanlevering Lab-code ISIS005 Maand September Jaar 2012 Aanlevering-ID 5616 Datum 24-10-2012 Totaal Overzichten #Isolaten ISIS #Isolaten #Patienten ISIS #Patienten 1832 1832 1151 1151 Samenvatting Bijzondere
Nadere informatieArbeidsmarkt allochtonen
Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Arbeidsmarkt allochtonen Samenvatting 1.176 werkzoekende allochtone Kempenaren (2012) vaak man meestal
Nadere informatieDe klinisch apotheker op een chirurgische dienst
De klinisch apotheker op een chirurgische dienst CASUÏSTIEK Apr. Karolien Walgraeve Symposium klinische farmacie 5 oktober 2013 OVERZICHT Casusvoorstelling Farmaceutisch probleem Fluconazole Tigecycline
Nadere informatieNieuwe behandelingsopties HCV. Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam
Nieuwe behandelingsopties HCV Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosure Sophie Willemse (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Wat gaat
Nadere informatieALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 26 november 2010
ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 26 november 2010 Meer personen op de arbeidsmarkt in de eerste helft van 2010. - Nieuwe cijfers Enquête naar de Arbeidskrachten, 2 de
Nadere informatieEuropese feestdagen 2017
Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03 Denemarken
Nadere informatieSamenvatting van de standaard Urineweginfecties (tweede herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap
voor de praktijk Samenvatting van de standaard Urineweginfecties (tweede herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap B.van Pinxteren, S.M.van Vliet, Tj.Wiersma en A.N.Goudswaard Zie ook de artikelen
Nadere informatieBRMO. Bijzonder Resistent Micro-Organisme. dr. M.C.A. Wegdam-Blans, arts-microbioloog, Stichting PAMM. Bedside teaching 18 NOV 2014
BMO Bijzonder esistent Micro-Organisme dr. M.C.A. Wegdam-Blans, arts-microbioloog, Stichting PAMM Bedside teaching 18 NOV 2014 Hoezo BMO? Bedside teaching 18 NOV 2014 bacteriële resistentie zieken huis
Nadere informatieKortcyclische arbeid, Op de teller!
Kortcyclische arbeid, Op de teller! 1 Doel Doel van dit instrument is inzicht bieden in de prevalentie (mate van voorkomen) en de effecten van kortcylische arbeid. Dit laat toe een duidelijke definiëring
Nadere informatieSneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie
Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Andrea Bruning, MD PhD AIOS Medische Microbiologie Overzicht Introductie - Point-of-care
Nadere informatieDIENST ZORGINFECTIES. Surveillance van antibioticaresistente bacteriën in Belgische ziekenhuizen: Jaarrapport 2015
$$ DIENST ZORGINFECTIES Surveillance van antibioticaresistente bacteriën in Belgische ziekenhuizen: Jaarrapport 215 Surveillance van antibioticaresistente bacteriën In Belgische ziekenhuizen: Jaarrapport
Nadere informatieSurveillance van multiresistente kiemen in Belgische ziekenhuizen:
Surveillance van multiresistente kiemen in Belgische ziekenhuizen: Enterobacter aerogenes en cloacae, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter baumannii en Pseudomonas aeruginosa eerste semester
Nadere informatieStreptococcus pneumoniae
Nationaal Referentiecentrum Coördinaten van het Referentielaboratorium Dr. J. VERHAEGEN U.Z. - Leuven - Microbiologie Herestraat, 49 3000 Leuven Tel. : 016/34.70.73 Fax : 016/34.79.31 E-mail : Jan.verhaegen@uzleuven.be
Nadere informatieGegeven Onbekende waarde Aantal Soort
Aanlevering Lab-code ISIS005 Maand Augustus Jaar 2013 Aanlevering-ID 6408 Datum 21-11-2013 Onbekende sleutelwaarden Gegeven Onbekende waarde Aantal Soort ORGANISME =aecspp? 1 isolaten ORGANISME =agns?
Nadere informatieTarieven Europa: staffel 1
Tarieven Europa: staffel 1 Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan
Nadere informatieDecreasing rates of major lower-extremity amputation in people with diabetes but not in those without : a nationwide study in Belgium
Decreasing rates of major lower-extremity amputation in people with but not in those without : a nationwide study in Belgium Samenvatting van de resultaten gepubliceerd in Diabetologia (het artikel is
Nadere informatieStreptococcus pneumoniae
Nationaal Referentiecentrum Coördinaten van het Referentielaboratorium Dr. J. VERHAEGEN U.Z. - Leuven - Microbiologie Herestraat, 49 3000 Leuven Tel. : 016/34.70.73 Fax : 016/34.79.31 E-mail : Jan.verhaegen@uzleuven.be
Nadere informatieMicrobiologie en Urineweginfectie. Joost Hopman, arts-microbioloog, Hoofd HIP
Microbiologie en Urineweginfectie Joost Hopman, arts-microbioloog, Hoofd HIP Resistentie 2010: Kind 16 jaar, verlamming na trauma Rec. UWI Opname Co-trimoxazol, Augmentin, Ciprofloxacine Klebsiella pneumoniae
Nadere informatieCitation for published version (APA): Knottnerus, B. J. (2012). Uncomplicated urinary tract infections in general practice
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Uncomplicated urinary tract infections in general practice Knottnerus, B.J. Link to publication Citation for published version (APA): Knottnerus, B. J. (2012). Uncomplicated
Nadere informatieZinvol rapporteren in microbiologie : EUCAST. J. Van Eldere
Zinvol rapporteren in microbiologie : EUCAST J. Van Eldere Inhoud Gevoeligheidsbepalingen in microbiologie Breakpoints en MIC s De oude NCCLS/CLSI en Europese nationale breakpoints PK/PD als objectief
Nadere informatieTDM van betalactam antibiotica op de IC: toekomstmuziek
TDM van betalactam antibiotica op de IC: toekomstmuziek Jan J. De Waele MD PhD Surgical ICU Ghent University Hospital Ghent, Belgium. Jan.DeWaele@UGent.be @CriticCareDoc TDM OUTCOME Agenda Het concept
Nadere informatieEindverslag regioproject: BRMO in huisartspraktijken in Rotterdam; een analyse op wijk- en praktijkniveau
Eindverslag regioproject: BRMO in huisartspraktijken in Rotterdam; een analyse op wijk- en praktijkniveau GGD Rotterdam - Rijnmond 1 juni 2018 Auteurs: Maaike Honsbeek, MSc Dr. Hélène Voeten Dr. Ellen
Nadere informatienr. 811 van TOM VAN GRIEKEN datum: 10 augustus 2015 aan JO VANDEURZEN Kinderbijslag - Kinderen die worden opgevoed in het buitenland
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 811 van TOM VAN GRIEKEN datum: 10 augustus 2015 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Kinderbijslag - Kinderen die worden opgevoed in het buitenland
Nadere informatieEpidemiologische enquête : Acinetobacter baumannii en Pseudomonas aeruginosa in acute ziekenhuizen in België
MONT- GODINNE Epidemiologische enquête : Acinetobacter baumannii en Pseudomonas aeruginosa in acute ziekenhuizen in België Gegevens voor 2008 B. Jans, Prof. Y. Glupczynski IPH/EPI REPORTS Nr. 2009 57 Depotnummer:
Nadere informatiechapter TWELVE Nederlandse samenvatting
chapter TWELVE Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING TWELVE Bacteriurie, de aanwezigheid van bacteriën in de urine, is een veel voorkomende bevinding bij vrouwen. Bacteriurie wordt onderverdeeld
Nadere informatieGegeven Onbekende waarde Aantal Soort. ORGANISME =U_encspp? 5 isolaten ORGANISME >agps 4 isolaten ORGANISME mycboa 1 isolaten E
Aanlevering Lab-code ISIS005 Maand December Jaar 2013 Aanlevering-ID 6538 Datum 28-01-2014 Onbekende sleutelwaarden Gegeven Onbekende waarde Aantal Soort ORGANISME =U_encspp? 5 isolaten ORGANISME >agps
Nadere informatieDIENST ZORGINFECTIES. Surveillance van antibioticaresistente bacteriën in Belgische ziekenhuizen: Jaarrapport 2014
$$ DIENST ZORGINFECTIES Surveillance van antibioticaresistente bacteriën in Belgische ziekenhuizen: Jaarrapport 214 Surveillance van antibioticaresistente bacteriën In Belgische ziekenhuizen: Jaarrapport
Nadere informatie