Invloed van landelijke ontwikkelingen op de positie van peuterspeelzalen.

Transcriptie

1 Betreft Peuterspeelzaalwerk 2007 in de gemeente Stein Vergaderdatum Gemeenteblad 2006/83 Agendapunt 15 Voorstel De gemeenteraad wordt voorgesteld: Gelet op het vorenstaande wordt voorgesteld akkoord te gaan met een maximale subsidie peuterspeelzalen voor het hele jaar 2007 van ,-- en genoemde actiepunten te laten uitvoeren. Daartoe op de A-lijst een extra bijdrage opnemen van ,- Inleiding In november 2005 heeft de Raad het peuterspeelzaalbeleid voorlopig vastgesteld. Naast de algemene keuze dat peuterspeelzaalwerk als basisvoorziening gezien wordt zijn er keuzes gemaakt ten aanzien van het ambitieniveau, algemene regels, door gemeente te bepalen locaties en spreiding, jaarlijks vast te stellen ouderbijdrage en de uitvoerende organisatie voor Tevens is afgesproken dat in 2006 bezien wordt hoe hoog de subsidie voor de komende jaren zou moeten zijn en of aanpassingen van spreiding, locatie en capaciteit nodig zijn. Het is raadzaam een aantal landelijke en regionale ontwikkelingen alsmede de voortgang van de realisatie Brede school in de kern Stein, te betrekken bij de in de toekomst voor de peuterspeelzalen te maken keuzes. Daarom dat in dit voorstel beargumenteerd wordt dat het te prefereren is om 2007 als overgangsjaar te zien voor de peuterspeelzalen en wordt dienovereenkomstig een voorstel gedaan voor de exploitatie en hoogte van de subsidie peuterspeelzalen Argumentatie Invloed van landelijke ontwikkelingen op de positie van peuterspeelzalen. Tal van landelijke ontwikkelingen hebben de laatste jaren hun positieve invloed gehad op het peuterspeelzalenwerk. Met name de landelijke ontwikkelingen en stimulansen inzake integraal jeugdbeleid en het onderwijsachterstandenbeleid, met voor en vroegschoolse educatie (VVE), hebben de verdere professionalisering en kwaliteitsverbetering in het peuterspeelzalenwerk en hun positie in relatie met andere welzijnsterreinen versterkt. Die invloed heeft zich ook in het peuterspeelzaalwerk van Stein gemanifesteerd, hetgeen o.a. tot uitdrukking is gekomen in de door uw Raad vastgestelde beleidsvisie peuterspeelzaalwerk Van recente datum gelden de Wet Kinderopvang (WK), de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en de regeling inzake de verplichting van de basisscholen om voor - en naschoolse opvang te gaan aanbieden aan hun leerlingen. Vooralsnog moet ervan uitgegaan worden dat de laatst genoemde regeling op 1 augustus 2007 zal ingaan.

2 Ten aanzien van de WMO staan de peuterspeelzalen voor de vraag welke plek ze innemen in de keten wonen, welzijn, zorg en veiligheid en welke toegevoegde waarde zij daaraan kunnen bieden. Zelf zullen de speelzalen meer als in het verleden moeten leren duidelijk te maken welke toegevoegde waarde en kwaliteit zij weten te bieden. Maar zeker ook de invoering van de opvangverplichting door basisscholen zal consequenties hebben voor de positie van de peuterspeelzalen. Zijn zij partner om de opvangfunctie mee vorm te geven? Is hun toekomst beter verzekerd als zij onder het bevoegd gezag van een schoolbestuur vallen? Hoe komt hun relatie met de kinderopvang eruit te zien? Is er binnen de stichtingen voor kinderopvang nog plaats voor het peuterspeelzalenwerk en zal er dienovereenkomstig een ontvlechting van het peuterspeelzalenwerk plaats gaan vinden? Het zijn maar enkele van de vele vragen, waarmee de peuterspeelzalen in de komende periode te maken zullen krijgen. De peuterspeelzalen werken in een veld dat aan veranderingen onderhevig is. Gelukkig hebben de peuterspeelzalen in het verleden reeds aangetoond dat ze vele veranderingen goed kunnen doorstaan mits respijt gegeven wordt om op (maatschappelijke) ontwikkelingen te kunnen inspelen. Kinderopvang in beweging. Dagelijks maken zo n kinderen gebruik van een vorm van kinderopvang in ruim kindercentra. Uitbreiding van het aantal kinderopvangplaatsen en de kwaliteit van kinderopvang hebben de laatste jaren hoog op de politieke agenda gestaan. Sinds 1 januari 2005 is de Wet kinderopvang van kracht. De overheid ziet kinderopvang als een verantwoordelijkheid van ouders, werkgevers en het Rijk. Het kabinet heeft nieuwe voorstellen gedaan die betrekking hebben op de financiering en kwaliteit van kinderopvang die van invloed kunnen worden op het toekomstige beleid van het peuterspeelzalenwerk; De huidige beleidsregels over de kwaliteit krijgen een wettelijke basis in de Wet kinderopvang. Inmiddels in het voorstel bij de Tweede Kamer ingediend en is de beoogde ingangsdatum 1 januari Aangezien onze gemeente peuterspeelzalenwerk als basisvoorziening aanmerkt kan dit gevolgen hebben voor het toekomstige kwaliteitsniveau. De verplichting voor de scholen om voor - en naschoolse opvang in het schooljaar 2007/2008 te verzorgen is goedgekeurd door de ministerraad. In de relatie die het peuterspeelzalenwerk heeft met het onderwijs wordt dit hiernavolgend verder uitgewerkt. Het wetsvoorstel over de bijdrage in de kosten van kinderopvang bij werkeloosheid is goedgekeurd door de ministerraad. Dit voorstel moet in relatie gezien worden met maatregelen van de ministerraad voor betaalbare kinderopvang. Als de werkgeversbijdrage kinderopvang per 1 januari 2007 verplicht wordt kunnen ouders er zeker van zijn dat ze voldoende tegemoetkoming krijgen in de kosten kinderopvang. Het voordeel kan bij een gezinsinkomen van anderhalf modaal bij twee kinderen die drie dagen naar de dagopvang gaan oplopen tot 2.200,-- per jaar. In de Wet kinderopvang in 2005 is destijds vastgelegd dat alle partijen gezamenlijk de kosten voor kinderopvang betalen. Dit zou in 2008 voor 90% van alle werknemers moeten zijn geregeld. Uit recent onderzoek blijkt echter dat momenteel ruim eenderde van alle werknemers onvoldoende of geen bijdrage voor kinderopvang van hun werkgever ontvangen. Daarom heeft het kabinet onlangs in juni besloten per 1 januari 2007 de werkgeversbijdrage verplicht te stellen. Ongetwijfeld zullen deze maatregelen een positief effect hebben op de afname van hele en halve dagopvang hetgeen van invloed kan zijn op de capaciteitsvraag peuterspeelzalen. Begin dit jaar schrijft Minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid nog in een brief aan de Tweede Kamer dat hij verwacht dat het extra geld dat het kabinet dit jaar in de 2

3 kinderopvang stopt, zal leiden tot een toename van het gebruik van de opvang. Kinderopvang wordt voor alle inkomensgroepen goedkoper dan vóór de invoering van de WK in Daarbij komt dat de economie zich herstelt en de werkgelegenheid weer groeit. De minister heeft signalen ontvangen van ondernemers in de kinderopvang van een aantrekkende vraag. Inspanningsverplichting scholen voor de organisatie van voor en naschoolse opvang. Vanaf 1 augustus 2007 zijn alle basisscholen verplicht een goede aansluiting met de kinderopvang te regelen als ouders daarom vragen. Dat biedt niet alleen kinderopvangorganisaties een kans nieuwe klanten te werven het biedt ook peuterspeelzalen een kans nieuwe samenwerkingsallianties aan te gaan. April jl. informeerde het kabinet de Tweede Kamer over de verdere uitwerking van de motie Aartsen/Bos. Het is aan de scholen te bepalen op welke wijze de opvang zal worden geregeld. Zo is samenwerking met kinderopvangorganisaties mogelijk of gaan scholen nadrukkelijk proberen peuterspeelzalen te koppelen aan de basisscholen? Het is voor de scholen een verplichting de wensen van ouders te inventariseren en in overleg met de ouders (medezeggenschapsraden) tot een keuze te komen waarin uiteindelijk het schoolbestuur definitieve keuzes maakt. Het moge duidelijk zijn dat daar waar de verantwoordelijkheid gelegd is nl. bij de scholen deze hierin nog een lange weg te gaan hebben. Het is aan de peuterspeelzalen zelf te beoordelen of zij gesprekspartner hierin willen zijn. Het is in het belang van de gemeente om in het kader van een zo n optimaal mogelijk peuterspeelzalenbeleid voor de toekomst met deze ontwikkeling rekening te houden. Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Gemeenten worden zoals uw Raad weet op 1 januari 2007 met de nieuwe wet WMO, verantwoordelijk voor de maatschappelijke ondersteuning. Maatschappelijke ondersteuning omvat activiteiten die het mensen mogelijk maken om mee te doen in de samenleving. Dat kan bijvoorbeeld met vrijwilligerswerk en mantelzorg, maar ook met goede informatie en advies, opvoedingsondersteuning, waarbij peuterspeelzalen een rol kunnen vervullen en huishoudelijke hulp. Het begrip maatschappelijke ondersteuning is in de Wmo zoals u weet verwoord in negen prestatievelden waarbinnen de gemeente zelf de accenten legt. Onze gemeente heeft hierbij gekozen voor het prestatieveld hulp bij het huishouden. Dit heeft momenteel de volle aandacht. Het prestatieveld preventie en gerichte ondersteuning jeugdigen hetgeen van invloed kan zijn op het peuterspeelzalenwerk komt het volgend jaar aan de orde wanneer duidelijkheid bestaat over de structuurschets sociale ontwikkeling per kern. Regionale ontwikkelingen. Van de 8 peuterspeelzalen binnen onze gemeente, waarvan er nog 2 zelfstandig zijn, worden er 6 geëxploiteerd door stichting De Kleine Burcht. Uw Raad heeft in november 2005 besloten zeker voor een jaar de exploitatie door De Kleine Burcht te continueren met toepassing van een combinatie van ambitieniveau 1 en 2. Na een turbulente periode bij De Kleine Burcht wordt nu gewerkt aan rust en stabiliteit. Werkprocessen worden gestabiliseerd en zorg gaat uit naar betere in- en externe samenwerking. Uit een overleg met De Kleine Burcht blijkt dat de exploitatieresultaten van de peuterspeelzalen, over de eerste 7 maanden, een beeld te zien geven op grond waarvan een negatief eindresultaat over 2006 verwacht wordt. Met name komt dit voort uit een niet tijdig gerealiseerde afbouw van de personeelslasten hetgeen nodig was naar aanleiding van de keuze die onze gemeente gemaakt heeft een combinatie te maken tussen ambitieniveau 1 en 3

4 2, daarnaast blijkt het voor de stichting moeilijk te zijn om voldoende vrijwilligers te kunnen inzetten. Om toch aan het vereiste kwaliteitsniveau te moeten voldoen worden daardoor extra personeelskosten gemaakt. Op grond van de aanbieding van De Kleine Burcht en de opdracht die hierop gegeven is zal geen verdere afrekening plaatsvinden. Het is te prematuur om van de stichting te verwachten dat nu reeds uitspraken gedaan worden welke strategische keuzes er gemaakt zullen worden voor de langere termijn. Blijft de stichting zelfstandig, wordt samenwerking gezocht met collega ondernemers in de provincie of komt er een regionale samenwerking tussen vier partijen; welzijn, onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzalen? Duidelijk is wel dat de positie van de peuterspeelzalen die de stichting in Sittard-Geleen exploiteert zal veranderen. Twee maanden geleden nl. hebben de stichtingen Partners in Welzijn (PIW), Spelenderwijs en De Kleine Burcht een intentieverklaring getekend waaruit blijkt dat partijen een overdracht van voorzieningen en activiteiten in het peuterspeelzalenwerk in de gemeente Sittard-Geleen nastreven met als doel te komen tot één organisatie van peuterspeelzalenwerk. Alle drie de partijen zullen een gelijke zeggenschap binnen het bestuur van de nieuwe organisatie krijgen. Er wordt uitgegaan van een juridische afwikkeling en een feitelijke samenvoeging van voorzieningen en activiteiten uiterlijk 1 januari Op grond van deze informatie heeft PIW inmiddels laten weten dat zij daarom geen partij meer willen zijn voor een eventuele exploitatie van de speelzalen in de gemeente Stein. De 3 e aanbieder in 2005, de heer en mevrouw van Wersch, hebben toen laten weten alleen de exploitatie te willen uitvoeren wanneer sprake is van ambitieniveau 2. De Kleine Burcht geeft aan dat met de keuze voor de positie van de speelzalen in Sittard- Geleen tevens een visie is gegeven op de positie van de overige speelzalen ressorterend onder de stichting. Tijdens het overleg met de stichting is er vanuit de gemeente op gewezen dat in 2005 de stichting geoffreerd heeft voor 2006 en 2007 en derhalve verwacht mag worden dat afhankelijk van de prijsonderhandeling 2007 de stichting ook voor 2007 een exploitatieopdracht zal aanvaarden. Feitelijk zal de prijsonderhandeling 2007 niet meer zijn dan het bereiken van overeenstemming over gewenste prijsindexeringen. Dit neemt niet weg dat in het belang van de speelzalen binnen onze gemeente spoedig een keuze gemaakt moet worden over hun positiebepaling in de toekomst. Lokale ontwikkelingen. Het Steinse peuterspeelzalenwerk is een onderdeel van het integrale jeugdbeleid van de gemeente. Naast de functie als basisvoorziening hebben de peuterspeelzalen een duidelijke positie in relatie met beleidssectoren zoals het onderwijs, de jeugdgezondheidszorg, de jeugdzorg en de kinderopvang. Peuterspeelzaalwerk en onderwijsbeleid, ontwikkeling Brede school. Verschillende onderdelen van het lokale onderwijs(achterstanden)beleid geven een rol en taakopdracht aan het peuterspeelzaalwerk. Deze taakopdracht is gericht op de overdacht van gegevens, de doorgaande ontwikkelingslijn en vindt binnen de gemeente concreet gestalte in de voor- en vroegschoolse educatie en de ontwikkeling van de Brede school. Het peuterspeelzaalwerk is onderdeel van de keten voor 0 tot 12 jarigen. Onder regie van de gemeente leveren de peuterspeelzalen samen met andere partners een wezenlijke bijdrage aan de keten rond 0-12 jarigen en het concept van een Brede school. In maart 2005 is de bestuursopdracht inzake een Brede schoolvisie vastgesteld. In de vergadering van februari 2006 heeft uw Raad besloten akkoord te gaan met de Brede 4

5 schoolvisie voor de kern Stein. Gelijktijdig is aan ons College opdracht gegeven een plan van aanpak op te stellen voor een verdere uitwerking van deze visie. Besloten is een brede schoolontwikkeling in gang te zetten die in eerste instantie gericht is op de doorgaande ontwikkelingslijn voor de doelgroep 0-12 jarigen. Dit sluit ook aan bij de hierboven omschreven inspanningverplichting die scholen hebben t.a.v. voor en naschoolse opvang. Het sluit ook aan bij de functie die peuterspeelzalen hebben in de voor en vroegschoolse educatie. Mede om die redenen zal de verdere inhoudelijke en gebouwelijke vertaling van de Brede school zich voornamelijk toespitsen op die voorzieningen die bij de ontwikkeling van deze doelgroep een elementaire rol vervullen. Anders gezegd het zal in het belang van de Brede schoolvisie zijn dat het peuterspeelzalenbeleid hierop is afgestemd. Overeenkomstig het stappenplan van de inhoudelijke ontwikkeling van de Brede school wordt hier via ingestelde werkgroepen, waarin ook de exploitant van de speelzalen De Kleine Burcht participeert, verder inhoud aan gegeven. Uitvoering van het Brede school concept is overeenkomstig de planning in ontwikkeling. Het behoeft geen betoog dat het raadzaam is eerst dan de verdere visie met betrekking tot het peuterspeelzalenbeleid te ontwikkelen wanneer hier meer duidelijkheid over bestaat hetgeen dit najaar verwacht wordt. Conclusie Landelijke ontwikkelingen binnen het basisonderwijs en de kinderopvang alsmede nieuwe wetgeving in het kader van maatschappelijke ondersteuning maken een heroverweging van het peuterspeelzalenbeleid en haar gemeentelijke positionering wenselijk. Het zijn met name de regionale en plaatselijke ontwikkelingen zoals hierboven geschetst die een spoedige heroverweging zelfs noodzakelijk maken. Echter gelet op de gegeven argumentatie was het voorleggen van een advies hieromtrent tot op dit moment niet mogelijk. Consequenties Vervolgstappen Op grond van de gegeven informatie wordt daarom geadviseerd achtereenvolgend als volgt te handelen; 1. Een contract voor 7 maanden af te sluiten met stichting De Kleine Burcht. 2. In overleg met De Kleine Burcht en besturen van de twee zelfstandige peuterspeelzalen de ouderbijdrage 2007 vaststellen. Uitgangspunt hierbij is 1.3 % indexeren. 3. De subsidiering van peuterspeelzalen t Speelheukske in Meers en Kerenshöfke in Stein continueren. 4. Op initiatief van de gemeente in overleg treden met de besturen van t Speelheukske en Kerenshöfke. 5. Op initiatief van de gemeente in overleg treden met de partijen die in Sittard-Geleen een intentie uitgesproken hebben voorzieningen en activiteiten van de peuterspeelzalen binnen deze gemeente in een organisatie onder te brengen. 6. Uiterlijk maart 2007 uw raad een advies voor te leggen inzake herziening peuterspeelzalenbeleid waarin minimaal is opgenomen; - Gemeentelijk vastgestelde visie, beleidskeuze, opdracht en randvoorwaarden peuterspeelzalen Stein, waaronder spreiding, locatie en capaciteit. - Organisatiestructuur, waaronder de positie twee zelfstandige peuterspeelzalen, -Financieringsstructuur 5

6 Financiële onderbouwing Financiën In 2005 heeft stichting De Kleine Burcht onze gemeente een offerte bijdrage peuterspeelzalen 2006 tot en met 2007 laten toekomen. Naast algemene uitgangspunten over aantal locaties en capaciteit was hier tevens in opgenomen dat; Stichting De Kleine Burcht garandeert gedurende de contractperiode de overeengekomen capaciteit. De bijdrage gemeente wordt uitgedrukt in een prijs per capaciteitsuur. Er vindt geen afrekening achteraf plaats. De looptijd van de overeenkomst is twee kalenderjaren. Indexering van de bijdrage gemeente gebeurt jaarlijks obv CPI van het CBS (basis januari 2006) Eens per jaar evalueren contractpartijen gezamenlijk actuele en toekomstige ontwikkeling op peuterspeelzaal gebied. Indien beide partijen overeenstemming bereiken, kunnen de geldende contractvoorwaarden jaarlijks worden bijgesteld aan de actuele situatie. Bij geen overeenstemming blijven de bestaande voorwaarden gelden. Aangezien De Kleine Burcht het gegeven dat de gemeente in eerste instantie gekozen heeft voor een opdracht van een jaar niet als ontbindende voorwaarde heeft opgenomen kan geconcludeerd worden dat wanneer prijsindexering wordt toegepast De Kleine Burcht ook voor 2007 de voorzieningen zal exploiteren. De gemeentelijke bijdrage voor 2006 is ,-- Op basis van een gedifferentieerde prijsindexering van personeelskosten, huisvestingskosten en algemene kosten zou dit op basis van onze berekening uitkomen op maximaal ,-- subsidie De Kleine Burcht en ,-- subsidie speelzalen Meers en Kerenshöfke. In de begroting is reeds struktureel opgenomen uit GOA middelen en in de basisbegroting. Dit betekent dat er voor ,-- aan extra middelen nodig zijn. Relevante beschikbare achtergrondinformatie A. Raadsvoorstel en raadsbesluit peuterspeelzalen d.d. november 2005 B. Raadsvoorstel en raadsbesluit Brede School d.d. februari 2006 Burgemeester en Wethouders, de Secretaris, de Burgemeester, Dict. PE/MJ 6