BESLUIT. Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 Nederlandse Mededingingsautoriteit BESLUIT Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Nummer 5440/8 Betreft zaak: 5440/Sensire&TZG - Vitras I. MELDING 1. Op 24 november 2005 heeft de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (hierna: de Raad) een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Stichting Sensire&TZG 1 voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Stichting Vitras. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 232 van 30 november Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. II. PARTIJEN 2. Stichting Sensire&TZG (hierna: Sensire&TZG) is een stichting naar Nederlands recht. Sensire&TZG verleent diensten op het gebied van thuiszorg, intramurale AWBZ-zorg, dagverzorging en dagbehandeling, begeleiding, jeugdgezondheidszorg, kraamzorg, uitleen van hulpmiddelen, Advies, Instructie en Voorlichting (hierna: AIV) 2, voeding- en dieetadvisering, ergotherapie, thuisalarmering, cursussen, bemiddeling bij levering van andere diensten aan huis 3, camcare 4, maatschappelijk werk, maaltijdservice, revalidatie, kinderopvang, peuterspeelzalen en sociaal raadsliedenwerk. 3. Stichting Vitras (hierna: Vitras) is een stichting naar Nederlands recht. Vitras is een joint venture van Sensire&TZG en Stichting Icare. Vitras verleent diensten op het gebied van thuiszorg, bemiddeling bij alphahulp, AIV, voedingsvoorlichting en dieetadvisering, uitleen van 1 Voor de fusie tussen Stichting Sensire en Stichting Thuiszorg Groningen heeft de directeur-generaal van de Nederlandse Mededingingsautoriteit op 31 december 2004 in zaak 4295/Stichting Icare Sensire Thuiszorg Groningen goedkeuring verleend. 2 Advies, Instructie en Voorlichting, (AIV), is een vorm van kortdurende zorg, gekenmerkt door enkele consulten per cliënt en uitgevoerd door wijkverpleegkundigen van thuiszorginstellingen. 3 Hierbij kan worden gedacht aan diensten als kapper, kleding, pedicure, opticien en audicien aan huis. 4 Een telecare (via de televisie) methode waarbij zorgverlener en zorgvrager direct met elkaar in contact komen. 1 Openbare versie

2 verpleegartikelen en zorghulpmiddelen, begeleiding, jeugdgezondheidszorg (consultatiebureau), maatschappelijk werk, thuisalarmering, cursussen en bemiddeling van diensten aan huis. III. DE GEMELDE OPERATIE 4. Stichting Icare (hierna: Icare) en Sensire&TZG oefenen momenteel via de Stichting Sensicare (hierna: Sensicare) gezamenlijke zeggenschap uit over Vitras. De gemelde operatie betreft verkrijging van uitsluitende zeggenschap door Sensire&TZG over Vitras. Hiertoe zullen Icare en Sensire&TZG overeenkomen dat Icare al haar rechten en plichten jegens Sensicare en Vitras zal overdragen aan Sensire&TZG. De voornemens van partijen zijn vastgelegd in een door partijen bij de melding overgelegd concept van de vaststellingsovereenkomst tussen Stichting Icare, Stichting Sensire, Stichting Sensicare en Stichting Vitras van november IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 5. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat Sensire&TZG uitsluitende zeggenschap verkrijgen over Vitras. 6. Betrokken ondernemingen zijn Sensire&TZG en Vitras. 7. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING A. RELEVANTE MARKTEN Relevante productmarkten 8. De activiteiten van partijen overlappen op het gebied van thuiszorg, ondersteunende en activerende begeleiding, uitleen van hulpmiddelen, AIV, voedingsvoorlichting en dieetadvisering, jeugdgezondheidszorg, cursussen, thuisalarmering en maatschappelijk werk. 9. Op de activiteiten op het gebied van jeugdgezondheidszorg zal in het hiernavolgende niet nader worden ingegaan, aangezien op dit gebied, zoals is geconcludeerd in een eerdere zaak 5, feitelijk geen concurrentie mogelijk is. 5 Zie het besluit in de zaak 4295/Stichting Icare Sensire Thuiszorg Groningen, reeds aangehaald, punt Openbare versie

3 10. Partijen zijn, zoals gezegd, ook beide actief op het gebied van uitleen van hulpmiddelen 6, AIV, voedingsvoorlichting en dieetadvisering 7. Evenals in voorgaande besluiten 8 zal, gelet op de geringe omzetten 9, de sterke verbondenheid met thuiszorgactiviteiten en het feit dat er met betrekking tot deze activiteiten verschillende concurrenten actief zijn, tevens niet nader worden ingegaan op deze activiteiten. 11. De niet-awbz-gefinancierde activiteiten van partijen overlappen op het gebied van het aanbieden van cursussen, thuisalarmering, maatschappelijk werk en bemiddeling van diensten aan huis. Aangezien de gezamenlijke omzet van Sensire&TZG en Vitras op deze gebieden beperkt 10 is, zal in het vervolg van dit besluit evenmin nader worden ingegaan op deze activiteiten. 12. Op de activiteiten van partijen op het gebied van ondersteunende en activerende begeleiding zal, in navolging van eerdere besluiten 11, niet nader worden ingegaan, aangezien de posities van partijen op de mogelijke markt(en) voor ondersteunende en activerende begeleiding kunnen worden gezien als afgeleide van hun posities op de markten voor huishoudelijke verzorging en persoonlijke verzorging en verpleging. 13. De activiteiten van partijen overlappen tevens op het gebied van huishoudelijke verzorging, persoonlijke verzorging en verpleging. In het hiernavolgende zal op deze activiteiten nader worden ingegaan. 14. Thuiszorg omvat de in de AWBZ omschreven functies: verpleging, persoonlijke verzorging en huishoudelijke verzorging. 12 In recente besluiten 13 is uitgegaan van afzonderlijke 6 Uitleen van hulpmiddelen betreft het op indicatie gedurende een periode van maximaal 26 weken in bruikleen verstrekken aan een cliënt van een uitleenartikel. 7 Voedingsvoorlichting is preventief en dieetadvisering is met name curatief. De voorlichting en advisering worden gegeven door een diëtist. 8 Zie het besluit van 16 november 2005 in zaak 5186/Carint Reggeland, punt 17 en het besluit in de zaak 4295/Stichting Icare Sensire Thuiszorg Groningen, reeds aangehaald, punten 21 en Vergelijk het besluit in zaak 4295/Stichting Icare Sensire Thuiszorg Groningen, reeds aangehaald, punt 22. De omzetten van partijen zijn niet significant hoger dan destijds. 10 Vergelijk het besluit in zaak 4295/Stichting Icare Sensire Thuiszorg Groningen, reeds aangehaald, punt 25. De omzetten van partijen zijn niet significant hoger dan destijds. 11 Zie het besluit in zaak 5186/Carint Reggeland, reeds aangehaald, punt 20 en het besluit van 21 oktober 2005 in zaak 5171/Antaris Amstelrade Fontis, punt 30 e.v. 12 Zie beleidsregel II-624/III-803, definities extramurale zorg, 13 Zie het besluit van 18 augustus 2005 in zaak 4988/Oosterlengte Thuiszorg Groningen Sensire, punt 21 en het besluit in zaak 5186/Carint Reggeland, reeds aangehaald, punten 14 e.v. 3 Openbare versie

4 markten voor persoonlijke verzorging en verpleging enerzijds, en huishoudelijke verzorging anderzijds, aangezien sprake is van afwijkende concurrentieverhoudingen en de mogelijkheden tot aanbodsubstitutie beperkt zijn. 15. Evenals in de hiervoor genoemde besluiten wordt in het onderhavige geval uitgegaan van afzonderlijke markten voor huishoudelijke verzorging enerzijds en persoonlijke verzorging en verpleging anderzijds. Partijen zijn actief op beide markten. Relevante geografische markten 16. Sensire&TZG levert de persoonlijke verzorging en verpleging en huishoudelijke verzorging met name in de zorgkantoorregio s Groningen, Arnhem en Stedendriehoek en is verder beperkt actief in de zorgkantoorregio s Friesland, Drenthe, Zwolle, Flevoland, Midden IJssel, Utrecht en Zuid-Holland-Noord. Vitras is uitsluitend actief in de zorgkantoorregio Utrecht. 17. Partijen betogen dat de geografische markt voor thuiszorg, al dan niet opgesplitst in verpleging en persoonlijke verzorging enerzijds en huishoudelijke verzorging anderzijds, nationaal is gelet op de effecten van de moderniseringsoperatie van de AWBZ, zoals veel landelijk opererende toetreders, extramuralisering van de zorg en de groei van het aantal PGB 14 -houders. 18. Uit onderzoek in eerdere zaken 15 is evenwel gebleken dat er drempels bestaan voor spelers om vanuit het eigen werkgebied actief te worden in het werkgebied van een andere gevestigde speler. Voorts is gebleken dat de drempels om actief te worden in een andere zorgkantoorregio in vergelijking met toetreding tot een ander gebied binnen één en dezelfde zorgkantoorregio hoger zijn. Een specifieke drempel om toe te treden tot een andere zorgkantoorregio is gelegen in de financieringssystematiek van de AWBZ, die ertoe leidt dat zorgaanbieders moeilijk productieafspraken kunnen maken voor zorg aan cliënten buiten de eigen regio, aangezien zij productieafspraken moeten maken met het zorgkantoor in de regio waar zij statutair gevestigd zijn. 16 Evenals in eerdere besluiten 17 komt de Raad tot de conclusie dat er geen reden is om uit te gaan van geografische markten voor huishoudelijke verzorging en voor persoonlijke verzorging en verpleging die ruimer zijn dan de zorgkantoorregio. 14 PGB staat voor persoonsgebonden budget. 15 Zie bijvoorbeeld het besluit van 17 januari 2005 in zaak 4161/De Runne Kruiswerk Mark en Maas Thebe, punt 25 en het besluit in zaak 4295/Stichting Icare Sensire Thuiszorg Groningen, reeds aangehaald, punt Zie het besluit in zaak 4295/Stichting Icare Sensire Thuiszorg Groningen, reeds aangehaald, punt Zie bijvoorbeeld het besluit in zaak 4988/Oosterlengte Thuiszorg Groningen Sensire, reeds aangehaald, punt 27, het besluit in zaak 4198/Proteion TML LvGG, reeds aangehaald, punt 35, het besluit in zaak 4161/De Runne Kruiswerk Mark en Maas Thebe, reeds aangehaald, punt 25 en het besluit in zaak 4295/Stichting Icare Sensire Thuiszorg Groningen, reeds aangehaald, punt Openbare versie

5 19. In dit besluit wordt, in lijn met eerdere besluiten 18, voor zowel huishoudelijke verzorging als persoonlijke verzorging en verpleging uitgegaan van geografische markten die ten minste de werkgebieden van partijen omvatten en ten hoogste de zorgkantoorregio. De exacte afbakening kan in het midden worden gelaten, aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie de punten 20 tot en met 22). B. GEVOLGEN VAN DE CONCENTRATIE 20. Op het gebied van extramurale AWBZ-zorg overlappen de activiteiten van partijen slechts in zorgkantoorregio Utrecht. Uitgaande van een geografische markt die de zorgkantoorregio Utrecht omvat, behaalt Vitras op de markt verpleging en verzorging in 2004 een marktaandeel van circa [10-20] %. Op de markt voor huishoudelijke verzorging behaalt Vitras in 2004 een marktaandeel van circa [20-30]%. Sensire&TZG behaalt op beide markten een zeer klein marktaandeel van minder dan [0-10]%. 19 Wanneer wordt uitgegaan van geografische markten die de werkgebieden van partijen omvatten, kan worden geconcludeerd dat eveneens sprake is van een geringe toevoeging aan het marktaandeel van Vitras. 21. Er zijn in de zorgkantoorregio Utrecht verschillende concurrenten actief, zoals Stichting Amant, Stichting Aveant en Zuwe Weide Sticht. Deze aanbieders zijn op zowel de markt voor persoonlijke verzorging en verpleging als de markt voor huishoudelijke hulp actief. 22. Gelet op het bovenstaande is het niet aannemelijk dat als gevolg van de onderhavige concentratie op de markt voor verpleging en persoonlijke verzorging enerzijds en de markt voor huishoudelijke verzorging anderzijds een machtspositie kan ontstaan of worden versterkt, die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. VI. CONCLUSIE 23. Na onderzoek van deze melding is de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie 18 Zie bijvoorbeeld het besluit van 27 juni 2005 in zaak 4220/Vierstroom De ZorgRing, punt 27, het besluit in zaak 4267/Zorg en Welzijngroep Thuiszorg Nieuwe Waterweg Noord Maatzorg De Werven Delfland, reeds aangehaald, punt 32 en het besluit in zaak 4295/Stichting Icare Sensire Thuiszorg Groningen, reeds aangehaald, punt 27 tot en met 38. In deze openbare versie van het besluit zijn delen van de tekst vervangen om redenen van vertrouwelijkheid. Vervangen delen zijn met vierkante haken aangegeven. 19 Marktaandelen zijn gebaseerd op gegevens van Linkincare, een website met gegevens over thuiszorginstellingen, en gegevens uit de administratie van partijen. 5 Openbare versie

6 een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 24. Gelet op het bovenstaande deelt de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 15 december 2005 De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, namens deze: w.g. Mr. J. Schönau Directeur Concentratiecontrole Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na de dag van bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM Rotterdam 6 Openbare versie