Nu nog dezelfde visie, maar daar kan verandering in komen

Transcriptie

1 Inhoudstafel Voorwoord 1 Deel 1 Nu nog dezelfde visie, maar daar kan verandering in komen 1 Belang van duidelijke afspraken bij opstart of overname van of intrede in vennootschap 2 2 Alleen van belang in de nv of ook nuttig voor de bvba? 3 21 Verschil tussen nv en bvba bepaalt aard van de te maken afspraken, maar in beide noodzakelijk 3 22 De overdraagbaarheid van de aandelen Vrij overdraagbaar in een nv Besloten karakter van de bvba 3 23 De positie van een bestuurder verschilt van die van een zaakvoerder De principes van de zgn ad nutum afzetbaarheid en het collegiaal bestuur in een nv Zaakvoerder in bvba zeer autonoom en eventueel zelfs statutair benoemd Overzicht van de verschillen 6 24 Afspraken tussen aandeelhouders, zeker van belang in nv 6 25 Toch ook van belang in de bvba De wettelijke regels versoepelen via andersluidende afspraken? Enkel strenger mag, maar ook dat is veelal wenselijk 7 26 Nv omvormen in een bvba, waarom niet meteen de ideale oplossing? De wettelijke beperking op overdraagbaarheid aandelen in bvba gaat u te ver Slechts één persoon de dagelijkse leiding? In een bvba met meerdere zaakvoerders juridisch gezien geen optie Zelfs in een bvba zijn afspraken meer dan wenselijk 9 3 Geen issue zolang u in e-bvba zit Alleen dan 9 I

2 Deel 2 Over welke scenario s maakt u zich terecht zorgen en met welke concrete afspraken is dat niet langer nodig? 1 U wilt niet opgezadeld worden met andere zakenpartners Principe: vrije overdraagbaarheid van de aandelen in de nv Conventionele overdrachtsbeperkingen inlassen mag wettelijk gezien Een voorkooprecht als eerste oplossing Wat houdt een dergelijk voorkooprecht in? Waarom dat voorkooprecht verfijnen? Duidelijk bepalen wat u onder overdracht verstaat Nog verder afstemmen op úw specifieke situatie Extra optie, net omdat u in een nv zit Hoe verloopt dat dan? Een concreet stapenplan Tegen welke prijs zo n voorkooprecht uitoefenen? Niet zo evident als het lijkt Niet tevreden met de prijs, brute pech? Eventueel mogelijkheid om zich te bedenken Beperkt in de tijd, dat is wettelijk vereist! Een goedkeuringsclausule als alternatief Wat houdt dat precies in? Afstemmen op úw situatie kan, maar Koppelen aan een motiveringsplicht? Hoe werkt zo n goedkeuringsprocedure dan concreet? De overdracht mag niet langer dan zes maanden vertraagd worden en dat is een probleem! Wat als voorkooprecht of goedkeurings procedure niet gerespecteerd wordt? Wat zijn dan de mogelijke sancties? Zorg ervoor dat uw vennootschap betrokken partij is Waarom zijn dergelijke clausules ook nuttig in een bvba? Besloten karakter van de bvba speelt enkel voor externen Aan dat besloten karakter mag u niet raken Aandelen collega in handen van andere vennoot of van rechtstreekse familie van hem, heeft u het daar moeilijk mee? Een goedkeuringsclausule kan zinvol zijn! Een voorkooprecht laten spelen is sowieso een goed idee Het hoe en waarom 28 II

3 17 Wat met de cvba? Welke wettelijke regeling geldt voor overdracht aandelen aan andere vennoten of aan derden? Toetreding en uittreding van vennoten is soepeler geregeld Kan voorkooprecht of goedkeuringsclausule hier zijn dienst bewijzen? Ja, toch wel 30 2 Bedacht zijn op exit-constructies en hoe valkuilen vermijden? Wat zijn de valkuilen? Soms volstaat een voorkooprecht niet in een nv In een bvba kan besloten karakter omzeild worden Hoe kunt u achterpoortjes sluiten? Alvast twee manieren In een bvba: laat uw collega zijn aandelen niet zonder meer aan zijn managementvennootschap of holding overdragen Voorkooprecht op aandelen vennootschap die de aandelen van uw bvba of nv bezit? Zo evident is zo n voorkooprecht echter niet! Twee aandachtspunten Aankoopoptie bij controlewijziging Aankoopoptie op aandelen van uw eigen bvba of nv als betere oplossing Wat moet onder zo n controlewijziging verstaan worden? Wat spreekt u concreet af? Maatwerk mogelijk en zelfs wenselijk! Ook van belang voor cvba? 40 3 Om succesvol te zijn, is samenwerking onontbeerlijk Uw collega zou minstens een tijd aan boord moeten blijven Dat geldt evengoed in een bvba als in een nv of cvba Met een standstill of onvervreemdbaarheids clausule uw lot aan elkaar verbinden Wat is dat precies? Welk soort vervreemding is verboden? Enkel geldig mits voldaan aan twee strikte voorwaarden! Beperkt in de tijd Dezelfde duur als de aandeelhoudersovereenkomst zelf? U koppelt die twee termijnen beter niet Verantwoord in het belang van uw vennootschap, de tweede voorwaarde Hoe die standstillclausule optimaliseren? Wat bij een uitstap in strijd met zo n standstillclausule? Regel dat goed 45 III

4 4 Als meerderheidsaandeelhouder uw handen vrij als overnemer zich aandient Interessant overnamebod, maar uw collega ligt dwars Voorzie een volgplicht Wat wint u daarmee? Hoe gaat dat dan concreet in zijn werk? Hoe vult u die drag-along-clausule in? Aandachtspunten, ook voor wie moet volgen Kan degene die moet volgen daar achteraf onderuit? Hoe zit dat in een bvba? Dezelfde problematiek en dus is volgplicht nuttig Die volgplicht kan echter niet altijd spelen Ook voor cvba specifiek aandachtspunt 50 5 Niet opgezet met nieuwe hoofdaandeelhouder nv Na overname blijft u als minderheids aandeelhouder alleen achter Voorzie een volgrecht Wat houdt dit in? Gelden er wettelijke beperkingen? Ja en neen Hoe verloopt dat praktisch gezien? U maakt uiteraard het best afspraken op maat Hoe sanctioneert u het miskennen van het volgrecht? Ook van nut in een bvba en cvba? In een bvba wellicht niet Wanneer in een cvba? 55 6 Aandelen 50/50 verdeeld Vroeg of laat leidt dat gegarandeerd tot problemen Hoe een impasse vermijden? Op verschillende fronten Doorslaggevende stem aan de voorzitter van de raad van bestuur nv Een onafhankelijke bestuurder benoemen Toekenning van zogenaamde wipaandelen Afspraken om uit een impasse te geraken als ze zich voordoet Wanneer is er sprake van een impasse? Zet dat alvast op papier Doorverwijzing naar een ander orgaan Dat men daar maar een uitkomst zoekt Verplicht om via bemiddeling naar een oplossing te zoeken 60 IV

5 634 Beslissing door een onafhankelijke derde U kunt terugvallen op de wettelijke regeling ter zake, al is die niet optimaal U geraakt er wellicht beter uit via een zgn dead-lock-clausule Wat zet u in zo n uitsluitingsbeding? Drie concrete voorbeelden 63 7 Einde samenwerking, ook vennoot af? Collega die niet meer voor uw nv wil/mag werken volledig buitenwerken Een aankoopoptie die speelt bij beëindigen samenwerking Wat moet er in zo n geval in die aankoopoptie staan? Waarover maakt u concreet afspraken? Als vrienden uit elkaar? Goede prijs voor de good leaver De aandelen mogen niet mogen bezwaard worden zolang het optierecht loopt Dezelfde problematiek kan in een bvba of cvba spelen Ook in bvba dus zo n aankoopoptie voorzien In een cvba bestaat een werkbare wettelijke regeling om een vennoot uit te sluiten 69 8 Bent u voldoende voorbereid op een onverwacht overlijden van uw medeaandeelhouder? Komen zijn aandelen dan in handen van zijn erfgenaam of erfgenamen? In een nv in principe wel Wilt u dat wel? Wat als u dat wilt vermijden? De oplossingen Voorkooprecht Aankoopoptie Zorg voor afspraken op maat Hoe de prijs bepalen? Vaak een struikelblok Zijn dergelijke clausules eigenlijk wel geldig? Kunnen de erfgenamen van de overleden aandeelhouder zich daartegen verzetten? Hoe zit dat in een bvba? Daar geldt in principe een wettelijke regeling Van die wettelijke regeling kan echter afgeweken worden De wettelijke voorwaarden verstrengen in de statuten Ook in een bvba is zo n voorkooprecht of aankoopoptie nuttig In een cvba liggen de kaarten nog anders Erfgenamen worden niet automatisch vennoot Enkel recht op een som geld, maar hoeveel zijn die aandelen waard? 75 V

6 9 Wat als uw medeaandeelhouder geestesonbekwaam wordt of vermist is? In welke mate kan dat voor problemen zorgen in een nv of bvba? Aanstelling vertrouwenspersoon als voorlopige oplossing Aankoopoptie als probleem van blijvende aard blijkt Hoelang is een voorlopige oplossing houdbaar? Hoe moet die optie dan gelicht worden? Waar maakt u concreet afspraken over? Tegen welke prijs kunnen de overige aandeelhouders de aandelen verwerven? Niet evident om dat vooraf te bepalen In een cvba regelt u dat het best in de statuten Hoe degene die investeert in uw bvba, nv of cvba garanderen dat hij zijn geld veilig belegt? U zoekt en vindt een investeerder, die wil echter garanties Werken met een verkoop- of putoptie Wat houdt dit concreet in? Optie voor de één, is verplichting voor de ander Verplicht te kopen, ook als uw vennootschap failliet zou gaan? Wat zet u verder concreet op papier? De belangrijkste aandachts punten Minstens de instapprijs, mag dat wel? Geldschieter deelt alleen in de winst, niet in het verlies Hoe en wanneer die prijs betalen? Werken met een preferent dividend voor de investeerder? Preferente aandelen in de nv of ongelijke winstverdeling Niet mogelijk in de bvba Nog andere interessante alternatieven? Een tipje van de sluier Obligatielening Winstbewijzen Een achtergestelde lening Uw collega heeft geen geld voor zgn eigen inbreng bij oprichting Waarom is dat in een bvba en nv eigenlijk een probleem? Niet noodzakelijk met een aandeelhouders overeenkomst op te lossen Geleidelijk uw aandelen laten inkopen Te regelen via een aankoopoptie Tegen welke prijs? Wat als de samenwerking vroegtijdig stopt? 88 VI

7 114 In een cvba kan dat perfect anders geregeld worden Meervoudig stemrecht mogelijk In de statuten te voorzien Afspraken rond uitstap op of rond pensioen gerechtigde leeftijd Aandelen kunnen of moeten verkopen De problematiek speelt in twee richtingen Wederzijdse put- en calloptie In welke mate is dat een oplossing? Termijn om de optie te lichten beperken? De te betalen prijs kan hoog uitvallen Geen aandeelhouder meer, dus volledig op non-actief? Wat in de bvba en cvba? Minderheidsaandeelhouder en toch een minimum aan zeggenschap Geen 50% aandelen in handen? In principe niets te zeggen Zorgen dat u over een bestuursmandaat beschikt in een nv Is dat dan geen evidentie? Neen Verhoogde meerderheidsvereiste bij benoeming, ideale oplossing? Kunt u uw ontslag als bestuurder blokkeren? Niet door meerderheidsvereiste te verhogen Hoe kunt u uw ontslag als bestuurder bemoeilijken via een dure opzegregeling? Gegarandeerd bestuursmandaat via een bindend voordrachtrecht in nv Wat houdt dit precies in? Steeds evenredige vertegenwoordiging te voorzien? Dat hoeft niet Vaak wordt er gewerkt met categorieën van aandelen De algemene vergadering moet wel een effectief keuzerecht hebben! Wat gebeurt er in geval van een vervanging van een bestuurder? Wat na overdracht van aandelen? Werken met verhoogde meerderheden op het niveau van de algemene vergadering De wettelijke regels inzake besluitvorming binnen de algemene vergadering Daarvan afwijken mag echter Wat kunt u contractueel vastleggen? Enkele aandachtspunten Verhoogde meerderheden alleen voor bepaalde sleutelbeslissingen 101 VII

8 135 Aangepaste regeling op het niveau van de raad van bestuur van een nv Wettelijke regels inzake bevoegdheden van en besluitvorming binnen raad van bestuur Ook daarvan mag u afwijken In zekere mate toch Enkel voor bepaalde sleutelbeslissingen Zoals concreet Doorslaggevende stem voor de voorzitter Aangepaste bevoegdheidsverdeling tussen algemene vergadering en raad van bestuur Wat is in dat verband bij een bvba van belang? Benoeming statutair zaakvoerder als extra optie In een bvba zijn iets soepelere afspraken mogelijk Wat kan er in een cvba geregeld worden? Uw levenspartner maakt u het leven zuur, ook in uw bvba of nv De problematiek is eigenlijk nog ruimer dan dat Vermijd tegenkanting via stemafspraken Wat houdt dit concreet in? Dergelijke stemafspraken zijn niet zonder meer geldig De gevolgen van een ongeldige stemafspraak Laat niet alleen de aandeelhouders tekenen Heeft u duidelijk afgesproken wie de vennootschap extern kan vertegenwoordigen? De wettelijke regelingen verschillen tussen nv en bvba Hoe zit dat in een bvba? Net het omgekeerde bij een nv Beter af met afspraken die van die wettelijke regeling afwijken Een meerhandtekeningsclausule voor de bvba Een éénhandtekeningsclausule voor de nv Een kwalitatieve drempel inbouwen, een goed idee Een collega die een concurrerende activiteit start terwijl hij nog in uw bvba of nv zit Of eventueel kort nadat hij eruit gestapt is Eigen vennootschap beconcurreren, mag dat wel? Als aandeelhouder of vennoot eigenlijk wel Alleen als bestuurder of zaakvoerder in principe niet, maar Vermijd problemen met een expliciet en juridisch correct niet-concurrentiebeding Hoe maakt u daarover juridisch correcte afspraken? Ook geen concurrentie via slinkse omwegen Beste rechter, beperk het maar als te ruim geformuleerd 113 VIII

9 17 Wie doet wat en vangt daar hoeveel voor? Praktische afspraken, om over taken, verloning en winstverdeling Wat blijft confidentieel, enz 113 Deel 3 Afspraken in overeenkomst of in statuten? 1 Wat is het verschil en waarom is dat onderscheid van belang? Hoe beslist u welke afspraken u waarin zet? Welke partijen moeten betrokken zijn? Moeten de afspraken ook afdwingbaar zijn tegenover derden? Hoe zit dat bij een aandeelhoudersovereenkomst De statuten hebben een veel ruimere werking, een duidelijk voordeel Makkelijk aan te passen? Unanimiteit nodig voor de aandeelhoudersovereenkomst Gekwalificeerde meerderheid voor de statuten Het kostenplaatje verbonden aan zo n wijziging verschilt erg in de twee gevallen Hoelang moeten die afspraken blijven gelden? Wat er in uw statuten staat is een publiek geheim Als u dus discretie wenst Soms heeft u simpelweg geen keuze! Kort samengevat In enkele woorden In een overzichtelijke tabel Ten slotte nog enkele praktische tips bij de redactie van een aandeelhoudersovereenkomst Een aandeelhoudersovereenkomst is steeds maatwerk Deskundige begeleiding is wenselijk Beperk de termijn waarvoor uw afspraken gelden Tot vijf à tien jaar is gebruikelijk Eventueel stilzwijgend verlengbaar Contract van onbepaalde duur is opzegbaar Laat aandeelhoudersovereenkomst ook door de vennootschap tekenen Ook buitenstaander moet zich bij instap engageren de gemaakte afspraken na te zullen komen Benadruk het intuitu personae-karakter van de afspraken Wat heeft voorrang? 125 IX