Naar: Meester Eckhart Het is niet wat we doen, dat ons heilig maakt, of heelt. Veeleer is het aan ons om te heiligen en te helen al wat we doen.

Transcriptie

1 HOOFDSTUK III Orde en verloop van de dagen (vs08) Naar: Meester Eckhart Het is niet wat we doen, dat ons heilig maakt, of heelt. Veeleer is het aan ons om te heiligen en te helen al wat we doen. 1

2 3.1. Dagorde (vs08) Dag : Aankomst, uitpakken, kamer inrichten : Inleiding, proef-oefenen, gelegenheid tot vragen, rondleiding : Monnikenwerk: aandacht in actie : Alleen voor vervolgdeelnemers: delen van het beoefende; entreekamer : Huishoudelijk, herijken, completen - kapel 21:30 : Naar de kamer Dag : Herijken, Lauden - kapel : Gecombineerde meditatievormen (buiten) : Monnikenwerk: aandacht in actie : Herijken, middaggebed- kapel : Monnikenwerk: aandacht in actie : Alleen voor vervolgdeelnemers: delen van het beoefende; entreekamer : Huishoudelijk, herijken, completen - kapel 21:30 : Naar de kamer Dag 3 als dag 2 Dag : Herijken, ochtendgebed - kapel : Gecombineerde meditatievormen (buiten) : Monnikenwerk: aandacht in actie 12: : Alleen voor vervolgdeelnemers: delen van het beoefende; entreekamer : Herijken, middaggebed - kapel : Delen en afronden, serre 15:00 : Naar huis 2

3 3.2 Over wat je kunt verwachten (vs.07) En nooit aan Gods barmhartigheid wanhopen (Uit: De Regel van Benedictus welke de werktuigen zijn om goed te handelen). Eveneens sprak abt Antonius: Zonder beproevingen zal niemand het Rijk der hemelen kunnen binnengaan. Neem de beproevingen weg, zei hij immers, en niemand wordt gered. Less is more is wennen Waar je deze dagen vooral mee zult worstelen, het lastigste aan de Vertiltraining: je hoeft zo schijnbaar weinig. Je hoeft niet over hete kolen te lopen, niet drie maal daags je ziel uit te storten ten overstaan van de hele groep, niet heel erg vroeg op te staan of extra laat naar bed te gaan, geen dieet te volgen van karnemelk aangemengd met geitenkeutels. En bewust niet. Want de stilte zegt: Ik ben er al. En ik stel geen voorwaarden. Hier, nu, overal, altijd, voor iedereen ben ik aanwezig. Echt stil worden we pas als we gaan inzien dat het niets gaat worden met ons en de stilte zolang we vasthouden aan de gedachte dat wij onze ego-functie de stilte, het onbenoembare, op wij-kracht, ego-kracht, zouden kunnen bereiken. De Trappist Thomas Keating zegt: als ik al mijn krachten in een eerder leven heb gespendeerd aan het onder tafel drinken van mijn vrienden, om ze vervolgens in het klooster in te zetten om mijn broeders onder de tafel te vasten dan is er dus helemaal niets in of aan mij verstild. Mijn ego mag dan in dat klooster een andere taal spreken, maar het heeft nog steeds het hoogste woord. Met deze uitspraak zet Keating ons op het spoor van verstillen als een passieve activiteit. Het actieve eraan is het onder ogen durven zien van mijn niet-stilte. Het besef: ik en de stilte, dat wordt niets, dat is hopeloos. En precies op dat moment, als ik eerlijk de grenzen van mijn activisme erken, kan en zal ook! - in mij die volkomen passiviteit ontwaken waarin de stilte aan mij kan geworden. Daarmee is stil worden vooral: de netten durven uitgooien over een andere boeg. Oh ja, het roer kan om. Het is: de actieve inzet me in passiviteit te oefenen: niet ik, maar de stilte in mij. Waar je steeds weer op vast zult lopen tijdens de training: de moeite die het je kost je te durven beperken tot dit ene inzicht. Alleen maar die ene oefening te doen hallo adem, hallo gedachte en verder niets. Emotionele achtbaan 3

4 Dit zijn in grote lijnen de gevoelens waar je in de loop van deze dagen doorheen gaat: nieuwsgierigheid, opstandigheid, wanhoop (lukt me niet), tegenspraak (wat een onzin), ups en downs (gisteren voelde ik me top, daar is nu niets van over), uitvluchten ( ja, maar als iedereen zo zou denken, dan, in mijn werk kan ik hier echt niet mee aankomen, zo voed ik geen vier kinderen op, ik begrijp er niets van en hoe kan ik me nou overgeven aan iets wat ik niet snap ). Als in een emotionele achtbaan zullen je ervaringen alle kanten op vliegen en pas al doende wat rust vinden. Maar je zult zien: uiteindelijk vindt dat wat een plek moest vinden, ook echt z n plek. En steeds geldt: identificeer je niet met je ervaringen of je gedachten daarover, maar observeer ze slechts. Hallo adem, hallo gedachte. Jezelf tegenkomen Ons ego heeft in alles zin behalve in stil worden, niet-te-bestaan. Dus wees niet verbaasd als je deze dagen steeds weer stuit op het verzet van je ego daartegen. Verkleed als een van de rouwfases die ik eerder benoemde. Ofwel: al wat je tegenkomt is in essentie je ontkennend, agressief, onderhandelend of verdrietig ego. Alles trekt dit uit de kast om maar niet te hoeven verstillen, te hoeven niet-bestaan. Let daarbij goed op: ons ego heeft het vermogen onze gevoelens en gedachten zo te benoemen dat ze ons ook als heel legitiem en dus als echt of waar voorkomen. Een voorbeeld: het verdriet van je ego zal dit bijvoorbeeld benoemen als schuldgevoel. En dat kan dan zo n overtuigend aandoend etiket zijn dat je het van de weeromstuit ook serieus gaat nemen. Het woord schuldgevoel ontneemt je dan als het ware de kracht om (alleen maar) de naakte emotie van het verdriet dat er onder schuil gaat, met een zekere innerlijke roerloosheid te beschouwen. Vergis je dus niet in de kracht van het ego om je verstillingsproces op deze manier te kapen. Om je als het ware weer gevangen te zetten in een vertrouwd aandoende - positie van schijnbare machteloosheid. Nog een voorbeeld: je ego gooit je heel onverwacht iets voor de voeten wat je ooit eerder eens van een ander hebt gehoord, van je ouders misschien, of op school, of van de dominee of de pastoor. Denk aan beweringen als: jij doet ook nooit iets goed, jij maakt ook steeds dezelfde fout, wat ben jij een luiwammes, als je mijn liefde wilt, dan moet je toch echt wat harder je best doen, als je zo denkt of doet daar wordt Jezus erg verdrietig van. Evengoed kan het gaan om beweringen zijn die we onszelf hebben aangepraat en voor waar zijn gaan houden, die vertrouwde vrienden zijn geworden, hoe pervers misschien ook. Wees er daarom alert op dat dit soort stemmen zich zullen gaan manifesteren en onthoud dat je alleen maar hoeft stand te houden in het horen, aanschouwen ervan. Ga niet op zoek naar oorzaak of achtergrond. Beschouw slechts je rouwen met vertrouwen. Hiermee bedoel ik ook dit: als je observeert dat je ego zich manifesteert met bijvoorbeeld bedreigend aandoende etiketten, betaal dan niet terug met gelijke munt. Laat je antwoord niet bestaan uit een terugvechten met dezelfde wapens. Beantwoord dreiging niet met dreiging, oordeel niet met oordeel, angst niet met angst, of ook: trots of tevredenheid niet met trots of tevredenheid. Antwoord slechts met stil, beschouwend, vertrouwen: ja, ik hoor je, ja ik ken je, ja ik snap zelfs wat je wilt of waar je vandaan komt, maar nee, ik ga er niet in mee. 4

5 Hallo adem, hallo gedachte. Mamiya ging naar een wijze oude om te leren mediteren. De wijze gaf hem de raad zich te buigen over de alom bekende Koan: welk geluid maakt een klappende hand? En zo deed Mamiya, maar een week later weer terug bij de wijze kon hij alleen z n hoofd maar schudden: Nee, hij kreeg er z n vingers niet achter. "Weg jij" zei de wijze. "Je doet niet goed genoeg je best. Je denkt nog steeds aan geld en eten en plezier. Je zou er goed aan doen te sterven. Misschien dat je dan achter het antwoord komt." Weer een week later vroeg de wijze hem weer "en, welk geluid maakt een klappende hand?" en Mamiya greep naar zijn hart, kreunde en viel voor dood op de grond. "Fijn dat je mijn raad hebt opgevolgd en gestorven bent", zei de meester, "maar hoe zit het met dat geluid?" Mamiya opende een van z n ogen en zei: dat heb ik nog niet opgelost. Sinds wanneer kan een dode spreken?! riep de wijze. Sta op. Uit m n ogen! Een gewaarschuwd mens De eerste dag van de training is voor de meesten nog niet zo lastig. Alles is anders en nieuw, hoe anders en nieuw dringt vaak nog niet genoeg door om evident verzet of luidruchtig (innerlijk) commentaar op te roepen. Wat op de tweede dag anders ligt. Ik noem dat de teen in het water-dag. Zie jezelf aan de rand van het zwembad of de zee, een teen in het water om de temperatuur te voelen, brr, zal ik, zal ik niet, zal ik nu of misschien later?. Je comfort zone begint nu behoorlijk onder druk te staan en je ego gaat zich flink roeren. De beste manier om ermee om te gaan: in de geest van de gedachte van Rumi zoals je die ook bij elke ochtendbezinning zult horen: Het gastenhuis Dit mens-zijn is een soort herberg: elke dag weer nieuw bezoek. Een vreugde, een depressie, een benauwdheid; een flits van inzicht komt als een onverwachte gast. Verwelkom ze, ontvang ze allemaal gastvrij! Zelfs als er een menigte verdrietigheden binnenkomt die met geweld je hele huisraad kort en klein slaat. Behandel dan elke gast toch met eerbied. Misschien komt hij de hele boel 5

6 ontruimen om plaats te maken voor een nieuwe mogelijkheid. De donkere gedachte, de schaamte, het venijn, ontmoet ze bij de voordeur met een gulle glimlach en vraag ze om erbij te komen zitten. Wees blij met iedereen die langskomt. Je kunt ze zien als stuk voor stuk gestuurd om jou als raadgevers te dienen. Naar: Mowlana Jalaluddin Rumi Dus als je last van hoofdpijn krijgt, je plots erg moe voelt, chagrijnig, hopeloos misschien wel: verwelkom deze verschijnselen, dat is: sta ze verstild toe er te zijn, zoals een spiegel zich verstild verhoudt met een bewolkte lucht. Als een dag of gebeurtenis je vriend niet is, laat hem je tot leraar zijn In de monastieke traditie kent men zoiets als dorre dagen. Alsof alles niks voorstelt of tegen jou samenzweert: jij en die deuk in dat pakje boter, dat zal ook nooit wat worden. En vandaag al helemaal niet. Zo n dag, zulke momenten, zullen er tijdens deze training zeker bij zitten. Hoe sneller je ze herkent als hoort erbij, des te sneller is de verstoring die ze in je teweeg brengen ook voorbij. Ja, de hoofdpijn, vermoeidheid of dat deprimerende gevoel kan aanhouden. Maar waar je die nare gevoelens verwelkomt als waren ze stuk voor stuk gestuurd om jou als raadgevers te dienen zullen ze aan bedwelmende werking inboeten. 6