Transparantie bij gemeentelijke overheid. Kennisdag Wet open overheid Subtitel van het document Door Gina Gouriye Misakyan & Max Driessen

Transcriptie

1 Transparantie bij gemeentelijke overheid Kennisdag 2017 Wet open overheid Subtitel van het document Door Gina Gouriye Misakyan & Max Driessen

2 Nieuwe overheid, nieuwe ambtenaar Hoe ziet die nieuwe ambtenaar eruit? Toegankelijk Slim op de zaak Scherp op resultaat Slim op de relatie Slim op de context Politiek bekwaam Transparant Verbonden en verbindend 1

3 Transparantie bij gemeentelijke overheid 2

4 Wat is transparantie? Definitie transparantie Transparantie: inzicht in de werkwijze die de overheid hanteert Transparante overheid Draagvlak, vertrouwen en legitimiteit Grenzen aan transparantie Zichtbare ambtenarij Schaarse vergunningen 3

5 Inhoudsopgave 01. Wet Openbaarheid van Bestuur (Wob) 02. Wetsvoorstel open overheid (Woo) 03. Expertmeeting 04. Presentatie: schaarse vergunningen 05. Discussie 4

6 01.01 Wet Openbaarheid van Bestuur (Wob) Openbaarheid van informatie 1980 Onderdeel van moderne democratie Regelt de openbaarmaking van informatie Actief en passief Alle documenten openbaar, tenzij Grondwet artikel 110 Vervanging Wob Weinig informatie uit eigen beweging Vele uitzonderingsgronden Hoge kosten Misbruik Wob / Wet Dwangsom 5

7 02.01 Wetsvoorstel open overheid Initiatiefwetsvoorstel Initiatiefnemers Doel Wet Open Overheid Procedure wetsvoorstel 6

8 02.01 Wetsvoorstel open overheid Belangrijke punten Erkenning van het recht van toegang op informatie (verschil) Actieve en passieve openbaarheid (overeenkomst) Digtaal register (verschil) Reikwijdte Wet Open Overheid (verschil) Uitzonderingsgronden (aangevuld en aangescherpt) Antimisbruikbepaling (verschil) Dwangsom buiten toepassing (verschil) 7

9 03.01 Expertmeeting VNG, IPO, UvW Positief over het doel van het wetsvoorstel Praktisch onuitvoerbaar en duur Impactanalyse zeer noodzakelijk NVJ Redelijk tevreden over wetsvoorstel Instellen Informatiecommissaris Positieve punten NVO-NCW, MKB Nederland Positief over wetsvoorstel Zorgen over kwaliteit en implicaties Vitale infrastructure Evenwichtige belangenafweging Nationaal Archief Positief over wetsvoorstel Archiefregeling informatie-overzicht Moment van openbaarheidsbeperking 8

10 HRM JURIDISCHE ZAKEN & OMGEVINGSRECHT RUIMTELIJKE ONTWIKKELING PUBLIEKSZAKEN SOCIAAL DOMEIN PERSONEEL, SALARIS & RECHTSPOSITIE FINANCIËN & BEDRIJFSVOERING DIGITALISERING & INFORMATIEMANAGEMENT 9

11 Transparante overheid Kennisdag 2017 Schaarse vergunningen Subtitel van het document Door Marloes van Kalsbeek

12 Transparantiebeginsel heeft zich ontwikkeld in het aanbestedingsrecht; komt voort uit Europees recht; beschikbaarheid, toegankelijkheid en informatie over overheidshandelen; de overheid moet een passende mate van openheid in acht nemen bij een aanbestedingsprocedure; openheid bij begin procedure; selectie en gunningsbesluit motiveren. 11

13 Informatie over overheidshandelen documenten; procedures; welke eisen worden gesteld. 12

14 gelijkheidsbeginsel om gelijke behandeling te bereiken is transparantie onontbeerlijk; in het aanbestedingsrecht zorgt transparantie voor gelijke behandeling van potentiele inschrijvers en moet het de werking van de interne markt verzekeren. 13

15 Transparantiebeginsel overstijgt grenzen aanbestedingsrecht In jurisprudentie was verbreding zichtbaar van transparantiebeginsel naar vergunningen onder de Dienstenrichtlijn Belangrijke uitspraken Europese hof van justitie zaak Betfair C-203/08 exploitatie van kansspelen via internet zaak Trijber C-341/14 vergunning rondvaartboot Amsterdam zaak Harmsen C-340/14 vergunning raamprostitutie 14

16 Wanneer schaarse vergunningen? publieke rechten toekennen voor het verrichten van diensten; aantal aanvragers overstijgt het aantal beschikbare besluiten; effect beperking aantal besluiten op de gelijke kansen voor potentiele gegadigden; vermogenswaarde van de publieke rechten. 15

17 Welke schaarse vergunningstelsels? Dienstenrichtlijn; wat is een dienst? taxivergunning; coffeeshops; seksinrichtingen; speelautomatenhal; rondvaartboten; nachtopenstelling winkels; nachtontheffing horeca; evenementen; aanwijzing inzameldienst huishoudelijk afval. terrasvergunning 16

18 Transparantiebeginsel nationaal rechtsbeginsel Van een Europees rechtsbeginsel dat via de Dienstenrichtlijn geldt voor aanbieders van diensten! Via de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 2 november 2016 in de zaak van de speelautomatenhal in Vlaardingen naar een nationaal rechtsbeginsel Uitspraak ABRvS ECLI:NL:RVS:2016:2927 tegen burgemeester Vlaardingen over een vergunning voor een speelautomatenhal 17

19 Nationale rechtsnorm Conclusie advocaat-generaal in zaak tegen Vlaardingen: Naar Nederlands recht bestaat er een rechtsnorm die ertoe strekt dat bij de verdeling van schaarse vergunningen door het bestuur op enigerlei wijze aan potentiele gegadigden ruimte wordt geboden om naar de beschikbare vergunningen mee te dingen. Gebaseerd op het formele gelijkheidsbeginsel, het beginsel van gelijke kansen 18

20 Voor welke vergunningen geldt dit nu? Marktstandplaatsen; Standplaatsen; Terrasvergunning; Taxivergunning; Wie vult aan? 19

21 Wat betekent dit in de praktijk? aanpassen beleid; opzetten systeem van selectie en gunning; omgaan met bestaande aanbieders die vaak al jaren de vergunning aanvragen en krijgen; vergunningen die voor onbepaalde tijd zijn verleend omzetten naar eindige vergunningen; 20

22 Maar ook... Uitsluitingen van mededinging in verordeningen of bestemmingsplannen wijzigingen Er moet op enigerlei wijze alsnog ruimte zijn voor mededinging. Er moet een reële keus zijn uit meerdere locaties. 21

23 Nadenken over... Wat weegt zwaarder? Rechtszekerheid bestaande aanbieders of gelijke kansen nieuwkomers? Afwachten tot andere gemeentes in actie komen! Waarom braafste jongen van de klas zijn als gemeente! Kost veel formatie die er vaak niet is. Hoe inrichten selectie- en gunningsprocedure? 22

24 Discussie Het Wetsvoorstel toegankelijk Wet Openmaken van Schaarse publieke vergunningen informatie is geen Overheid gunst van de overheid, maar een recht van de burger 1. Het toegankelijk maken van publieke informatie is geen gunst van de overheid, maar een recht van de burger. A. Rechtszekerheid bestaande aanbieders moet zwaarder wegen dan gelijke kansen voor nieuwkomers. Gegeven de jurisprudentie, hoe moeten gemeenten omgaan met dit dilemma? 2. Het wetsvoorstel zorgt ervoor dat ik als ambtenaar terughoudend ben bij het opstellen van interne stukken. B. Een overheid die transparant is en iedereen een gelijke kans geeft op een schaarse vergunning is een goede ontwikkeling. 3. Het wetsvoorstel zal in de praktijk onuitvoerbaar zijn. C. Het doorvoeren van een volkomen transparante selectie- en gunningsprocedure voor alle schaarse vergunningen in gemeenten zal niet gaan werken. 23

25 HRM JURIDISCHE ZAKEN & OMGEVINGSRECHT RUIMTELIJKE ONTWIKKELING PUBLIEKSZAKEN SOCIAAL DOMEIN PERSONEEL, SALARIS & RECHTSPOSITIE FINANCIËN & BEDRIJFSVOERING DIGITALISERING & INFORMATIEMANAGEMENT 24