Financiën op orde. Financiën. Jong geleerd oud gedaan
|
|
- Erik Jansen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Zorg voor de toekomst Financiën op orde Financiën Jong geleerd oud gedaan geleerd oud gedaan
2
3 Wilt u meer weten? Opmerkingen of vragen? info@wijzeringeldzaken.nl Adresgegevens: CentiQ, Wijzer in geldzaken Korte Voorhout 7 Postbus CW Den haag
4 3 Inhoud Voorwoord 5 Samenvatting 7 1. Terugblik Doelstellingen Wijzer in geldzaken Bewustwording Portal Wijzer in geldzaken Financiën op orde: inkomensterugval en preventie Jong geleerd is oud gedaan: onderwijs en jongerencommunicatie Zorg voor de toekomst: pensioenbewustzijn en UPO Ondersteuning netwerk Met welke activiteiten gaan de partners dit samen bereiken Bewustwording Portal Financiën op orde Jong geleerd is oud gedaan Zorg voor de toekomst Ondersteuning netwerk 38 Nawoord 39 CentiQ Partners 40
5 Jaarplan 2010
6 5 Voorwoord Het thema omgaan met geld is door de crisis en recessie actueler dan ooit. De partners van CentiQ, Wijzer in geldzaken hebben zich het afgelopen jaar gezamenlijk sterk ingezet om de consument bewuster te maken van het nemen van verstandige financiële beslissingen. Het is bijzonder om als nieuwe voorzitter van het platform ook zelf van dichtbij te ervaren, hoezeer de partners van het platform gedreven zijn om het financieel bewustzijn en het financieel inzicht bij Nederlanders te vergroten. En dit is niet zonder resultaat. Er is in 2009 samen al veel bereikt, maar in 2010 zal een onverminderde inspanning benodigd zijn. U leest er alles over in dit jaarplan. Ook internationaal begint ons platform op te vallen. Verschillende Europese landen hebben belangstelling getoond voor het samenwerkingsconcept van CentiQ, niet in de laatste plaats omdat de problematiek nu ook internationaal echt op de agenda staat. Namens de stuurgroep van het platform wens ik alle partners gezamenlijk een heel succesvol Wijzer in geldzaken jaar. Prof. dr. Klaas Knot Voorzitter stuurgroep CentiQ, Wijzer in geldzaken
7 Jaarplan Samenvatting
8 7 Missie en doelstelling In juni 2008 lanceerden de 45 partijen die zijn aangesloten bij het platform het Actieplan Wijzer in Geldzaken. Zij formuleerden daarin als missie: CentiQ-partners willen het financiële inzicht en de financiële vaardigheden van consumenten vergroten en willen bevorderen dat consumenten bewust financiële beslissingen nemen. Door hun krachten te bundelen in het platform CentiQ willen partners consumenten beter bereiken, informeren en helpen wijzer in geldzaken te worden. De doelstelling van de deelnemers aan het platform is: Consumenten hebben hun financieel beheer nu en met een lange termijn horizon beter op orde. Ze zijn zelf actief betrokken en/of winnen deskundig advies in, om te komen tot weloverwogen financiële beslissingen die bijdragen aan het behalen van hun persoonlijke doelen. Terugblik 2009 In 2009 werden voor veel mensen de gevolgen van de crisis voelbaar. Dat maakte het onderwerp omgaan met geld actueler dan het al was. De deelnemers aan het platform waren ook in het afgelopen jaar zeer actief om het financieel bewustzijn en het financieel inzicht bij Nederlandse consumenten te vergroten. Hierbij wordt steeds meer samengewerkt. Het onderwerp was veelvuldig aanwezig in de media, met de slogan Wijzer in geldzaken als katalysator. Een groot aantal mensen wist de weg te vinden naar de portal nl en daarmee naar laagdrempelige informatie en tools van partners. Op het gebied van digitale huishoudboekjes - waarmee mensen hun huishoudportemonnee op orde kunnen brengen - was een opleving te zien. Ook zijn er belangrijke stappen gezet om financiële educatie een structurele plaats te geven in bestaande vakken in het onderwijs. Het bezoek van H.K.H. Prinses Máxima aan één van de onderwijsprojecten gaf een extra impuls om dit onderwerp op de politieke en maatschappelijke agenda te zetten. Daarnaast werden verschillende initiatieven opgestart om het pensioenbewustzijn te vergroten. Een groot aantal mensen wist de weg te vinden naar de portal
9 8 Jaarplan 2010 Wijzer in geldzaken in 2010 De partners hebben voor 2010 eveneens stevige ambities. De speerpunten zijn: Bewustwording; focus op consumenten bewust maken om hun geldzaken op orde te hebben Portal Wijzer in Geldzaken; focus op het uit laten groeien tot dé portal voor omgaan met geld Financiën op orde; focus op inkomensterugval en preventie Jong geleerd is oud gedaan; focus op structurele financiële educatie in bestaande vakken in het onderwijs en jongerencommunicatie Zorg voor de toekomst; focus op pensioenbewustzijn en het uniform pensioenoverzicht (UPO). Uitgangspunt bij alle doelstellingen en activiteiten van het platform is ook in 2010 het verbinden, verbeteren en verbreden van de activiteiten van partners. Hoe gaan de partners dit gezamenlijk bereiken? Bewustwording is een belangrijke succesfactor van het platform. Met behulp van verschillende bewustzijncampagnes, het genereren van veel free publicity, partners te verbinden aan de pay-off en een Wijzer in Geldzaken Parade langs grote openbare bibliotheken, wordt de consument actief bewust gemaakt over omgaan met geld. De portal wordt verder uitgebreid en geactualiseerd. De traffic naar de site wordt met diverse campagnes ondersteund en zal hierdoor naar de bezoekers per maand stijgen. Hierdoor vinden nog meer mensen de weg naar laagdrempelige en betrouwbare informatie, tools en hulpmiddelen van partners. Op het gebied van Financiën op orde worden gemeenten en kredietbanken ondersteund door partners bij het ontwikkelen van verschillende preventiemiddelen. Voor de consument wordt een digitaal huishoudboekje binnen internetbankieren een belangrijk thema en worden er verschillende activiteiten
10 9 ontplooid om mensen bewust te maken en te informeren over inkomensterugval. In het programma Jong geleerd is oud gedaan wordt er op het gebied van onderwijs draagvlak gecreëerd voor structurele financiële educatie in bestaande vakken in het onderwijs. Daarnaast worden de succesvolle leermethoden uit de pilot in 2009, uitgerold over een grote hoeveelheid andere VMBO-scholen. Begin maart wordt een jongerencampagne gelanceerd met een nieuw virtueel figuur, die jongeren leert om slim met geld om te gaan. Via het extranet en nieuwsbrieven worden de partners actief op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Het programma Zorg voor de toekomst gaat het pensioenbewustzijn onder Nederlanders meetbaar maken en verder vergroten. Hierbij staat het Uniform Pensioen Overzicht centraal. Daarnaast zullen er door middel van meer samenwerkingen met hogescholen een groot aantal pensioenspreekuren worden gerealiseerd. Voor de partners zal het kenniscentrum verdere invulling krijgen, staan er verschillende onderzoeken op het programma en worden er bijeenkomsten en expert meetings georganiseerd. Via het extranet en nieuwsbrieven worden de partners actief op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Leeswijzer Het eerste hoofdstuk blikt terug op het jaar In hoofdstuk 2 leest u alles over de ambitieuze doelstellingen voor In hoofdstuk 3 vindt u een overzicht van de activiteiten die worden ondernomen om deze doelstellingen te behalen.
11 Jaarplan Terugblik 2009
12 11 In 2009 werden de effecten van de crisis echt voelbaar voor de consument. Meer faillissementen, een stagnerende woningmarkt, afnemend vermogen en minder werkgelegenheid waardoor veel mensen hun baan zijn verloren. Het nemen van verstandige financiële beslissingen is misschien wel actueler dan ooit. De toegenomen aandacht voor financiële zaken biedt kansen voor het platform om haar verschillende programma s en het financiële bewustzijn op de agenda te zetten en onder de aandacht te brengen. In dit hoofdstuk vindt u een overzicht van een groot aantal activiteiten die het afgelopen jaar zijn gerealiseerd om de financiële bewustwording bij consumenten te vergroten. Dit overzicht betreft zowel activiteiten die partners op eigen initiatief hebben gerealiseerd als activiteiten in platformverband. Dit hebben de partners in 2009 samen bereikt Op het gebied van communicatie: Voorbeelden van eigen projecten van partners Een aantal partners heeft zijn consumentenwebsite vernieuwd, waaronder de AFM en de NBVA. De NBVA lanceerde een voorlichtingscampagne op internet en televisie. Het doel van de campagne is consumenten te wijzen op het belang van een goede financieel adviseur. Het Verbond van Verzekeraars lanceerde een nieuwe website speciaal voor consumenten: Verzekeraar Aegon nam financieel bewustzijn op in de missie van het bedrijf.
13 12 Jaarplan 2010
14 13 Projecten in platformverband Bewustwording Het onderwerp financiële bewustwording is in 2009 in de media een thema geworden. Over de thema s Wijzer in geldzaken en omgaan met geld verschijnen er dagelijks publicaties in diverse publieks(dag)bladen. Er verschijnt bijvoorbeeld wekelijks een artikel in Metro, waarin telkens het thema omgaan met geld vanuit een andere invalshoek, en door verschillende partners, wordt belicht. Daarnaast is er bijzonder veel aandacht geweest op internet, televisie en radio voor het onderwerp. Enkele highlights: Homepage Nu.nl, Vara programma Alles draait om geld, Pauw & Witteman en diverse radio-interviews. Deze golf van publiciteit voor het thema omgaan met geld heeft ook de partners in staat gesteld om hun thema s beter te profileren in de pers. In de zomer van 2009 vond de herlancering plaats van wijzeringeldzaken.nl. Website: In de zomer van 2009 vond de herlancering plaats van nl. In 2009 hebben bezoekers de website bezocht. Ruim 70% van deze bezoekers klikt door naar minimaal één van de partners. Interne communicatie In 2009 zijn er twee platformbijeenkomsten georganiseerd; in april met het thema Jongeren en Geld, in oktober met het thema Huishoudfinanciën. In september heeft er een netwerkborrel plaats gevonden. Ook heeft de nieuwsbrief heeft een opfrisbeurt gehad, waardoor deze beter leesbaar is geworden. Platformbijeenkomst 29 oktober 2009.
15 14 Jaarplan 2010 Programma Financiën op orde De waarschuwingszin Let op! Geld lenen kost geld werd verplicht gesteld bij leningen. Voorbeelden van eigen projecten van partners De AFM heeft de folder Verstandig Lenen uitgebracht. De folder wijst op zaken waar consumenten op moeten letten wanneer ze een lening aangaan. Op 25 mei startte de Blijf Positief campagne 2009 van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) met een nieuwe tven radiospot en zoekmachinemarketing. Spil van de campagne is de website waar bezoekers informatie vinden over de gevaren van teveel geld uitgeven, over schuldhulpverlening, budgettools en bespaartips. De waarschuwingszin Let op! Geld lenen kost geld werd verplicht gesteld bij leningen. De AFM ziet erop toe dat aanbieders zich aan de nieuwe regel houden. Nibud kwam met de uitgave Voor boven de 18, alles wat je weten wilt over geld. De Consumentenbond kwam met de minigids Veilig Sparen en Beleggen voor het antwoord op de vraag hoe consumenten op een veilige manier kunnen zorgen voor zekerheid voor later. Het Nibud bracht een nieuwe uitgave uit: 101 Goed met Geld Tips. In dit boekje staat vrolijk besparen centraal. Het Nibud opende het eerste Nibud-adviespunt op het UWV-werkplein in Enschede. De Nederlandsche Bank lanceerde een website die een handig overzicht geeft van allerhande informatie over het betalingsverkeer ( Inverse en Nibud brachten Cashflow Manager op de markt, een softwarepakket dat consumenten helpt om inzicht te krijgen in hun inkomsten en uitgaven en op een planmatige manier met geld om te gaan.
16 15
17 16 Jaarplan 2010 Projecten in platformverband Er is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met het Nibud, die borgt dat de kennis en expertise van Nibud kan worden ingezet voor het platform. De cursus Omgaan met geld van het Nibud is geheel vernieuwd. Deze budgetcursus wordt veelal door gemeenten aangeboden aan mensen, die moeilijk met hun geld kunnen rondkomen. Het lesmateriaal wordt aangeboden in de vorm van negen basismodules en zes aanvullende modules, die gratis via de site van het Nibud te downloaden zijn. CentiQ heeft de pilot ondersteund met het digitale huishoudboekje TIM (Transacties Inzichtelijk Maken), dat ING in 2010 aan haar klanten ter beschikking zal stellen. Het heeft tot doel dat mensen op een gemakkelijke manier inzicht krijgen in hun uitgavenpatroon. De Consumentenbond maakte in CentiQ-verband gidsjes voor jonge gezinnen en vrouwen. Greep op je geld en Vrouwen en Geld krijgen dit najaar een brede verspreiding via specifieke distributiekanalen, zoals kinderdagverblijven en vrouwenbladen. Half januari 2010 wordt Vrouwen en Geld op zaterdag in een oplage van stuks meegeseald bij de Telegraaf. Het door Nibud ontwikkelde workshop-programma voor migranten over Gerjoke Wilmink, directeur Nibud Stuurgroeplid platform Wijzer in geldzaken In 2009 heeft het Nibud een gratis telefoonnummer geopend voor consumenten met vragen over huishoudfinanciën. Dat was zonder CentiQ nooit gelukt. Het gaat bij zoiets niet alleen om geld, maar je moet ook de mankracht hebben om de telefoontjes te beantwoorden. Met hulp van CentiQ konden wij dat neerleggen bij Postbus 51, waar een aparte desk is ingericht en de mensen zijn opgeleid. Ook in de communicatie daar omheen hebben we goed samengewerkt. De grootste prestatie in 2009 was het vliegwieleffect. Er gebeurde al ontzettend veel, maar door het platform wordt het steeds zichtbaarder. Ik kan het
18 17 omgaan met geld wordt uitgerold. Het Nibud lanceerde maandag 2 november het gratis telefoonnummer waar mensen met vragen over geld & financiële opvoeding terecht kunnen. CentiQ werkte mee aan realisering hiervan. Een aantal partners, zoals Nibud, SZW en NVVK, onderzochten op welke wijze zij gemeentes en kredietbanken kunnen ondersteunen bij het inzetten van schuldpreventie-instrumenten. Breder inzetten van materiaal, stimuleren van informatie-uitwisseling en verder inzicht in effectiviteit zijn daarbij kerndoelen. Het onderzoeksbureau TNS-NIPO is het eerste bedrijf waar op initiatief van Het platform en FFP de werknemers een financiële scan aangeboden kregen. Dit betrof een pilot Financieel advies op de werkvloer. De kosten en moeite voor het werven van werkgevers, wegen onvoldoende op tegen de baten. Het Nibud lanceert een nieuw rekeninstrument: de Risicometer Lenen. Met deze Risicometer kan de consument zelf controleren of de voorgenomen lening in zijn budget past en of hij de maandelijkse aflossing wel wil betalen. Gemeenten, kredietbanken en vrijwilligers van Humanitas krijgen dankzij CentiQ de beschikking over het Nibud-hulpmiddel voor budgetbeheer Waar blijft het Geld? Bewaren. Het door Nibud ontwikkelde workshopprogramma voor migranten over omgaan met geld wordt uitgerold. niet bewijzen, maar ik heb ook de indruk dat de toch al grote naamsbekendheid van het Nibud door Wijzer in geldzaken de laatste twee jaar nóg groter is geworden. Hoogste prioriteit voor 2010 heeft wat mij betreft het inhaken op de actualiteit. Ik ben een beetje bang dat in tijden van bezuinigingen en verkiezingen de preventie van geldproblemen letterlijk het kind van de rekening wordt. Het platform moet bij alle partijen op blijven hameren op het belang van financiële educatie.
19 18 Jaarplan 2010 Programma Jong geleerd is oud gedaan Voorbeelden van eigen projecten van partners De MO-groep heeft informatiepakketten gemaakt voor jongerenhulp verleners samen met het Nibud. De Delta Lloyd Groep Foundation introduceert de Blut & Loaded Schoolagenda, bedoeld voor kinderen uit groep 8 die naar de middelbare school gaan. Deze agenda staat boordevol zin en onzin over geld. De AFM lanceert in samenwerking met het Geldmuseum het interactieve spel de ene euro is de andere niet, dat aantoont hoe onlogisch mensen soms met hun geld omgaan. Projecten in platformverband Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) lanceerde de Basisvisie Financieel Inzicht, die de basis vormt voor de structurele inbedding van het thema omgaan met geld in het onderwijs. In vervolg op de Basisvisie is een beschrijving van lesmiddelen gemaakt en een checklist voor lesmiddelen. In september zijn pilots gestart op verschillende typen scholen, in samenwerking met Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO), Codename Future en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). De pilots op basisscholen (ook speciaal onderwijs) en in het voortgezet onderwijs (vmbo) werden gegeven binnen bestaande vakken en met behulp van geselecteerd (digitaal) lesmateriaal. Dit is een eerste stap naar structurele integratie van financiele educatie in het onderwijs. Samen met SZW werd in de periode van 12 oktober tot 14 december de debattenreeks Moneyfest 09 georganiseerd, waarbij jongeren zich in een digitaal debat konden mengen en/of op school in klassenverband meepraten over de rol van geld en geldzaken in hun leven, nu en straks. De opvatting van jong Nederland is het startpunt voor vervolgactiviteiten, gericht op het vergroten van het financiële bewustzijn van jongeren. Moneyfest vond plaats
20 19 in het kader van de campagne van SZW. De AFM ontwikkelde in samenwerking met CentiQ en het Geldmuseum het spel Meer keuze met geld dat is gericht op jongeren en helpt verstandige financiële keuzes te maken In een coproductie organiseerden Delta Lloyd Groep Foundation, de Kredietbank Utrecht, het Nibud, het Nederlands Debatinstituut en CentiQ een debattoernooi voor VMBO-scholieren getiteld: Mijn geld, nu en later. H.K.H. Prinses Máxima bezocht op 9 december 2009 de onderwijspilot Geld Genoeg? op het Liemers College in Didam.
21 20 Jaarplan 2010 Programma Zorg voor de toekomst Voorbeelden van eigen projecten van partners Pensioenkijker.nl bracht de brochure deeltijdwerken en pensioen uit. Pensioenkijker.nl organiseerde - samen met het Nibud, de Consumentenbond en dagblad De Telegraaf - een vragenforum over de gevolgen van een echtscheiding. De digitale kennistest van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) werd uitgebreid met vragen over beleggingsverzekeringen en over pensioenen. Het ministerie van SZW en Pensioenkijker.nl startte een brede campagne om bekendheid te geven aan de afschaffing van de partnertoeslag AOW in De site werd gelanceerd. Hier vinden pensioenfondsen en verzekeraars alle beschikbare modellen van het UPO met toelichtingen en handleidingen. De website werd Richard Weurding, Verbond van Verzekeraars Stuurgroeplid platform Wijzer in geldzaken Door ons is in 2009 het programma Verzekeraars Vernieuwen opgezet, mede naar aanleiding van de woekerpolissen en de financiële crisis. Voorlichting en educatie spelen een belangrijke rol in consumentempowerment en herstel van vertrouwen in onze sector. Een deel doen we uiteraard zelf, zoals een nieuwe consumentensite en productwijzers, maar ook CentiQ speelt hierbij een essentiële rol. Het platform heeft in 2009 een echte start gemaakt met financiële educatie. Denk aan de onderwijspilots, het bezoek van de prinses aan de vmbo-school en de Geldkoffer van het Nibud. Wat ons betreft is de hoogste prioriteit voor
22 21 opgericht door de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB), de Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen (OPF), de Unie van Beroepspensioenfondsen (UvB) en het Verbond van Verzekeraars (Verbond). Om consumenten te helpen de juiste verzekering af te sluiten, heeft het Verbond van Verzekeraars productwijzers ontwikkeld voor respectievelijk inkomensverzekeringen, schadeverzekeringen en levensverzekeringen. Projecten in platformverband ROC Mondriaan in Den Haag ontwikkelde op verzoek van het platform een cursus Wijzer in geldzaken voor laaggeletterden. De eerste cursus ging in oktober van start met een tiental deelnemers. Dit is een pilot die bij succes verder wordt uitgerold bij andere ROC s. In verschillende steden in het land organiseerde E-Quality met steun van het platform de Vrouw & Geldcafé s, die financiële bewustwording bij levens- en 2010 om daar nóg meer effort in te stoppen. Als Verbond zien wij het liefst dat financiële educatie verplicht wordt, in elk geval in het voortgezet onderwijs, maar ook op basisscholen moet er structureel aandacht voor komen. CentiQ is een netwerkorganisatie, waarmee de krachten van verschillende organisaties worden gebundeld. Daar zit tegelijkertijd ook een risico. Je moet oppassen dat activiteiten niet versnipperen. Tegenover de buitenwereld en de politiek moet duidelijk zijn dat Wijzer in geldzaken als portal echt meters maakt, zoals gebeurde met de vernieuwde website en de daaraan gekoppelde helpdesk van het Nibud. Dat succes moeten we nu zien uit te bouwen.
23 22 Jaarplan 2010 loopbaankeuzes tot doel hebben. De bijeenkomsten zijn populair en worden druk bezocht. De Hogeschool Zuyd en de Hogeschool van Amsterdam organiseerden in samenwerking met Pensioenkijker.nl en SPO pensioenspreekuren waar mensen terechtkunnen met hun vragen over pensioen. Pensioenkijker.nl ontwikkelde de PensioenBelevingsReis ; een website tool om mensen te helpen hun inzicht te vergroten en keuzes eventueel bij te stellen in pensioendoelen (wat wil ik?) en pensioenkosten (wat kost dat?). Onderzoek Voorbeelden van eigen onderzoeken van partners Pensioenkijker.nl deed het onderzoek Hoe blijf je achter?, waarbij onderzoek werd gedaan naar de financiële situatie na echtscheiding en overlijden. VB (Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen) deed een onderzoek onder consumenten naar de kennis over de kosten en opbrengsten van het pensioensysteem. Het Nibud deed onderzoek naar financiële opvoeding. Het doel van dit onderzoek was inzicht krijgen in de problemen waar ouders tegenaan lopen bij de financiële opvoeding, maar ook op welke punten ouders meer aandacht moeten besteden om hun kinderen te leren omgaan met geld. De AFM doet twee keer per jaar een consumentenmonitor. Hierin worden het gedrag en attitudes van financiële consumenten onderzocht en de markt- en productaspecten van de financiële markt beschreven. Hogeschool Zuyd deed onderzoek naar financiële informatiebehoeften van studenten.
24 23 Onderzoeken in platformverband Samen met Pensioenkijker.nl, TNS-Nipo en de Universiteit van Tilburg is een Pensioenbewustzijnmeter ontwikkeld. Dit is een meetinstrument dat door partijen in de pensioensector kan worden gebruikt om op uniforme wijze pensioenbewustzijn te meten. In 2009 werd tweemaal de Publieksmonitor Wijzer in geldzaken uitgevoerd, die tot doel heeft om trends in het financieel gedrag en inzicht te meten en de effecten van de crisis hierop vast te stellen. Onderzoek Financiële opvoeding van het Nibud, is mede mogelijk gemaakt door CentiQ. Als vervolg op de resultaten van dit onderzoek is het Nibud een campagne gestart waarin zij ouders wijzer in geldzaken wil maken en duidelijk wil maken dat financiële opvoeding meer inhoudt dan alleen zakgeld geven. Voor de zomer van 2009 werd door het Bureau B&A een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van het platform. De resultaten van deze evaluatie werden door de minister van Financiën aan de Tweede Kamer verstuurd. Voor alle projecten die door het platform werden gefinancierd werden evaluaties uitgevoerd, die tot doel hadden vast te stellen welke methoden van financiële educatie succesvol zijn. In 2009 werd tweemaal de Publieksmonitor Wijzer in geldzaken uitgevoerd
25 Jaarplan Doelstellingen Wijzer in geldzaken 2010
26 25 Financiële zelfredzaamheid is een basisvoorwaarde om zelfstandig te kunnen functioneren in een steeds complexere samenleving. De consument heeft een eigen verantwoordelijkheid om zijn financiële zaken op orde te hebben, nu en later. Grip op de inkomsten en uitgaven blijft bepalend voor een gezonde financiële situatie en moet al jong worden aangeleerd. Zeker in een tijd van economische tegenwind is het van groot belang om de eigen draagkracht goed te kennen en een bijvoorbeeld een buffer achter de hand te hebben om terugval in inkomen, dan wel onverwachte uitgaven, op te kunnen vangen. En wat heeft de crisis bijvoorbeeld voor invloed op het pensioen? De partners hebben in 2010 stevige ambities om de consument wijzer in geldzaken te maken. De partners hebben in 2010 stevige ambities om de consument verder wijzer in geldzaken te maken. Gezamenlijk zijn er voor 2010 een vijftal speerpunten geformuleerd. De rol van het platform hierbij is om te verbinden, verbeteren en te verbreden. De speerpunten zijn: Bewustwording; consumenten bewust maken om hun geldzaken op orde te hebben Portal Wijzer in Geldzaken; uit laten groeien tot dé portal voor omgaan met geld Financiën op orde; focus op inkomensterugval en preventie Jong geleerd is oud gedaan; focus op onderwijs en jongerencommunicatie Zorg voor de toekomst; focus op pensioenbewustzijn en uniform pensioenoverzicht (UPO) Deze speerpunten komen terug binnen de doelstellingen van het platform en in de specifieke programma s. In dit hoofdstuk vindt u een overzicht van onze doelstellingen voor 2010 per speerpunt. Daarnaast treft u een aantal doelstellingen aan die erop gericht zijn het netwerk te ondersteunen en uit te bouwen.
27 26 Jaarplan Bewustwording Doelstelling van het platform is om samen met de partners meer mensen te bereiken en consumenten wijzer in geldzaken te maken. Dit begint bij bewustwording: consumenten zijn zich ervan bewust dat het belangrijk is om hun geldzaken, nu en in de toekomst, op orde te hebben. Dit is nodig om kennis, houding en gedrag te beïnvloeden. Afgeleide doelstellingen om het financieel bewustzijn in Nederland te vergroten, zijn: Media besteden continu aandacht het thema omgaan met geld aan de projecten in het kader van wijzer in geldzaken. Hiervoor is de doelstelling om op weekbasis diverse publicaties over Wijzer in geldzaken en omgaan met geld in de schrijvende pers te realiseren en minimaal 15 mediamomenten in de audiovisuele en nieuwe media. Alle projecten dragen de pay-off: Wijzer in geldzaken. Er worden twee bewustwordingscampagnes ingezet. Fred van Raaij, Universiteit van Tilburg Stuurgroeplid platform Wijzer in geldzaken In 2009 zijn vooral de onderzoeksresultaten van 2008 verder in beleid geconcretiseerd. Ik doel daarmee op de programma s Financiën op orde, Jonge geleerd oud gedaan en Zorg voor de toekomst. Ik denk dat het daarom een goed jaar is geweest, hoewel je natuurlijk altijd maar moet afwachten wat de effecten op lange termijn zullen zijn. Dat is moeilijk te concretiseren. Het gaat ook om het geloof dat je op de goede weg bent. Ik geloof dat zeker en ik hoop dat iedereen dat ook doet. Mijn prioriteit voor 2010? De pensioenen, hoewel iemand anders even zo vrolijk de financiële educatie in het onderwijs zou kunnen noemen. Maar ik
28 Portal Wijzer in geldzaken Uit onderzoek van platform blijkt dat veel consumenten het lastig vinden om betrouwbare en laagdrempelige informatie te vinden over financiële onderwerpen. Veel informatie is productgericht en niet toegesneden op de persoonlijke situatie van de consument. De website fungeert als wegwijzer voor consumenten in het woud van financiële informatie. De partners hebben de ambitie om uit te laten groeien tot dé portal voor omgaan met geld. Vanuit deze portal worden consumenten eenvoudig doorverwezen naar informatie van partners. Doelstelling is om het aantal bezoekers van de website tenminste te verdubbelen naar per maand. Wijzer in geldzaken is de verbindende factor van alle programma s en activiteiten die in het kader van het platform gedaan worden. vond de uitkomsten van het onderzoek schokkend dat ruim zestig procent van de mensen niet weet wat hun pensioeninkomen zal zijn, ook niet bij benadering. Mensen moeten dat weten, niet alleen de hoogte van het pensioen, maar ook of het toereikend is. Verder constateer ik dat steeds meer mensen geneigd zijn iedereen in het land als het om financiële voorlichting gaat over één kam te scheren. Er is kennelijk maar één benadering: zo moet t. CentiQ moet niet in dat politieke vaarwater terecht komen en blijven segmenteren naar aparte doelgroepen.
29 28 Jaarplan 2010 Jong geleerd is oud gedaan richt zich op drie terreinen: onderwijs, jongerencommunicatie en financiële opvoeding. 2.3 Financiën op orde: inkomensterugval en preventie De programmalijn Financiën op orde zal zich in 2010 blijven toespitsen op inzicht en overzicht in de huishoudfinanciën. De hoofddoelstelling voor 2010 is consumenten ondersteunen zodat zij zelf grip op hun financiën krijgen, dit om te voorkomen dat men in problematische schuldsituaties terecht komt. Hiervoor zijn de volgende afgeleide doelstellingen opgesteld: Consumenten Naast de bestaande digitale huishoudboekjes wordt er in 2010 door minimaal één nieuwe (bancaire) partij een digitaal huishoudboekje gelanceerd. Eén of meerdere partners lanceren in 2010 een project gericht op mensen met een inkomensterugval. Gemeenten Een groot aantal gemeentes en kredietbanken (> 20%) maakt eind 2010 gebruik van de door partners geboden ondersteuning op het gebied van preventieinstrumenten, bijvoorbeeld in de vorm van een starterskit voor gemeenten. 2.4 Jong geleerd is oud gedaan: onderwijs en jongerencommunicatie Het programma Jong geleerd is oud gedaan richt zich op drie terreinen: onderwijs, jongerencommunicatie en financiële opvoeding. De doelstellingen voor 2010 zijn: 1. Een groot aantal vmbo (en andere) scholen (>70%) wordt actief benaderd om financiële educatie in hun onderwijsaanbod op te nemen. Dit in het kader van het einddoel om persoonlijke financiën een structurele plek te geven in bestaande vakken in het onderwijs. 2. Meer dan 65% van de jongeren in de leeftijd in het vmbo bereiken met jongerencommunicatie gericht op beter leren omgaan met je geld.
30 Zorg voor de toekomst: pensioenbewustzijn en UPO De programmalijn Zorg voor de Toekomst zal zich in 2010 toespitsen op het onderwerp pensioenen. Uit verscheidene onderzoeken blijkt dat pensioenen relatief gezien een blinde vlek zijn voor consumenten als het gaat om kennis van financiële producten. De hoofddoelstelling voor 2010 is om het pensioenbewustzijn van Nederlanders te verhogen. Hiervoor gaat het platform: Tenminste mensen, 25 jaar en ouder, bereiken met communicatie over het pensioen, waarbij het UPO centraal staat. Het promoten van het uniform meten van pensioenbewustzijn met behulp van de pensioenbewustzijnmeter. 2.6 Ondersteuning netwerk Uit de evaluatie van CentiQ die in het voorjaar gehouden is, bleek dat partners behoefte hadden aan een kenniscentrum binnen het platform. Hiermee is reeds een aanvang gemaakt in de vorm van een aantal onderzoeken en de evaluatie van diverse pilots. Mede gezien het draagvlak binnen het netwerk voor de rol van kenniscentrum is een verdere vormgeving van deze rol geboden. Daarom zijn er voor het kenniscentrum als basisvoorziening en de ondersteuning van het netwerk de volgende doelstellingen geformuleerd: Kenniscentrum Relevante inzichten over onderwerpen die betrekking hebben op financieel inzicht en financiële kennis worden beschikbaar gesteld aan partners. Interne communicatie Het creëren van betrokkenheid, betere kennisdeling en het periodiek informeren van partners.
31 30 Jaarplan Met welke activiteiten gaan partners dit samen bereiken?
32 31 Om de ambitieuze doelstellingen uit hoofdstuk 2 te behalen voeren de partners van het platform een groot aantal activiteiten uit. In dit hoofdstuk worden de activiteiten benoemd, die in CentiQ-verband worden uitgevoerd en die direct bijdragen aan de doelstellingen uit hoofdstuk 2. De projecten en activiteiten in dit jaarplan zijn niet uitputtend. Uiteraard kunnen er in de loop van 2010 nieuwe initiatieven en projecten ontstaan. Bewustwording is een belangrijke succesfactor van het platform. 3.1 Bewustwording Agendasetting en bewustwording Bewustwording is een belangrijke succesfactor van het platform. De economische situatie maakt dat er nu, meer dan ooit, aandacht is voor persoonlijke financiële beslissingen. De actualiteit van het afgelopen jaar, maakt zeer duidelijk dat er nog veel werk te doen is. Door middel van een actief free publicity beleid zal ook in 2010 veelvuldig aandacht gevraagd worden voor het thema wijzer in geldzaken in de media. Voorzetten actief free publicity beleid door de media zoveel mogelijk te voorzien van nieuwswaardige (onderzoeks)informatie en actief onderwerpen te pluggen. Twee bewustwordingscampagnes om aandacht op het thema te vestigen; één in het voorjaar en één in het najaar. Herkenbaarheid en bekendheid Wijzer in geldzaken vergroten Om de doelstellingen van het platform te realiseren zonder een miljoenenverslindende campagne is gekozen om de projecten en activiteiten die het platform en de partners ondernemen te verbinden met de pay-off Wijzer in geldzaken. Deze pay-off wordt gekoppeld aan vrijwel alle projecten en activiteiten van het platform en partners in de het kader van financiële bewustwording. De website free publicity en een bescheiden inzet van betaalde media ondersteunen de van de pay-off. Op het partnergedeelte van de website is er een handleiding beschikbaar inclusief concrete voorbeelden, hoe de pay-off te gebruiken.
33 32 Jaarplan 2010 Wijzer in Geldzaken Parade De Wijzer in Geldzaken Parade is een reizende tentoonstelling met lokale Moneyvents over belangrijke, bij het grote publiek aansprekende, geldzaken. De Parade reist in 2010 langs de tien grootste Openbare Bibliotheken in het hele land. Potentieel bereik van de Wijzer in Geldzaken Parade is 1,1 miljoen mensen. 3.2 Portal De Parade reist in 2010 langs de tien grootste Openbare Bibliotheken in het hele land. Potentieel bereik van de Wijzer in Geldzaken Parade is 1,1 miljoen mensen. Om de doelstellingen voor de portal te behalen, worden de volgende activiteiten geïnitieerd: Opzetten van verschillende online campagnes. Inspelen op actualiteit door nieuwe rubrieken toe te voegen of content te actualiseren. Onderzoek naar inhoud en gebruikersgemak van de website door studenten van Hogeschool Zuyd nieuwe tools toevoegen aan de huidige 46 en/of bestaande tools verbeteren. Linkbuilding verder uitbreiden, meer partners/derden verwijzen naar wijzeringeldzaken.nl voor betrouwbare financiële informatie. Actief onder de aandacht brengen van activiteiten van het platform via de partnerwebsite ( en de nieuwsbrief. Bewustwordingsactiviteiten rondom
34 Financiën op orde Om de doelstellingen voor het programma Financiën op orde te bereiken staan de volgende activiteiten op het programma: Voor consumenten Op het vlak van digitale huishoudboekjes zal ING in 2010 al haar klanten toegang bieden tot een digitaal huishoudboekje binnen het internetbankieren. In 2010 zullen andere (bancaire) partijen worden aangespoord om dergelijke hulpmiddel te ontwikkelen en te lanceren. Twee nieuwe laagdrempelige tools ontwikkelen met partners (bijv. gericht op mensen met inkomensterugval). Activiteiten gericht op mensen met inkomensterugval initiëren met partners. Bijvoorbeeld in samenwerking met UWV-werkplein en met de Nibud Hulplijn die sinds 2009 operationeel is. Activiteiten gericht op mensen met inkomensterugval initiëren met partners. Voor gemeenten Een onderzoek dat inzicht geeft in de werking/effectiviteit van preventieve maatregelen gericht op het op orde houden van de huishoudfinanciën en het voorkomen van (problematische) schulden. Door meerdere partners te ontwikkelen en te verstrekken hulpmiddelen voor gemeentes en kredietbanken die met preventie willen beginnen of de preventie-inzet willen uitbreiden (in vorm van starterskit en/of materiaal via website(s)). Er komt een op onderzoek gebaseerde handreiking over de effectiviteit van preventie-instrumenten voor gemeenten. Organiseren bijeenkomsten over preventie met gemeentes en kredietbanken.
35 34 Jaarplan Jong geleerd is oud gedaan Voor het programma Jong geleerd is oud gedaan zijn de volgende activiteiten voor 2010 gepland: Het creëren van maatschappelijk en politiek draagvlak, ondermeer door het realiseren van media-aandacht voor structurele financiële educatie in bestaande vakken in het onderwijs. Harman Korte, Autoriteit Financiële Markten Stuurgroeplid platform Wijzer in geldzaken Ik vind het vooral belangrijk dat vorig jaar de eerste stappen zijn gezet voor de versterking van financiële educatie in het onderwijs. Dat is iets waar wij als AFM zelf moeilijk aan toekomen. En het was daarbij natuurlijk ook heel belangrijk dat Prinses Máxima daarbij betrokken was, want zo werd het mogelijk om voor het onderwerp brede publieke belangstelling te genereren. Voor ons als toezichthouder is een financieel geletterde consument een ideale hulp. Die weet zichzelf namelijk te beschermen en ons te tippen als er iets loos is. Wij proberen daarom in al onze activiteiten en publicaties een bijdrage te leveren door te wijzen op zaken, die voor de financiële consument belang-
36 35 De succesvolle leermethoden uit de pilots implementeren en beschikbaar stellen en vertalen in een handreiking voor vmbo scholen en het primair onderwijs. Jongerencommunicatie met virtueel figuur die jongeren helpt om financieel slimme keuzes te maken. De campagne start in maart met het thema mobiel bellen. H.K.H. Prinses Máxima, minister Bos en staatssecretaris Klijnsma zijn voornemens om bij de lancering aanwezig te zijn. In september zal een tweede thema aan bod komen. Partners worden gestimuleerd om het virtuele figuur ook een plaats te geven in hun eigen communicatie. Nieuwe onderwijspilots uitvoeren in het basisonderwijs en in het voortgezet onderwijs HAVO / VWO. Nieuwe tools en games ontwikkelen op basis van het virtueel figuur concept; bijvoorbeeld op Hyves en met een serious game. Op digitale onderwijsportals worden leermiddelen ter beschikking gesteld. Ouders ondersteunen om hun kinderen te leren omgaan met geld. Een verdere uitrol van de Nibud Geldkoffer in samenwerking met CentiQ-partners. Jeugdhulpverleners bereiken. rijk zijn. CentiQ helpt ons daarbij, bijvoorbeeld doordat de partners via Wijzer in Geldzaken en hun eigen sites naar elkaar verwijzen en er op die manier zoveel mogelijk belangstelling voor het onderwerp ontstaat. Een duidelijke synergie. In 2010 zou mijn prioriteit liggen bij de programmalijn Zorg voor de Toekomst. En dan vooral bij het Uniform Pensioenoverzicht UPO. We moeten voor elkaar krijgen dat dat echt gelezen en gebruikt gaat worden, zodat mensen weten hoe hun pensioen eruit ziet en wat ze eventueel moeten doen om hun pensioen op het gewenste niveau te krijgen.
37 36 Jaarplan 2010
38 Zorg voor de toekomst Voor het programma zorg voor de toekomst zijn de volgende activiteiten voor 2010 gepland: Het in samenwerking met de relevante partners starten van een campagne met als doel het verhogen van de kennis over het Uniform Pensioen Overzicht (UPO). Het regelmatig monitoren van het pensioenbewustzijn, waarmee de kennisfunctie van het platform tot uitdrukking komt; Het UPO onder de aandacht brengen op de website wijzeringeldzaken.nl. Uitrollen van de pensioenspreekuren met tenminste 3 hogescholen, waarbij in het lespakket het UPO centraal wordt gesteld. Oriënteren op de mogelijkheden welke het pensioenregister in de toekomst biedt om met het platform samen te werken. Ook wordt bezien hoe de samenwerking met stichting Pensioenkijker in de toekomst kan worden geborgd. De Vrouw en geldcafés en de cursus Wijzer in geldzaken worden geïntegreerd in de Wijzer in Geldzaken Parade. Uitrol cursus Wijzer in geldzaken voor laaggeletterden in samenwerking met ROC s.
39 38 Jaarplan 2010 Uitrollen van de pensioenspreekuren met tenminste 3 hogescholen, waarbij in het lespakket het UPO centraal wordt gesteld. 3.6 Ondersteuning netwerk Voor de basisvoorziening en ondersteuning van het netwerk zijn de volgende activiteiten gepland: Het inrichten van een digitaal kenniscentrum. Het publiceren van onderzoeksprogramma s, zodat samenwerking en afstemming van onderzoeken mogelijk wordt. Het monitoren van het financiële bewustzijn en de financiële kennis van consumenten met de Publieksmonitor Wijzer in geldzaken. (1 keer per jaar een standaardonderzoek en 2 actuele specials per jaar). Het promoten van het gebruik van de pensioenbewustzijnmeter door aandacht te vragen voor de onderzoeksresultaten en het instrument zelf. Het jaarlijks monitoren van het pensioenbewustzijn van consumenten. Het initiëren en begeleiden van een pensioenbewustzijn onderzoek onder werkgevers. Het initiëren en begeleiden van een onderzoek naar de effectiviteit van preventiemiddelen die ingezet worden door gemeenten. Het initiëren en begeleiden van een onderzoek naar het financiële bewustzijn en de financiële kennis van de risicogroep vrouwen. Het faciliteren van kennisdeling door partners tijdens grootschalige en kleinschalige bijeenkomsten. Op het gebied van interne communicatie zal het platform: De nieuwsbrief voor een breder publiek beschikbaar maken. Een extranet uitrollen, waarbij partners toegang krijgen tot informatie en gegevens van projecten up-to-date kunnen houden. Twee informele bijeenkomsten organiseren, te weten een nieuwjaarsborrel en een najaarsborrel. In het voorjaar en in het najaar een platformbijeenkomst organiseren. Vijf Expertmeetings organiseren rondom de speerpunten.
40 39 Nawoord In het afgelopen jaar stond het onderwerp omgaan met geld volop in de belangstelling, niet in de laatste plaats door de crisis en de recessie. Partners hebben flink aan de weg getimmerd om consumenten wijzer in geldzaken te maken. Daarbij wisten zij elkaar steeds beter te vinden om samen te werken, kennis uit te wisselen en de krachten te bundelen. Vanuit het projectbureau kijk ik met gepaste trots terug op wat we in 2009 gezamenlijk hebben bereikt. Zoals u heeft kunnen lezen in dit jaarplan, hebben de partners van het platform CentiQ, Wijzer in geldzaken ook voor het komend jaar stevige ambities. Zij willen met dezelfde hoeveelheid energie voortbouwen op hetgeen het afgelopen jaar is gerealiseerd, om ervoor te zorgen dat 2010 voor financiële educatie in Nederland tenminste net zo succesvol wordt. Door middel van dit jaarplan is er focus aangebracht in de activiteiten van het platform. Kernwoorden hierbij zijn bewustwording, portal, preventie en inkomensterugval, jongeren, en pensioenen. Het projectbureau zal de partners in 2010 met onveranderde inzet ondersteunen om activiteiten met elkaar te verbinden, te verbeteren en te verbreden. Namens het projectbureau CentiQ, Wijzer in geldzaken Olaf Simonse, projectleider Projectteam van CentiQ, Wijzer in geldzaken.
41 40 Jaarplan 2010 CentiQ-Partners Autoriteit Financiële Markten Beroepsvereniging van beleggingsprofessionals Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties Citi Foundation Cito Consumentenbond De Nederlandsche Bank Delta Lloyd Groep Foundation Divosa DSI E-Quality Federatie van Financiële Planners Fortis Foundation Nederland Geldmuseum Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Zuyd Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants Maatschappelijke Ondernemers Groep Ministerie van Financiën Ministerie van Financiën / Belastingdienst Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting Nederlands Instituut voor het Bank-, Verzekerings- en Effectenbedrijf (NIBE-SVV) Nederlandse Vereniging van assurantieadviseurs en financiële dienstverleners Nederlandse Vereniging van Banken Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet SPO Pensioenopleidingen met perspectief Stichting Financiële dienstverlening Stichting Leerplan Ontwikkeling Stichting Leger des Heils, Welzijnsen Gezondheidszorg Stichting Ondernemingspensioenfondsen Stichting Pensioenfonds ABP Stichting Pensioenkijker.nl Unie van Beroepspensioenfondsen Verbond van Verzekeraars Vereniging Eigen Huis Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen Vereniging VEB NCVB Vereniging van Onafhankelijke Financiële en Assurantieadviseurs (NBVA) Vereniging van Vermogensbeheerders en Commissionairs Wageningen Universiteit
Actieplan 'Wijzer in geldzaken'
DD-NR Regelingen en voorzieningen CODE 5.2.5.5 Actieplan 'Wijzer in geldzaken' bronnen Brief van de minister van Financiën, 19.6.2008, Tweede Kamer, vergaderjaar 2007-1008, Kamerstuk 29507, nr. 62 In Nederland
Nadere informatiePresentatie onderzoeksresultaten consumentenonderzoek
Presentatie onderzoeksresultaten consumentenonderzoek Pauline van Esterik-Plasmeijer Voorzitter Projectgroep Onderzoek Fred van Raaij Hoogleraar Economische psychologie, Universiteit van Tilburg Den Haag,
Nadere informatieConsumenteninformatie van de AFM en het Nibud. Loop geen onnodig risico. Verstandig Lenen
Consumenteninformatie van de AFM en het Nibud Loop geen onnodig risico Verstandig Lenen Een lening kan soms uitkomst bieden. Maar geld lenen kan ook voor problemen zorgen. In deze folder van het Nationaal
Nadere informatieJaarplan 2009 Wijzer in geldzaken
Jaarplan 2009 Wijzer in geldzaken 2 Jaarplan 2009 Wijzer in geldzaken 3 Inhoudsopgave 1 Samenvatting 4 2 Inleiding 7 2.1 Doel 7 2.2 Terugblik 2008 7 2.3 Vooruitblik 2009 9 2.4 Prioriteiten 9 2.5 Leeswijzer
Nadere informatieFinancieel bewustzijn kun je leren
Financieel bewustzijn kun je leren prinses máxima 10 VERZEKERD! nummer 2, december 2010 Ze zet zich al jarenlang in voor een toegankelijke financiële sector. Sinds kort heeft ze er een nieuwe functie
Nadere informatieKoninklijke Hoogheid, geachte heer Robbertsen [DdK Utrecht], geachte heer Bolsius [burgemeester Amersfoort], dames en heren,
Toespraak Minister De Jager van Financiën Opening eerste Geldloket van Wijzer in Geldzaken Woensdag 23 mei 2012, 17.15 uur, Amersfoort Koninklijke Hoogheid, geachte heer Robbertsen [DdK Utrecht], geachte
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieConsumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Loop geen onnodig risico. Verstandig een hypotheek kiezen
Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Loop geen onnodig risico Verstandig een hypotheek kiezen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen die een hypotheek wil afsluiten
Nadere informatieLoop geen onnodig risico. Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Verstandig Lenen
Loop geen onnodig risico Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Verstandig Lenen Voor wie is deze folder? Je kent vast wel die reclames over geld lenen. Snel extra geld, dat klinkt
Nadere informatieJaarplan. focus, verbinden en versterken 2011-2010
Jaarplan focus, verbinden en versterken 2011-2010 1 Inhoud 1. Voorwoord 4 2. Samenvatting 6 3. Waarom Wijzer in geldzaken? 8 4. Strategische agenda 12 5. Resultaten 2010 op hoofdlijnen 14 6. Plannen 2011:
Nadere informatieConsumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Loop geen onnodig risico. Verstandig je pensioen regelen
Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Loop geen onnodig risico Verstandig je pensioen regelen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen die wil weten wat je kunt doen om
Nadere informatieHoud rekening met rentestijgingen
Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Loop geen onnodig renterisico Houd rekening met rentestijgingen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen die geld leent of gaat lenen.
Nadere informatieStageverslag Ouafa Oualhadj. 28 januari 2015
Wijzer in Geldzaken Stageverslag Ouafa Oualhadj 28 januari 2015 Ouafa Oualhadj heeft in 2014 stage gelopen bij de Algemene Rekenkamer in het kader van haar studie Bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit
Nadere informatieDatum Betreft Brief ter aanbieding antwoorden kamervragen van de leden Moors en Straus (VVD)
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513 AA1XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieVerstandig een hypotheek kiezen
Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Loop geen onnodig risico Verstandig een hypotheek kiezen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen die een hypotheek wil afsluiten
Nadere informatieVijf veranderingen per 1 januari 2013
Advies over financiële producten? December 2012 Vijf veranderingen per 1 januari 2013 U overweegt een financieel product aan te schaffen en daarover advies in te winnen? Dan gaan er bij de advisering van
Nadere informatieConsumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Loop geen onnodig risico. Verstandig Lenen
Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Loop geen onnodig risico Verstandig Lenen Welke soorten leningen zijn er? De meest voorkomende leningen zijn: Doorlopend krediet: je leent tot
Nadere informatieLoop geen onnodig risico Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Verstandig Lenen
Loop geen onnodig risico Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Verstandig Lenen Voor wie is deze folder? Je kent vast wel die reclames over geld lenen. Extra geld, dat klinkt aantrekkelijk.
Nadere informatieSpeech van Klaas Knot bij het congres Ambitie loont Amsterdam, Wibauthuis, 10 november 2016
Speech van Klaas Knot bij het congres Ambitie loont Amsterdam, Wibauthuis, 10 november 2016 Amsterdam, Wibauthuis Klaas Knot heeft tijdens Ambitie Loont een congres georganiseerd door de Delta Lloyd Foundation,
Nadere informatieJaarplan 2012. Focus & verdieping
Jaarplan 2012 Focus & verdieping Voorwoord In 2011 heeft Wijzer in geldzaken, in samenwerking met haar partners, weer een grote stap voorwaarts gezet op het gebied van financiële educatie. Er zijn prachtige
Nadere informatie3 Hoe pensioenbewust zijn we?
3 Hoe pensioenbewust zijn we? Door verschillende instanties en bedrijven wordt onderzoek gedaan naar het pensioenbewustzijn van burgers, hun houding tegenover pensioen en de kennis die zij hebben van (hun)
Nadere informatieDe intermediair voor verantwoord lenen. Leef met je hart, leen met verstand.
De intermediair voor verantwoord lenen. Leef met je hart, leen met verstand. Trendrapport voor consument en markt Is de financiële consument roekeloos? Kernboodschap van dit trendrapport Een grote groep
Nadere informatiePublieksmonitor Gebruik digitale huishoudboekjes & geld besteden aan leuke dingen
Publieksmonitor Gebruik digitale huishoudboekjes & geld besteden aan leuke dingen Wijzer in geldzaken Mei 2012 Samenvatting (1/2) Digitale huishoudboekjes 1. Het bekijken van de uitgaven via het online
Nadere informatieVerstandig je pensioen regelen
Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Let op de risico s van je pensioen Verstandig je pensioen regelen Denk nu na over je pensioen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen
Nadere informatieLoop geen onnodig risico. Verstandig Lenen
Loop geen onnodig risico Verstandig Lenen Voor wie is deze folder? Je kent vast wel die reclames over geld lenen. Extra geld, dat klinkt aantrekkelijk. Toch kan lenen voor problemen zorgen: 100.000 huishoudens
Nadere informatieUW WERKNEMERS FINANCIEEL GEZOND
UW WERKNEMERS FINANCIEEL GEZOND Schulden op de werkvloer brengen kosten en risico s met zich mee. Denk aan loonbeslag, ziekteverzuim of verminderd functioneren. Voor u als werkgever is het belangrijk dat
Nadere informatieUW WERKNEMERS FINANCIEEL GEZOND
UW WERKNEMERS FINANCIEEL GEZOND Schulden op de werkvloer brengen kosten en risico s met zich mee. Denk aan loonbeslag, ziekteverzuim of verminderd functioneren. Voor u als werkgever is het belangrijk dat
Nadere informatieEVALUATIE CENTIQ RAPPORT
RAPPORT Den Haag, 2 juli 2009 COLOFON Projectnummer: 26169 Auteurs: Dick Hanemaayer Yorick van den Berg B&A Centrum voor Beleidsevaluatie Prinses Margrietplantsoen 87 Postbus 829 2501 CV Den Haag t 070-3029500
Nadere informatieVerstandig je pensioen regelen
1 Verstandig je pensioen regelen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen die zijn of haar pensioen goed wil regelen. Van de mensen die werken heeft bijna de helft nooit goed over het pensioen
Nadere informatieUW WERKNEMERS FINANCIEEL GEZOND
UW WERKNEMERS FINANCIEEL GEZOND Schulden op de werkvloer brengen kosten en risico s met zich mee. Denk aan loonbeslag, ziekteverzuim of verminderd functioneren. Voor u als werkgever is het belangrijk dat
Nadere informatieHoe blijft je gezin achter?
Hoe blijft je gezin achter? Weet jij of jouw partner en kinderen geld genoeg hebben als jij doodgaat? Misschien denk je niet zo graag aan je eigen dood. Toch moet je nu nadenken of er na jouw dood genoeg
Nadere informatieInformatie over de Autoriteit Financiële Markten. Een kennismaking. Wat doet de AFM?
Informatie over de Autoriteit Financiële Markten Een kennismaking Wat doet de AFM? Wie is de AFM? AFM is de afkorting voor Autoriteit Financiële Markten. De AFM is de gedragstoezichthouder op de financiële
Nadere informatieSamenvatting Actieplan Wijzer in geldzaken
Samenvatting Actieplan Wijzer in geldzaken 2 Samenvatting Actieplan Wijzer in geldzaken 3 Voorwoord Financiële zelfredzaamheid is een basisvoorwaarde om zelfstandig te kunnen functioneren in een steeds
Nadere informatieHet Nibud Spaarbiggetje lesbrief en prijsvraag
Het Nibud Spaarbiggetje lesbrief en prijsvraag In 2009 bestond het Nibud 30 jaar. Tijdens het jubileumjaar heeft het Nibud geld ingezameld om binnen het onderwijs extra aandacht te kunnen besteden aan
Nadere informatieEerste baan... en pensioen?
Eerste baan... en pensioen? Waaraan denk je bij je eerste baan? Pensioen is misschien het laatste waar je aan denkt bij je eerste baan. Toch is het erg belangrijk. Neem dus rustig de tijd om je er in te
Nadere informatieZie onder voor de volledige speech: Titel speech: Financiële veerkracht in een irrationele economie. Majesteit, beste collega s, dames en heren,
Tobacco Theater, Amsterdam, 6 oktober 2015 In zijn toespraak tijdens de platformbijeenkomst van Wijzer in Geldzaken, die als thema had De stille macht van financiële veerkracht, beklemtoonde Klaas Knot
Nadere informatie6 Suggesties om het pensioenbewustzijn te vergroten
6 Suggesties om het pensioenbewustzijn te vergroten Uit de panelbijeenkomsten die de Pensioencommissie heeft georganiseerd, is gebleken dat op het terrein van de communicatie veel in beweging is en dat
Nadere informatieIn het nu volgende treft u een overzicht van de uitvoering van de desbetreffende toezeggingen en moties aan.
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieDatum 13 juni 2018 Betreft Kamervragen van de leden Bruins (ChristenUnie) en Raemakers (D66)
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieSpaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag
Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag In 2009 bestond het Nibud 30 jaar. Tijdens het jubileumjaar heeft het Nibud geld ingezameld om binnen het onderwijs extra aandacht te kunnen besteden aan
Nadere informatieNIBUD JAARVERSLAG 2012 GRIP OP GELD IN CRISIS
NIBUD JAARVERSLAG 2012 GRIP OP GELD IN CRISIS Grip op geld in tijden van crisis. In 2012 was dat een belangrijk thema voor het Nibud. De voortdurende crisis maakt mensen onzeker. Dat is te zien aan de
Nadere informatiePast een variabele rente bij u? Wel of niet doen...
Past een variabele rente bij u? Wel of niet doen... 1 Inhoud De juiste keuze maken. 3 Vast en variabel. 4 Goed om even te weten. 6 2 De juiste keuze maken. U betaalt graag de laagste rente voor uw hypotheek.
Nadere informatieIk vertel graag wat we voor u kunnen doen. Jolande, medewerkster Ardanta
Ik vertel graag wat we voor u kunnen doen. Jolande, medewerkster Ardanta Welke informatie vindt u in deze brochure? 4 Waar staan we voor? 7 Onze belofte. 8 Hoe maken we onze belofte waar? 11 Hoe wij werken.
Nadere informatieBelangrijkste conclusies uit het onderzoek uitgevoerd door Ruigrok/Netpanel in opdracht van het GeldMuseum en het Nibud
Aanleiding In het najaar van 2012 zijn het GeldMuseum en het Nibud gesprekken gestart over samenwerking op het gebied van financiële educatie. Beiden hebben in dit veld reeds hun naam gevestigd, waarbij
Nadere informatieMeer succes met je website
Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?
Nadere informatiePublieksmonitor. & social media. Rapportage I. van Dijk 15 mei 2012
Publieksmonitor II: Mobiel bankieren, financiële informatie & social media Rapportage I. van Dijk 15 mei 2012 Samenvatting (1/2) Mobiel bankieren 1. Twee op de tien Nederlanders van 18 jaar en ouder maken
Nadere informatieNiet altijd in Nederland gewoond?
Niet altijd in Nederland gewoond? Kwam je na je 15e in Nederland wonen? Dan is het belangrijk om te weten hoeveel AOW je krijgt. Zodat je straks niet voor verrassingen komt te staan. Wil je na je pensionering
Nadere informatieFinanciële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens
Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt zich op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid
Nadere informatieHet gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.
Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent
Nadere informatieMannen, zorg ervoor!
Mannen, zorg ervoor! Samenvatting De doelgroep waar ik voor heb gekozen zijn jongens die op dit moment nog op een VMBO, HAVO of VWO opleiding zitten. Voor deze jongeren is het vaak heel moeilijk zich voor
Nadere informatieOnderwijs in Geldzaken
Onderwijs in Geldzaken Onderwijs en geldproblemen Geldproblemen kunnen leiden tot mindere prestaties op school, (meer) verzuim en uiteindelijk zelfs tot schooluitval. De gemeente Súdwest-Fryslân en RMC
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatie21st Century Skills Training
Ontwikkeling van competenties voor de 21 e eeuw - Vernieuwend - Voor werknemers van nu - Met inzet van moderne en digitale technieken - - Integratie van social media - Toekomstgericht - Inleiding De manier
Nadere informatieVrouwen en pensioen. www.pensioenkijker.nl
Vrouwen en pensioen Hoe zit het met je pensioen? Dat is niet iets waar je zo gauw bij stilstaat. Toch is het belangrijk dat wel te doen. Ga voor jezelf na op welk pensioen je straks recht hebt. Hoe onafhankelijk
Nadere informatieFinanciële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens
Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens NVVK Studiedag Schuldhulpverlening 28 oktober 2014 WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB)
Nadere informatieOnderzoek. Rapportage. September 2012. Pensioenmodule Publieksmonitor
Onderzoek Meer grip op pensioen Rapportage Pensioenmodule Publieksmonitor September 2012 Samenvatting (1/4) 1. Kennis over het eigen pensioen De helft van de mensen die via werkgever pensioen opbouwen
Nadere informatieEen klacht over een financiële onderneming?
Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Weet wat je kunt doen Een klacht over een financiële onderneming? Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen met klachten over een
Nadere informatieWaar moet u op letten bij de levensloopregeling?
Waar moet u op letten bij de levensloopregeling? Onafhankelijke informatie voor consumenten Waar gaat deze folder over? Deze folder gaat over de levensloopregeling. Waarom een levensloopregeling? Veel
Nadere informatieDe rente stijgt: welke gevolgen heeft dat voor u?
De rente stijgt: welke gevolgen heeft dat voor u? Onafhankelijke informatie voor consumenten Wat is renterisico? Als u geld nodig heeft, kunt u een lening afsluiten. U moet het geleende geld wel terugbetalen.
Nadere informatieConsumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Loop geen onnodig risico. Verstandig beleggen
Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Loop geen onnodig risico Verstandig beleggen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen die wil beleggen. In Nederland zijn er 1,5
Nadere informatiePast een variabele rente bij u? Wel of niet doen.
Past een variabele rente bij u? Wel of niet doen. 1 Inhoud. De juiste keuze maken. 3 Vast en variabel. 4 Goed om even te weten. 6 2 De juiste keuze maken voor uw Thuis Hypotheek. U betaalt graag de laagste
Nadere informatieCreat4u. www.icreat4u.nl COMPLETE WEBSITE. voor ondernemers. 47,50,- per maand zonder opstartkosten. ONZE VOORDELEN! EEN ALL-IN WEBSITE
COMPLETE WEBSITE voor ondernemers 47,50,- per maand zonder opstartkosten. Een complete website voor uw onderneming en die ook nog goed vindbaar is, dat is wat we willen! Maar hoe? EEN ALL-IN WEBSITE ONZE
Nadere informatieGoed omgaan met geld. Achtergronden bij de competenties voor financiële zelfredzaamheid. Nibud, 2012
Goed omgaan met geld Achtergronden bij de competenties voor financiële zelfredzaamheid Nibud, 2012 Inhoud 1 AANLEIDING... 2 2 COMPETENTIES BESCHREVEN ALS VAARDIGHEDEN... 4 3 AANSLUITEN BIJ INTERNATIONALE
Nadere informatieNieuwsbrief voor ouders/verzorgers, 12 september 2017
Nieuwsbrief voor ouders/verzorgers, 12 september 2017 De kop is eraf. De introductieweek zit erop. Maandag zijn de lessen weer volgens rooster gestart. Maar liefst 178 leerlingen starten dit nieuwe schooljaar
Nadere informatieMedewerkers met schulden
Medewerkers met schulden oplossen en voorkomen Financieel inzicht met de digitale loonstrook We verkeren wereldwijd in een financiële crisis. Deze economische situatie heeft z n weerslag op ieder persoonlijk.
Nadere informatieGezond met geld. Zo doe je dat. Uitkomen met je inkomen in duidelijke stappen
Gezond met geld Zo doe je dat Uitkomen met je inkomen in duidelijke stappen Gezond met geld Zo doe je dat Tineke Post Uitgeverij Gelderland Voorwoord Crisis in Europa crisis in Nederland. Bezuinigen, bezuinigen.
Nadere informatie1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen?
1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? Het pensioenfonds staat er financieel niet goed voor. De twee belangrijkste oorzaken: 1. Nederlanders worden steeds ouder. Met name de laatste
Nadere informatieDuurzame Dialogen. over people, planet, profit
Duurzame Dialogen over people, planet, profit Sinds 2013 organiseert Delta Lloyd een serie dialogen over duurzaamheid. We willen daarmee inzicht krijgen in actuele ontwikkelingen en trends en tegelijkertijd
Nadere informatieHoofdstuk 24. Financiële dienstverlening
Hoofdstuk 24. Financiële dienstverlening Samenvatting De gemeente voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een lager inkomen. Ruim zeven op de tien Leidenaren
Nadere informatiePensioencommunicatie start bij de werkgever
Pensioencommunicatie start bij de werkgever Artikel Senior adviseur collectieve pensioenen J. Arts (Pon) Pensioencommunicatie start bij de werkgever Welke maatregelen kan de werkgever nemen om het pensioenbewustzijn
Nadere informatieOnderzoek. Het provisieverbod & gebruik financieel adviseurs
Onderzoek Het provisieverbod & gebruik financieel adviseurs Rapportage Publieksmonitor: module provisieverbod December 2012 Samenvatting (1/2) 1. Bekendheid provisieverbod laag Nog niet veel Nederlanders
Nadere informatiePassend advies bij hypotheken
Passend advies bij hypotheken Rob Goedhart Senior beleidsadviseur Projectleider Nibud GeldGripper 1 Passend advies bij hypotheken Wft -> Bij advies over complexe producten Kennis, ervaring en risicobereidheid
Nadere informatieDienstenwijzer THEO RIETVELD FINANCES vastgoed-verzekeringen-hypothekenpensioenen
Dienstenwijzer THEO RIETVELD FINANCES vastgoed-verzekeringen-hypothekenpensioenen Ons kantoor is gespecialiseerd in financiële diensten. Graag willen wij u laten zien wat onze werkwijze is. In onze werkwijze
Nadere informatieSTRATEGIE. maagleverdarmstichting.nl
maagleverdarmstichting.nl NIEUWE UITDAGINGEN De Nederlandse gezondheidszorg is volop in verandering. Gezondheid is niet langer de afwezigheid van ziekte, maar het vermogen van mensen om met de fysieke,
Nadere informatieGfK 2012 AFM Consumentenmonitor December 2012 1
GfK 2012 AFM Consumentenmonitor December 2012 1 Inhoudsopgave 1. Management Summary 2. Onderzoeksresultaten in detail Type beleggingsverzekering en wijze van afsluiten Kennis van- en informatie over de
Nadere informatieConsumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Loop geen onnodig risico. Beleggings- verzekeringen
Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Loop geen onnodig risico Beleggings- verzekeringen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen die een beleggingsverzekering wil afsluiten.
Nadere informatieOns huis hebben we gevonden op AmsterdamWoont.nl. Een krachtige bundeling van nieuwbouwpartijen
Ons huis hebben we gevonden op AmsterdamWoont.nl Een krachtige bundeling van nieuwbouwpartijen Een krachtige bundeling van nieuwbouwpartijen Het doel van het Platform Woonpromotie Amsterdam is het aanbod
Nadere informatieGELDZORGEN LOS JE SAMEN OP
GELDZORGEN LOS JE SAMEN OP Vakmensen CNV Geldzorg Geldzorgen los je samen op Financiële zorgen van werknemers hebben een grote impact op de werkvloer. Denk aan verlies van concentratie, irritaties, ziekteverzuim
Nadere informatieOnderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken
Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan
Nadere informatieVoorwoord. Nout Wellink President van de Nederlandsche Bank
Voorwoord Sinds begin jaren negentig domineren koopwoningen de Nederlandse woningmarkt. Er worden stelselmatig meer koop- dan huurwoningen opgeleverd en het aantal koopwoningen is inmiddels groter dan
Nadere informatieCentrale regie en decentraal gebruik binnen communicatie
binnen e-mailcommunicatie Een guide voor het regisseren en faciliteren van e-mail als communicatiemiddel binnen organisaties met decentrale verantwoordelijkheden Powered by De inzet van e-mail als communicatiemiddel
Nadere informatiePensioen bij verandering van baan
Pensioen bij verandering van baan Ga je van baan veranderen? Dan is het goed om te weten of dat gevolgen heeft voor je pensioen. Ander werk kan namelijk betekenen dat er iets verandert met je pensioen.
Nadere informatieMeepraten over pensioen
Meepraten over pensioen Meepraten? Meepraten over pensioen? Waarom niet? Pensioen is belangrijk genoeg. Alle reden dus om te kijken op welke manier je invloed kunt uitoefenen op de pensioenregeling. Ben
Nadere informatieStuderen in 2015-2016. Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten. www.wijzeringeldzaken.nl
Studeren in 2015-2016 Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten www.wijzeringeldzaken.nl Alles over studeren en geldzaken op een rij: Zorgen over geld, daar zit niemand op te wachten. Zeker niet
Nadere informatieWelke aflossing voor welke klant?
Welke aflossing voor welke klant? Welke aflossing???? info fiscaal aflossen vermogensopbouw De standaard klant: Wil het allemaal niet weten; Sluit de hypotheek bij de adviseur, die niet zo moeilijk doet;
Nadere informatieFinanciële opvoeding 2010. Nibud i.s.m. CentiQ, Wijzer in geldzaken
Financiële opvoeding 2010 Nibud i.s.m. CentiQ, Wijzer in geldzaken Inleiding In deze peiling onder ruim 1000 respondenten is gekeken wat ouders belangrijk vinden dat hun kind leert over omgaan met geld,
Nadere informatieWerkboek MEER KLANTEN OP JOUW MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER KLANTEN DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST
Werkboek MEER MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST MANIER! Hoofdstuk 1 Nieuwe klanten nodig? Marketing is een vakgebied waar veel om te doen is.
Nadere informatieBeleidssplan Stichting Stoelen Of Banken
Beleidssplan Stichting Stoelen Of Banken Stichting Stoelen Of Banken s-hertogenbosch info@stoelenofbanken.nl www.stoelenofbanken.nl Niet onder Stoelen of Banken steken..hier een korte pakkende slogan...
Nadere informatiePrimair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444
Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het
Nadere informatieNIBUD JAARVERSLAG 2013 BEHOEFTE AAN ZEKERHEID
NIBUD JAARVERSLAG 2013 BEHOEFTE AAN ZEKERHEID De Nederlander was in 2013 meer met zijn geld bezig dan ooit tevoren. Ruim 14.000 mensen benaderden dagelijks het Nibud met hun geldzorgen; op jaarbasis is
Nadere informatieUw werknemers en hun pensioen in de Metaal en Techniek
Uw werknemers en hun pensioen in de Metaal en Techniek Uw onderneming is actief in de Metaal en Techniek. Daarom is het pensioen van uw werknemers ondergebracht bij Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT).
Nadere informatieFinancial planning voor ondernemers. Heb jij al poen voor je pensioen?
Financial planning voor ondernemers Heb jij al poen voor je pensioen? 1! van 12! Voorwoord De pensioenen van ondernemers zijn al langere tijd onderwerp van discussie. Terwijl in Den Haag wordt gediscussieerd
Nadere informatieHandleiding. Documentatie
Handleiding Documentatie Mei 2009 Inleiding Compliance is relatief nieuw in de pensioensector en er zijn nog weinig hulpmiddelen voorhanden om compliance in te bedden in uw organisatie. Om die reden hebben
Nadere informatiePENSIOEN VOOR DEELNEMERS: DAT REGELEN ALLE BELANGHEBBENDEN SAMEN! Essay SPO Leergang Collectieve Pensioenen
PENSIOEN VOOR DEELNEMERS: DAT REGELEN ALLE BELANGHEBBENDEN SAMEN! Essay SPO Leergang Collectieve Pensioenen PENSIOEN VOOR DEELNEMERS: DAT REGELEN ALLE BELANGHEBBENDEN SAMEN! Op 24 september 2015 ben ik
Nadere informatieDigitale Steden Agenda. Jacques Walinga
Digitale Steden Agenda Jacques Walinga november 2, 2014 1 Agenda Doel van vandaag Achtergrond van Ondernemersplein.nl Wie zijn de partners Wat is het www.ondernemerplein.nl Waarom is er nu het Ondernemersplein
Nadere informatieKamervragen en antwoorden Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 2011 (wijziging samenhangende met de
Kamervragen en antwoorden Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 2011 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota) Vraag 1 Waarom zijn de structurele tegenvallers
Nadere informatieNationaal Instituut voor Budgetvoorlichting
Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting Financiële problemen op de werkvloer Micha Aarts Nibud Nibud is een onafhankelijk kenniscentrum Doelstellingen: Verhogen zelfredzaamheid consument Voorkomen
Nadere informatieDienstenwijzer Kraan Assurantiën
Dienstenwijzer Kraan Assurantiën Ons kantoor is gespecialiseerd in financiële diensten. Graag willen wij u laten zien hoe onze werkwijze is. In onze werkwijze staat uw bedrijf centraal. In deze dienstenwijzer
Nadere informatieSamenvatting. Bevorderen van verantwoord financieel gedrag in Nederland staat centraal
Jaarplan 2014 Samenvatting Ook in 2013 hebben de partners van Wijzer in geldzaken zich gezamenlijk ingezet voor het vergroten van financiële vaardigheden in Nederland. Een kleine greep uit de resultaten.
Nadere informatieDE VERKIEZINGEN STAAN
DE VERKIEZINGEN STAAN VOOR DE DEUR In contact komen en blijven om mee te praten over beleid Op 19 maart 2014 zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Elke stap die de partijen nemen, biedt mogelijkheden om te
Nadere informatie